1
00:00:00,000 --> 00:00:02,000
Opowiem dziś Państwu o czymś,

2
00:00:02,000 --> 00:00:05,000
o czym z nikim nie rozmawiałam od ponad 10 lat.

3
00:00:05,000 --> 00:00:07,000
Trudno mi mówić o tym, co przeszłam,

4
00:00:07,000 --> 00:00:09,000
proszę o wyrozumiałość.

5
00:00:09,000 --> 00:00:11,000
Gdy miałam 22 lata, pewnego dnia

6
00:00:11,000 --> 00:00:14,000
wróciłam z pracy do domu, założyłam psu smycz

7
00:00:14,000 --> 00:00:17,000
i jak zwykle poszłam pobiegać.

8
00:00:17,000 --> 00:00:19,000
Nie wiedziałam wtedy,

9
00:00:19,000 --> 00:00:21,000
że ta chwila na zawsze odmieni moje życie.

10
00:00:21,000 --> 00:00:24,000
Gdy szykowałam psa do wyjścia,

11
00:00:24,000 --> 00:00:28,000
pewien mężczyzna dopijał właśnie drinka w barze

12
00:00:28,000 --> 00:00:30,000
wziął kluczyki, wsiadł do samochodu

13
00:00:30,000 --> 00:00:32,000
i odjechał na południe

14
00:00:32,000 --> 00:00:34,000
czy w jakimś innym kierunku.

15
00:00:34,000 --> 00:00:36,000
Biegłam ulicą

16
00:00:36,000 --> 00:00:38,000
i jedyne co pamiętam to to, że poczułam

17
00:00:38,000 --> 00:00:41,000
jakby w mojej głowie wybuchł granat.

18
00:00:41,000 --> 00:00:45,000
Pamiętam jak położyłam ręce na ziemi

19
00:00:45,000 --> 00:00:47,000
i poczułam jak krew

20
00:00:47,000 --> 00:00:49,000
wypływa mi z szyi

21
00:00:49,000 --> 00:00:52,000
i z ust.

22
00:00:52,000 --> 00:00:54,000
Ten mężczyzna przejechał na czerwonym świetle

23
00:00:54,000 --> 00:00:57,000
i potrącił mnie i mojego psa.

24
00:00:57,000 --> 00:01:00,000
Ona wpadła pod samochód.

25
00:01:00,000 --> 00:01:02,000
Mnie wyrzuciło przed samochód

26
00:01:02,000 --> 00:01:04,000
i kierowca przejechał po moich nogach.

27
00:01:04,000 --> 00:01:06,000
Moja lewa noga ugrzęzła w obręczy koła –

28
00:01:06,000 --> 00:01:08,000
obracając się w kółko.

29
00:01:10,000 --> 00:01:13,000
Zderzak trafił mnie w gardło,

30
00:01:13,000 --> 00:01:15,000
i rozciął je.

31
00:01:15,000 --> 00:01:18,000
Doznałam tępego urazu klatki piersiowej.

32
00:01:18,000 --> 00:01:20,000
Moja aorta – znajdująca się za sercem

33
00:01:20,000 --> 00:01:23,000
tętnica główna – została poważnie uszkodzona,

34
00:01:23,000 --> 00:01:26,000
więc krew zaczęła mi wypływać z ust,

35
00:01:26,000 --> 00:01:28,000
pieniła się.

36
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
Działy się ze mną okropne rzeczy.

37
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
Nie wiedziałam, co się działo,

38
00:01:34,000 --> 00:01:37,000
ale obcy ludzie przyszli mi z pomocą,

39
00:01:37,000 --> 00:01:40,000
utrzymywali pracę mojego serca.

40
00:01:40,000 --> 00:01:42,000
ponieważ

41
00:01:42,000 --> 00:01:45,000
właściwe tętno.

