1
00:00:01,007 --> 00:00:02,810
Danas ću sa vama da podelim nešto

2
00:00:02,810 --> 00:00:05,330
o čemu nisam govorila
verovatno više od 10 godina.

3
00:00:05,903 --> 00:00:07,280
Ostanite uz mene

4
00:00:07,280 --> 00:00:09,000
dok vas vodim na ovo putovanje.

5
00:00:09,556 --> 00:00:11,150
Kada sam imala 22 godine,

6
00:00:11,150 --> 00:00:14,660
vratila sam se kući sa posla,
stavila povodac svom psu

7
00:00:14,660 --> 00:00:17,000
i otišla na moje uobičajeno trčanje.

8
00:00:17,331 --> 00:00:19,000
U tom trenutku nisam imala pojma

9
00:00:19,000 --> 00:00:21,450
da će mi se život zauvek izmeniti.

10
00:00:21,480 --> 00:00:24,000
Dok sam pripremala svog psa za trčanje,

11
00:00:24,579 --> 00:00:28,270
jedan čovek je završavao svoje piće
u jednom baru,

12
00:00:28,270 --> 00:00:31,080
pokupio je svoje ključeve od automobila,
ušao u automobil

13
00:00:31,080 --> 00:00:32,380
i zaputio se južno,

14
00:00:32,380 --> 00:00:34,000
ili kuda god da je krenuo.

15
00:00:34,966 --> 00:00:36,820
Trčala sam preko ulice,

16
00:00:36,820 --> 00:00:39,030
i jedina stvar koje se zapravo sećam

17
00:00:39,030 --> 00:00:41,690
je osećaj kao da mi je
granata eksplodirala u glavi.

18
00:00:42,095 --> 00:00:45,000
Sećam se spuštanja šaka na zemlju,

19
00:00:45,726 --> 00:00:47,710
i osećanja moje životne krvi

20
00:00:47,710 --> 00:00:50,020
kako napušta moj vrat

21
00:00:50,020 --> 00:00:52,000
i moja usta.

22
00:00:52,707 --> 00:00:54,000
Ono što se desilo

23
00:00:54,000 --> 00:00:57,590
je da je on prošao na crveno svetlo
i zgazio mene i mog psa.

24
00:00:57,611 --> 00:01:00,000
Ona je završila ispod automobila.

25
00:01:00,497 --> 00:01:02,520
Ja sam izletela ispred automobila,

26
00:01:02,520 --> 00:01:04,570
a onda mi je on pregazio noge.

27
00:01:04,570 --> 00:01:06,460
Moju levu nogu je uhvatio točak

28
00:01:06,460 --> 00:01:08,244
i vrteo je okolo.

29
00:01:10,985 --> 00:01:13,000
Branik automobila je udario u moje grlo

30
00:01:13,000 --> 00:01:15,000
i isekao ga.

31
00:01:15,859 --> 00:01:18,450
Završila sam sa ugnječenjem grudnog koša.

32
00:01:18,450 --> 00:01:20,950
Vaša aorta izlazi
sa zadnje strane vašeg srca.

33
00:01:20,950 --> 00:01:23,000
To je glavna arterija i bila je prekinuta,

34
00:01:23,000 --> 00:01:26,000
tako da mi je krv krkljala kroz usta.

35
00:01:26,617 --> 00:01:28,580
Penila je

36
00:01:28,580 --> 00:01:30,814
i događale su mi se strašne stvari.

37
00:01:32,889 --> 00:01:34,890
Nisam imala pojma šta se dešava,

38
00:01:34,890 --> 00:01:37,670
ali neznanci su se umešali,

39
00:01:37,706 --> 00:01:40,490
koji su održali pomeranja
i otkucaje mog srca.

40
00:01:40,490 --> 00:01:43,260
Kažem, pomeranja,
zato što je zapravo slabašno drhtalo

41
00:01:43,260 --> 00:01:46,080
a oni su pokušali da ga nateraju
da ponovo počne da kuca.

