1
00:00:00,705 --> 00:00:03,355
Bây giờ bạn hãy tưởng tượng 
mình đang ở trong một siêu thị

2
00:00:03,355 --> 00:00:04,936
và mua một số vật dụng

3
00:00:04,936 --> 00:00:06,561
và phải đưa ra quyết định

4
00:00:06,561 --> 00:00:10,196
dùng túi nhựa hay túi giấy

5
00:00:10,196 --> 00:00:12,386
Bạn sẽ chọn cái nào,

6
00:00:12,386 --> 00:00:14,802
nếu muốn làm điều có lợi 
cho môi trường sống?

7
00:00:14,802 --> 00:00:16,683
Hầu hết mọi người 
sẽ chọn túi giấy

8
00:00:16,683 --> 00:00:17,911
Vậy thì tại sao?

9
00:00:17,911 --> 00:00:19,604
Ngay từ ý nghĩ đầu tiên

10
00:00:19,604 --> 00:00:21,080
ta đã cho rằng 
lựa chọn này tốt cho môi trường

11
00:00:21,080 --> 00:00:23,598
Thứ này có thể tự phân hủy, tái sử dụng

12
00:00:23,598 --> 00:00:25,548
đôi khi còn có thể đem đi tái chế

13
00:00:25,548 --> 00:00:28,342
Bởi vậy khi nhìn vào túi nhựa

14
00:00:28,342 --> 00:00:31,272
hầu như ai cũng nghĩ giống nhau

15
00:00:31,272 --> 00:00:33,655
rằng sử dụng nó thì thật là xấu

16
00:00:33,655 --> 00:00:35,871
và phải tránh điều này 
bằng bất kỳ giá nào

17
00:00:35,871 --> 00:00:38,226
để tránh làm tổn hại đến môi trường sống

18
00:00:38,226 --> 00:00:40,439
Nhưng người ta

19
00:00:40,439 --> 00:00:42,457
thường không nghĩ như vậy,

20
00:00:42,457 --> 00:00:45,035
điều này lại là mặt bên kia của vấn đề

21
00:00:45,035 --> 00:00:47,802
Rằng khi ta sản xuất vật liệu bất kỳ

22
00:00:47,802 --> 00:00:49,432
ta cần phải lấy từ tự nhiên

23
00:00:49,432 --> 00:00:53,336
cũng như hàng tá 
những hành vi khác tác động lên môi trường

24
00:00:53,336 --> 00:00:55,512
Chẳng hạn như khi

25
00:00:55,512 --> 00:00:57,489
cần đưa ra những lựa chọn phức tạp

26
00:00:57,489 --> 00:00:59,910
ta thường thích những giải pháp đơn giản

27
00:00:59,910 --> 00:01:02,526
cũng như thường đòi hỏi 
những giải pháp đơn giản

28
00:01:02,526 --> 00:01:03,999
Tôi làm nghề thiết kế

29
00:01:03,999 --> 00:01:05,510
tôi thường khuyên các nhà thiết kế

30
00:01:05,510 --> 00:01:07,775
và những nhà tiên phong về tính bền vững

31
00:01:07,775 --> 00:01:09,329
và ai cũng trả lời tôi rằng "Oh, Leyla à,

32
00:01:09,329 --> 00:01:11,251
Tôi chỉ muốn những vật liệu
thân thiện với môi trường."

33
00:01:11,251 --> 00:01:13,535
Tôi đáp lại rằng "Được thôi,
nhưng nó khá phức tạp

34
00:01:13,535 --> 00:01:15,364
và chùng ta phải chôn chân
hằng tiếng đồng hồ để thảo luận

35
00:01:15,364 --> 00:01:17,279
chính xác "vật liệu thân thiện với môi trường" 
nghĩa là gì

36
00:01:17,279 --> 00:01:19,199
bởi vì mọi thứ, về căn bản

37
00:01:19,199 --> 00:01:21,144
đều xuất phát từ tự nhiên

38
00:01:21,144 --> 00:01:23,239
cũng như cách mà chúng ta sử dụng vật liệu đó

39
00:01:23,239 --> 00:01:26,280
cũng kéo theo những tác động tới môi trường

40
00:01:26,280 --> 00:01:28,069
Bởi vậy, ta phải tin vào

41
00:01:28,069 --> 00:01:30,127
những thứ gọi là trực giác

42
00:01:30,127 --> 00:01:31,702
khi đưa ra quyết định bất kỳ

43
00:01:31,702 --> 00:01:34,032
Bởi vậy, tôi muốn gọi những thứ trực giác đó

44
00:01:34,032 --> 00:01:36,627
là những câu truyện thần tiên về môi trường

45
00:01:36,627 --> 00:01:39,384
Dường như có tiếng nói nhỏ trong đầu bạn

46
00:01:39,384 --> 00:01:41,656
hay cảm giác bên trong bạn

47
00:01:41,656 --> 00:01:43,236
khi bạn làm những điều đúng đắn

48
00:01:43,236 --> 00:01:44,784
và kết quả là bạn chọn túi giấy

49
00:01:44,784 --> 00:01:47,899
hay mua những chiếc xe 
tiết kiệm nhiên liệu

50
00:01:47,899 --> 00:01:50,858
và câu chuyện thần tiên 
về môi trường đóng vai trò quan trọng

51
00:01:50,858 --> 00:01:53,306
bởi vì nhờ nó, bạn đang làm 
những điều đúng đắn

52
00:01:53,306 --> 00:01:55,650
Nhưng bằng cách nào 
ta thực sự biết chắc rằng

53
00:01:55,650 --> 00:01:57,973
việc này làm giảm những tác động xấu 
lên môi trường

54
00:01:57,973 --> 00:02:01,314
rằng mỗi hành động của cá nhân, tổ chức

55
00:02:01,314 --> 00:02:03,482
và toàn xã hội thật sự

56
00:02:03,482 --> 00:02:06,187
có ích cho môi trường tự nhiên

57
00:02:06,187 --> 00:02:08,030
Bởi vậy những câu chuyện được lưu truyền
về môi trường

58
00:02:08,030 --> 00:02:10,085
thường xuất phát 
từ những kinh nghiệm cá nhân

59
00:02:10,085 --> 00:02:11,816
hoặc những điều 
mà ta được nghe từ người khác

60
00:02:11,816 --> 00:02:14,456
Do vậy, cũng chẳng dựa trên
bất kỳ một căn cứ khoa học nào cả

