WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:02.000 Sizinle birazdan paylaşacaklarımı 00:00:02.000 --> 00:00:05.000 belki de 10 yıldan fazla süredir kimseye anlatmadım. 00:00:05.000 --> 00:00:07.000 Bu yüzden sizi bu yolculağa çıkarırken 00:00:07.000 --> 00:00:09.000 bana umarım tahammül edersiniz. 00:00:09.000 --> 00:00:11.000 22 yaşımdayken 00:00:11.000 --> 00:00:14.000 işten eve geldim, köpeğime tasmasını taktım 00:00:14.000 --> 00:00:17.000 ve mutat koşuma çıktım. 00:00:17.000 --> 00:00:19.000 O anda hayatımın sonsuza dek değişeceğinden 00:00:19.000 --> 00:00:21.000 haberim yoktu. 00:00:21.000 --> 00:00:24.000 Ben köpeğimi koşuya hazırlamaktayken, 00:00:24.000 --> 00:00:28.000 bir adam da bir barda içkisini bitirmekteydi, 00:00:28.000 --> 00:00:30.000 anahtarlarını aldı, arabasına bindi 00:00:30.000 --> 00:00:32.000 ve güneye doğru yola çıktı, 00:00:32.000 --> 00:00:34.000 ya da her nereye gidiyorsa oraya. 00:00:34.000 --> 00:00:36.000 Bense karşıdan karşıya geçmekteydim 00:00:36.000 --> 00:00:38.000 ve hatırlayabildiğim tek şey de 00:00:38.000 --> 00:00:41.000 kafamda bir el bombasının patlaması oldu. 00:00:41.000 --> 00:00:45.000 Ve ellerimi yere koyduğumu hatırlıyorum 00:00:45.000 --> 00:00:47.000 ve hayat kanımın 00:00:47.000 --> 00:00:49.000 boynumdan 00:00:49.000 --> 00:00:52.000 ve ağzımdan akıp gittiğini... NOTE Paragraph 00:00:52.000 --> 00:00:54.000 Olan şuydu, 00:00:54.000 --> 00:00:57.000 adam kırmızıda geçmiş köpeğime ve bana çarpmıştı. 00:00:57.000 --> 00:01:00.000 Köpeğim arabanın altında kaldı. 00:01:00.000 --> 00:01:02.000 Ben de arabanın önüne fırladım 00:01:02.000 --> 00:01:04.000 ve o da bacaklarımın üzerinden geçti. 00:01:04.000 --> 00:01:06.000 Sol bacağım lastiğe takıldı - ve 00:01:06.000 --> 00:01:08.000 ve onun etrafına dolandı. 00:01:10.000 --> 00:01:13.000 Arabanın tamponu boğazıma çarptı 00:01:13.000 --> 00:01:15.000 ve boğazımı kesti. 00:01:15.000 --> 00:01:18.000 Sonuç olarak künt göğüs travmasına girdim. 00:01:18.000 --> 00:01:20.000 Aortunuz kalbinizin arka tarafına kaçar. 00:01:20.000 --> 00:01:23.000 Bu en temel atardamarınızdır ve benim zarar gördüğünden 00:01:23.000 --> 00:01:26.000 kanım ağzımdan lıkır lıkır akıyordu. 00:01:26.000 --> 00:01:28.000 Köpürmeye başladı, 00:01:28.000 --> 00:01:30.000 bana çok kötü şeyler oluyordu. 00:01:32.000 --> 00:01:34.000 Olan biten hakkında hiçbir fikrim yoktu 00:01:34.000 --> 00:01:37.000 ama tanımadığım insanlar müdahale etti, 00:01:37.000 --> 00:01:40.000 bu sayede kalbim hareket etmeye, atmaya devam etti. 00:01:40.000 --> 00:01:42.000 Hareket etmek dedim çünkü kalbim titremekteydi 00:01:42.000 --> 00:01:45.000 ve onlar da tekrar da atması için uğraşıyorlardı. 