42
00:01:46,080 --> 00:01:48,720
Neko se setio da mi zabije
hemijsku olovku u grlo

43
00:01:48,720 --> 00:01:51,810
da otvori disajne puteve
da bi nešto vazduha prodrlo u njih.

44
00:01:51,810 --> 00:01:53,820
Jedno plućno krilo je kolabiralo,

45
00:01:53,820 --> 00:01:56,400
pa me je neko rasekao
i zabio olovku i u njega

46
00:01:56,400 --> 00:02:01,134
da bi sprečio odvijanje
tog katastrofalnog događaja.

47
00:02:03,496 --> 00:02:05,430
Nekako sam završila u bolnici.

48
00:02:05,430 --> 00:02:07,000
Bila sam umotana u led

49
00:02:07,000 --> 00:02:10,535
i konačno stavljena
u komu izazvanu lekovima.

50
00:02:12,233 --> 00:02:15,000
Probudila sam se 18 meseci kasnije.

51
00:02:15,636 --> 00:02:17,730
Bila sam slepa, nisam mogla da govorim

52
00:02:17,730 --> 00:02:19,610
i nisam mogla da hodam.

53
00:02:19,610 --> 00:02:22,000
Imala sam 29 kilograma.

54
00:02:25,000 --> 00:02:27,000
Bolnice zaista nemaju pojma

55
00:02:27,000 --> 00:02:29,000
šta da rade sa takvim ljudima.

56
00:02:29,000 --> 00:02:32,000
Zapravo, poceli su da me zovu Gomer.

57
00:02:32,000 --> 00:02:36,000
To je druga priča
u koju neću čak ni da zalazim.

58
00:02:36,525 --> 00:02:39,450
Imala sam tako mnogo operacija
da bi mi sastavili vrat,

59
00:02:39,450 --> 00:02:41,330
popravili srce nekoliko puta,

60
00:02:41,330 --> 00:02:43,540
Neke stvari su davale rezultate,
druge nisu.

61
00:02:44,007 --> 00:02:45,860
Mnogo su titanijuma stavili u mene,

62
00:02:45,860 --> 00:02:47,290
kosti sa leševa,

63
00:02:47,290 --> 00:02:50,440
da bi pokušali da osposobe
moja stopala za normalne pokrete.

64
00:02:50,440 --> 00:02:52,990
Završila sam sa plastičnim nosem,
porculanskim zubima

65
00:02:52,990 --> 00:02:54,720
i mnogim drugim stvarima.

66
00:02:54,720 --> 00:02:57,530
Ipak sam na kraju
opet počela da ličim na ljudsko biće.

67
00:03:03,426 --> 00:03:06,120
Međutim, ponekada je teško
govoriti o ovim stvarima

68
00:03:06,120 --> 00:03:08,000
i zato ostanite sa mnom.

69
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
Imala sam više od 50 operacija.

70
00:03:10,949 --> 00:03:13,000
Ali ko broji?

71
00:03:13,647 --> 00:03:16,170
Na kraju je bolnica odlučila

72
00:03:16,170 --> 00:03:17,669
da je vreme da odem.

73
00:03:17,669 --> 00:03:19,510
Trebalo je osloboditi mesto

74
00:03:19,510 --> 00:03:23,430
za nekog drugog za koga su verovali
da se može povratiti

75
00:03:23,430 --> 00:03:26,000
iz čega god da je prolazio.

76
00:03:26,000 --> 00:03:29,000
Svi su izgubili nadu
u moju veru u oporavak.

77
00:03:29,892 --> 00:03:32,850
U osnovi su postavili mapu na zid,
bacili strelicu

78
00:03:32,850 --> 00:03:37,000
i ona se zabola na domu za stare,
ovde u Koloradu.

79
00:03:37,560 --> 00:03:39,570
Znam da sada češete glave:

80
00:03:39,570 --> 00:03:42,690
"Dom za stare? Šta ćeš tamo da radiš"?

