[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.83,0:00:09.88,Default,,0000,0000,0000,,Gdybyś miał wymienić\Nnajbogatszych ludzi w historii świata,
Dialogue: 0,0:00:09.88,0:00:11.45,Default,,0000,0000,0000,,kto przychodzi ci na myśl?
Dialogue: 0,0:00:11.45,0:00:13.83,Default,,0000,0000,0000,,Zapewne jakiś bankier\Nlub potentat korporacji,
Dialogue: 0,0:00:13.83,0:00:16.73,Default,,0000,0000,0000,,np. Bill Gates czy John D. Rockefeller.
Dialogue: 0,0:00:16.73,0:00:20.64,Default,,0000,0000,0000,,A czy słyszałeś o afrykańskim królu,\NMansa Musa?
Dialogue: 0,0:00:20.64,0:00:24.10,Default,,0000,0000,0000,,Panując nad Imperium Mali w XIV wieku,
Dialogue: 0,0:00:24.10,0:00:26.72,Default,,0000,0000,0000,,Mansa Musa, czyli Król Królów,
Dialogue: 0,0:00:26.72,0:00:28.73,Default,,0000,0000,0000,,zgromadził fortunę,
Dialogue: 0,0:00:28.73,0:00:33.10,Default,,0000,0000,0000,,dzięki której stał się prawdopodobnie\Nnajbogatszym człowiekiem w historii.
Dialogue: 0,0:00:33.10,0:00:37.44,Default,,0000,0000,0000,,Ale jego potężne bogactwo \Nbyło tylko częścią spuścizny.
Dialogue: 0,0:00:37.44,0:00:40.67,Default,,0000,0000,0000,,Gdy Mansa Musa \Ndoszedł do władzy w 1312 roku,
Dialogue: 0,0:00:40.67,0:00:44.44,Default,,0000,0000,0000,,większośc Europy była wyniszczana\Nprzez głód i wojny domowe,
Dialogue: 0,0:00:44.44,0:00:48.52,Default,,0000,0000,0000,,podczas gdy wiele afrykańskich królestw\Ni cały świat Islamu rozkwitał.
Dialogue: 0,0:00:48.52,0:00:52.53,Default,,0000,0000,0000,,Mansa Musa zbierał owoce tego rozkwitu
Dialogue: 0,0:00:52.53,0:00:54.68,Default,,0000,0000,0000,,i przynosił je do swojego królestwa.
Dialogue: 0,0:00:54.68,0:00:57.54,Default,,0000,0000,0000,,Poprzez strategiczne\Nprzyłączenie miasta Timbuktu\N
Dialogue: 0,0:00:57.54,0:01:00.82,Default,,0000,0000,0000,,i ustanowienie na nowo\Nwładzy w mieście Gao,
Dialogue: 0,0:01:00.82,0:01:03.54,Default,,0000,0000,0000,,zyskał kontrolę nad ważnymi \Nszlakami handlowymi
Dialogue: 0,0:01:03.54,0:01:07.07,Default,,0000,0000,0000,,pomiędzy krajami środziemnomorskimi\Na zachodnim wybrzeżem Afryki.
Dialogue: 0,0:01:07.07,0:01:12.21,Default,,0000,0000,0000,,Dzięki temu kontynuował ekspansję,\Nktóra znacząco zwiększyła terytorium Mali.
Dialogue: 0,0:01:12.21,0:01:16.23,Default,,0000,0000,0000,,Terytorium Imperium Mali\Nbyło bogate w surowce naturalne,
Dialogue: 0,0:01:16.23,0:01:18.36,Default,,0000,0000,0000,,takie jak złoto i sól.
Dialogue: 0,0:01:18.36,0:01:22.86,Default,,0000,0000,0000,,Świat po raz pierwszy ujrzał\Nbogactwo Mansa Musy w 1324,\N
Dialogue: 0,0:01:22.86,0:01:25.52,Default,,0000,0000,0000,,kiedy wybrał się on \Nna pielgrzymkę do Mekki.
Dialogue: 0,0:01:25.52,0:01:27.38,Default,,0000,0000,0000,,Jako że nie lubił podróżować tanio,
Dialogue: 0,0:01:27.38,0:01:31.17,Default,,0000,0000,0000,,wziął karawanę rozciągającą się\Njak okiem sięgnąć.
Dialogue: 0,0:01:31.17,0:01:34.65,Default,,0000,0000,0000,,Relacje z tej wyprawy są oparte \Ngłównie na ustnych przekazach
Dialogue: 0,0:01:34.65,0:01:36.84,Default,,0000,0000,0000,,i różniących się od siebie \Nrelacji pisanych,
Dialogue: 0,0:01:36.84,0:01:40.22,Default,,0000,0000,0000,,więc trudno jest ustalić szczegóły.
Dialogue: 0,0:01:40.22,0:01:44.75,Default,,0000,0000,0000,,Jednak większość zgadza się \Nco do rozrzutnej skali całej wyprawy.
