0:00:00.705,0:00:03.355
Bây giờ bạn hãy tưởng tượng [br]mình đang ở trong một siêu thị

0:00:03.355,0:00:04.936
và mua một số vật dụng

0:00:04.936,0:00:06.561
và phải đưa ra quyết định

0:00:06.561,0:00:10.196
dùng túi nhựa hay túi giấy

0:00:10.196,0:00:12.386
Bạn sẽ chọn cái nào,

0:00:12.386,0:00:14.802
nếu muốn làm điều có lợi [br]cho môi trường sống?

0:00:14.802,0:00:16.683
Hầu hết mọi người [br]sẽ chọn túi giấy

0:00:16.683,0:00:17.911
Vậy thì tại sao?

0:00:17.911,0:00:19.604
Ngay từ ý nghĩ đầu tiên

0:00:19.604,0:00:21.080
ta đã cho rằng [br]lựa chọn này tốt cho môi trường

0:00:21.080,0:00:23.598
Thứ này có thể tự phân hủy, tái sử dụng

0:00:23.598,0:00:25.548
đôi khi còn có thể đem đi tái chế

0:00:25.548,0:00:28.342
Bởi vậy khi nhìn vào túi nhựa

0:00:28.342,0:00:31.272
hầu như ai cũng nghĩ giống nhau

0:00:31.272,0:00:33.655
rằng sử dụng nó thì thật là xấu

0:00:33.655,0:00:35.871
và phải tránh điều này [br]bằng bất kỳ giá nào

0:00:35.871,0:00:38.226
để tránh làm tổn hại đến môi trường sống

0:00:38.226,0:00:40.439
Nhưng người ta

0:00:40.439,0:00:42.457
thường không nghĩ như vậy,

0:00:42.457,0:00:45.035
điều này lại là mặt bên kia của vấn đề

0:00:45.035,0:00:47.802
Rằng khi ta sản xuất vật liệu bất kỳ

0:00:47.802,0:00:49.432
ta cần phải lấy từ tự nhiên

0:00:49.432,0:00:53.336
cũng như hàng tá [br]những hành vi khác tác động lên môi trường

0:00:53.336,0:00:55.512
Chẳng hạn như khi

0:00:55.512,0:00:57.489
cần đưa ra những lựa chọn phức tạp

0:00:57.489,0:00:59.910
ta thường thích những giải pháp đơn giản

0:00:59.910,0:01:02.526
cũng như thường đòi hỏi [br]những giải pháp đơn giản

0:01:02.526,0:01:03.999
Tôi làm nghề thiết kế

0:01:03.999,0:01:05.510
tôi thường khuyên các nhà thiết kế

0:01:05.510,0:01:07.775
và những nhà tiên phong về tính bền vững

0:01:07.775,0:01:09.329
và ai cũng trả lời tôi rằng "Oh, Leyla à,

0:01:09.329,0:01:11.251
Tôi chỉ muốn những vật liệu[br]thân thiện với môi trường."

0:01:11.251,0:01:13.535
Tôi đáp lại rằng "Được thôi,[br]nhưng nó khá phức tạp

0:01:13.535,0:01:15.364
và chùng ta phải chôn chân[br]hằng tiếng đồng hồ để thảo luận

0:01:15.364,0:01:17.279
chính xác "vật liệu thân thiện với môi trường" [br]nghĩa là gì

0:01:17.279,0:01:19.199
bởi vì mọi thứ, về căn bản

0:01:19.199,0:01:21.144
đều xuất phát từ tự nhiên

0:01:21.144,0:01:23.239
cũng như cách mà chúng ta sử dụng vật liệu đó

0:01:23.239,0:01:26.280
cũng kéo theo những tác động tới môi trường

0:01:26.280,0:01:28.069
Bởi vậy, ta phải tin vào

0:01:28.069,0:01:30.127
những thứ gọi là trực giác

0:01:30.127,0:01:31.702
khi đưa ra quyết định bất kỳ

0:01:31.702,0:01:34.032
Bởi vậy, tôi muốn gọi những thứ trực giác đó

0:01:34.032,0:01:36.627
là những câu truyện thần tiên về môi trường

0:01:36.627,0:01:39.384
Dường như có tiếng nói nhỏ trong đầu bạn

0:01:39.384,0:01:41.656
hay cảm giác bên trong bạn

0:01:41.656,0:01:43.236
khi bạn làm những điều đúng đắn

0:01:43.236,0:01:44.784
và kết quả là bạn chọn túi giấy

0:01:44.784,0:01:47.899
hay mua những chiếc xe [br]tiết kiệm nhiên liệu

0:01:47.899,0:01:50.858
và câu chuyện thần tiên [br]về môi trường đóng vai trò quan trọng

