1
00:00:00,000 --> 00:00:02,000
Danas ću sa vama da podelim nešto

2
00:00:02,000 --> 00:00:05,000
o čemu nisam govorila
verovatno više od 10 godina.

3
00:00:05,000 --> 00:00:07,000
Ostanite uz mene

4
00:00:07,000 --> 00:00:09,000
dok vas vodim na ovo putovanje.

5
00:00:09,000 --> 00:00:11,000
Kada sam imala 22 godine,

6
00:00:11,000 --> 00:00:14,000
vratila sam se kući sa posla,
stavila povodac svom psu

7
00:00:14,000 --> 00:00:17,000
i otišla na moje uobičajeno trčanje.

8
00:00:17,000 --> 00:00:19,000
U tom trenutku nisam imala pojma

9
00:00:19,000 --> 00:00:21,000
da će mi se život zauvek izmeniti.

10
00:00:21,000 --> 00:00:24,000
Dok sam pripremala svog psa za trčanje,

11
00:00:24,000 --> 00:00:28,000
jedan čovek je završavao svoje piće
u jednom baru,

12
00:00:28,000 --> 00:00:30,000
pokupio je svoje ključeve od automobila,
ušao u automobil

13
00:00:30,000 --> 00:00:32,000
i zaputio se južno,

14
00:00:32,000 --> 00:00:34,000
ili gde god da je krenuo.

15
00:00:34,000 --> 00:00:36,000
Trčala sam preko ulice,

16
00:00:36,000 --> 00:00:38,000
i jedina stvar koje se zapravo sećam

17
00:00:38,000 --> 00:00:41,000
je osećaj kao da mi je
granata eksplodirala u glavi.

18
00:00:41,000 --> 00:00:45,000
Sećam se spuštanja šaka na zemlju,

19
00:00:45,000 --> 00:00:47,000
i osećanja moje životne krvi

20
00:00:47,000 --> 00:00:49,000
kako napušta moj vrat

21
00:00:49,000 --> 00:00:52,000
i moja usta.

22
00:00:52,000 --> 00:00:54,000
Ono što se desilo

23
00:00:54,000 --> 00:00:57,000
je da je on prošao na crveno svetlo
i zgazio mene i mog psa.

24
00:00:57,000 --> 00:01:00,000
Ona je završila ispod automobila.

25
00:01:00,000 --> 00:01:02,000
Ja sam izletela ispred automobila,

26
00:01:02,000 --> 00:01:04,000
a onda mi je on pregazio noge.

27
00:01:04,000 --> 00:01:06,000
Moju levu nogu je uhvatio točak

28
00:01:06,000 --> 00:01:08,000
i vrteo je okolo.

29
00:01:10,000 --> 00:01:13,000
Branik automobila je udario u moje grlo

30
00:01:13,000 --> 00:01:15,000
i isekao ga.

31
00:01:15,000 --> 00:01:18,000
Završila sam sa ugnječenjem grudnog koša.

32
00:01:18,000 --> 00:01:20,000
Vaša aorta izlazi
sa zadnje strane vašeg srca.

33
00:01:20,000 --> 00:01:23,000
To je glavna arterija i bila je prekinuta,

34
00:01:23,000 --> 00:01:26,000
tako da mi je krv krkljala kroz usta.

35
00:01:26,000 --> 00:01:28,000
Penila je

36
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
i događale su mi se strašne stvari.

37
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
Nisam imala pojma šta se dešava,

38
00:01:34,000 --> 00:01:37,000
ali neznanci su se umešali,

39
00:01:37,000 --> 00:01:40,000
koji su održali pomeranja
i otkucaje mog srca.

40
00:01:40,000 --> 00:01:42,000
Kažem, pomeranja,
zato što je zapravo slabašno drhtalo

41
00:01:42,000 --> 00:01:45,000
a oni su pokušali da ga nateraju
da ponovo počne da kuca.