42
00:01:45,000 --> 00:01:48,000
Ktoś bardzo mądrze wsadził mi w szyję długopis,

43
00:01:48,000 --> 00:01:51,000
aby udrożnić moje drogi oddechowe.

44
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
Miałam zapadnięte płuco,

45
00:01:53,000 --> 00:01:56,000
ktoś rozciął moją klatkę piersiową,

46
00:01:56,000 --> 00:02:03,000
włożył tam długopis, aby zapobiec najgorszemu.

47
00:02:03,000 --> 00:02:05,000
Jakoś trafiłam do szpitala.

48
00:02:05,000 --> 00:02:07,000
Obłożono mnie lodem.

49
00:02:07,000 --> 00:02:11,000
W końcu wywołano u mnie śpiączkę farmakologiczną.

50
00:02:11,000 --> 00:02:15,000
Obudziłam się po 18 miesiącach.

51
00:02:15,000 --> 00:02:17,000
Straciłam wzrok, nie mogłam mówić,

52
00:02:17,000 --> 00:02:19,000
nie mogłam chodzić.

53
00:02:19,000 --> 00:02:22,000
Ważyłam niespełna 30 kg.

54
00:02:25,000 --> 00:02:27,000
W szpitalu naprawdę nie wiedzą

55
00:02:27,000 --> 00:02:29,000
jak postępować z takimi przypadkami.

56
00:02:29,000 --> 00:02:32,000
Nawet zaczęli już na mnie mówić Gomer.

57
00:02:32,000 --> 00:02:36,000
Ale to inna historia, nie będę nawet o tym wspominać.

58
00:02:36,000 --> 00:02:39,000
Przeszłam wiele operacji, aby poskładać moją szyję

59
00:02:39,000 --> 00:02:41,000
i zreperować moje serce.

60
00:02:41,000 --> 00:02:43,000
Niektóre rzeczy działały, inne – nie.

61
00:02:43,000 --> 00:02:45,000
Wkładano we mnie mnóstwo tytanu,

62
00:02:45,000 --> 00:02:47,000
czy kości,

63
00:02:47,000 --> 00:02:50,000
próbując naprawić moje stopy.

64
00:02:50,000 --> 00:02:52,000
Miałam nos z plastiku, zęby z porcelany,

65
00:02:52,000 --> 00:02:54,000
i różne inne rzeczy.

66
00:02:54,000 --> 00:02:57,000
W końcu znów zaczęłam przypominać człowieka.

67
00:03:03,000 --> 00:03:05,000
Trudno mi o tym mówić,

68
00:03:05,000 --> 00:03:08,000
proszę o wyrozumiałość.

69
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
Przeszłam ponad 50 operacji.

70
00:03:10,000 --> 00:03:13,000
Ale któż by liczył?

71
00:03:13,000 --> 00:03:15,000
W końcu szpital postanowił,

72
00:03:15,000 --> 00:03:17,000
że czas mnie wypisać.

73
00:03:17,000 --> 00:03:19,000
Chcieli zwolnić miejsce

74
00:03:19,000 --> 00:03:23,000
dla kogoś, kogo ich zdaniem

75
00:03:23,000 --> 00:03:26,000
można było jeszcze przywrócić do życia.

76
00:03:26,000 --> 00:03:29,000
Wszyscy stracili wiarę w moje wyzdrowienie.

77
00:03:29,000 --> 00:03:32,000
Powiesili więc na ścianie mapę, wycelowali rzutkę

78
00:03:32,000 --> 00:03:37,000
i trafili akurat w dom spokojnej starości tu w Kolorado.

79
00:03:37,000 --> 00:03:39,000
Na pewno wszyscy Państwo myślicie:

80
00:03:39,000 --> 00:03:42,000
"Jak to do domu spokojnej starości?"

81
00:03:42,000 --> 00:03:44,000
Ale pomyślcie tylko,

82
00:03:44,000 --> 00:03:47,000
jak wiele zdolności i umiejętności mamy dziś na tej sali,

83
00:03:47,000 --> 00:03:49,000
podobnie jest z domem spokojnej starości.