0:01:50.858,0:01:53.306
bởi vì nhờ nó, bạn đang làm [br]những điều đúng đắn

0:01:53.306,0:01:55.650
Nhưng bằng cách nào [br]ta thực sự biết chắc rằng

0:01:55.650,0:01:57.973
việc này làm giảm những tác động xấu [br]lên môi trường

0:01:57.973,0:02:01.314
rằng mỗi hành động của cá nhân, tổ chức

0:02:01.314,0:02:03.482
và toàn xã hội thật sự

0:02:03.482,0:02:06.187
có ích cho môi trường tự nhiên

0:02:06.187,0:02:08.030
Bởi vậy những câu chuyện được lưu truyền[br]về môi trường

0:02:08.030,0:02:10.085
thường xuất phát [br]từ những kinh nghiệm cá nhân

0:02:10.085,0:02:11.816
hoặc những điều [br]mà ta được nghe từ người khác

0:02:11.816,0:02:14.456
Do vậy, cũng chẳng dựa trên[br]bất kỳ một căn cứ khoa học nào cả

0:02:14.456,0:02:16.123
Điều này thật khó khăn, [br]vì ngay cả bản thân ta cũng đang sống

0:02:16.123,0:02:18.143
trong một hệ thống cực kỳ phức tạp

0:02:18.143,0:02:19.863
Chúng ta có hệ thống loài người

0:02:19.863,0:02:21.629
chỉ ta cách giao tiếp và quan hệ với nhau

0:02:21.629,0:02:24.144
và ta cũng có mô hình xã hội của riêng mình

0:02:24.144,0:02:28.037
Chúng ta có nền công nghiệp[br]cực kỳ quan trọng với toàn bộ nền kinh tế

0:02:28.037,0:02:29.890
và phải làm sao để vận hành

0:02:29.890,0:02:31.415
hệ thống rộng lớn này

0:02:31.415,0:02:33.507
và trên hết

0:02:33.507,0:02:35.163
là hệ sinh thái

0:02:35.163,0:02:37.025
Nên theo bạn thấy đấy, lựa chọn đưa ra

0:02:37.025,0:02:38.458
là quyết định của cá nhân

0:02:38.458,0:02:39.769
nhưng có những lựa chọn mà ta đưa ra

0:02:39.769,0:02:41.928
riêng lẻ

0:02:41.928,0:02:44.548
dù cho đang ở giai cấp nào

0:02:44.548,0:02:47.599
cũng có những tác động[br]lên các hệ thống này

0:02:47.599,0:02:49.934
Và ta phải tự mình tìm ra

0:02:49.934,0:02:51.873
đâu là cách để hướng tới sự bền vững

0:02:51.873,0:02:55.021
nhưng phải phù hợp với các hệ thống khác

0:02:55.021,0:02:57.965
cũng như đưa ra các lựa chọn

0:02:57.965,0:03:00.549
hướng tới sự cải thiện môi trường

0:03:00.549,0:03:02.197
Những thứ ta cần làm

0:03:02.197,0:03:04.273
là học để đạt được nhiều hơn[br]với ít công sức hơn

0:03:04.273,0:03:06.164
Dân số ngày càng tăng

0:03:06.164,0:03:07.998
và mọi người ai cũng muốn có điện thoại di động

0:03:07.998,0:03:10.113
nhất là vào thời điểm hiện nay.