00:01:45.000 --> 00:01:48.000 Bir kişi akıllı davranıp boğazıma bir tükenmez kalem sokup 00:01:48.000 --> 00:01:51.000 nefes alabilmem için soluk borumu açmaya çalıştı. 00:01:51.000 --> 00:01:53.000 Ciğerlerim göçtü, 00:01:53.000 --> 00:01:56.000 bu yüzden de birisi beni derimi kesip göğsüme iğne batırdı 00:01:56.000 --> 00:02:03.000 ve bu sayede de o feci vakadan kurtulmuş oldum. 00:02:03.000 --> 00:02:05.000 Bir şekilde hastaneye getirilmişim. 00:02:05.000 --> 00:02:07.000 Beni buzların içerisine koymuşlar 00:02:07.000 --> 00:02:11.000 sonra da ilaca bağlı bir komaya girmişim. NOTE Paragraph 00:02:11.000 --> 00:02:15.000 18 ay sonra uyandım. 00:02:15.000 --> 00:02:17.000 Gözlerim görmüyordu, konuşamıyordum 00:02:17.000 --> 00:02:19.000 ve yürüyemiyordum. 00:02:19.000 --> 00:02:22.000 Ve de 29 kiloydum. 00:02:25.000 --> 00:02:27.000 Benim gibi insanlara ne yapılacağı konusunda 00:02:27.000 --> 00:02:29.000 hastanenin pek de fikri yoktu. 00:02:29.000 --> 00:02:32.000 Bu sebepten de bana istenmeyen hasta demeye başladılar. 00:02:32.000 --> 00:02:36.000 Bu üzerinde durmayacağım başka bir hikaye. 00:02:36.000 --> 00:02:39.000 Boynumun eski haline dönmesi ve kalbimin düzelmesi için 00:02:39.000 --> 00:02:41.000 için bir sürü ameliyat geçirdim. 00:02:41.000 --> 00:02:43.000 Bazı şeyler işe yaradı, bazıları yaramadı. 00:02:43.000 --> 00:02:45.000 Vücuda çok miktarda titanyum, 00:02:45.000 --> 00:02:47.000 kadavralardan alınan kemikler yerleştirip 00:02:47.000 --> 00:02:50.000 ayaklarımın düzgün hareket etmesi için uğraştılar. 00:02:50.000 --> 00:02:52.000 Sonucunda yapay bir burnum, porselen dişlerim 00:02:52.000 --> 00:02:54.000 ve bunun gibi bir sürü şeyim oldu. 00:02:54.000 --> 00:02:57.000 Ama en sonunda bir insan gibi gönrünmeye başladım. 00:03:03.000 --> 00:03:05.000 Ama böyle şeyleri anlatmak her zaman kolay olmaz, 00:03:05.000 --> 00:03:08.000 bu yüzden bana tahammül etmeye çalışın. 00:03:08.000 --> 00:03:10.000 50'den fazla ameliyat geçirdim. 00:03:10.000 --> 00:03:13.000 Ama kim sayıyor ki? NOTE Paragraph 00:03:13.000 --> 00:03:15.000 Nihayet hastane 00:03:15.000 --> 00:03:17.000 gitme zamanımın geldiğine karar verdi. 00:03:17.000 --> 00:03:19.000 Tedavi görmesi gereken 00:03:19.000 --> 00:03:23.000 başka birisinin gelebileceğini düşündüklerinden 00:03:23.000 --> 00:03:26.000 yer açmaları gerekiyordu. 00:03:26.000 --> 00:03:29.000 Hiç kimse iyileşebileceğimi düşünmüyordu. 00:03:29.000 --> 00:03:32.000 Böylece duvara bir harita astılar bir ok attılar 00:03:32.000 --> 00:03:37.000 ve ok da burada, Colorado'daki bir huzur evine isabet etti. 00:03:37.000 --> 00:03:39.000 Hepiniz kafalarınızı kaşıdığınızı biliyorum: 00:03:39.000 --> 00:03:42.000 "Huzur evi mi? Orada ne işin olacak ki?" 00:03:42.000 --> 00:03:44.000 Ama bu salondaki 00:03:44.000 --> 00:03:47.000 bütün beceri ve yetenekleri düşündüğünüz de, 00:03:47.000 --> 00:03:49.000 huzur evinin de böyle olduğunu fark edeceksiniz. 