61
00:02:14,456 --> 00:02:16,123
Điều này thật khó khăn, 
vì ngay cả bản thân ta cũng đang sống

62
00:02:16,123 --> 00:02:18,143
trong một hệ thống cực kỳ phức tạp

63
00:02:18,143 --> 00:02:19,863
Chúng ta có hệ thống loài người

64
00:02:19,863 --> 00:02:21,629
chỉ ta cách giao tiếp và quan hệ với nhau

65
00:02:21,629 --> 00:02:24,144
và ta cũng có mô hình xã hội của riêng mình

66
00:02:24,144 --> 00:02:28,037
Chúng ta có nền công nghiệp
cực kỳ quan trọng với toàn bộ nền kinh tế

67
00:02:28,037 --> 00:02:29,890
và phải làm sao để vận hành

68
00:02:29,890 --> 00:02:31,415
hệ thống rộng lớn này

69
00:02:31,415 --> 00:02:33,507
và trên hết

70
00:02:33,507 --> 00:02:35,163
là hệ sinh thái

71
00:02:35,163 --> 00:02:37,025
Nên theo bạn thấy đấy, lựa chọn đưa ra

72
00:02:37,025 --> 00:02:38,458
là quyết định của cá nhân

73
00:02:38,458 --> 00:02:39,769
nhưng có những lựa chọn mà ta đưa ra

74
00:02:39,769 --> 00:02:41,928
riêng lẻ

75
00:02:41,928 --> 00:02:44,548
dù cho đang ở giai cấp nào

76
00:02:44,548 --> 00:02:47,599
cũng có những tác động
lên các hệ thống này

77
00:02:47,599 --> 00:02:49,934
Và ta phải tự mình tìm ra

78
00:02:49,934 --> 00:02:51,873
đâu là cách để hướng tới sự bền vững

79
00:02:51,873 --> 00:02:55,021
nhưng phải phù hợp với các hệ thống khác

80
00:02:55,021 --> 00:02:57,965
cũng như đưa ra các lựa chọn

81
00:02:57,965 --> 00:03:00,549
hướng tới sự cải thiện môi trường

82
00:03:00,549 --> 00:03:02,197
Những thứ ta cần làm

83
00:03:02,197 --> 00:03:04,273
là học để đạt được nhiều hơn
với ít công sức hơn

84
00:03:04,273 --> 00:03:06,164
Dân số ngày càng tăng

85
00:03:06,164 --> 00:03:07,998
và mọi người ai cũng muốn có điện thoại di động

86
00:03:07,998 --> 00:03:10,113
nhất là vào thời điểm hiện nay.

87
00:03:10,113 --> 00:03:14,168
Bởi vậy, ta cần tìm ra những cách giải quyết đột phá
các vấn đề như vậy mà ta gặp hàng ngày

88
00:03:14,168 --> 00:03:17,363
Và đó là điểm
làm xuất hiện khái niệm vòng đời

89
00:03:17,366 --> 00:03:20,053
Rất quan trọng vì mỗi thứ mà ta tạo ra

90
00:03:20,053 --> 00:03:22,564
đều phải đi qua những vòng đời khác nhau

91
00:03:22,564 --> 00:03:24,426
và ta dùng những tiến bộ khoa học

92
00:03:24,426 --> 00:03:26,150
gọi là "sự đánh giá vòng đời"

93
00:03:26,150 --> 00:03:28,891
hoặc như ở Mỹ, 
người ta gọi đó là "phân tích dòng đời"

94
00:03:28,891 --> 00:03:32,438
để vẽ ra bức tranh rõ ràng

95
00:03:32,438 --> 00:03:36,244
bằng cách nào mà khoa học kỹ thuật 
khi len lỏi vào các hệ thống đó

96
00:03:36,244 --> 00:03:38,025
lại có ảnh hưởng lên môi trường tự nhiên

97
00:03:38,025 --> 00:03:39,995
Ta cần nhìn lại toàn bộ quá trình

98
00:03:39,995 --> 00:03:42,198
sử dụng các nguyên liệu thô

99
00:03:42,198 --> 00:03:44,015
cũng như các phương thức sản xuất

100
00:03:44,015 --> 00:03:45,874
đóng gói, vận chuyển

101
00:03:45,874 --> 00:03:47,524
sử dụng, và kết thúc một vòng đời

102
00:03:47,524 --> 00:03:50,441
lẽ dĩ nhiên rằng,mỗi một bước trong chuỗi này

103
00:03:50,441 --> 00:03:51,960
mỗi hành động được thực hiện

104
00:03:51,960 --> 00:03:53,791
đều có sự tương tác với môi trường tự nhiên

105
00:03:53,791 --> 00:03:56,279
và ta có thể kiểm soát xem
liệu sự tương tác này

106
00:03:56,279 --> 00:04:00,009
có thật sự ảnh hưởng 
tới những hệ thống và dịch vụ

107
00:04:00,009 --> 00:04:01,924
giúp duy trì sự sống trên Trái đất 
hay không.

108
00:04:01,924 --> 00:04:03,560
Bằng cách này

109
00:04:03,560 --> 00:04:07,850
ta biết thêm được 
nhiều điều cực kỳ thú vị

110
00:04:07,850 --> 00:04:09,563
Chúng ta phá bỏ được
hàng ngàn bí ẩn

111
00:04:09,563 --> 00:04:14,551
Để bắt đầu, tôi muốn nói về 
một từ đang rất thời sự

112
00:04:14,551 --> 00:04:16,284
được sử dụng rất nhiều trong quảng cáo, tiếp thị

113
00:04:16,284 --> 00:04:18,284
xuất hiện thường xuyên trong các hội nghị

114
00:04:18,284 --> 00:04:20,217
mỗi khi ta bàn về sự bền vững

115
00:04:20,217 --> 00:04:22,663
đó chính là từ "Sự tự phân hủy"

116
00:04:22,663 --> 00:04:27,611
Tự phân hủy là một tính chất của vật liệu

117
00:04:27,611 --> 00:04:30,859
không phải là một khái niệm 
có lợi cho môi trường

118
00:04:30,859 --> 00:04:32,762
Tôi xin được phép giải thích chỗ này

119
00:04:32,762 --> 00:04:34,454
Khi nói về một thứ nào đó tự nhiên

120
00:04:34,454 --> 00:04:36,415
thứ nào đó được làm từ sợi xen-lu-lô

121
00:04:36,415 --> 00:04:39,943
như bánh mì, hay thậm chí 
các loại thức ăn thừa, bỏ

122
00:04:39,943 --> 00:04:42,231
hay vụn giấy

123
00:04:42,231 --> 00:04:44,045
khi một vật gọi là tự nhiên 
kết thúc vòng đời của nó trong tự nhiên

124
00:04:44,045 --> 00:04:46,668
nghĩa là nó tự phân hủy 
một cách thông thường

125
00:04:46,668 --> 00:04:48,532
Nó thải ra ít phân tử Cac-bon

126
00:04:48,532 --> 00:04:50,669
trở lại không khí, bằng cách tự nhiên

127
00:04:50,669 --> 00:04:53,249
dưới dạng khí CO2

128
00:04:53,249 --> 00:04:55,223
nhưng đây là điểm cần lưu ý.