0:03:10.113,0:03:14.168
Bởi vậy, ta cần tìm ra những cách giải quyết đột phá[br]các vấn đề như vậy mà ta gặp hàng ngày

0:03:14.168,0:03:17.363
Và đó là điểm[br]làm xuất hiện khái niệm vòng đời

0:03:17.366,0:03:20.053
Rất quan trọng vì mỗi thứ mà ta tạo ra

0:03:20.053,0:03:22.564
đều phải đi qua những vòng đời khác nhau

0:03:22.564,0:03:24.426
và ta dùng những tiến bộ khoa học

0:03:24.426,0:03:26.150
gọi là "sự đánh giá vòng đời"

0:03:26.150,0:03:28.891
hoặc như ở Mỹ, [br]người ta gọi đó là "phân tích dòng đời"

0:03:28.891,0:03:32.438
để vẽ ra bức tranh rõ ràng

0:03:32.438,0:03:36.244
bằng cách nào mà khoa học kỹ thuật [br]khi len lỏi vào các hệ thống đó

0:03:36.244,0:03:38.025
lại có ảnh hưởng lên môi trường tự nhiên

0:03:38.025,0:03:39.995
Ta cần nhìn lại toàn bộ quá trình

0:03:39.995,0:03:42.198
sử dụng các nguyên liệu thô

0:03:42.198,0:03:44.015
cũng như các phương thức sản xuất

0:03:44.015,0:03:45.874
đóng gói, vận chuyển

0:03:45.874,0:03:47.524
sử dụng, và kết thúc một vòng đời

0:03:47.524,0:03:50.441
lẽ dĩ nhiên rằng,mỗi một bước trong chuỗi này

0:03:50.441,0:03:51.960
mỗi hành động được thực hiện

0:03:51.960,0:03:53.791
đều có sự tương tác với môi trường tự nhiên

0:03:53.791,0:03:56.279
và ta có thể kiểm soát xem[br]liệu sự tương tác này

0:03:56.279,0:04:00.009
có thật sự ảnh hưởng [br]tới những hệ thống và dịch vụ

0:04:00.009,0:04:01.924
giúp duy trì sự sống trên Trái đất [br]hay không.

0:04:01.924,0:04:03.560
Bằng cách này

0:04:03.560,0:04:07.850
ta biết thêm được [br]nhiều điều cực kỳ thú vị

0:04:07.850,0:04:09.563
Chúng ta phá bỏ được[br]hàng ngàn bí ẩn

0:04:09.563,0:04:14.551
Để bắt đầu, tôi muốn nói về [br]một từ đang rất thời sự

0:04:14.551,0:04:16.284
được sử dụng rất nhiều trong quảng cáo, tiếp thị

0:04:16.284,0:04:18.284
xuất hiện thường xuyên trong các hội nghị

0:04:18.284,0:04:20.217
mỗi khi ta bàn về sự bền vững

0:04:20.217,0:04:22.663
đó chính là từ "Sự tự phân hủy"

0:04:22.663,0:04:27.611
Tự phân hủy là một tính chất của vật liệu

0:04:27.611,0:04:30.859
không phải là một khái niệm [br]có lợi cho môi trường

0:04:30.859,0:04:32.762
Tôi xin được phép giải thích chỗ này

0:04:32.762,0:04:34.454
Khi nói về một thứ nào đó tự nhiên

0:04:34.454,0:04:36.415
thứ nào đó được làm từ sợi xen-lu-lô

0:04:36.415,0:04:39.943
như bánh mì, hay thậm chí [br]các loại thức ăn thừa, bỏ

0:04:39.943,0:04:42.231
hay vụn giấy

0:04:42.231,0:04:44.045
khi một vật gọi là tự nhiên [br]kết thúc vòng đời của nó trong tự nhiên

0:04:44.045,0:04:46.668
nghĩa là nó tự phân hủy [br]một cách thông thường

0:04:46.668,0:04:48.532
Nó thải ra ít phân tử Cac-bon

0:04:48.532,0:04:50.669
trở lại không khí, bằng cách tự nhiên

0:04:50.669,0:04:53.249
dưới dạng khí CO2

0:04:53.249,0:04:55.223
nhưng đây là điểm cần lưu ý.