Dialogue: 0,0:01:44.75,0:01:48.66,Default,,0000,0000,0000,,Kronikarze opisują świtę\Nskładającą się z tysięcy żołnierzy,
Dialogue: 0,0:01:48.66,0:01:49.88,Default,,0000,0000,0000,,cywilów,
Dialogue: 0,0:01:49.88,0:01:51.07,Default,,0000,0000,0000,,niewolników,
Dialogue: 0,0:01:51.07,0:01:55.11,Default,,0000,0000,0000,,500 heraldów niosących złote laski, \Nubranych w jedwab
Dialogue: 0,0:01:55.11,0:02:00.04,Default,,0000,0000,0000,,oraz wielu wielbłądów i koni\Nprzywdzianych w mnóstwo złota.
Dialogue: 0,0:02:00.04,0:02:02.06,Default,,0000,0000,0000,,Podczas postojów w miastach jak Kair,
Dialogue: 0,0:02:02.06,0:02:05.52,Default,,0000,0000,0000,,Mansa Musa miał wydawać\Nniezliczone ilości złota,
Dialogue: 0,0:02:05.52,0:02:08.19,Default,,0000,0000,0000,,obdarowując biednych,\Nkupując pamiątki,
Dialogue: 0,0:02:08.19,0:02:11.40,Default,,0000,0000,0000,,a nawet budując meczety\Nwzdłuż trasy podróży.
Dialogue: 0,0:02:11.40,0:02:15.46,Default,,0000,0000,0000,,Prawdopodobnie jego wydatki\Nzdestabilizowały lokalną gospodarkę,
Dialogue: 0,0:02:15.46,0:02:18.15,Default,,0000,0000,0000,,powodując potężną inflację.
Dialogue: 0,0:02:18.15,0:02:22.66,Default,,0000,0000,0000,,Podróż miała trwać ponad rok,\Na do czasu gdy Mansa Musa wrócił,
Dialogue: 0,0:02:22.66,0:02:27.58,Default,,0000,0000,0000,,po portach śródziemnomorskich \Nrozeszły się opowieści o jego bogactwie.\N
Dialogue: 0,0:02:27.58,0:02:31.28,Default,,0000,0000,0000,,Mali ze swoim królem stały się legendarne,
Dialogue: 0,0:02:31.28,0:02:36.31,Default,,0000,0000,0000,,co przypieczętowało włączenie państwa\Ndo atlasu katalońskiego w 1375.
Dialogue: 0,0:02:36.31,0:02:39.86,Default,,0000,0000,0000,,Była to jedna z najważniejszych \Nmap średniowiecznej Europy
Dialogue: 0,0:02:39.86,0:02:44.59,Default,,0000,0000,0000,,i przedstawiała króla, Mansa Musę,\Ntrzymającego berło i bryłkę złota.
Dialogue: 0,0:02:44.59,0:02:49.85,Default,,0000,0000,0000,,Mansa Musa dosłownie sam\Numieścił swoje królestwo na mapie.
Dialogue: 0,0:02:49.85,0:02:52.96,Default,,0000,0000,0000,,Ale króla nie interesowały tylko \Nbogactwa materialne.
Dialogue: 0,0:02:52.96,0:02:56.78,Default,,0000,0000,0000,,Jako gorliwy muzułmanin\Nszczególnie zainteresował się Timbuktu,
Dialogue: 0,0:02:56.78,0:03:01.86,Default,,0000,0000,0000,,które było centrum religijnym\Ni naukowym już przed włączeniem do Mali.
Dialogue: 0,0:03:01.86,0:03:03.85,Default,,0000,0000,0000,,Po powrocie ze swojej pielgrzymki,
Dialogue: 0,0:03:03.85,0:03:06.51,Default,,0000,0000,0000,,wybudował wielki meczet Djinguereber
Dialogue: 0,0:03:06.51,0:03:09.82,Default,,0000,0000,0000,,z pomocą andaluzyjskiego architekta.
Dialogue: 0,0:03:09.82,0:03:14.46,Default,,0000,0000,0000,,Otworzył także ważny uniwersytet,\Ntym bardziej podnosząc reputację miasta
Dialogue: 0,0:03:14.46,0:03:18.94,Default,,0000,0000,0000,,i przyciągając uczonych oraz studentów \Nz całego świata Islamu.
Dialogue: 0,0:03:18.94,0:03:22.12,Default,,0000,0000,0000,,Pod rządami Mansa Musy\Nimperium Mali zostało zurbanizowane,
Dialogue: 0,0:03:22.12,0:03:26.52,Default,,0000,0000,0000,,powstały setki szkół i meczetów \Nw gęściej zaludnionych miastach.
Dialogue: 0,0:03:26.52,0:03:29.32,Default,,0000,0000,0000,,Spuścizna króla przetrwała pokolenia
Dialogue: 0,0:03:29.32,0:03:33.15,Default,,0000,0000,0000,,i aż po dziś dzień zachowały się\Nmauzolea, biblioteki i meczety,\N
Dialogue: 0,0:03:33.15,0:03:37.22,Default,,0000,0000,0000,,które przypominają \No złotej erze w historii Mali.