129
00:04:55,223 --> 00:04:56,588
Hầy hết mọi thứ tự nhiên

130
00:04:56,588 --> 00:04:58,195
đều không kết thúc vòng đời 
trong tự nhiên

131
00:04:58,195 --> 00:05:01,606
Hầu hết mọi thứ mà ta thải ra 
đều kết thúc ngoài bãi rác

132
00:05:01,609 --> 00:05:04,008
Bãi rác là một môi trường 
hoàn toàn khác biệt

133
00:05:04,008 --> 00:05:06,451
Ngoài bãi rác, các phân tử Cac-bon 
giống nhau này

134
00:05:06,451 --> 00:05:07,969
lại phân hủy theo những cách khác nhau

135
00:05:07,969 --> 00:05:09,881
bởi vì bãi rác là môi trường kỵ khí

136
00:05:09,881 --> 00:05:13,299
Hoàn toàn không có oxy. 
Vô cùng ngột ngạt và nóng bức

137
00:05:13,299 --> 00:05:15,647
Trong môi trường đó, 
các phân tử này trở thành khí mê-tan

138
00:05:15,647 --> 00:05:18,565
và khí mê-tan là loại khí nhà kính 
gây hại gấp 25 lần

139
00:05:18,565 --> 00:05:21,418
so với khí CO2

140
00:05:21,418 --> 00:05:24,171
Do vậy những bó rau cải
và vật phẩm thừa

141
00:05:24,171 --> 00:05:25,750
mà ta thải ra

142
00:05:25,750 --> 00:05:27,320
đều có thể tự phân hủy

143
00:05:27,320 --> 00:05:29,055
Tuy nhiên nếu chúng kết thúc
ở ngoài bãi rác

144
00:05:29,055 --> 00:05:31,081
thì đó lại là thảm họa
tác nhân gây ra thay đổi khí hậu.

145
00:05:31,081 --> 00:05:32,473
Nếu ngay bây giờ 
có loại máy móc nào

146
00:05:32,473 --> 00:05:34,177
có thể thật sự hấp thu 
lượng khí mê-tan đó

147
00:05:34,177 --> 00:05:35,615
và dùng để chạy máy phát điện

148
00:05:35,615 --> 00:05:38,406
bù đắp vào lượng năng lượng 
do nhiên liệu hóa thạch sinh ra

149
00:05:38,406 --> 00:05:39,871
nhưng ta cần tỉnh táo về vấn đề này.

150
00:05:39,871 --> 00:05:43,036
Ta cần phải xác định rõ
bằng cách nào mà ta có thể bắt đầu sử dụng

151
00:05:43,036 --> 00:05:45,340
những loại nhiên liệu có sẵn này

152
00:05:45,340 --> 00:05:47,208
cũng như bắt đầu thiết kế 
những hệ thống và dịch vụ

153
00:05:47,208 --> 00:05:49,091
giúp giảm thiểu tác hại mà nó gây ra

154
00:05:49,091 --> 00:05:52,336
Bởi vì ngay tại lúc này, những gì mà ta làm
chỉ là thay đổi, họ nói rằng

155
00:05:52,336 --> 00:05:54,895
"Hãy cấm sử dụng túi nhựa. 
Hãy cung cấp thêm túi giấy

156
00:05:54,895 --> 00:05:56,822
vì nó tốt hơn cho môi trường"

157
00:05:56,822 --> 00:05:58,240
Nhưng nếu bạn quăng các túi này
vào thùng rác

158
00:05:58,240 --> 00:05:59,703
trong khi cơ sở vật chất 
của bãi rác địa phương

159
00:05:59,703 --> 00:06:02,124
chỉ là hạng bình thường

160
00:06:02,124 --> 00:06:07,030
thì thực tế lại là sự gây hại gấp đôi

161
00:06:07,030 --> 00:06:10,194
Tôi là một nhà thiết kế sản phẩm thương mại
thuần túy

162
00:06:10,194 --> 00:06:11,386
Sau đó, tôi trở thành 
một nhà khoa học xã hội

163
00:06:11,386 --> 00:06:12,803
bỗng trở nên rất hứng thú

164
00:06:12,803 --> 00:06:14,802
với việc tiêu thụ hàng hóa, 
và việc bằng cách nào

165
00:06:14,802 --> 00:06:16,924
mà các loại hàng hóa đã bị loại bỏ

166
00:06:16,924 --> 00:06:18,162
khỏi mắt chúng ta

167
00:06:18,162 --> 00:06:19,970
lại có thể tác động tới môi trường tự nhiên

168
00:06:19,970 --> 00:06:22,583
Tất cả mọi người ngồi đây, 
giống như những kẻ phạm tội hàng loạt

169
00:06:22,583 --> 00:06:24,446
vì tôi chắc rằng
hầu hết mọi người trong phòng này

170
00:06:24,446 --> 00:06:26,076
đều có tủ lạnh ở nhà

171
00:06:26,076 --> 00:06:27,708
Người Mỹ ngày nay

172
00:06:27,708 --> 00:06:29,717
ngày càng phát triển 
những tủ lạnh lớn hơn

173
00:06:29,717 --> 00:06:31,695
Chỉ trong vòng vài năm, 
kích cỡ của tủ lạnh đã là 1 feet khối

174
00:06:31,695 --> 00:06:33,543
trung bình

175
00:06:33,543 --> 00:06:35,172
cho một cái tủ lạnh

176
00:06:35,172 --> 00:06:37,631
Lúc này vấn đề là, tủ lạnh bự quá rồi

177
00:06:37,631 --> 00:06:39,825
nên ai cũng dễ dàng 
mua thêm đồ ăn để cất trữ

178
00:06:39,825 --> 00:06:41,816
dù cho chẳng thể ăn hết, 
hay tìm thấy mớ đồ ăn đó

179
00:06:41,816 --> 00:06:43,442
Ý tôi là, những thứ nằm ở sâu
trong tủ lạnh

180
00:06:43,442 --> 00:06:45,652
có khi cả mấy năm trời 
chẳng ai đụng tới, đúng không?