84
00:03:49,000 --> 00:03:51,000
Mieszkające tam osoby

85
00:03:51,000 --> 00:03:54,000
miały wiele zdolności i umiejętności.

86
00:03:54,000 --> 00:03:56,000
Te osoby miały też przewagę nad większością z państwa

87
00:03:56,000 --> 00:03:58,000
a mianowicie – mądrość życiową,

88
00:03:58,000 --> 00:04:01,000
ponieważ żyły dłużej.

89
00:04:01,000 --> 00:04:03,000
Ich mądrość była mi wtedy bardzo potrzebna.

90
00:04:03,000 --> 00:04:05,000
Wyobraźcie sobie, co oni musieli czuć

91
00:04:05,000 --> 00:04:08,000
kiedy się u nich zjawiłam?

92
00:04:08,000 --> 00:04:10,000
Do tego czasu przybrałam na wadze jakieś 2 kg,

93
00:04:10,000 --> 00:04:12,000
więc ważyłam nieco ponad 30 kg.

94
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
Byłam łysa.

95
00:04:14,000 --> 00:04:16,000
Miałam na sobie szpitalny fartuch

96
00:04:16,000 --> 00:04:19,000
i tenisówki, które ktoś mi oddał.

97
00:04:19,000 --> 00:04:22,000
W jednej ręce trzymałam białą laskę,

98
00:04:22,000 --> 00:04:25,000
a w drugiej, walizkę pełną dokumentów ze szpitala.

99
00:04:25,000 --> 00:04:28,000
Tak więc seniorzy uznali,

100
00:04:28,000 --> 00:04:30,000
że trzeba zwołać nadzwyczajne zebranie.

101
00:04:30,000 --> 00:04:32,000
(Śmiech)

102
00:04:32,000 --> 00:04:35,000
Patrzyli na siebie badawczo:

103
00:04:35,000 --> 00:04:39,000
"No dobra, co kto umie robić?

104
00:04:39,000 --> 00:04:42,000
To dziecko potrzebuje dużo pomocy".

105
00:04:42,000 --> 00:04:44,000
W końcu zaczęli

106
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
dopasowywać swoje zdolności i umiejętności

107
00:04:46,000 --> 00:04:48,000
do wszystkich moich potrzeb.

108
00:04:48,000 --> 00:04:50,000
Najpierw ustalili,

109
00:04:50,000 --> 00:04:52,000
które potrzeby są najpilniejsze.

110
00:04:52,000 --> 00:04:54,000
Trzeba było znaleźć sposób,

111
00:04:54,000 --> 00:04:56,000
abym mogła jeść po ludzku,

112
00:04:56,000 --> 00:04:59,000
bo pokarm przyjmowałam tylko przez rurkę

113
00:04:59,000 --> 00:05:01,000
w klatce piersiowej i dożylnie.

114
00:05:01,000 --> 00:05:04,000
Musiałam na nowo uczyć się jeść,

115
00:05:04,000 --> 00:05:06,000
a oni mi w tym pomagali.

116
00:05:06,000 --> 00:05:08,000
Pomyśleli też:

117
00:05:08,000 --> 00:05:10,000
"Przecież ona potrzebuje mebli.

118
00:05:10,000 --> 00:05:13,000
Śpi w tym mieszkaniu gdzieś po kątach".

119
00:05:13,000 --> 00:05:15,000
Poszli więc do magazynu

120
00:05:15,000 --> 00:05:17,000
i przynieśli meble, które tam mieli –

121
00:05:17,000 --> 00:05:20,000
oddali mi garnki, patelnie, koce,

122
00:05:20,000 --> 00:05:23,000
wszystko.

123
00:05:23,000 --> 00:05:25,000
Potem nadszedł czas

124
00:05:25,000 --> 00:05:28,000
na metamorfozę.