42
00:01:45,000 --> 00:01:48,000
Neko se setio da mi zabije
hemijsku olovku u grlo

43
00:01:48,000 --> 00:01:51,000
da otvori disajne puteve
da bi nešto vazduha prodrlo u njih.

44
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
Jedno plućno krilo je kolabiralo,

45
00:01:53,000 --> 00:01:56,000
pa me je neko rasekao
i zabio olovku i u njega

46
00:01:56,000 --> 00:02:03,000
da bi sprečio odvijanje
tog katastrofalnog događaja.

47
00:02:03,000 --> 00:02:05,000
Nekako sam završila u bolnici.

48
00:02:05,000 --> 00:02:07,000
Bila sam umotana u led

49
00:02:07,000 --> 00:02:11,000
i konačno stavljena
u komu izazvanu lekovima.

50
00:02:11,000 --> 00:02:15,000
Probudila sam se 18 meseci kasnije.

51
00:02:15,000 --> 00:02:17,000
Bila sam slepa, nisam mogla da govorim

52
00:02:17,000 --> 00:02:19,000
i nisam mogla da hodam.

53
00:02:19,000 --> 00:02:22,000
Imala sam 29 kilograma.

54
00:02:25,000 --> 00:02:27,000
Bolnice zaista nemaju pojma

55
00:02:27,000 --> 00:02:29,000
šta da rade sa takvim ljudima.

56
00:02:29,000 --> 00:02:32,000
Zapravo, poceli su da me zovu Gomer.

57
00:02:32,000 --> 00:02:36,000
To je druga priča
u koju neću čak ni da zalazim.

58
00:02:36,000 --> 00:02:39,000
Imala sam tako mnogo operacija
da bi mi sastavili vrat,

59
00:02:39,000 --> 00:02:41,000
popravili srce nekoliko puta,

60
00:02:41,000 --> 00:02:43,000
Neke stvari su davale rezultate,
druge nisu.

61
00:02:43,000 --> 00:02:45,000
Mnogo su titanijuma stavili u mene,

62
00:02:45,000 --> 00:02:47,000
kosti sa leševa,

63
00:02:47,000 --> 00:02:50,000
da bi pokušali da osposobe
moja stopala za normalne pokrete.

64
00:02:50,000 --> 00:02:52,000
Završila sam sa plastičnim nosem,
porculanskim zubima

65
00:02:52,000 --> 00:02:54,000
i mnogim drugim stvarima.

66
00:02:54,000 --> 00:02:57,000
Ipak sam na kraju
opet počela da ličim na ljudsko biće.

67
00:03:03,000 --> 00:03:05,000
Međutim, ponekada je teško
govoriti o ovim stvarima

68
00:03:05,000 --> 00:03:08,000
i zato ostanite sa mnom.

69
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
Imala sam više od 50 operacija.

70
00:03:10,000 --> 00:03:13,000
Ali ko broji?

71
00:03:13,000 --> 00:03:15,000
Na kraju je bolnica odlučila

72
00:03:15,000 --> 00:03:17,000
da je vreme da odem.

73
00:03:17,000 --> 00:03:19,000
Trebalo je osloboditi mesto

74
00:03:19,000 --> 00:03:23,000
za nekog drugog za koga su verovali
da se može povratiti

75
00:03:23,000 --> 00:03:26,000
iz čega god da je prolazio.

76
00:03:26,000 --> 00:03:29,000
Svi su izgubili nadu
u moju veru u oporavak.

77
00:03:29,000 --> 00:03:32,000
U osnovi su postavili mapu na zid,
bacili strelicu

78
00:03:32,000 --> 00:03:37,000
i ona se zabola na domu za stare,
ovde u Koloradu.

79
00:03:37,000 --> 00:03:39,000
Znam da sada češete glave:

80
00:03:39,000 --> 00:03:42,000
"Dom za stare? Šta ćeš tamo da radiš"?