81
00:03:42,690 --> 00:03:45,480
Ali ako pomislite na sve veštine i talente

82
00:03:45,480 --> 00:03:47,700
koji su upravo sada u ovoj prostoriji,

83
00:03:47,978 --> 00:03:49,790
to je ono što dom za stare ima.

84
00:03:50,423 --> 00:03:52,610
Tamo je bilo svih tih veština i talenata

85
00:03:52,610 --> 00:03:54,000
koje su stariji imali.

86
00:03:54,000 --> 00:03:56,780
Jedina prednost koju su imali
u odnosu na većinu vas

87
00:03:56,780 --> 00:03:58,000
je mudrost,

88
00:03:58,000 --> 00:04:00,413
jer su imali dug život.

89
00:04:01,000 --> 00:04:03,880
U tom trenutku mog života,
ta mudrost mi je bila neophodna.

90
00:04:03,880 --> 00:04:05,860
Međutim, zamislite kako je bilo njima

91
00:04:05,860 --> 00:04:08,000
kada sam se pojavila na njihovom pragu?

92
00:04:08,751 --> 00:04:10,950
Do tog trenutka sam dodala 2 kilograma,

93
00:04:10,950 --> 00:04:12,690
tako da sam imala 31 kilogram.

94
00:04:12,690 --> 00:04:14,000
Bila sam ćelava.

95
00:04:14,456 --> 00:04:16,840
Nosila sam bolnički ogrtač.

96
00:04:16,840 --> 00:04:19,630
Neko je za mene donirao teniske patike.

97
00:04:19,630 --> 00:04:22,000
U jednoj ruci sam imala beli štap,

98
00:04:22,000 --> 00:04:25,000
a u drugoj kofer pun medicinskih zapisa.

99
00:04:25,700 --> 00:04:28,000
I tako su stariji sugrađani shvatili

100
00:04:28,000 --> 00:04:30,610
da im je potreban hitan sastanak.

101
00:04:30,610 --> 00:04:32,770
(Smeh)

102
00:04:32,770 --> 00:04:35,340
Tako su se povukli i gledali jedni u druge

103
00:04:35,340 --> 00:04:39,860
i pitali se: "U redu,
koje veštine imamo u ovoj sobi?

104
00:04:39,860 --> 00:04:42,410
Ovom detetu je potrebno puno rada."

105
00:04:42,410 --> 00:04:45,140
Konačno su počeli

106
00:04:45,140 --> 00:04:46,980
da upoređuju svoje talente i veštine

107
00:04:46,980 --> 00:04:48,600
sa svim mojim potrebama.

108
00:04:49,041 --> 00:04:51,810
Međutim, jedna od prvih stvari
koje je trebalo da urade

109
00:04:51,810 --> 00:04:54,230
jeste da procene
šta mi je odmah bilo neophodno.

110
00:04:54,230 --> 00:04:55,450
Trebalo je da otkrijem

111
00:04:55,450 --> 00:04:57,610
kako da jedem kao normalno ljudsko biće,

112
00:04:57,610 --> 00:04:59,840
pošto sam jela kroz cevčicu
u mojim grudima

113
00:04:59,840 --> 00:05:01,000
i kroz moje vene.

114
00:05:01,000 --> 00:05:04,000
Ponovo sam morala da prođem
kroz pokušaje obedovanja.

115
00:05:04,708 --> 00:05:06,810
I oni su prošli kroz taj proces.

116
00:05:06,810 --> 00:05:08,440
A onda su morali da shvate:

117
00:05:08,440 --> 00:05:10,460
"Pa njoj je neophodan nameštaj.

118
00:05:10,460 --> 00:05:13,000
Ona spava u uglu ovog stana."

119
00:05:13,354 --> 00:05:15,000
Otišli su do svojih ormara

120
00:05:15,000 --> 00:05:17,530
i svi su sakupili višak svog nameštaja -

121
00:05:17,530 --> 00:05:20,610
dali su mi šerpe i tiganje, ćebad,

122
00:05:20,618 --> 00:05:22,250
sve.