125
00:05:28,000 --> 00:05:30,000
Zielony fartuch szpitalny

126
00:05:30,000 --> 00:05:33,000
zastąpił poliester w kwiatki.

127
00:05:33,000 --> 00:05:36,000
(Śmiech)

128
00:05:38,000 --> 00:05:41,000
Nie mówiąc o różnych fryzurach, jakie próbowali mi robić,

129
00:05:41,000 --> 00:05:43,000
gdy odrosły mi włosy.

130
00:05:43,000 --> 00:05:45,000
Ale nie dałam się przefarbować na niebiesko.

131
00:05:45,000 --> 00:05:48,000
(Śmiech)

132
00:05:49,000 --> 00:05:52,000
Potem doszli do wniosku,

133
00:05:52,000 --> 00:05:55,000
że czas, abym nauczyła się mówić.

134
00:05:55,000 --> 00:05:57,000
Nie można żyć samodzielnie

135
00:05:57,000 --> 00:06:00,000
jako niewidoma niemowa.

136
00:06:00,000 --> 00:06:03,000
Stwierdzili, że ślepota to jedno,

137
00:06:03,000 --> 00:06:05,000
ale muszą sprawić, żebym zaczęła mówić.

138
00:06:05,000 --> 00:06:08,000
Tak więc Sally, kierowniczka biura,

139
00:06:08,000 --> 00:06:10,000
uczyła mnie mówić za dnia –

140
00:06:10,000 --> 00:06:12,000
nie było to łatwe – jak jesteśmy mali

141
00:06:12,000 --> 00:06:14,000
nie doceniamy wielu rzeczy.

142
00:06:14,000 --> 00:06:16,000
Dzieci przyswajają wszystko samoistnie.

143
00:06:16,000 --> 00:06:19,000
Dla mnie, dorosłej, było to kłopotliwe,

144
00:06:19,000 --> 00:06:21,000
musiałam się nauczyć koordynować pracę

145
00:06:21,000 --> 00:06:23,000
nowego gardła z językiem

146
00:06:23,000 --> 00:06:26,000
i nowych zębów z ustami,

147
00:06:26,000 --> 00:06:29,000
wciągać powietrze i wydychać głoski słów.

148
00:06:29,000 --> 00:06:31,000
Więc zachowywałam się jak dwulatka

149
00:06:31,000 --> 00:06:33,000
i nawet nie chciałam próbować.

150
00:06:33,000 --> 00:06:36,000
Panowie wpadli na lepszy pomysł.

151
00:06:36,000 --> 00:06:38,000
Chcieli, żeby to była dla mnie zabawa.

152
00:06:38,000 --> 00:06:42,000
W nocy uczyli mnie grać w niecenzuralne Scrabble.

153
00:06:42,000 --> 00:06:46,000
(Śmiech)

154
00:06:46,000 --> 00:06:48,000
Po kryjomu

155
00:06:48,000 --> 00:06:51,000
uczyli mnie kląć jak szewc.

156
00:06:51,000 --> 00:06:55,000
Możecie sobie Państwo wyobrazić,

157
00:06:55,000 --> 00:06:59,000
jakie były pierwsze słowa,

158
00:06:59,000 --> 00:07:02,000
które w końcu wypowiedziałam do Sally.

159
00:07:02,000 --> 00:07:04,000
(Śmiech)

160
00:07:04,000 --> 00:07:06,000
Potem przyszła pora na naukę pisania.

161
00:07:06,000 --> 00:07:09,000
Były nauczyciel, który zachorował na Alzheimera,

162
00:07:09,000 --> 00:07:13,000
postanowił mi pomóc.

163
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
Wieczne powtarzanie było całkiem dobre dla mnie.

164
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
Ale zmieńmy temat.