0:04:55.223,0:04:56.588
Hầy hết mọi thứ tự nhiên

0:04:56.588,0:04:58.195
đều không kết thúc vòng đời [br]trong tự nhiên

0:04:58.195,0:05:01.606
Hầu hết mọi thứ mà ta thải ra [br]đều kết thúc ngoài bãi rác

0:05:01.609,0:05:04.008
Bãi rác là một môi trường [br]hoàn toàn khác biệt

0:05:04.008,0:05:06.451
Ngoài bãi rác, các phân tử Cac-bon [br]giống nhau này

0:05:06.451,0:05:07.969
lại phân hủy theo những cách khác nhau

0:05:07.969,0:05:09.881
bởi vì bãi rác là môi trường kỵ khí

0:05:09.881,0:05:13.299
Hoàn toàn không có oxy. [br]Vô cùng ngột ngạt và nóng bức

0:05:13.299,0:05:15.647
Trong môi trường đó, [br]các phân tử này trở thành khí mê-tan

0:05:15.647,0:05:18.565
và khí mê-tan là loại khí nhà kính [br]gây hại gấp 25 lần

0:05:18.565,0:05:21.418
so với khí CO2

0:05:21.418,0:05:24.171
Do vậy những bó rau cải[br]và vật phẩm thừa

0:05:24.171,0:05:25.750
mà ta thải ra

0:05:25.750,0:05:27.320
đều có thể tự phân hủy

0:05:27.320,0:05:29.055
Tuy nhiên nếu chúng kết thúc[br]ở ngoài bãi rác

0:05:29.055,0:05:31.081
thì đó lại là thảm họa[br]tác nhân gây ra thay đổi khí hậu.

0:05:31.081,0:05:32.473
Nếu ngay bây giờ [br]có loại máy móc nào

0:05:32.473,0:05:34.177
có thể thật sự hấp thu [br]lượng khí mê-tan đó

0:05:34.177,0:05:35.615
và dùng để chạy máy phát điện

0:05:35.615,0:05:38.406
bù đắp vào lượng năng lượng [br]do nhiên liệu hóa thạch sinh ra

0:05:38.406,0:05:39.871
nhưng ta cần tỉnh táo về vấn đề này.

0:05:39.871,0:05:43.036
Ta cần phải xác định rõ[br]bằng cách nào mà ta có thể bắt đầu sử dụng

0:05:43.036,0:05:45.340
những loại nhiên liệu có sẵn này

0:05:45.340,0:05:47.208
cũng như bắt đầu thiết kế [br]những hệ thống và dịch vụ

0:05:47.208,0:05:49.091
giúp giảm thiểu tác hại mà nó gây ra

0:05:49.091,0:05:52.336
Bởi vì ngay tại lúc này, những gì mà ta làm[br]chỉ là thay đổi, họ nói rằng

0:05:52.336,0:05:54.895
"Hãy cấm sử dụng túi nhựa. [br]Hãy cung cấp thêm túi giấy

0:05:54.895,0:05:56.822
vì nó tốt hơn cho môi trường"

0:05:56.822,0:05:58.240
Nhưng nếu bạn quăng các túi này[br]vào thùng rác

0:05:58.240,0:05:59.703
trong khi cơ sở vật chất [br]của bãi rác địa phương

0:05:59.703,0:06:02.124
chỉ là hạng bình thường

0:06:02.124,0:06:07.030
thì thực tế lại là sự gây hại gấp đôi

0:06:07.030,0:06:10.194
Tôi là một nhà thiết kế sản phẩm thương mại[br]thuần túy

0:06:10.194,0:06:11.386
Sau đó, tôi trở thành [br]một nhà khoa học xã hội

0:06:11.386,0:06:12.803
bỗng trở nên rất hứng thú

0:06:12.803,0:06:14.802
với việc tiêu thụ hàng hóa, [br]và việc bằng cách nào

0:06:14.802,0:06:16.924
mà các loại hàng hóa đã bị loại bỏ

0:06:16.924,0:06:18.162
khỏi mắt chúng ta

0:06:18.162,0:06:19.970
lại có thể tác động tới môi trường tự nhiên

0:06:19.970,0:06:22.583
Tất cả mọi người ngồi đây, [br]giống như những kẻ phạm tội hàng loạt

0:06:22.583,0:06:24.446
vì tôi chắc rằng[br]hầu hết mọi người trong phòng này

0:06:24.446,0:06:26.076
đều có tủ lạnh ở nhà

0:06:26.076,0:06:27.708
Người Mỹ ngày nay

0:06:27.708,0:06:29.717
ngày càng phát triển [br]những tủ lạnh lớn hơn

0:06:29.717,0:06:31.695
Chỉ trong vòng vài năm, [br]kích cỡ của tủ lạnh đã là 1 feet khối