181
00:06:45,652 --> 00:06:48,288
Điều đó có nghĩa là, chúng ta đang lãng phí 
ngày càng nhiều đồ ăn

182
00:06:48,288 --> 00:06:51,633
Như tôi đã giải thích, 
lãng phí thức ăn là một vấn đề

183
00:06:51,633 --> 00:06:54,995
Thực tế cho thấy ở Mỹ,

184
00:06:54,995 --> 00:06:57,570
40% thực phẩm được mua 
cho gia đình đã bị lãng phí

185
00:06:57,570 --> 00:07:01,905
Một nửa đồ ăn được làm ra trên thế giới
lại bị lãng phí

186
00:07:01,905 --> 00:07:04,558
Đó là con số mà Liên Hiệp Quốc đưa ra. 
Hơn một nửa đồ ăn

187
00:07:04,558 --> 00:07:09,095
Thật kinh khủng! 
1,3 tỉ tấn đồ ăn bị bỏ đi một năm

188
00:07:09,095 --> 00:07:11,099
Mọi thứ đều do tủ lạnh gây ra

189
00:07:11,099 --> 00:07:12,627
đặc biệt trong nền văn hóa Tây phương

190
00:07:12,627 --> 00:07:14,477
vì không đâu điều đó xảy ra dễ như ở đây

191
00:07:14,477 --> 00:07:16,869
Ý tôi là vấn đề này hơi phức tạp một chút

192
00:07:16,869 --> 00:07:18,807
Tôi không muốn xem nhẹ nó

193
00:07:18,807 --> 00:07:21,757
Nhưng rõ ràng là tủ lạnh đã đóng góp phần lớn
vào sự lãng phí này

194
00:07:21,757 --> 00:07:23,615
Tôi cũng muốn nhắc tới
một bộ phận của tủ lạnh

195
00:07:23,615 --> 00:07:25,577
là phần "ngăn trữ rau quả"

196
00:07:25,577 --> 00:07:27,078
Tất cả các bạn ở đây 
đều có thứ này ở nhà phải không?

197
00:07:27,078 --> 00:07:29,013
Chính là cái ngăn 
mà bạn dùng để bỏ rau cải vào đấy

198
00:07:29,013 --> 00:07:30,933
Rau cải thì hay bị ẩm nước

199
00:07:30,933 --> 00:07:32,729
trong ngăn trữ, đúng không?

200
00:07:32,729 --> 00:07:34,139
À, rau cải ẩm nước

201
00:07:34,139 --> 00:07:36,139
Đây thật sự là một vấn đề
ở xứ sở sương mù, nước Anh

202
00:07:36,139 --> 00:07:37,837
thậm chí đã có một báo cáo cấp nhà nước 
về vấn đề này cách đây vài năm

203
00:07:37,837 --> 00:07:40,857
chỉ ra rằng kẻ tội phạm lớn thứ hai

204
00:07:40,857 --> 00:07:43,274
trong việc lãng phí đồ ăn ở Anh quốc
là rau cải ẩm nước

205
00:07:43,274 --> 00:07:45,692
Tên bản báo cáo là 
"Báo cáo về Rau cải ẩm nước"

206
00:07:45,692 --> 00:07:47,905
Bạn vẫn chưa hiểu đúng không? 
Tôi sẽ chỉ ra vấn đề

207
00:07:47,905 --> 00:07:50,015
Mấy bó cải tội nghiệp này

208
00:07:50,015 --> 00:07:51,887
được cho vào bên trong ngăn trữ, trái, phải
và chính giữa và bởi vì ngăn trữ

209
00:07:51,887 --> 00:07:54,646
không thật sự được thiết kế cho mục đích 
giữ mấy thứ này được tươi giòn

210
00:07:54,646 --> 00:07:56,855
Bạn cần một không gian kín

211
00:07:56,855 --> 00:07:58,985
một môi trường không tiếp xúc với không khí

212
00:07:58,985 --> 00:08:01,710
để ngăn rau không bị tự hoại

213
00:08:01,710 --> 00:08:03,662
Nhưng mấy ngăn trữ này, 
chỉ đơn giản là ngăn trữ

214
00:08:03,662 --> 00:08:05,370
với những miếng phủ kín hơn

215
00:08:05,370 --> 00:08:07,457
Dù sao đi nữa, tôi vẫn bị ám ảnh về vụ này

216
00:08:07,457 --> 00:08:10,182
Chắc chẳng ai dám mời tôi ăn tối ở nhà họ,
vì tôi luôn săm soi mấy cái tủ lạnh

217
00:08:10,182 --> 00:08:11,700
và nghía đủ thứ đồ ăn trong đó

218
00:08:11,700 --> 00:08:13,619
Quan trọng hơn, đây thật sự là một vấn đề lớn

219
00:08:13,619 --> 00:08:16,578
Bởi vì ta quên mất những việc nhỏ nhặt như vầy,
kiểu như mấy bó cải vừa rồi

220
00:08:16,578 --> 00:08:20,114
sự thật là ta đã có tác động lên môi trường. 
Tôi vừa giải thích về sự kết thúc một vòng đời

221
00:08:20,114 --> 00:08:22,770
nhưng thật sự là
ta vẫn phải trồng lại mấy cây cải đó

222
00:08:22,770 --> 00:08:26,041
Sự tác động của vòng đời cây cải này 
thật sự to lớn

223
00:08:26,041 --> 00:08:27,459
Ta phải làm lại đất

224
00:08:27,459 --> 00:08:29,616
Gieo hạt, phân bón các loại,

225
00:08:29,616 --> 00:08:31,740
chất dinh dưỡng, nước, ánh sáng

226
00:08:31,740 --> 00:08:33,828
Tất cả những tác động rõ ràng này 
lên cây cải

227
00:08:33,828 --> 00:08:35,540
đều được lấy từ hệ thống

228
00:08:35,540 --> 00:08:38,151
điều này lại làm ảnh hưởng lớn hơn nữa
tới môi trường