81
00:03:42,000 --> 00:03:44,000
Ali ako pomislite na sve veštine i talente

82
00:03:44,000 --> 00:03:47,000
koji su upravo sada u ovoj prostoriji,

83
00:03:47,000 --> 00:03:49,000
to je ono što dom za stare ima.

84
00:03:49,000 --> 00:03:51,000
Tamo je bilo svih tih veština i talenata

85
00:03:51,000 --> 00:03:54,000
koje su stariji imali.

86
00:03:54,000 --> 00:03:56,000
Jedina prednost koju su imali
u odnosu na većinu vas

87
00:03:56,000 --> 00:03:58,000
je mudrost,

88
00:03:58,000 --> 00:04:01,000
jer su imali dug život.

89
00:04:01,000 --> 00:04:03,000
U tom trenutku mog života,
ta mudrost mi je bila neophodna.

90
00:04:03,000 --> 00:04:05,000
Međutim, zamislite kako je bilo njima

91
00:04:05,000 --> 00:04:08,000
kada sam se pojavila na njihovom pragu?

92
00:04:08,000 --> 00:04:10,000
Do tog trenutka sam dodala 2 kilograma,

93
00:04:10,000 --> 00:04:12,000
tako da sam imala 31 kilogram.

94
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
Bila sam ćelava.

95
00:04:14,000 --> 00:04:16,000
Nosila sam bolnički ogrtač.

96
00:04:16,000 --> 00:04:19,000
Neko je za mene donirao teniske cipele.

97
00:04:19,000 --> 00:04:22,000
U jednoj ruci sam imala beli štap

98
00:04:22,000 --> 00:04:25,000
a u drugoj kofer pun medicinskih zapisa.

99
00:04:25,000 --> 00:04:28,000
I tako su stariji sugrađani shvatili

100
00:04:28,000 --> 00:04:30,000
da im je potreban hitan sastanak.

101
00:04:30,000 --> 00:04:32,000
(Smeh)

102
00:04:32,000 --> 00:04:35,000
Tako su se povukli i gledali jedni u druge

103
00:04:35,000 --> 00:04:39,000
i pitali se: "U redu,
koje veštine imamo u ovoj sobi?

104
00:04:39,000 --> 00:04:42,000
Ovom detetu je potrebno puno rada."

105
00:04:42,000 --> 00:04:44,000
Konačno su počeli

106
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
da upoređuju svoje talente i veštine

107
00:04:46,000 --> 00:04:48,000
sa svim mojim potrebama.

108
00:04:48,000 --> 00:04:50,000
Međutim, jedna od prvih stvari
koje su trebali da urade

109
00:04:50,000 --> 00:04:52,000
jeste da procene
šta mi je odmah bilo neophodno.

110
00:04:52,000 --> 00:04:54,000
Trebala sam da otkrijem

111
00:04:54,000 --> 00:04:56,000
kako da jedem kao normalno ljudsko biće,

112
00:04:56,000 --> 00:04:59,000
pošto sam jela kroz cevčicu
u mojim grudima

113
00:04:59,000 --> 00:05:01,000
i kroz moje vene.

114
00:05:01,000 --> 00:05:04,000
Ponovo sam morala da prođem
kroz pokušaje obedovanja.

115
00:05:04,000 --> 00:05:06,000
I oni su prošli kroz taj proces.

116
00:05:06,000 --> 00:05:08,000
A onda su morali da shvate:

117
00:05:08,000 --> 00:05:10,000
"Pa njoj je neophodan nameštaj.

118
00:05:10,000 --> 00:05:13,000
Ona spava u uglu ovog stana."

119
00:05:13,000 --> 00:05:15,000
Otišli su do njihovih ormara

120
00:05:15,000 --> 00:05:17,000
i svi su sakupili višak svog nameštaja -

121
00:05:17,000 --> 00:05:20,000
dali su mi šerpe i tiganje, ćebad,

122
00:05:20,000 --> 00:05:23,000
sve.

