1
00:00:06,826 --> 00:00:09,884
Dünyanın gelmiş geçmiş 
en zengin kişisi sorulsa

2
00:00:09,884 --> 00:00:11,452
kimin ismini söylerdiniz?

3
00:00:11,452 --> 00:00:13,828
Belki milyarder bir bankacı ya da

4
00:00:13,828 --> 00:00:16,727
Bill Gates veya John D. Rockefeller 
gibi bir şirket patronu.

5
00:00:16,727 --> 00:00:20,640
Peki ya Afrikalı kral I. Musa Keita?

6
00:00:20,640 --> 00:00:24,105
M.S.14. yüzyılda 
Mali İmparatorluğu'nu yöneten

7
00:00:24,105 --> 00:00:26,719
Mansa Musa veya Krallar Kralı,

8
00:00:26,719 --> 00:00:29,409
yaşamış en varlıklı insanlardan biri

9
00:00:29,409 --> 00:00:33,099
olabilecek kadar servet biriktirdi.

10
00:00:33,099 --> 00:00:37,442
Ancak zengin mirası engin 
servetinin sadece bir kısmıydı.

11
00:00:37,442 --> 00:00:40,674
1312'de Mansa Musa tahta geçtiğinde

12
00:00:40,674 --> 00:00:44,436
Avrupa'nın büyük bölümü
kıtlık ve iç savaşlarla harabeye dönerken,

13
00:00:44,436 --> 00:00:48,519
pek çok Afrika krallığı 
ve İslam dünyası zenginleşiyordu.

14
00:00:48,519 --> 00:00:52,527
Mansa Musa, bu zenginliğin meyvelerini

15
00:00:52,527 --> 00:00:54,684
kendi krallığına kazandırmada 
büyük rol oynadı.

16
00:00:54,684 --> 00:00:57,541
Timbuktu şehrini stratejik olarak 
topraklarına katıp

17
00:00:57,541 --> 00:01:00,815
Gao şehri üzerinde tekrar güç elde ederek,

18
00:01:00,815 --> 00:01:03,545
Akdeniz ve Batı Afrika Kıyısı arasındaki

19
00:01:03,545 --> 00:01:07,074
önemli ticaret yollarının 
kontrolünü kazandı.

20
00:01:07,074 --> 00:01:12,213
Böylece Mali topraklarının önemli ölçüde 
genişlediği bir dönemi devam ettirdi.

21
00:01:12,213 --> 00:01:16,227
Mali İmparatorluğu toprakları,
altın ve tuz gibi doğal kaynaklar

22
00:01:16,227 --> 00:01:18,356
yönünden zengindi.

23
00:01:18,356 --> 00:01:22,855
Dünya, Mansa Musa'nın zenginliğinin 
ihtişamına ilk kez 1324'te

24
00:01:22,855 --> 00:01:25,516
Mekke'ye çıktığı hac 
yolculuğunda şahit oldu.

25
00:01:25,516 --> 00:01:27,376
Az parayla seyahat etmeyen biri olarak,

26
00:01:27,376 --> 00:01:31,170
görebileceğimiz en uzak noktaya 
uzanan bir kervan götürdü.

27
00:01:31,170 --> 00:01:34,952
Bu yolculuğun kayıtları, daha çok 
sözlü ifadelere ve değişiklik gösteren

28
00:01:34,952 --> 00:01:36,647
yazılı kaynaklara dayanıyor.

29
00:01:36,647 --> 00:01:40,223
Bu yüzden kesin ayrıntı vermek güç.

30
00:01:40,223 --> 00:01:44,750
Ama üzerinde anlaşılan şey, bu yolculuğun
savurgan bir ölçüde olduğu.

31
00:01:44,750 --> 00:01:48,664
Tarihçiler; beraberinde on binlerce asker,

32
00:01:48,664 --> 00:01:49,884
sivil ve kölenin yanı sıra,

33
00:01:49,884 --> 00:01:51,074
altın değnekli ve kaliteli ipek giysili

34
00:01:51,074 --> 00:01:55,114
500 kişiden oluşan kortejden,

35
00:01:55,114 --> 00:02:00,039
bolca külçe altın taşıyan 
deve ve atlardan bahseder.

36
00:02:00,039 --> 00:02:02,058
Kahire gibi şehirlerde durup

37
00:02:02,058 --> 00:02:05,524
Mansa Musa'nın fakirlere altın dağıtarak, 
armağanlar satın alarak,

38
00:02:05,524 --> 00:02:08,187
hatta yol üzerinde camiler inşa ettirerek

39
00:02:08,187 --> 00:02:11,400
çok fazla altın harcadığı söylenir.

40
00:02:11,400 --> 00:02:15,455
Aslında bu harcamaları, 
toplu enflasyona yol açarak

41
00:02:15,455 --> 00:02:18,147
bölge ekonomisini karıştırmış olabilir.

42
00:02:18,147 --> 00:02:22,660
Rivayete göre, bir yıl süren yolculuktan 
sonra Mansa Musa döndüğünde,

43
00:02:22,660 --> 00:02:27,584
akıl almaz serveti ile ilgili hikâyeler 
Akdeniz kıyılarına yayılmış bile.

44
00:02:27,584 --> 00:02:31,285
Mali ve kralı, 1375 
Katalan Atlası'na dâhil edilerek

45
00:02:31,285 --> 00:02:36,307
neredeyse efsanevi 
bir makama yükseltildi.

46
00:02:36,307 --> 00:02:39,857
Orta Çağ Avrupası'nın en önemli 
dünya haritalarından birinde,

47
00:02:39,857 --> 00:02:44,589
Kral elinde asa ve parıltılı 
altın külçesi ile resmedildi.

48
00:02:44,589 --> 00:02:49,848
Mansa Musa tam anlamıyla imparatorluğunu 
ve kendisini haritaya yazdırdı.

49
00:02:49,848 --> 00:02:52,963
Ancak kral, sadece maddi
zenginlik ile ilgilenmiyordu.

50
00:02:52,963 --> 00:02:56,782
Dini bütün bir Müslüman olan Kral, 
topraklarına katılmadan önce

51
00:02:56,782 --> 00:03:01,861
bir din ve öğreti merkezi hâline gelmiş 
Timbuktu'ya özel önem verdi.

52
00:03:01,861 --> 00:03:03,853
Hac ziyaretinden döndükten sonra,

53
00:03:03,853 --> 00:03:06,513
Büyük Djinguereber Camii'ni

54
00:03:06,513 --> 00:03:09,820
bir Endülüslü mimara yaptırmıştır.

55
00:03:09,820 --> 00:03:14,461
Aynı zamanda, şehrin itibarini yükselten, 
tüm İslam aleminden

56
00:03:14,461 --> 00:03:18,941
bilginleri ve öğrencileri çeken 
büyük bir üniversite inşa ettirmiştir.

57
00:03:18,941 --> 00:03:22,116
Mansa Musa hükümdarlığında, 
yüzlerce yoğun nüfuslu şehrinde

58
00:03:22,116 --> 00:03:26,517
okulları ve camileri ile 
imparatorluk şehirleşmiştir.

59
00:03:26,517 --> 00:03:29,315
Kralın zengin mirası nesiller 
boyunca süregelmiş

60
00:03:29,315 --> 00:03:33,015
ve bugüne dek Mali tarihinin 
altın çağının simgesi olarak

61
00:03:33,015 --> 00:03:38,051
türbeler, kütüphaneler 
ve camiler ayakta kalmıştır.