229
00:08:38,151 --> 00:08:41,835
thậm chí hơn cả sự mất mát năng lượng
cho hoạt động của tủ lạnh

230
00:08:41,835 --> 00:08:45,100
Bởi vậy, ta cần thiết kế ra
những thứ thậm chí còn tốt hơn nữa

231
00:08:45,100 --> 00:08:48,281
khibắt đầu nhận diện ra 
những vấn đề nghiêm trọng của môi trường

232
00:08:48,281 --> 00:08:49,932
Ta đơn giản chỉ bắt đầu 
với cái ngăn trữ và kích cỡ của nó

233
00:08:49,932 --> 00:08:51,684
Đối với những bạn 
là dân thiết kế tủ lạnh trong phòng này

234
00:08:51,684 --> 00:08:53,177
đây thật sự là điều tuyệt vời để suy nghĩ

235
00:08:53,177 --> 00:08:56,275
Hãy hình dung vấn đề là

236
00:08:56,275 --> 00:08:58,925
thật sự ta đã xem xét kỹ lưỡng 
việc thiết kế các đồ vật

237
00:08:58,925 --> 00:09:02,532
Hãy thử nhìn vào thiết kế của tủ lạnh,
thứ được xem là hiện đại

238
00:09:02,532 --> 00:09:04,630
nhưng thiệt ra nó 
chẳng thay đổi kiểu dáng là bao

239
00:09:04,630 --> 00:09:07,301
từ hồi những năm 1950

240
00:09:07,301 --> 00:09:10,526
Vấn đề là nó vẫn chỉ là những cái hộp lớn

241
00:09:10,526 --> 00:09:12,448
hộp đông lạnh giúp trữ đủ thứ trong đó

242
00:09:12,448 --> 00:09:14,268
Nên bạn thử hình dung
nếu ta thật sự bắt đầu

243
00:09:14,268 --> 00:09:17,013
định hình những vấn đề hiện tại
và chỉnh sửa nó

244
00:09:17,013 --> 00:09:20,950
coi như là nền tảng
cho những giải pháp thiết kế

245
00:09:20,950 --> 00:09:24,303
cải tiến và đẹp mắt 
giúp giải quyết triệt để những vấn đề nêu trên

246
00:09:24,303 --> 00:09:26,528
Đây là một thay đổi trong thiết kế
mang tính định hướng

247
00:09:26,528 --> 00:09:30,238
chỉ ra cách mà tại đó, 
hệ thống của chúng ta

248
00:09:30,238 --> 00:09:33,003
có thể phát triển bền vững hơn nữa

249
00:09:33,003 --> 00:09:35,097
40% đồ ăn thừa thật sự là vấn đề lớn

250
00:09:35,097 --> 00:09:39,162
Hãy hình dung, nếu ta thiết kế tủ lạnh 
sao cho giảm được một nửa con số đó

251
00:09:39,162 --> 00:09:41,513
Một món đồ khác 
mà tôi cũng cảm thấy hứng thú

252
00:09:41,513 --> 00:09:42,766
là bình đun nước siêu tốc

253
00:09:42,766 --> 00:09:44,159
hình như ở đây tôi thấy

254
00:09:44,159 --> 00:09:47,410
ít ai xài cái này đúng không?

255
00:09:47,410 --> 00:09:49,498
Nhưng ở Anh quốc thì 
rất nhiều người sử dụng nó

256
00:09:49,498 --> 00:09:51,731
97% hộ gia đình ở Anh quốc

257
00:09:51,731 --> 00:09:54,663
sắm một cái bình đun siêu tốc
ở trong nhà mình

258
00:09:54,663 --> 00:09:56,270
Chúng rất phổ biến

259
00:09:56,270 --> 00:09:59,070
Ý tôi là 
nếu ta làm việc với các đơn vị thiết kế

260
00:09:59,070 --> 00:10:01,322
hay các nhà thiết kế, 
họ đang cho ra các mẫu

261
00:10:01,322 --> 00:10:02,561
mà họ cho là thân thiện với môi trường

262
00:10:02,561 --> 00:10:04,479
họ luôn hỏi tôi 2 điều

263
00:10:04,479 --> 00:10:07,523
"Leyla, làm sao cho ra được món đồ
mà có hiệu quả kỹ thuật?"

264
00:10:07,523 --> 00:10:10,811
Bởi vì thật sự năng lượng tiêu thụ 
là vấn đề lớn với món đồ này

265
00:10:10,811 --> 00:10:13,876
hay họ hỏi "Làm sao để mấy cái này
trở thành vật liệu "xanh"?

266
00:10:13,876 --> 00:10:16,786
Làm sao để sản xuất vật liệu "xanh"

267
00:10:16,786 --> 00:10:18,608
trong khâu sản xuất?"

268
00:10:18,608 --> 00:10:20,411
Khi họ hỏi tôi những câu đó

269
00:10:20,411 --> 00:10:23,210
Họ cũng có lý đấy chứ, đúng không?

270
00:10:23,210 --> 00:10:25,769
Tôi thì trả lời rằng. "Anh đi sai hướng rồi"

271
00:10:25,769 --> 00:10:27,927
Bởi vì vấn đề thật sự
nằm ở khâu sử dụng

272
00:10:27,927 --> 00:10:30,602
Là cách mà người tiêu dùng 
sử dụng món đồ của anh như thế nào

273
00:10:30,602 --> 00:10:32,437
65% người dân Anh quốc

274
00:10:32,437 --> 00:10:34,781
thừa nhận rằng 
họ nấu hơi nhiều nước hơn

275
00:10:34,781 --> 00:10:37,367
số họ cần để pha một tách trà

276
00:10:37,367 --> 00:10:40,110
Và tất cả lượng nước sôi bị đun dư này

277
00:10:40,110 --> 00:10:44,078
vẫn tiêu tốn năng lượng,
và nếu tính kỹ ra

278
00:10:44,078 --> 00:10:47,116
sẽ thấy lượng năng lượng tiêu thụ dư ra

279
00:10:47,116 --> 00:10:48,659
từ việc đun nước bằng thứ này

280
00:10:48,659 --> 00:10:51,301
đủ để thắp sáng toàn bộ bóng đèn đường

281
00:10:51,301 --> 00:10:53,924
suốt một đêm ở Anh quốc

282
00:10:53,924 --> 00:10:56,042
Nhưng còn vấn đề này

283
00:10:56,042 --> 00:10:57,956
mà tôi gọi là 
sự thất bại của thiết kế sản phẩm cho cá nhân