123
00:05:23,000 --> 00:05:25,000
Sledeća stvar koja mi je trebala

124
00:05:25,000 --> 00:05:28,000
je bila promena izgleda.

125
00:05:28,000 --> 00:05:30,000
Tako su zeleni ogrtači odleteli napolje,

126
00:05:30,000 --> 00:05:33,000
a zamenili su ih poliester
i cvetni dezeni.

127
00:05:33,000 --> 00:05:36,000
(Smeh)

128
00:05:38,000 --> 00:05:41,000
Nećemo ni da govorimo o frizurama
na koje su pokušali da me primoraju,

129
00:05:41,000 --> 00:05:43,000
jednom kada mi je kosa ponovo izrasla.

130
00:05:43,000 --> 00:05:45,000
Ali jesam rekla ne plavoj kosi.

131
00:05:45,000 --> 00:05:48,000
(Smeh)

132
00:05:49,000 --> 00:05:52,000
Na kraju se desilo

133
00:05:52,000 --> 00:05:55,000
da su odlučili da treba
da naučim kako da govorim.

134
00:05:55,000 --> 00:05:57,000
Ne možete biti nezavisna osoba

135
00:05:57,000 --> 00:06:00,000
ako ne možete da govorite i da vidite.

136
00:06:00,000 --> 00:06:03,000
Shvatili su da je nemogućnost vida
jedna stvar

137
00:06:03,000 --> 00:06:05,000
ali trebalo je da me nauče da govorim.

138
00:06:05,000 --> 00:06:08,000
Dok me je Sali, službenica,

139
00:06:08,000 --> 00:06:10,000
učila da govorim tokom dana -

140
00:06:10,000 --> 00:06:12,000
što je teško, jer kada ste dete,

141
00:06:12,000 --> 00:06:14,000
stvari uzimate zdravo za gotovo.

142
00:06:14,000 --> 00:06:16,000
Nesvesno učite stvari.

143
00:06:16,000 --> 00:06:19,000
Ali za mene, bila sam odrasla
i to je bilo sramotno,

144
00:06:19,000 --> 00:06:21,000
a morala sam da naučim kako da koordinišem

145
00:06:21,000 --> 00:06:23,000
moje novo grlo sa jezikom

146
00:06:23,000 --> 00:06:26,000
i mojim novim zubima i usnama

147
00:06:26,000 --> 00:06:29,000
i kako da uhvatim vazduh i izbacim reč.

148
00:06:29,000 --> 00:06:31,000
Ponašala sam se kao dvogodišnjakinja

149
00:06:31,000 --> 00:06:33,000
i odbijala da radim.

150
00:06:33,000 --> 00:06:36,000
Ali muškarci su imali bolju ideju.

151
00:06:36,000 --> 00:06:38,000
Hteli su da to učine zabavnim za mene.

152
00:06:38,000 --> 00:06:42,000
Noćima su me učili ukrštenice sa psovkama,

153
00:06:42,000 --> 00:06:46,000
(Smeh)

154
00:06:46,000 --> 00:06:48,000
a onda, tajno,

155
00:06:48,000 --> 00:06:51,000
kako da psujem kao mornar.

156
00:06:51,000 --> 00:06:55,000
Ostaviću vašoj mašti

157
00:06:55,000 --> 00:06:59,000
koje su bile moje prve reči

158
00:06:59,000 --> 00:07:02,000
kada mi je Seli konačno
povratila samopouzdanje.

159
00:07:02,000 --> 00:07:04,000
(Smeh)

160
00:07:04,000 --> 00:07:06,000
Odatle sam napredovala.

161
00:07:06,000 --> 00:07:09,000
Nekadašnja učiteljica,
koja je igrom slučaja imala Alchajmera,

162
00:07:09,000 --> 00:07:13,000
preuzela je zadatak da me nauči da pišem.

163
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
Suvišnost je zapravo bila dobra za mene.

164
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
Nastavićemo da idemo dalje.

