0:00:06.410,0:00:07.860
Eger yek ji we re pirsî

0:00:07.860,0:00:09.880
Di dirokê de mirovê herî dewlemend

0:00:09.884,0:00:11.452
kî ye?

0:00:11.452,0:00:13.828
Belkî bîlyonerê wek Bill Gates

0:00:13.828,0:00:16.727
û John D.rockefeller be.

0:00:16.727,0:00:20.640
Lê qralê ji Afrîka King Musa Keita I?

0:00:20.640,0:00:24.105
Di sedsala 14'an de serokê Malî,

0:00:24.105,0:00:26.719
Mansa Musa,an Qiralê Qirala.

0:00:26.719,0:00:29.319
Bi serweta ku kom kirî

0:00:29.400,0:00:33.090
bû xwedîyê dewlemediyekê dîrokî.

0:00:33.099,0:00:37.119
Lê tenê ne dewlemend e.

0:00:37.180,0:00:40.674
Dema Mansa Musa 1312 de tê ser desthilatê,

0:00:40.674,0:00:44.436
Ewrûpa di nav şer û xelayê de bû,

0:00:44.436,0:00:48.519
lê Afrîka û İslam pêşketî bû.

0:00:48.519,0:00:51.099
Mansa Musa ev pêşketîbûn,

0:00:51.200,0:00:54.680
li Malî jî pêk anî.

0:00:54.684,0:00:57.541
Bi standina bajarê bazirganiye Timbuktu,

0:00:57.541,0:01:00.815
û destkeftina bajarê Gao,

0:01:00.820,0:01:03.545
rêyên bazirganiyê yê di navbera

0:01:03.545,0:01:07.074
Deryaya Spî û Afrîka de kontrol kir.

0:01:07.074,0:01:12.213
Bi serkeftinên wî Malî pir mezin bû.

0:01:12.213,0:01:16.227
Çavkaniyê siruştî wek zêr û xwê jî

0:01:16.227,0:01:18.356
bi dest xistin.

0:01:18.360,0:01:22.855
Dinya bi dewlemediya Mansa Musa

0:01:22.855,0:01:25.516
dema ku çû hacê pê hesiya.[br]li [1324] dibe şahid.

0:01:25.516,0:01:27.376
Ne têne bi xerckirina zêrê xwe,

0:01:27.376,0:01:31.170
bi kerwanê xwe yê pir dirêj jî deng ve da.

0:01:31.170,0:01:34.700
Çirokê kerwana wî ya hacê bi devkî ne

0:01:34.700,0:01:36.820
û ji hev cuda hatine nivîsandin.

0:01:36.840,0:01:40.220
Lewra hûrgilîyê wê ne zelal in.

0:01:40.223,0:01:44.750
Lê dîrok, mezinbûna kerwana wî dibêje.

0:01:44.750,0:01:48.664
Dîroknas, qala bi dehhezaran leşker,

0:01:48.664,0:01:49.884
sivîl,

0:01:49.884,0:01:51.074
û kole dikin.

0:01:51.074,0:01:55.114
500 mirovê sandoqê zêr hildidin,

0:01:55.114,0:02:00.039
û gelek hespê barê wan zêr jî hene.

0:02:00.039,0:02:02.519
Li ser rêya Mekke li bajarê wek Qahîre,

0:02:02.520,0:02:05.520
Mansa Musa gelek zêr xerc kirin,

0:02:05.524,0:02:08.187
li xizana belav kirin, xelat kirîn,

0:02:08.187,0:02:11.627
û li ser rê mizgeft çêkirin.

0:02:11.680,0:02:15.455
Bi xerckirina wî, di aboriya hereme de,

0:02:15.455,0:02:18.147
enflasyon çêbûye.

0:02:18.147,0:02:22.530
Li seranserê Deryaya Spî,

0:02:22.660,0:02:27.584
çirokê dewlemendiya wî belav bûne.

0:02:27.584,0:02:31.285
Malî û qiralê wê bi awayekî efsûnî,

0:02:31.285,0:02:36.247
di nexşeya Catalan de derbas dibin.

0:02:36.317,0:02:39.857
Di pirtûkê Ewrûpî ye serdema navîn de,

0:02:39.857,0:02:44.977
di destekî de hêka zêr destê din de asaya zêr heye.

0:02:44.980,0:02:49.840
Mansa Musa bi xwe li ser nexşeyê ye.

0:02:49.848,0:02:52.963
Lê derdê wî ne têne malê dine bû.

0:02:52.963,0:02:56.782
Wek misilmanekî, [br]bala xwe da bajarê Timbuktu.

0:02:56.782,0:03:01.861
Timbuktu bajarakî navenda ol û zanistê bû.

0:03:01.861,0:03:03.853
Piştî ji hacê vegeriya,

0:03:03.853,0:03:06.873
mizgefta navder a Djinguereber çêkiriye,

0:03:06.880,0:03:09.820
bi alîkariya avahîsazê Endulus.

0:03:09.820,0:03:14.461
Bi çêkirina zanîngeha pir mezin ,gelek zana û xwendekar,

0:03:14.461,0:03:18.941
ji dinyaya İslamê hatin bajer.

0:03:18.941,0:03:22.116
Di serdema wî de Malî pir bajarî bû,

0:03:22.116,0:03:26.517
di bajara de gelek dibistan û mizgeft çêbûn.

0:03:26.517,0:03:29.315
Mîrata dewlemend a Qiral bi sedsala domand,

0:03:29.315,0:03:33.015
îro jî muze,pirtûkxane û mizgeft

0:03:33.015,0:03:38.395
nîşaneyê serdema zêrîn ya Malî ne.