123
00:05:23,500 --> 00:05:25,530
Sledeća stvar koja mi je trebala

124
00:05:25,530 --> 00:05:28,000
je bila promena izgleda.

125
00:05:28,684 --> 00:05:31,110
Tako je zelena uniforma odletela napolje,

126
00:05:31,110 --> 00:05:33,710
a zamenili su je poliester
i cvetni dezeni.

127
00:05:33,710 --> 00:05:36,337
(Smeh)

128
00:05:38,288 --> 00:05:41,800
Nećemo ni da govorimo o frizurama
na koje su pokušali da me primoraju,

129
00:05:41,800 --> 00:05:43,860
jednom kada mi je kosa ponovo izrasla.

130
00:05:43,860 --> 00:05:45,860
Ali jesam rekla ne plavoj kosi.

131
00:05:45,860 --> 00:05:48,000
(Smeh)

132
00:05:49,582 --> 00:05:52,000
Na kraju se desilo

133
00:05:52,418 --> 00:05:55,810
da su odlučili da treba
da naučim kako da govorim.

134
00:05:55,816 --> 00:05:57,750
Ne možete biti nezavisna osoba

135
00:05:57,750 --> 00:06:00,270
ako ne možete da govorite i da vidite.

136
00:06:00,651 --> 00:06:03,340
Shvatili su da je nemogućnost vida
jedna stvar

137
00:06:03,340 --> 00:06:05,740
ali trebalo je da me nauče da govorim.

138
00:06:05,740 --> 00:06:08,470
Dok me je Sali, službenica,

139
00:06:08,470 --> 00:06:10,380
učila da govorim tokom dana -

140
00:06:10,380 --> 00:06:13,090
što je teško, jer kada ste dete,

141
00:06:13,090 --> 00:06:15,070
stvari uzimate zdravo za gotovo.

142
00:06:15,070 --> 00:06:16,680
Nesvesno učite stvari.

143
00:06:16,680 --> 00:06:19,610
Ali za mene, bila sam odrasla
i to je bilo sramotno,

144
00:06:19,610 --> 00:06:21,810
a morala sam da naučim kako da koordinišem

145
00:06:21,810 --> 00:06:23,480
moje novo grlo sa jezikom

146
00:06:23,480 --> 00:06:26,000
i mojim novim zubima i usnama

147
00:06:26,000 --> 00:06:29,000
i kako da uhvatim vazduh i izbacim reč.

148
00:06:29,000 --> 00:06:31,000
Ponašala sam se kao dvogodišnjakinja

149
00:06:31,000 --> 00:06:33,000
i odbijala da radim.

150
00:06:33,932 --> 00:06:36,720
Ali muškarci su imali bolju ideju.

151
00:06:36,720 --> 00:06:38,810
Hteli su da to učine zabavnim za mene.

152
00:06:38,810 --> 00:06:42,610
Noćima su me učili ukrštenice sa psovkama,

153
00:06:42,610 --> 00:06:46,000
(Smeh)

154
00:06:46,646 --> 00:06:48,620
a onda, tajno,

155
00:06:48,620 --> 00:06:51,000
kako da psujem kao mornar.

156
00:06:51,869 --> 00:06:54,468
Ostaviću vašoj mašti

157
00:06:55,764 --> 00:06:59,000
koje su bile moje prve reči

158
00:06:59,000 --> 00:07:02,000
kada mi je Seli konačno
povratila samopouzdanje.

159
00:07:02,000 --> 00:07:04,000
(Smeh)

160
00:07:04,538 --> 00:07:06,320
Odatle sam napredovala.

161
00:07:06,320 --> 00:07:09,440
Nekadašnja učiteljica,
koja je igrom slučaja imala Alchajmera,

162
00:07:09,440 --> 00:07:13,000
preuzela je zadatak da me nauči da pišem.

163
00:07:13,000 --> 00:07:15,490
Suvišnost je zapravo bila dobra za mene.