0:06:31.695,0:06:33.543
trung bình

0:06:33.543,0:06:35.172
cho một cái tủ lạnh

0:06:35.172,0:06:37.631
Lúc này vấn đề là, tủ lạnh bự quá rồi

0:06:37.631,0:06:39.825
nên ai cũng dễ dàng [br]mua thêm đồ ăn để cất trữ

0:06:39.825,0:06:41.816
dù cho chẳng thể ăn hết, [br]hay tìm thấy mớ đồ ăn đó

0:06:41.816,0:06:43.442
Ý tôi là, những thứ nằm ở sâu[br]trong tủ lạnh

0:06:43.442,0:06:45.652
có khi cả mấy năm trời [br]chẳng ai đụng tới, đúng không?

0:06:45.652,0:06:48.288
Điều đó có nghĩa là, chúng ta đang lãng phí [br]ngày càng nhiều đồ ăn

0:06:48.288,0:06:51.633
Như tôi đã giải thích, [br]lãng phí thức ăn là một vấn đề

0:06:51.633,0:06:54.995
Thực tế cho thấy ở Mỹ,

0:06:54.995,0:06:57.570
40% thực phẩm được mua [br]cho gia đình đã bị lãng phí

0:06:57.570,0:07:01.905
Một nửa đồ ăn được làm ra trên thế giới[br]lại bị lãng phí

0:07:01.905,0:07:04.558
Đó là con số mà Liên Hiệp Quốc đưa ra. [br]Hơn một nửa đồ ăn

0:07:04.558,0:07:09.095
Thật kinh khủng! [br]1,3 tỉ tấn đồ ăn bị bỏ đi một năm

0:07:09.095,0:07:11.099
Mọi thứ đều do tủ lạnh gây ra

0:07:11.099,0:07:12.627
đặc biệt trong nền văn hóa Tây phương

0:07:12.627,0:07:14.477
vì không đâu điều đó xảy ra dễ như ở đây

0:07:14.477,0:07:16.869
Ý tôi là vấn đề này hơi phức tạp một chút

0:07:16.869,0:07:18.807
Tôi không muốn xem nhẹ nó

0:07:18.807,0:07:21.757
Nhưng rõ ràng là tủ lạnh đã đóng góp phần lớn[br]vào sự lãng phí này

0:07:21.757,0:07:23.615
Tôi cũng muốn nhắc tới[br]một bộ phận của tủ lạnh

0:07:23.615,0:07:25.577
là phần "ngăn trữ rau quả"

0:07:25.577,0:07:27.078
Tất cả các bạn ở đây [br]đều có thứ này ở nhà phải không?

0:07:27.078,0:07:29.013
Chính là cái ngăn [br]mà bạn dùng để bỏ rau cải vào đấy

0:07:29.013,0:07:30.933
Rau cải thì hay bị ẩm nước

0:07:30.933,0:07:32.729
trong ngăn trữ, đúng không?

0:07:32.729,0:07:34.139
À, rau cải ẩm nước

0:07:34.139,0:07:36.139
Đây thật sự là một vấn đề[br]ở xứ sở sương mù, nước Anh

0:07:36.139,0:07:37.837
thậm chí đã có một báo cáo cấp nhà nước [br]về vấn đề này cách đây vài năm

0:07:37.837,0:07:40.857
chỉ ra rằng kẻ tội phạm lớn thứ hai

0:07:40.857,0:07:43.274
trong việc lãng phí đồ ăn ở Anh quốc[br]là rau cải ẩm nước

0:07:43.274,0:07:45.692
Tên bản báo cáo là [br]"Báo cáo về Rau cải ẩm nước"

0:07:45.692,0:07:47.905
Bạn vẫn chưa hiểu đúng không? [br]Tôi sẽ chỉ ra vấn đề

0:07:47.905,0:07:50.015
Mấy bó cải tội nghiệp này

0:07:50.015,0:07:51.887
được cho vào bên trong ngăn trữ, trái, phải[br]và chính giữa và bởi vì ngăn trữ

0:07:51.887,0:07:54.646
không thật sự được thiết kế cho mục đích [br]giữ mấy thứ này được tươi giòn

