[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.36,0:00:09.20,Default,,0000,0000,0000,,Bu, Mabel.
Dialogue: 0,0:00:09.20,0:00:13.79,Default,,0000,0000,0000,,Mabel; ağustos böcekleri,\Npis kokulu böcekler ve tahta kuruları ile
Dialogue: 0,0:00:13.79,0:00:16.57,Default,,0000,0000,0000,,aynı düzene sahip,\Nküçük bir böcek olan yaprak bitidir.
Dialogue: 0,0:00:16.57,0:00:20.59,Default,,0000,0000,0000,,Tüm bu böcekler avlarını deler\Nve onların yaşamsal sıvılarını emer.
Dialogue: 0,0:00:20.59,0:00:22.82,Default,,0000,0000,0000,,Yaprak bitlerinin avı ise bitkilerdir.
Dialogue: 0,0:00:22.82,0:00:25.88,Default,,0000,0000,0000,,Yaprak bitlerinin peşinde olduğu şey\Nbitkinin içinde gömülüdür,
Dialogue: 0,0:00:25.88,0:00:29.73,Default,,0000,0000,0000,,bir uçtan diğer uca dizilmiş\Ntek hücreli tüplerde akıp giderler.
Dialogue: 0,0:00:29.73,0:00:33.51,Default,,0000,0000,0000,,Bunlara süzgeç tüpleri adı verilir\Nve hepsi birlikte,
Dialogue: 0,0:00:33.51,0:00:37.51,Default,,0000,0000,0000,,bitkinin en değerli kaynağı için\Nboru tesisatını oluştururlar: öz su.
Dialogue: 0,0:00:37.51,0:00:39.82,Default,,0000,0000,0000,,Öz su çoğunlukla su ve şekerden oluşur.
Dialogue: 0,0:00:39.82,0:00:43.17,Default,,0000,0000,0000,,Bazı türlerin öz suyunun bir litresi,\Nbir teneke kola kadar şekerlidir.
Dialogue: 0,0:00:43.17,0:00:46.01,Default,,0000,0000,0000,,Fotosentez sürekli şeker üretir.
Dialogue: 0,0:00:46.01,0:00:50.24,Default,,0000,0000,0000,,Onu, süzgeç tüplerinde çok yüksek\N-- araba lastiğinden 9 kat daha fazla --
Dialogue: 0,0:00:50.24,0:00:54.08,Default,,0000,0000,0000,,basınç üreten kimyasal bir\N"pompa" olarak düşünebilirsiniz.
Dialogue: 0,0:00:54.08,0:00:58.36,Default,,0000,0000,0000,,Mabel beslenmek için uzun,\Nesnek bir iğne olan boyuncuğunu kullanır.
Dialogue: 0,0:00:58.36,0:01:02.29,Default,,0000,0000,0000,,Onu bitki hücreleri arasındaki\Ndokuya yavaşça sokar,
Dialogue: 0,0:01:02.29,0:01:05.46,Default,,0000,0000,0000,,ta ki süzgeç tüplerinden\Nbirisini delene kadar.
Dialogue: 0,0:01:05.46,0:01:07.50,Default,,0000,0000,0000,,Öz su basınç altında olduğu için,
Dialogue: 0,0:01:07.50,0:01:10.03,Default,,0000,0000,0000,,Mabel'ın onu bitkiden\Nemmesine bile gerek kalmıyor.
Dialogue: 0,0:01:10.03,0:01:13.25,Default,,0000,0000,0000,,Yalnızca kafasında bir kapakçık açıyor
Dialogue: 0,0:01:13.25,0:01:16.86,Default,,0000,0000,0000,,ve basınç da öz suyu\Nsindirim sistemine itiyor.
Dialogue: 0,0:01:16.86,0:01:19.66,Default,,0000,0000,0000,,Poposundan çıkan şeye\Ndaha sonra geleceğiz fakat şu an için
Dialogue: 0,0:01:19.66,0:01:22.80,Default,,0000,0000,0000,,bitkilerin delinmek ve içilmek\Nistemediklerini bilmelisiniz.
Dialogue: 0,0:01:22.80,0:01:25.26,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden kendilerini\Nsavunmaya çalışırlar.
Dialogue: 0,0:01:25.26,0:01:27.34,Default,,0000,0000,0000,,Savunmalardan birisi öz suyun kendisidir.