164
00:07:15,490 --> 00:07:17,460
Nastavićemo da idemo dalje.

165
00:07:17,460 --> 00:07:22,000
(Smeh)

166
00:07:24,252 --> 00:07:26,650
Jedno od najznačajnijih vremena za mene

167
00:07:26,650 --> 00:07:29,560
bilo je kada sam ponovo učila
kako da pređem ulicu,

168
00:07:29,560 --> 00:07:31,000
kao slepa osoba.

169
00:07:32,090 --> 00:07:34,000
Zatvorite vaše oči.

170
00:07:34,000 --> 00:07:36,900
Sada zamislite da morate da pređete ulicu.

171
00:07:36,900 --> 00:07:40,000
Ne znate koliko je ta ulica daleko,

172
00:07:40,716 --> 00:07:43,480
ne znate da li se krećete po pravoj liniji

173
00:07:43,480 --> 00:07:46,850
i čujete automobile
kako zuje napred nazad,

174
00:07:46,933 --> 00:07:49,110
a imali ste užasnu nesreću

175
00:07:49,110 --> 00:07:51,000
koja vas je i stavila u tu situaciju.

176
00:07:51,000 --> 00:07:54,590
Postojale su dakle dve prepreke
sa kojima sam morala da se izborim.

177
00:07:54,590 --> 00:07:57,840
Jedna od njih je bio
post-traumatski stres.

178
00:07:58,149 --> 00:08:01,790
Svaki put kada bih se približila
uglu ili ivičnjaku,

179
00:08:01,790 --> 00:08:03,000
paničila sam.

180
00:08:03,000 --> 00:08:05,500
Druga prepreka je bio

181
00:08:05,500 --> 00:08:08,550
pokušaj da shvatim
kako da zapravo pređem tu ulicu.

182
00:08:08,712 --> 00:08:11,000
Tako je jedna od starica došla do mene,

183
00:08:11,000 --> 00:08:14,000
gurnula me do ugla i rekla:

184
00:08:14,622 --> 00:08:17,700
"Kada misliš da je vreme da kreneš,
samo proturi štap ispred.

185
00:08:17,700 --> 00:08:20,160
Ako bude udaren, ne prelazi ulicu."

186
00:08:20,160 --> 00:08:24,000
(Smeh)

187
00:08:25,049 --> 00:08:27,000
Imalo je smisla.

188
00:08:27,741 --> 00:08:29,270
Ali do trećeg štapa

189
00:08:29,270 --> 00:08:32,630
koji je fijuknuo preko puta,

190
00:08:32,659 --> 00:08:35,620
shvatili su da su morali da udruže resurse

191
00:08:35,626 --> 00:08:37,690
i sakupili su dovoljno sredstava

192
00:08:37,690 --> 00:08:39,740
da bih mogla da odem na Brajev Institut

193
00:08:39,740 --> 00:08:41,620
i da zapravo usvojim veštine

194
00:08:41,620 --> 00:08:43,690
da budem slepa osoba,

195
00:08:43,690 --> 00:08:45,730
i takođe da dobijem psa vodiča

196
00:08:45,730 --> 00:08:47,640
koji je transformisao moj život.

197
00:08:47,640 --> 00:08:49,950
Mogla sam da se vratim na koledž,

198
00:08:49,950 --> 00:08:53,640
zbog seniora koji su investirali u mene,

199
00:08:53,727 --> 00:08:57,330
i takođe zbog psa vodiča
i seta veština koje sam bila usvojila.

200
00:08:57,330 --> 00:08:59,840
10 godina kasnije, povratila sam svoj vid.

201
00:08:59,840 --> 00:09:01,420
Ne magijom.

202
00:09:02,114 --> 00:09:04,810
Odlučila sam se za tri operacije,

203
00:09:04,810 --> 00:09:06,980
a jedna od njih je bila eksperimentalna.

204
00:09:06,980 --> 00:09:09,320
To je zapravo bila robotizovana operacija.

205
00:09:09,320 --> 00:09:11,593
Uklonili su hematom
koji je bio iza mog oka.