0:07:54.646,0:07:56.855
Bạn cần một không gian kín

0:07:56.855,0:07:58.985
một môi trường không tiếp xúc với không khí

0:07:58.985,0:08:01.710
để ngăn rau không bị tự hoại

0:08:01.710,0:08:03.662
Nhưng mấy ngăn trữ này, [br]chỉ đơn giản là ngăn trữ

0:08:03.662,0:08:05.370
với những miếng phủ kín hơn

0:08:05.370,0:08:07.457
Dù sao đi nữa, tôi vẫn bị ám ảnh về vụ này

0:08:07.457,0:08:10.182
Chắc chẳng ai dám mời tôi ăn tối ở nhà họ,[br]vì tôi luôn săm soi mấy cái tủ lạnh

0:08:10.182,0:08:11.700
và nghía đủ thứ đồ ăn trong đó

0:08:11.700,0:08:13.619
Quan trọng hơn, đây thật sự là một vấn đề lớn

0:08:13.619,0:08:16.578
Bởi vì ta quên mất những việc nhỏ nhặt như vầy,[br]kiểu như mấy bó cải vừa rồi

0:08:16.578,0:08:20.114
sự thật là ta đã có tác động lên môi trường. [br]Tôi vừa giải thích về sự kết thúc một vòng đời

0:08:20.114,0:08:22.770
nhưng thật sự là[br]ta vẫn phải trồng lại mấy cây cải đó

0:08:22.770,0:08:26.041
Sự tác động của vòng đời cây cải này [br]thật sự to lớn

0:08:26.041,0:08:27.459
Ta phải làm lại đất

0:08:27.459,0:08:29.616
Gieo hạt, phân bón các loại,

0:08:29.616,0:08:31.740
chất dinh dưỡng, nước, ánh sáng

0:08:31.740,0:08:33.828
Tất cả những tác động rõ ràng này [br]lên cây cải

0:08:33.828,0:08:35.540
đều được lấy từ hệ thống

0:08:35.540,0:08:38.151
điều này lại làm ảnh hưởng lớn hơn nữa[br]tới môi trường

0:08:38.151,0:08:41.835
thậm chí hơn cả sự mất mát năng lượng[br]cho hoạt động của tủ lạnh

0:08:41.835,0:08:45.100
Bởi vậy, ta cần thiết kế ra[br]những thứ thậm chí còn tốt hơn nữa

0:08:45.100,0:08:48.281
khibắt đầu nhận diện ra [br]những vấn đề nghiêm trọng của môi trường

0:08:48.281,0:08:49.932
Ta đơn giản chỉ bắt đầu [br]với cái ngăn trữ và kích cỡ của nó

0:08:49.932,0:08:51.684
Đối với những bạn [br]là dân thiết kế tủ lạnh trong phòng này

0:08:51.684,0:08:53.177
đây thật sự là điều tuyệt vời để suy nghĩ

0:08:53.177,0:08:56.275
Hãy hình dung vấn đề là

0:08:56.275,0:08:58.925
thật sự ta đã xem xét kỹ lưỡng [br]việc thiết kế các đồ vật

0:08:58.925,0:09:02.532
Hãy thử nhìn vào thiết kế của tủ lạnh,[br]thứ được xem là hiện đại

0:09:02.532,0:09:04.630
nhưng thiệt ra nó [br]chẳng thay đổi kiểu dáng là bao

0:09:04.630,0:09:07.301
từ hồi những năm 1950

0:09:07.301,0:09:10.526
Vấn đề là nó vẫn chỉ là những cái hộp lớn

0:09:10.526,0:09:12.448
hộp đông lạnh giúp trữ đủ thứ trong đó

0:09:12.448,0:09:14.268
Nên bạn thử hình dung[br]nếu ta thật sự bắt đầu

0:09:14.268,0:09:17.013
định hình những vấn đề hiện tại[br]và chỉnh sửa nó

0:09:17.013,0:09:20.950
coi như là nền tảng[br]cho những giải pháp thiết kế

0:09:20.950,0:09:24.303
cải tiến và đẹp mắt [br]giúp giải quyết triệt để những vấn đề nêu trên

0:09:24.303,0:09:26.528
Đây là một thay đổi trong thiết kế[br]mang tính định hướng