00:03:49.000 --> 00:03:51.000 Yani orada yaşlı insanların bütün becerileri 00:03:51.000 --> 00:03:54.000 ve yetenekleri vardı. 00:03:54.000 --> 00:03:56.000 Onların en büyük üstünlükleri 00:03:56.000 --> 00:03:58.000 bilgeliktir, 00:03:58.000 --> 00:04:01.000 çünkü uzun bir hayatları olmuştur. 00:04:01.000 --> 00:04:03.000 Benim de hayatımın o anına o bilgeliğe ihtiyacım vardı. NOTE Paragraph 00:04:03.000 --> 00:04:05.000 Ama kapıların önüne vardığımdaki 00:04:05.000 --> 00:04:08.000 hallerini de bir düşünün. 00:04:08.000 --> 00:04:10.000 O sırada 1 kilo almıştım, 00:04:10.000 --> 00:04:12.000 yani 30 kiloydum. 00:04:12.000 --> 00:04:14.000 Kafamda saç yoktu. 00:04:14.000 --> 00:04:16.000 Üzerimde hastane önlüğü vardı. 00:04:16.000 --> 00:04:19.000 Ve ayaklarımda da birisinin verdiği tenis ayakkabıları vardı. 00:04:19.000 --> 00:04:22.000 Bir elimde beyaz bir baston 00:04:22.000 --> 00:04:25.000 diğerinde de raporlarımla dolu bir bavul vardı. 00:04:25.000 --> 00:04:28.000 Bu yüzden de yaşlılar 00:04:28.000 --> 00:04:30.000 olağanüstü bir toplantı yapmanın gerektiğini anladılar. 00:04:30.000 --> 00:04:32.000 (Kahkaha) 00:04:32.000 --> 00:04:35.000 Geriye çekildiler ve birbirlerine bakararak, 00:04:35.000 --> 00:04:39.000 "Tamam, bu odada hangi beceriler var? 00:04:39.000 --> 00:04:42.000 Bu çocukla çok işimiz olacak." diye söylediler. NOTE Paragraph 00:04:42.000 --> 00:04:44.000 Böylece de yeteneklerini ve 00:04:44.000 --> 00:04:46.000 becerilerini ihtiyaçlarımı karşılamak amacıyla 00:04:46.000 --> 00:04:48.000 kıyaslamaya başladılar. 00:04:48.000 --> 00:04:50.000 Ama yapmaları gereken şeylerin başında 00:04:50.000 --> 00:04:52.000 acilen ihtiyacım olan şeyin üzerinde durmak vardı. 00:04:52.000 --> 00:04:54.000 Normal bir insan gibi yemek yemeyi 00:04:54.000 --> 00:04:56.000 başarmam gerekiyordu 00:04:56.000 --> 00:04:59.000 çünkü göğsümdeki bir tüp ve damarlarım kanalıyla 00:04:59.000 --> 00:05:01.000 beslenmekteydim. 00:05:01.000 --> 00:05:04.000 Yani yeniden yemek yemeyi öğrenmem gerekiyordu. 00:05:04.000 --> 00:05:06.000 İlk olarak bu meseleyi çözdüler. 00:05:06.000 --> 00:05:08.000 Ardından da şu vardı: 00:05:08.000 --> 00:05:10.000 "Mobilyalara ihtiyacı var. 00:05:10.000 --> 00:05:13.000 Bu dairenin bir köşesinde yatıyor." 00:05:13.000 --> 00:05:15.000 Böylece depolarına gittiler 00:05:15.000 --> 00:05:17.000 ve fazla olan bütün mobilyalarını topladılar, 00:05:17.000 --> 00:05:20.000 bana kap kaçak, battaniye ve 00:05:20.000 --> 00:05:23.000 diğer her şeyi getirdiler. 