165
00:07:17,000 --> 00:07:22,000
(Śmiech)

166
00:07:23,000 --> 00:07:26,000
Jednym z najtrudniejszych momentów

167
00:07:26,000 --> 00:07:29,000
była dla mnie nauka przechodzenia przez ulicę

168
00:07:29,000 --> 00:07:31,000
będąc osobą niewidomą.

169
00:07:31,000 --> 00:07:34,000
Zamknijcie państwo oczy.

170
00:07:34,000 --> 00:07:36,000
Teraz wyobraźcie sobie, że musie przejść przez ulicę.

171
00:07:36,000 --> 00:07:40,000
Nie wiecie, jaka jest odległość do ulicy,

172
00:07:40,000 --> 00:07:43,000
nie wiecie czy idziecie prosto,

173
00:07:43,000 --> 00:07:46,000
słyszycie przejeżdżające tam i z powrotem samochody

174
00:07:46,000 --> 00:07:48,000
i do tego przeżyliście straszny wypadek,

175
00:07:48,000 --> 00:07:51,000
przez który znaleźliście się w tej sytuacji.

176
00:07:51,000 --> 00:07:54,000
Miałam więc do pokonania dwie przeszkody.

177
00:07:54,000 --> 00:07:57,000
Pierwszą był zespół stresu pourazowego.

178
00:07:57,000 --> 00:08:01,000
Jak tylko dochodziłam do krawężnika,

179
00:08:01,000 --> 00:08:03,000
wpadałam w panikę.

180
00:08:03,000 --> 00:08:05,000
Drugą przeszkodą było

181
00:08:05,000 --> 00:08:08,000
samo przejście przez ulicę.

182
00:08:08,000 --> 00:08:11,000
Jedna ze starszych pań podeszła do mnie

183
00:08:11,000 --> 00:08:14,000
i powiedziała: "Jak będziesz chciała przejść,

184
00:08:14,000 --> 00:08:17,000
wystaw najpierw laskę przed siebie.

185
00:08:17,000 --> 00:08:19,000
Jeśli coś w nią uderzy, nie przechodź".

186
00:08:19,000 --> 00:08:24,000
(Śmiech)

187
00:08:24,000 --> 00:08:27,000
To miało sens.

188
00:08:27,000 --> 00:08:29,000
Ale po tym, jak trzecia laska

189
00:08:29,000 --> 00:08:32,000
przeleciała przez ulicę,

190
00:08:32,000 --> 00:08:35,000
postanowili się złożyć

191
00:08:35,000 --> 00:08:37,000
i zebrali fundusze

192
00:08:37,000 --> 00:08:39,000
na to żebym mogła pójść do Instytutu Braille'a

193
00:08:39,000 --> 00:08:41,000
i zdobyć umiejętności niezbędne do tego,

194
00:08:41,000 --> 00:08:43,000
aby żyć jako osoba niewidoma,

195
00:08:43,000 --> 00:08:45,000
żebym mogła kupić psa przewodnika,

196
00:08:45,000 --> 00:08:47,000
który całkowicie odmienił moje życie.

197
00:08:47,000 --> 00:08:49,000
Mogłam też wrócić na studia

198
00:08:49,000 --> 00:08:53,000
dzięki temu, że: starsze osoby we mnie zainwestowały,

199
00:08:53,000 --> 00:08:57,000
miałam psa przewodnika i nowe umiejętności.

200
00:08:57,000 --> 00:08:59,000
10 lat później odzyskałam wzrok.

201
00:08:59,000 --> 00:09:01,000
Nie za sprawą cudu.

202
00:09:01,000 --> 00:09:04,000
Zgłosiłam się do udziału w trzech operacjach.

203
00:09:04,000 --> 00:09:06,000
Jedną z nich był eksperymentalny zabieg

204
00:09:06,000 --> 00:09:08,000
z zastosowaniem robota chirurgicznego,

205
00:09:08,000 --> 00:09:11,000
dzięki któremu zza mojego oka usunięto krwiaka.