284
00:10:57,956 --> 00:11:00,702
nhưng ta còn có sự thất bại của thiết kế sản phẩm 
cho hệ thống, tiếp tục với mấy gã này

285
00:11:00,702 --> 00:11:03,612
chỗ nào cũng có mấy tay này, thậm chí bạn không để ý rằng họ có ở đó

286
00:11:03,612 --> 00:11:06,825
Tôi xin giới thiệu tay này, 
tên là Simon

287
00:11:06,825 --> 00:11:10,132
Simon làm việc cho Công ty điện lực quốc gia ở Anh quốc

288
00:11:10,132 --> 00:11:12,274
Anh đảm nhận vị trí quan trọng

289
00:11:12,274 --> 00:11:14,713
là điều hành điện vào hệ thống

290
00:11:14,713 --> 00:11:16,126
để đảm bảo luôn đủ điện xài

291
00:11:16,126 --> 00:11:18,054
đơn giản là, anh cung cấp điện
cho gia đình mỗi người dân

292
00:11:18,054 --> 00:11:20,158
Anh luôn coi TV

293
00:11:20,158 --> 00:11:22,131
Lý do là vì 
một hiện tượng độc nhất

294
00:11:22,131 --> 00:11:23,949
chỉ xuất hiện ở Anh quốc

295
00:11:23,949 --> 00:11:27,987
là việc vào thời điểm 
mà mấy chương trình TV hay vừa hết

296
00:11:27,987 --> 00:11:30,225
Lúc mà quảng cáo xuất hiện

297
00:11:30,225 --> 00:11:32,062
thì anh này phải vắt chân lên cổ

298
00:11:32,062 --> 00:11:35,118
chạy mua điện hạt nhân từ Pháp quốc

299
00:11:35,118 --> 00:11:38,007
là do, lúc này ai cũng bắt đầu đi đun nước

300
00:11:38,007 --> 00:11:40,072
cùng một lúc

301
00:11:40,072 --> 00:11:42,318
(Khán giả cười)

302
00:11:42,318 --> 00:11:48,303
1.5 triệu ấm đun nước 
là vấn đề nghiêm trọng

303
00:11:48,303 --> 00:11:51,872
Hãy hình dung 
nếu bạn thiết kế ấm đun nước

304
00:11:51,872 --> 00:11:54,612
bạn phải vắt óc suy nghĩ tìm ra giải pháp 
giải quyết "sự thất bại hệ thống" này

305
00:11:54,612 --> 00:11:57,277
bởi vì đây thật sự là áp lực rất lớn

306
00:11:57,277 --> 00:11:58,668
lên hệ thống của chúng ta

307
00:11:58,668 --> 00:12:02,104
chỉ bởi vì sản phẩm được làm ra, 
không ai để ý về vấn đề này

308
00:12:02,104 --> 00:12:03,967
sẽ xuất hiện
khi sản phẩm được ra mắt trên thị trường

309
00:12:03,967 --> 00:12:06,635
Bây giờ, hãy thử nhìn vào 
số lượng ấm đun nước được bán ra trên thị trường

310
00:12:06,635 --> 00:12:08,657
và hãy thử để ý 
những vạch chỉ lượng nước bên trong

311
00:12:08,657 --> 00:12:10,423
tôi hy vọng rằng 
thông tin mà tôi chia sẻ với các bạn hôm nay

312
00:12:10,423 --> 00:12:11,980
sẽ khiến cho bạn lưu tâm

313
00:12:11,980 --> 00:12:14,899
con số 2 hay 5,5 tách nước

314
00:12:14,899 --> 00:12:18,332
chỉ để pha một tách trà

315
00:12:18,332 --> 00:12:20,617
Do vậy, thử nhìn vào ấm nước mẫu này

316
00:12:20,617 --> 00:12:23,153
Nó có 2 ngăn chứa

317
00:12:23,155 --> 00:12:25,340
Một chứa nước sôi 
và một chỉ để chứa nước thường

318
00:12:25,340 --> 00:12:27,665
Người dùng phải nhấn nút này

319
00:12:27,665 --> 00:12:29,233
để đun nước lấy nước sôi

320
00:12:29,233 --> 00:12:30,999
nghĩa là nếu bạn lười ơi là lười

321
00:12:30,999 --> 00:12:32,841
bạn chỉ phải đổ đầy 
chỗ bạn cần xài

322
00:12:32,841 --> 00:12:35,165
và đây là thứ mà tôi gọi là
sản phẩm-thay đổi-người dùng

323
00:12:35,165 --> 00:12:37,277
sản phẩm, hệ thống hay dịch vụ

324
00:12:37,277 --> 00:12:41,136
phải là tiên phong trong việc can thiệp
và giải quyết các vấn đề này

325
00:12:41,136 --> 00:12:43,786
Bởi vậy, đây thật sự là một vũ đài công nghệ

326
00:12:43,786 --> 00:12:45,847
nơi mà những sản phẩm
tưởng chừng đơn giản

327
00:12:45,847 --> 00:12:47,815
nếu chúng ta tiếp tục

328
00:12:47,815 --> 00:12:50,401
thiết kế, mua, sử dụng và quăng bỏ

329
00:12:50,401 --> 00:12:52,313
mấy món đồ này với mức độ như hiện nay

330
00:12:52,313 --> 00:12:54,562
thì đó thật sự là mức độ khủng khiếp

331
00:12:54,562 --> 00:12:56,396
Có 7 tỷ người

332
00:12:56,396 --> 00:12:57,806
trên thế giới hiện nay

333
00:12:57,806 --> 00:12:59,993
Cũng có 6 tỷ thuê bao di động

334
00:12:59,993 --> 00:13:03,659
trong năm qua

335
00:13:03,659 --> 00:13:07,181
Cứ từng năm một, 
1.5 tỷ điện thoại di động

336
00:13:07,181 --> 00:13:08,434
xuất xưởng

337
00:13:08,434 --> 00:13:10,505
và các công ty luôn báo cáo rằng 
năng suất sản xuất

338
00:13:10,505 --> 00:13:12,855
lớn hơn tốc độ sinh của nhân loại

339
00:13:12,855 --> 00:13:15,985
152 triệu điện thoại bị quăng bỏ 
ở Hoa Kỳ năm vừa rồi