00:05:23.000 --> 00:05:25.000 Bir sonraki ihtiyacım da 00:05:25.000 --> 00:05:28.000 görünüşümün düzeltilmesiydi. 00:05:28.000 --> 00:05:30.000 Böylece yeşil önlükler gitti 00:05:30.000 --> 00:05:33.000 ve polyester ve çiçek desenleri geldi. 00:05:33.000 --> 00:05:36.000 (Kahkaha) 00:05:38.000 --> 00:05:41.000 Saçlarım uzadığında üzerimde denedikleri 00:05:41.000 --> 00:05:43.000 saç modellerinden bahsetmeyeceğiz. 00:05:43.000 --> 00:05:45.000 Ama mavi saça hayır demedim. NOTE Paragraph 00:05:45.000 --> 00:05:48.000 (Kahkaha) NOTE Paragraph 00:05:49.000 --> 00:05:52.000 Sonuç olarak da, 00:05:52.000 --> 00:05:55.000 konuşmayı öğrenmem gerektiğine karar verdiler. 00:05:55.000 --> 00:05:57.000 Konuşamazsan ve göremezsen kendi ayakları üzerinde 00:05:57.000 --> 00:06:00.000 duran birisi olamazsın. 00:06:00.000 --> 00:06:03.000 Bu bakımdan görememeyi başka bir tarafa bırakıp, 00:06:03.000 --> 00:06:05.000 beni konuşturmaları gerektiği düşüncesine kapıldılar. 00:06:05.000 --> 00:06:08.000 Böylece oranın müdürü Sally, 00:06:08.000 --> 00:06:10.000 gündüzleri bana konuşmayı öğretiyordu. 00:06:10.000 --> 00:06:12.000 Bu pek de kolay değildi, çünkü çocukken 00:06:12.000 --> 00:06:14.000 insan her şeyi hemen kanıksıyor. 00:06:14.000 --> 00:06:16.000 Farkına varmadan öğrenme gerçekleşiyor. 00:06:16.000 --> 00:06:19.000 Ama ben büyüktüm ve benim için bu utanç vericiydi, 00:06:19.000 --> 00:06:21.000 yeni gırtlağımla dilimi 00:06:21.000 --> 00:06:23.000 ve yeni dişlerimle dudaklarımı 00:06:23.000 --> 00:06:26.000 birlikte kullanıp 00:06:26.000 --> 00:06:29.000 nefesi yakalayarak sözcüğü dışarı çıkarmalıydım. 00:06:29.000 --> 00:06:31.000 Ben de iki yaşındaki bir çocuk gibi davranarak 00:06:31.000 --> 00:06:33.000 çalışmayı reddettim. NOTE Paragraph 00:06:33.000 --> 00:06:36.000 Ama oradakilerin daha iyi bir fikri vardı. 00:06:36.000 --> 00:06:38.000 Bu işi benim için eğlenceli bir hale sokacaklardı. 00:06:38.000 --> 00:06:42.000 Bana geceleri açık saçık kelimelerle Scrabble öğretiyorlardı, 00:06:42.000 --> 00:06:46.000 (Kahkaha) 00:06:46.000 --> 00:06:48.000 ve de gizlice, bir denizci gibi 00:06:48.000 --> 00:06:51.000 küfretmenin yollarını gösteriyorlardı. 00:06:51.000 --> 00:06:55.000 Bu yüzden de Sally kendime güvenimi sağlayınca 00:06:55.000 --> 00:06:59.000 ilk sözcüklerimi söylediğimde ağzımdan çıkanların 00:06:59.000 --> 00:07:02.000 ne olduğunu hayal gücünüze bırakıyorum. NOTE Paragraph 00:07:02.000 --> 00:07:04.000 (Kahkaha) NOTE Paragraph 00:07:04.000 --> 00:07:06.000 Neticede olarak oradan ayrıldım. 00:07:06.000 --> 00:07:09.000 Alzheimer'a yakalanmış eski bir öğretmenim 00:07:09.000 --> 00:07:13.000 bana yazma öğretme görevini üstlendi. 00:07:13.000 --> 00:07:15.000 Her şeyi tekrar etmek aslına bakılırsa hoşuma gidiyordu. 