165
00:07:17,000 --> 00:07:22,000
(Smeh)

166
00:07:23,000 --> 00:07:26,000
Jedno od najznačajnijih vremena za mene

167
00:07:26,000 --> 00:07:29,000
bilo je kada sam ponovo učila
kako da pređem ulicu,

168
00:07:29,000 --> 00:07:31,000
kao slepa osoba.

169
00:07:31,000 --> 00:07:34,000
Zatvorite vaše oči.

170
00:07:34,000 --> 00:07:36,000
Sada zamislite da morate da pređete ulicu.

171
00:07:36,000 --> 00:07:40,000
Ne znate koliko je ta ulica daleko,

172
00:07:40,000 --> 00:07:43,000
ne znate da li se krećete po pravoj liniji

173
00:07:43,000 --> 00:07:46,000
i čujete automobile
kako zuje napred nazad,

174
00:07:46,000 --> 00:07:48,000
a imali ste užasnu nesreću

175
00:07:48,000 --> 00:07:51,000
koja vas je i stavila u tu situaciju.

176
00:07:51,000 --> 00:07:54,000
Postojale su dakle dve prepreke
sa kojima sam morala da se izborim.

177
00:07:54,000 --> 00:07:57,000
Jedna od njih je bio
post-traumatski stres.

178
00:07:57,000 --> 00:08:01,000
Svaki put kada bih se približila
uglu ili ivičnjaku,

179
00:08:01,000 --> 00:08:03,000
paničila sam.

180
00:08:03,000 --> 00:08:05,000
Druga prepreka je bio

181
00:08:05,000 --> 00:08:08,000
pokušaj da shvatim
kako da zapravo pređem tu ulicu.

182
00:08:08,000 --> 00:08:11,000
Tako je jedna od starica došla do mene,

183
00:08:11,000 --> 00:08:14,000
gurnula me do ugla i rekla:

184
00:08:14,000 --> 00:08:17,000
"Kada misliš da je vreme da kreneš,
samo proturi štap ispred.

185
00:08:17,000 --> 00:08:19,000
Ako bude udaren, ne prelazi ulicu."

186
00:08:19,000 --> 00:08:24,000
(Smeh)

187
00:08:24,000 --> 00:08:27,000
Imalo je smisla.

188
00:08:27,000 --> 00:08:29,000
Ali do trećeg štapa

189
00:08:29,000 --> 00:08:32,000
koji je fijuknuo preko puta,

190
00:08:32,000 --> 00:08:35,000
shvatili su da su morali da udruže resurse

191
00:08:35,000 --> 00:08:37,000
i sakupili su dovoljno sredstava

192
00:08:37,000 --> 00:08:39,000
da bih mogla da odem na Brajev Institut

193
00:08:39,000 --> 00:08:41,000
i da zapravo usvojim veštine

194
00:08:41,000 --> 00:08:43,000
da budem slepa osoba,

195
00:08:43,000 --> 00:08:45,000
i takođe da dobijem psa vodiča

196
00:08:45,000 --> 00:08:47,000
koji je transformisao moj život.

197
00:08:47,000 --> 00:08:49,000
Mogla sam da se vratim na koledž,

198
00:08:49,000 --> 00:08:53,000
zbog seniora koji su investirali u mene,

199
00:08:53,000 --> 00:08:57,000
i takođe zbog psa vodiča
i seta veština koje sam bila usvojila.

200
00:08:57,000 --> 00:08:59,000
10 godina kasnije, povratila sam svoj vid.

201
00:08:59,000 --> 00:09:01,000
Ne magijom.

202
00:09:01,000 --> 00:09:04,000
Odlučila sam se za tri operacije,

203
00:09:04,000 --> 00:09:06,000
a jedna od njih je bila eksperimentalna.

204
00:09:06,000 --> 00:09:08,000
To je zapravo bila robotizovana operacija.

205
00:09:08,000 --> 00:09:11,000
Uklonili su hematom
koji je bio iza mog oka.