340
00:13:15,985 --> 00:13:17,869
chỉ có 11% số đó được tái chế

341
00:13:17,869 --> 00:13:21,227
Tôi là dân Úc. Ở đó, dân số chỉ là 22 triệu
--đừng cười chứ--

342
00:13:21,227 --> 00:13:24,300
và cũng ở đó, theo báo cáo
có tới 22 triệu điện thoại di động

343
00:13:24,300 --> 00:13:26,907
được sử dụng

344
00:13:26,907 --> 00:13:30,628
Chúng tôi cần phải tìm ra 
cách giải quyết mớ lộn xộn này

345
00:13:30,628 --> 00:13:33,525
bởi vì chúng thật sự rắc rối

346
00:13:33,525 --> 00:13:36,831
Điện thoại có quá nhiều chi tiết bên trong

347
00:13:36,831 --> 00:13:40,594
Vàng! Bạn có biết sự thật rằng 
việc tách vàng

348
00:13:40,594 --> 00:13:44,211
ra khỏi mớ điện thoại di động cũ này

349
00:13:44,211 --> 00:13:47,439
thì rẻ tiền hơn nhiều 
so với việc lấy vàng từ các mỏ quặng?

350
00:13:47,439 --> 00:13:49,829
Luôn có hàng tá linh kiện phức tạp 
và đáng giá

351
00:13:49,829 --> 00:13:51,430
nằm bên trong những thứ bỏ đi này

352
00:13:51,430 --> 00:13:53,888
bởi vậy, ta cần tìm ra 
cách ủng hộ việc chia tách này

353
00:13:53,888 --> 00:13:56,052
bởi vì nếu không làm vậy
thì đây là những điều sẽ xảy ra tiếp theo

354
00:13:56,052 --> 00:13:57,726
Đây là một cộng đồng ở Ghana

355
00:13:57,726 --> 00:13:59,984
lượng rác thải điện tử được vận chuyển lậu

356
00:13:59,984 --> 00:14:01,960
theo báo cáo của Liên Hiệp Quốc

357
00:14:01,960 --> 00:14:04,992
lên tới 50 triệu tấn

358
00:14:04,992 --> 00:14:06,306
Đây là cách mà họ lấy vàng

359
00:14:06,306 --> 00:14:07,840
và những thứ đáng giá khác từ mớ rác này

360
00:14:07,840 --> 00:14:09,778
Họ châm lửa đốt các rác thải điện tử này

361
00:14:09,778 --> 00:14:11,809
ngoài trời

362
00:14:11,809 --> 00:14:14,944
Việc này cực kỳ phổ biến trên toàn thế giới

363
00:14:14,944 --> 00:14:17,491
Vì chúng ta không thể 
có cái nhìn tổng quan

364
00:14:17,491 --> 00:14:19,320
về những hệ lụy mà mỗi quyết định 
mà ta đưa ra với tư cách là nhà thiết kế

365
00:14:19,320 --> 00:14:21,790
doanh nhân, người tiêu dùng

366
00:14:21,790 --> 00:14:23,403
thế nên luôn xảy ra những vấn đề phát sinh này

367
00:14:23,403 --> 00:14:25,705
và chúng là có thật, 
ngay trong thế giới mà ta đang sống

368
00:14:25,705 --> 00:14:30,153
Bởi vậy, ta cần tìm ra cách
thông minh hơn, hệ thống hơn,

369
00:14:30,153 --> 00:14:33,069
giải pháp cách mạng hơn 
để giải quyết những vấn đề này

370
00:14:33,069 --> 00:14:36,845
nếu ta muốn sống trong thế giới này 
một cách bền vững

371
00:14:36,845 --> 00:14:40,818
Hãy tưởng tượng, 
nếu bạn mua một cái điện thoại di động

372
00:14:40,818 --> 00:14:42,508
một cái mới toanh, 
đơn giản bởi vì bạn muốn thay thế cái cũ

373
00:14:42,508 --> 00:14:44,883
sau khoảng trung bình 15 tới 18 tháng

374
00:14:44,883 --> 00:14:46,987
người dùng cần thay điện thoại mới, 
nhân tiện chia sẻ luôn --

375
00:14:46,987 --> 00:14:49,972
ta cần lưu ý tới khái niệm thời gian

376
00:14:49,972 --> 00:14:52,210
mà một cái điện thoại cần được thay thế

377
00:14:52,210 --> 00:14:54,259
cần lưu ý việc chấm dứt khái niệm vòng lặp này
trong hệ thống của chúng ta

378
00:14:54,259 --> 00:14:56,170
Người ta ngày càng sản xuất nhiều điện thoại

379
00:14:56,170 --> 00:14:57,999
và trong phòng này, tôi dám chắc là

380
00:14:57,999 --> 00:15:00,677
rất nhiều người muốn dùng cái khái niệm
hệ thống vòng lặp khép kín này

381
00:15:00,677 --> 00:15:02,245
hay trong hệ thống sản phẩm

382
00:15:02,245 --> 00:15:04,507
để xác định chính xác nhu cầu của thị trường

383
00:15:04,507 --> 00:15:06,324
và vì nhu cầu của thị trường 
gần như bão hòa

384
00:15:06,324 --> 00:15:09,377
nên khâu thiết kế sản phẩm 
sẽ giải quyết vấn đề này.

385
00:15:09,377 --> 00:15:11,716
Thiết kế để có thể tháo lắp được, 
thiết kế để trọng lượng nhẹ hơn.

386
00:15:11,716 --> 00:15:14,082
Ta cũng nghe về chiến lược này

387
00:15:14,082 --> 00:15:16,941
được áp dụng tại công ty xe hơi Tesla Motors

388
00:15:16,941 --> 00:15:19,053
Cách tiếp cận vấn đề này 
thật sự không khó

389
00:15:19,053 --> 00:15:20,911
nhưng để hiểu được hệ thống,

390
00:15:20,911 --> 00:15:24,442
và xem xét tính khả thi, định hướng thị trường,

391
00:15:24,442 --> 00:15:26,425
sự thay thế nhu cầu khách hàng

392
00:15:26,425 --> 00:15:28,976
chính là việc 
bằng cách nào ta có thể bắt đầu thay thế

393
00:15:28,976 --> 00:15:30,783
lộ trình phát triển bền vững

394
00:15:30,783 --> 00:15:32,654
bởi vì tôi rất không thoải mái 
khi nhắc nhớ bạn về điều này:

395
00:15:32,654 --> 00:15:35,457
Tiêu dùng chính là vấn đề lớn nhất.