00:07:15.000 --> 00:07:17.000 Bu yüzden de öylece devam ettik. 00:07:17.000 --> 00:07:22.000 (Kahkaha) 00:07:23.000 --> 00:07:26.000 Benim için en çarpıcı anlardan birisi 00:07:26.000 --> 00:07:29.000 göremeyen birisi olarak yeniden karşıdan karşıya 00:07:29.000 --> 00:07:31.000 geçmeyi öğrenmek oldu. 00:07:31.000 --> 00:07:34.000 Onun için gözlerinizi kapatın. 00:07:34.000 --> 00:07:36.000 Ve bir yolun karşısına geçmeniz gerektiğini hayal edin. 00:07:36.000 --> 00:07:40.000 Sokağın mesafesini bilmiyorsunuz 00:07:40.000 --> 00:07:43.000 ve düz mü gittiğinizin farkında değilsiniz 00:07:43.000 --> 00:07:46.000 ve yanınızdan geçen arabaların seslerini duyuyorsunuz 00:07:46.000 --> 00:07:48.000 ve sizi bu duruma sokan 00:07:48.000 --> 00:07:51.000 korkunç bir kaza geçirmiştiniz. 00:07:51.000 --> 00:07:54.000 Bu yüzden de aşmam gereken iki engel vardı. 00:07:54.000 --> 00:07:57.000 Birisi travma sonrası stres bozukluğuydu. 00:07:57.000 --> 00:08:01.000 Ve de ne zaman kaldırımın kenarına ya da köşesine yaklaşsam 00:08:01.000 --> 00:08:03.000 paniğe kapılıyordum. 00:08:03.000 --> 00:08:05.000 İkincisi de 00:08:05.000 --> 00:08:08.000 sokağın karşısına nasıl geçileceğini bulmaktı. NOTE Paragraph 00:08:08.000 --> 00:08:11.000 Hal böyleyken yaşlılardan birisi yanıma geldi 00:08:11.000 --> 00:08:14.000 ve beni yolun kenarına itip şöyle dedi, 00:08:14.000 --> 00:08:17.000 "Geçmeyi düşündüğün zaman, bastonunu yola doğru uzat. 00:08:17.000 --> 00:08:19.000 Ona çarpan olursa, sokağa sakın fırlama." 00:08:19.000 --> 00:08:24.000 (Kahkaha) 00:08:24.000 --> 00:08:27.000 Bu çok mantıklı bir şeydi. 00:08:27.000 --> 00:08:29.000 Ama yolda uçup giden 00:08:29.000 --> 00:08:32.000 üçüncü bastondan sonra, 00:08:32.000 --> 00:08:35.000 kaynakları biraraya getirmelerinin farkına vardılar 00:08:35.000 --> 00:08:37.000 ve para topladılar, 00:08:37.000 --> 00:08:39.000 bu sayede Braille Enstitüsü'ne gittim 00:08:39.000 --> 00:08:41.000 ve gözleri görmeyen birisine gereken 00:08:41.000 --> 00:08:43.000 becerileri öğrendim 00:08:43.000 --> 00:08:45.000 ve de hayatımı değiştiren 00:08:45.000 --> 00:08:47.000 bir rehber köpeğim oldu. 00:08:47.000 --> 00:08:49.000 Bir de üniversiteye de geri dönebildim 00:08:49.000 --> 00:08:53.000 çünkü huzur evi sakinleri bana fon sağlamışlardı 00:08:53.000 --> 00:08:57.000 ve rehber köpeğim ve kazandığım becerilerim vardı. NOTE Paragraph 00:08:57.000 --> 00:08:59.000 10 yıl sonra görme duyumu geri kazandım. 00:08:59.000 --> 00:09:01.000 Sihirli bir şekilde değil. 00:09:01.000 --> 00:09:04.000 Üç tane ameliyat geçirdim, 00:09:04.000 --> 00:09:06.000 bunlardan birisi de deneyseldi. 00:09:06.000 --> 00:09:08.000 Bu bir robotik cerrahiydi. 