206
00:09:12,000 --> 00:09:14,000
Najbardziej zaskakujące było dla mnie to,

207
00:09:14,000 --> 00:09:17,000
że świat poszedł do przodu,

208
00:09:17,000 --> 00:09:19,000
że było tyle innowacji,

209
00:09:19,000 --> 00:09:21,000
różne rzeczy –

210
00:09:21,000 --> 00:09:23,000
telefony komórkowe, laptopy

211
00:09:23,000 --> 00:09:26,000
wszystko to widziałam po raz pierwszy.

212
00:09:26,000 --> 00:09:28,000
Gdy traci się wzrok

213
00:09:28,000 --> 00:09:30,000
pamięć wizualna zanika

214
00:09:30,000 --> 00:09:33,000
i człowiek myśli o tym, jakie rzeczy są w dotyku,

215
00:09:33,000 --> 00:09:36,000
jak brzmią,

216
00:09:36,000 --> 00:09:39,000
jak pachną.

217
00:09:39,000 --> 00:09:41,000
Pewnego dnia gdy byłam w pokoju,

218
00:09:41,000 --> 00:09:43,000
nagle zobaczyłam, że coś tam siedzi.

219
00:09:43,000 --> 00:09:45,000
Myślałam, że to jakiś potwór.

220
00:09:45,000 --> 00:09:47,000
Chodziłam w kółko

221
00:09:47,000 --> 00:09:49,000
aż postanowiłam: "Muszę tego dotknąć".

222
00:09:49,000 --> 00:09:51,000
Dotknęłam i wykrzyknęłam:

223
00:09:51,000 --> 00:09:53,000
"Boże, to tylko kosz na pranie".

224
00:09:53,000 --> 00:09:57,000
(Śmiech)

225
00:09:57,000 --> 00:09:59,000
Wszystko jest zupełnie inne,

226
00:09:59,000 --> 00:10:01,000
kiedy się widzi,

227
00:10:01,000 --> 00:10:03,000
wszystko jest takie oczywiste.

228
00:10:03,000 --> 00:10:05,000
Gdy jest się niewidomym,

229
00:10:05,000 --> 00:10:08,000
trzeba polegać na swoim dotyku.

230
00:10:08,000 --> 00:10:11,000
Najbardziej zaskoczyło mnie, gdy spojrzałam na swoje dłonie

231
00:10:11,000 --> 00:10:15,000
i uświadomiłam sobie, że straciłam 10 lat życia.

232
00:10:15,000 --> 00:10:18,000
Wcześniej wydawało mi się, że dla mnie czas stanął w miejscu

233
00:10:18,000 --> 00:10:20,000
tylko dla mojej rodziny i przyjaciół poszedł naprzód.

234
00:10:20,000 --> 00:10:22,000
Ale gdy spojrzałam w dół,

235
00:10:22,000 --> 00:10:24,000
zorientowałam się, że dla mnie też

236
00:10:24,000 --> 00:10:26,000
i mam wiele do nadrobienia,

237
00:10:26,000 --> 00:10:28,000
tak więc zabrałam się za to.

238
00:10:28,000 --> 00:10:32,000
W czasach gdy miałam wypadek nie znano jeszcze pojęć

239
00:10:32,000 --> 00:10:34,000
takich jak crowdsourcing czy wszechstronna współpraca.

240
00:10:34,000 --> 00:10:36,000
Idea była taka sama –

241
00:10:36,000 --> 00:10:39,000
ludzie współpracowali, żeby mnie odbudować,

242
00:10:39,000 --> 00:10:41,000
żebym nauczyła się żyć na nowo.

243
00:10:41,000 --> 00:10:43,000
Nie stałabym dziś przed państwem,

244
00:10:43,000 --> 00:10:47,000
gdyby nie ten wyjątkowy rodzaj współpracy.

245
00:10:47,000 --> 00:10:49,000
Dziękuję bardzo.

246
00:10:49,000 --> 00:10:51,000
(Brawa)