396
00:15:35,457 --> 00:15:40,719
Nhưng thiết kế chính là khâu 
có thể giải quyết mọi vấn đề một cách tốt nhất

397
00:15:40,719 --> 00:15:42,903
Mấy thứ đồ này có ở khắp mọi nơi

398
00:15:42,903 --> 00:15:45,571
Bằng cách định ra những thay đổi thói quen

399
00:15:45,571 --> 00:15:47,166
ta có thể tạo ra 
những cuộc cách mạng thật sự

400
00:15:47,166 --> 00:15:48,559
"Cách mạng thật sự"

401
00:15:48,559 --> 00:15:51,044
Tôi tin rằng mọi người ở đây 
đều là những người dám tiên phong

402
00:15:51,044 --> 00:15:53,398
Ta cần quan tâm tới sự bền vững

403
00:15:53,398 --> 00:15:56,085
như một thước đo, tiêu chí

404
00:15:56,085 --> 00:16:00,302
để cho ra các giải pháp tiết kiệm nhiên liệu
một cách có hệ thống

405
00:16:00,302 --> 00:16:03,207
theo như tôi vừa trình bày 
với những sản phẩm đơn giản như vậy thôi

406
00:16:03,207 --> 00:16:06,598
Chúng sẽ góp phần vào việc 
giải quyết các vấn đề lớn lao này.

407
00:16:06,598 --> 00:16:08,753
Ta cần có cái nhìn tổng thể

408
00:16:08,753 --> 00:16:10,375
về bất kỳ thứ gì mà ta sẽ làm ra.

409
00:16:10,375 --> 00:16:12,090
Nếu bạn dùng nhựa hay giấy --

410
00:16:12,090 --> 00:16:14,854
rõ ràng là có thể sử dụng lại
thì hiệu quả hơn nhiều --

411
00:16:14,854 --> 00:16:18,325
khi đó, rõ ràng dùng giấy là tệ hơn rồi

412
00:16:18,325 --> 00:16:20,371
tệ hơn bởi vì trọng lượng của nó

413
00:16:20,371 --> 00:16:22,475
nặng hơn 4 - 10 lần nhựa

414
00:16:22,475 --> 00:16:24,842
và khi ta thật sự làm phép so sánh, 
theo khái niệm vòng đời tôi vừa trình bày ở trên

415
00:16:24,842 --> 00:16:27,532
1 kg nhựa và 1 kg giấy

416
00:16:27,532 --> 00:16:29,178
giấy lại tốt hơn

417
00:16:29,178 --> 00:16:31,718
nhưng chức năng của túi giấy hay túi nhựa

418
00:16:31,718 --> 00:16:35,333
để đựng hàng hóa gia dụng không có nghĩa là 
tốn chừng đó nguyên liệu để làm ra 1kg túi đó

419
00:16:35,333 --> 00:16:37,302
Thật sự chỉ cần một lượng nhỏ nhựa

420
00:16:37,302 --> 00:16:38,995
và không nhiều giấy

421
00:16:38,995 --> 00:16:41,953
Vì chức năng sử dụng mới
kéo theo những tác động khác lên môi trường

422
00:16:41,953 --> 00:16:44,786
Như tôi đã trình bày, các nhà thiết kế luôn thắc mắc 
với tôi về vật liệu thân thiện với môi trường

423
00:16:44,786 --> 00:16:47,810
Tôi chỉ có thể trả lời với họ rằng, chỉ có rất ít vật liệu
mà bạn có thể hoàn toàn tránh không sử dụng

424
00:16:47,831 --> 00:16:49,730
Số còn lại, 
cái nào cũng thích hợp để sử dụng cả

425
00:16:49,730 --> 00:16:52,749
và cuối cùng, mọi thứ mà ta thiết kế
hay làm ra trên thị trường

426
00:16:52,749 --> 00:16:55,089
hay mua với tư cách người tiêu dùng 
đều quy về chức năng sử dụng.

427
00:16:55,089 --> 00:16:57,206
Muốn món gì đó thì chỉ đơn giản là mua nó

428
00:16:57,206 --> 00:17:00,362
nên hãy suy nghĩ kỹ, giải pháp phân phối

429
00:17:00,362 --> 00:17:04,361
thông minh hơn, hiệu quả hơn,

430
00:17:04,361 --> 00:17:07,158
khiến cho ta xem xét kỹ toàn bộ hệ thống

431
00:17:07,158 --> 00:17:10,253
và mọi thứ liên quan tới cuộc sống

432
00:17:10,253 --> 00:17:13,089
mọi khía cạnh xuyên suốt vòng đời sản phẩm

433
00:17:13,089 --> 00:17:15,891
Ta có thể thật sự tìm ra 
những giải pháp cấp tiến

434
00:17:15,891 --> 00:17:17,961
Tôi cũng muốn nhắn nhủ với các bạn
một điều

435
00:17:17,961 --> 00:17:21,818
rằng một nhà thiết kế lớn tuổi hơn 
đang cộng tác với tôi đã chia sẻ rằng

436
00:17:21,818 --> 00:17:24,916
Tôi hỏi: "Tại sao bạn không làm theo hướng bền vững"
Tôi biết bạn ý thức được điều này mà"

437
00:17:24,916 --> 00:17:28,928
Anh ấy đáp: "À, mới đây tôi trình bày một dự án
"bền vững" cho khách hàng,

438
00:17:28,928 --> 00:17:30,869
Vị khách hàng nói rằng

439
00:17:30,869 --> 00:17:32,634
"Tôi biết phương án này của anh ít tốn chi phí hơn

440
00:17:32,634 --> 00:17:34,252
chắc sẽ bán được nhiều hơn

441
00:17:34,252 --> 00:17:38,725
nhưng tôi chẳng dại gì làm người tiên phong, bởi vì
muốn làm người tiên phong thì phải có động lực

442
00:17:38,725 --> 00:17:40,942
Tôi nghĩ rằng trong phòng này
ai cũng là người tiên phong

443
00:17:40,942 --> 00:17:43,996
Tôi cũng hy vọng ngày càng có thêm 
nhiều người tiên phong

444
00:17:44,027 --> 00:17:45,434
vì ta còn có quá nhiều vấn đề cần phải giải quyết.
Xin cám ơn mọi người

445
00:17:45,434 --> 00:17:50,210
(Tiếng vỗ tay)