Dialogue: 0,0:01:27.34,0:01:30.74,Default,,0000,0000,0000,,Bunun nasıl işe yaradığını görmek için\Nsabit bir öz su akıntısının
Dialogue: 0,0:01:30.74,0:01:34.81,Default,,0000,0000,0000,,diğer bazı böceklerdeki sindirim sistemi\Nyolunu varsayımsal olarak ele alalım.
Dialogue: 0,0:01:34.81,0:01:38.41,Default,,0000,0000,0000,,Öz su böceğin hücrelerine dokunduğunda\Nonun yüksek şekerli içeriği
Dialogue: 0,0:01:38.41,0:01:42.11,Default,,0000,0000,0000,,hücredeki suyu osmoz aracılığıyla\Ndışarı çıkmaya teşvik eder;
Dialogue: 0,0:01:42.11,0:01:45.70,Default,,0000,0000,0000,,tam olarak tuzun, salyangozdaki suyu\Nçıkmaya teşvik ettiği gibi.
Dialogue: 0,0:01:45.70,0:01:49.64,Default,,0000,0000,0000,,Böceğin içinden ne kadar çok öz su\Ngeçerse, böcek o kadar çok su kaybeder.
Dialogue: 0,0:01:49.64,0:01:52.58,Default,,0000,0000,0000,,Sonuç olarak kurur ve ölür.
Dialogue: 0,0:01:52.58,0:01:56.35,Default,,0000,0000,0000,,Ancak Mabel'ın bağırsakları\Nsükraz adlı bir enzimle kaplıdır,
Dialogue: 0,0:01:56.35,0:01:59.00,Default,,0000,0000,0000,,bu enzim iki sakaroz molekülünü,
Dialogue: 0,0:01:59.00,0:02:03.74,Default,,0000,0000,0000,,fruktoz ve bu üç birimli şekerden birini\Niçeren bir moleküle dönüştürür.
Dialogue: 0,0:02:03.74,0:02:08.53,Default,,0000,0000,0000,,Mabel enerji için fruktozu yakar\Nve üç birimli şekeri geride bırakır.
Dialogue: 0,0:02:08.53,0:02:10.85,Default,,0000,0000,0000,,Peki bu ona nasıl yardımcı oluyor?
Dialogue: 0,0:02:10.85,0:02:13.95,Default,,0000,0000,0000,,Öz suda ne kadar çok\Nşeker molekülü çözünürse,
Dialogue: 0,0:02:13.95,0:02:16.83,Default,,0000,0000,0000,,Mabel'ın hücrelerinden de\No kadar çok su emebilir.
Dialogue: 0,0:02:16.83,0:02:19.66,Default,,0000,0000,0000,,Mabel, öz sudaki şeker moleküllerinin\Nsayısını azaltarak,
Dialogue: 0,0:02:19.66,0:02:23.24,Default,,0000,0000,0000,,öz suyun hücrelerinden\Nsu emme becerisini azaltır.
Dialogue: 0,0:02:23.24,0:02:25.36,Default,,0000,0000,0000,,Bitki öz suyu nötrleşti.
Dialogue: 0,0:02:25.36,0:02:29.37,Default,,0000,0000,0000,,Bu demek oluyor ki, Mabel\Nçoğalması için gereken tüm enerjiyi alarak
Dialogue: 0,0:02:29.37,0:02:32.04,Default,,0000,0000,0000,,günlerce beslenebilir.
Dialogue: 0,0:02:32.04,0:02:34.97,Default,,0000,0000,0000,,Bazı yaprak bitlerinin olağanüstü bir\Nyaşam döngüleri vardır.
Dialogue: 0,0:02:34.97,0:02:37.27,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin, yeşil şeftali biti.
Dialogue: 0,0:02:37.27,0:02:41.31,Default,,0000,0000,0000,,Sonbaharda erkekler ve dişiler eşleşir\Nve dişiler yumurtlar.
Dialogue: 0,0:02:41.31,0:02:46.78,Default,,0000,0000,0000,,Ama ilkbaharda yumurtalar çatladığında\Nçıkan tüm yarı ergin böcekler dişidir.
Dialogue: 0,0:02:46.78,0:02:50.61,Default,,0000,0000,0000,,Bu dişiler olgunluğa eriştiğinde\Nyumurtlamazlar.
Dialogue: 0,0:02:50.61,0:02:56.28,Default,,0000,0000,0000,,Bunun yerine, genç kalmak için doğururlar,\Nyani kendi klonlarını doğururlar.
Dialogue: 0,0:02:56.28,0:03:00.82,Default,,0000,0000,0000,,Üstelik onlar da yine\Nkendi klonlarına hamiledir.