206
00:09:12,000 --> 00:09:14,000
Najveća promena za mene

207
00:09:14,000 --> 00:09:17,000
bila je ta što je svet napredovao,

208
00:09:17,000 --> 00:09:19,000
što je bilo inovacija

209
00:09:19,000 --> 00:09:21,000
i svakojakih novih stvari -

210
00:09:21,000 --> 00:09:23,000
mobilnih telefona, laptopova,

211
00:09:23,000 --> 00:09:26,000
i stvari koje nikada ranije nisam videla.

212
00:09:26,000 --> 00:09:28,000
Kao slepa osoba,

213
00:09:28,000 --> 00:09:30,000
vaša vizuelna memorija bledi

214
00:09:30,000 --> 00:09:33,000
i biva zamenjena time
kako se osećate u vezi sa stvarima

215
00:09:33,000 --> 00:09:36,000
i kako stvari zvuče

216
00:09:36,000 --> 00:09:39,000
i kako mirišu.

217
00:09:39,000 --> 00:09:41,000
Jednog dana sam bila u svojoj sobi

218
00:09:41,000 --> 00:09:43,000
i videla sam ovu stvar u mojoj sobi

219
00:09:43,000 --> 00:09:45,000
i pomislila da je to čudovište.

220
00:09:45,000 --> 00:09:47,000
I tako sam hodala oko njega.

221
00:09:47,000 --> 00:09:49,000
Pomislila sam: "Samo ću da ga dodirnem".

222
00:09:49,000 --> 00:09:51,000
I dodirnula sam ga i sinulo mi je:

223
00:09:51,000 --> 00:09:53,000
"O moj Bože, pa to je korpa za veš".

224
00:09:53,000 --> 00:09:57,000
(Smeh)

225
00:09:57,000 --> 00:09:59,000
Sve je drugačije

226
00:09:59,000 --> 00:10:01,000
kada ste osoba obdarena vidom

227
00:10:01,000 --> 00:10:03,000
zato što to uzimate zdravo za gotovo.

228
00:10:03,000 --> 00:10:05,000
Međutim, kada ste slepi,

229
00:10:05,000 --> 00:10:08,000
imate taktilna sećanja za stvari.

230
00:10:08,000 --> 00:10:11,000
Najveća promena za mene
je bila kada sam pogledala svoje šake

231
00:10:11,000 --> 00:10:15,000
i videla da sam izgubila
10 godina svog života.

232
00:10:15,000 --> 00:10:18,000
Iz nekog razloga sam mislila
da je vreme stajalo

233
00:10:18,000 --> 00:10:20,000
a kretalo se za porodicu i prijatelje.

234
00:10:20,000 --> 00:10:22,000
Međutim, kada sam pogledala na dole,

235
00:10:22,000 --> 00:10:24,000
shvatila sam da je vreme
promarširalo pored mene, takođe

236
00:10:24,000 --> 00:10:26,000
i da je trebalo da ga sustignem,

237
00:10:26,000 --> 00:10:28,000
pa sam se bacila na posao.

238
00:10:28,000 --> 00:10:32,000
Mi nismo imali reči poput
kraudsorsinga i radikalne saradnje

239
00:10:32,000 --> 00:10:34,000
kada sam doživela nesreću.

240
00:10:34,000 --> 00:10:36,000
Međutim, koncept se pokazao istinitim -

241
00:10:36,000 --> 00:10:39,000
ljudi koji rade sa ljudima
da bi me ponovo izgradili;

242
00:10:39,000 --> 00:10:41,000
ljudi koji rade sa ljudima
da bi me ponovo obrazovali.

243
00:10:41,000 --> 00:10:43,000
Danas ne bih stajala ovde

244
00:10:43,000 --> 00:10:47,000
da nije bilo ekstremne radikalne saradnje.

245
00:10:47,000 --> 00:10:49,000
Hvala vam puno.

246
00:10:49,000 --> 00:10:51,000
(Aplauz)