206
00:09:13,136 --> 00:09:15,080
Najveća promena za mene

207
00:09:15,080 --> 00:09:17,800
bila je ta što je svet napredovao,

208
00:09:17,800 --> 00:09:20,100
što je bilo inovacija

209
00:09:20,100 --> 00:09:22,050
i svakojakih novih stvari -

210
00:09:22,050 --> 00:09:24,090
mobilnih telefona, laptopova,

211
00:09:24,090 --> 00:09:26,640
i stvari koje nikada ranije nisam videla.

212
00:09:26,640 --> 00:09:28,000
Kao slepa osoba,

213
00:09:28,000 --> 00:09:30,830
vaša vizuelna memorija bledi

214
00:09:30,830 --> 00:09:34,230
i biva zamenjena time
kako se osećate u vezi sa stvarima

215
00:09:34,230 --> 00:09:36,820
i kako stvari zvuče

216
00:09:36,820 --> 00:09:39,000
i kako mirišu.

217
00:09:39,601 --> 00:09:41,650
Jednog dana sam bila u svojoj sobi

218
00:09:41,650 --> 00:09:44,120
i videla sam ovu stvar u mojoj sobi

219
00:09:44,120 --> 00:09:45,900
i pomislila da je to čudovište.

220
00:09:45,900 --> 00:09:47,900
I tako sam hodala oko njega.

221
00:09:47,900 --> 00:09:50,230
Pomislila sam: "Samo ću da ga dodirnem".

222
00:09:50,230 --> 00:09:52,190
I dodirnula sam ga i sinulo mi je:

223
00:09:52,190 --> 00:09:54,350
"O moj bože, pa to je korpa za veš".

224
00:09:54,350 --> 00:09:57,000
(Smeh)

225
00:09:57,831 --> 00:09:59,730
Sve je drugačije

226
00:09:59,730 --> 00:10:02,130
kada ste osoba obdarena vidom

227
00:10:02,130 --> 00:10:04,250
zato što to uzimate zdravo za gotovo.

228
00:10:04,250 --> 00:10:05,970
Međutim, kada ste slepi,

229
00:10:05,970 --> 00:10:08,530
imate taktilna sećanja za stvari.

230
00:10:09,016 --> 00:10:12,280
Najveća promena za mene
je bila kada sam pogledala svoje šake

231
00:10:12,280 --> 00:10:15,000
i videla da sam izgubila
10 godina svog života.

232
00:10:15,000 --> 00:10:18,320
Iz nekog razloga sam mislila
da je vreme stajalo,

233
00:10:18,320 --> 00:10:20,520
a kretalo se za porodicu i prijatelje.

234
00:10:20,520 --> 00:10:22,620
Međutim, kada sam pogledala na dole,

235
00:10:22,620 --> 00:10:25,570
shvatila sam da je vreme
promarširalo pored mene, takođe

236
00:10:25,570 --> 00:10:27,100
i da je trebalo da ga sustignem,

237
00:10:27,100 --> 00:10:29,050
pa sam se bacila na posao.

238
00:10:29,050 --> 00:10:32,940
Mi nismo imali reči poput
kraudsorsinga i radikalne saradnje

239
00:10:32,940 --> 00:10:34,620
kada sam doživela nesreću.

240
00:10:34,620 --> 00:10:36,830
Međutim, koncept se pokazao istinitim -

241
00:10:36,830 --> 00:10:39,580
ljudi koji rade sa ljudima
da bi me ponovo izgradili;

242
00:10:39,580 --> 00:10:42,210
ljudi koji rade sa ljudima
da bi me ponovo obrazovali.

243
00:10:42,210 --> 00:10:44,150
Danas ne bih stajala ovde

244
00:10:44,150 --> 00:10:47,240
da nije bilo ekstremne radikalne saradnje.

245
00:10:47,240 --> 00:10:48,678
Hvala vam puno.

246
00:10:48,678 --> 00:10:51,000
(Aplauz)