Dialogue: 0,0:03:00.82,0:03:05.61,Default,,0000,0000,0000,,Bu dişi yaprak bitleri, içeride\Naynı anda kendilerini oluşturan
Dialogue: 0,0:03:05.61,0:03:08.72,Default,,0000,0000,0000,,iki jenerasyon bebek yaprak biti\Nklonlarına sahiptir.
Dialogue: 0,0:03:08.72,0:03:11.93,Default,,0000,0000,0000,,Bilimciler buna teleskopik gelişim diyor.
Dialogue: 0,0:03:11.93,0:03:15.04,Default,,0000,0000,0000,,Yani yaprak bitleri hızlıca\Nkendilerini çoğaltabiliyor --
Dialogue: 0,0:03:15.04,0:03:18.02,Default,,0000,0000,0000,,tek bir sezonda\N20 jenerasyon olabiliyor --
Dialogue: 0,0:03:18.02,0:03:21.18,Default,,0000,0000,0000,,ve bu da bir sürü\Nyaprak biti dışkısı demektir.
Dialogue: 0,0:03:21.18,0:03:24.69,Default,,0000,0000,0000,,Mabel her iki saatte bir kendi vücut\Nağırlığı kadar dışkı yapabiliyor,
Dialogue: 0,0:03:24.69,0:03:27.78,Default,,0000,0000,0000,,bu da onu gezegenin\Nen verimli dışkıcısı yapıyor.
Dialogue: 0,0:03:27.78,0:03:32.66,Default,,0000,0000,0000,,Bazı yaprak biti nüfusları, 4047 metre²\Nbaşına yüzlerce kilo dışkı üretebilir.
Dialogue: 0,0:03:32.66,0:03:35.82,Default,,0000,0000,0000,,Yaprak biti dışkısı,\Nsizin dışkınız gibi değildir.
Dialogue: 0,0:03:35.82,0:03:38.24,Default,,0000,0000,0000,,Kimyasal olarak öz sudan farksızdır;
Dialogue: 0,0:03:38.24,0:03:40.91,Default,,0000,0000,0000,,temiz ve renksiz, şurup gibi bir sıvıdır.
Dialogue: 0,0:03:40.91,0:03:44.54,Default,,0000,0000,0000,,Onu başka bir adla zaten biliyor\Nolabilirsiniz: balsıra.
Dialogue: 0,0:03:44.54,0:03:46.72,Default,,0000,0000,0000,,Diğer türler balsırayı severler.
Dialogue: 0,0:03:46.72,0:03:49.32,Default,,0000,0000,0000,,Bazı karınca türleri öyle sever ki,
Dialogue: 0,0:03:49.32,0:03:52.91,Default,,0000,0000,0000,,bütün yaprak biti kolonilerini\Ngüder ve korurlar.
Dialogue: 0,0:03:52.91,0:03:56.09,Default,,0000,0000,0000,,Karşılığında karıncaların sağlam bir\Ntatlı balsıra stoğu olur,
Dialogue: 0,0:03:56.09,0:03:59.01,Default,,0000,0000,0000,,bunu doğrudan yaprak bitlerinin\Npopolarından içebilirler.
Dialogue: 0,0:03:59.01,0:04:00.47,Default,,0000,0000,0000,,Şerefe!
Dialogue: 0,0:04:00.47,0:04:01.99,Default,,0000,0000,0000,,Balsırayı insanlar da sever.
Dialogue: 0,0:04:01.99,0:04:05.14,Default,,0000,0000,0000,,Birçok Kızılderili kabilesi onu\Nuzun kamışlardan hasat eder
Dialogue: 0,0:04:05.14,0:04:06.44,Default,,0000,0000,0000,,ve ondan kek yaparlar.
Dialogue: 0,0:04:06.44,0:04:09.13,Default,,0000,0000,0000,,Bazı arı türleri ise\Nbalsıradan bal yaparlar,
Dialogue: 0,0:04:09.13,0:04:11.99,Default,,0000,0000,0000,,insanların hasat edip yediği bal budur.
Dialogue: 0,0:04:11.99,0:04:15.46,Default,,0000,0000,0000,,Yani bitkiler öz suyu oluşturur,\Nyaprak bitleri onu yer ve dışkılar,
Dialogue: 0,0:04:15.46,0:04:18.35,Default,,0000,0000,0000,,arılar onu geri kusar,\Ninsanlar hasat eder
Dialogue: 0,0:04:18.35,0:04:20.96,Default,,0000,0000,0000,,ve birazını, bir fincan\Nbergamotlu çaya koyarlar.