00:09:08.000 --> 00:09:11.000 Gözümün arkasındaki hematomayı aldılar. 00:09:12.000 --> 00:09:14.000 En büyük şansım 00:09:14.000 --> 00:09:17.000 dünyanın ilerlemiş olması 00:09:17.000 --> 00:09:19.000 ve yeniliklerin 00:09:19.000 --> 00:09:21.000 ve diğer yeni şeylerin - 00:09:21.000 --> 00:09:23.000 cep telefonlarının, laptopların 00:09:23.000 --> 00:09:26.000 bütün bu daha önce görmediğim şeylerin ortaya çıkmasıydı. 00:09:26.000 --> 00:09:28.000 Ve görmeyen birisi olarak, 00:09:28.000 --> 00:09:30.000 görsel hafızanız yavaş yavaş kayboluyor 00:09:30.000 --> 00:09:33.000 ve bunun yerini eşyalar hakkındaki hisleriniz 00:09:33.000 --> 00:09:36.000 ve sesler 00:09:36.000 --> 00:09:39.000 ve kokular alıyor. NOTE Paragraph 00:09:39.000 --> 00:09:41.000 Bu yüzden bir gün odamda oturuyordum 00:09:41.000 --> 00:09:43.000 ve odamda oturan bu şeyi gördüm 00:09:43.000 --> 00:09:45.000 ve onu bir canavar sandım. 00:09:45.000 --> 00:09:47.000 Ve onun yanından geçiyordum. 00:09:47.000 --> 00:09:49.000 Ve "Ona dokunacağım" dedim. 00:09:49.000 --> 00:09:51.000 Ve dokunca da düşündüm ki, 00:09:51.000 --> 00:09:53.000 "Tanrım, bu bir çamaşır sepetiymiş." 00:09:53.000 --> 00:09:57.000 (Kahkaha) 00:09:57.000 --> 00:09:59.000 Yani insan görebilince 00:09:59.000 --> 00:10:01.000 her şey farklı oluyor 00:10:01.000 --> 00:10:03.000 çünkü nesneleri olduğu gibi kabul ediyorsun. 00:10:03.000 --> 00:10:05.000 Ama göremeyince, 00:10:05.000 --> 00:10:08.000 eşyalarla ilgili dokunmaya dayalı bir hafızan oluyor. NOTE Paragraph 00:10:08.000 --> 00:10:11.000 En büyük şansım ellerime bakıp 00:10:11.000 --> 00:10:15.000 ömrümün 10 yılını kaybettiğimi görmekti. 00:10:15.000 --> 00:10:18.000 Bu sürenin bir sebep için harcandığını 00:10:18.000 --> 00:10:20.000 ve ailem ve arkadaşlarım için geçtiğini düşünüyordum. 00:10:20.000 --> 00:10:22.000 Ama yeniden bakınca, 00:10:22.000 --> 00:10:24.000 bu sürenin benim için de geçip gittiğini 00:10:24.000 --> 00:10:26.000 ve çevremi yakalamam gerektiğini fark ettim, 00:10:26.000 --> 00:10:28.000 Bu yüzden çabalamaya devam ettim. 00:10:28.000 --> 00:10:32.000 Kaza geçirdiğim zaman kitle kaynak ve köklü işbirliği 00:10:32.000 --> 00:10:34.000 gibi sözcükler ortada yoktu. 00:10:34.000 --> 00:10:36.000 Ama kavram doğru çıktı -- 00:10:36.000 --> 00:10:39.000 insanlar beni yeniden yaratmak için insanlarla iş birliği yapıyorlar; 00:10:39.000 --> 00:10:41.000 insanlar beni yeniden eğitmek için insanlarla iş birliği yapıyorlardı. 00:10:41.000 --> 00:10:43.000 Eğer ileri seviyede bir 00:10:43.000 --> 00:10:47.000 köklü işbirliği olmasaydı burada duruyor olamayabilirdim. NOTE Paragraph 00:10:47.000 --> 00:10:49.000 Çok teşekkür ederim. NOTE Paragraph 00:10:49.000 --> 00:10:51.000 (Alkış)