0:09:26.528,0:09:30.238
chỉ ra cách mà tại đó, [br]hệ thống của chúng ta

0:09:30.238,0:09:33.003
có thể phát triển bền vững hơn nữa

0:09:33.003,0:09:35.097
40% đồ ăn thừa thật sự là vấn đề lớn

0:09:35.097,0:09:39.162
Hãy hình dung, nếu ta thiết kế tủ lạnh [br]sao cho giảm được một nửa con số đó

0:09:39.162,0:09:41.513
Một món đồ khác [br]mà tôi cũng cảm thấy hứng thú

0:09:41.513,0:09:42.766
là bình đun nước siêu tốc

0:09:42.766,0:09:44.159
hình như ở đây tôi thấy

0:09:44.159,0:09:47.410
ít ai xài cái này đúng không?

0:09:47.410,0:09:49.498
Nhưng ở Anh quốc thì [br]rất nhiều người sử dụng nó

0:09:49.498,0:09:51.731
97% hộ gia đình ở Anh quốc

0:09:51.731,0:09:54.663
sắm một cái bình đun siêu tốc[br]ở trong nhà mình

0:09:54.663,0:09:56.270
Chúng rất phổ biến

0:09:56.270,0:09:59.070
Ý tôi là [br]nếu ta làm việc với các đơn vị thiết kế

0:09:59.070,0:10:01.322
hay các nhà thiết kế, [br]họ đang cho ra các mẫu

0:10:01.322,0:10:02.561
mà họ cho là thân thiện với môi trường

0:10:02.561,0:10:04.479
họ luôn hỏi tôi 2 điều

0:10:04.479,0:10:07.523
"Leyla, làm sao cho ra được món đồ[br]mà có hiệu quả kỹ thuật?"

0:10:07.523,0:10:10.811
Bởi vì thật sự năng lượng tiêu thụ [br]là vấn đề lớn với món đồ này

0:10:10.811,0:10:13.876
hay họ hỏi "Làm sao để mấy cái này[br]trở thành vật liệu "xanh"?

0:10:13.876,0:10:16.786
Làm sao để sản xuất vật liệu "xanh"

0:10:16.786,0:10:18.608
trong khâu sản xuất?"

0:10:18.608,0:10:20.411
Khi họ hỏi tôi những câu đó

0:10:20.411,0:10:23.210
Họ cũng có lý đấy chứ, đúng không?

0:10:23.210,0:10:25.769
Tôi thì trả lời rằng. "Anh đi sai hướng rồi"

0:10:25.769,0:10:27.927
Bởi vì vấn đề thật sự[br]nằm ở khâu sử dụng

0:10:27.927,0:10:30.602
Là cách mà người tiêu dùng [br]sử dụng món đồ của anh như thế nào

0:10:30.602,0:10:32.437
65% người dân Anh quốc

0:10:32.437,0:10:34.781
thừa nhận rằng [br]họ nấu hơi nhiều nước hơn

0:10:34.781,0:10:37.367
số họ cần để pha một tách trà

0:10:37.367,0:10:40.110
Và tất cả lượng nước sôi bị đun dư này

0:10:40.110,0:10:44.078
vẫn tiêu tốn năng lượng,[br]và nếu tính kỹ ra

0:10:44.078,0:10:47.116
sẽ thấy lượng năng lượng tiêu thụ dư ra

0:10:47.116,0:10:48.659
từ việc đun nước bằng thứ này

0:10:48.659,0:10:51.301
đủ để thắp sáng toàn bộ bóng đèn đường

0:10:51.301,0:10:53.924
suốt một đêm ở Anh quốc

0:10:53.924,0:10:56.042
Nhưng còn vấn đề này

0:10:56.042,0:10:57.956
mà tôi gọi là [br]sự thất bại của thiết kế sản phẩm cho cá nhân

0:10:57.956,0:11:00.702
nhưng ta còn có sự thất bại của thiết kế sản phẩm [br]cho hệ thống, tiếp tục với mấy gã này

0:11:00.702,0:11:03.612
chỗ nào cũng có mấy tay này, thậm chí bạn không để ý rằng họ có ở đó

0:11:03.612,0:11:06.825
Tôi xin giới thiệu tay này, [br]tên là Simon

0:11:06.825,0:11:10.132
Simon làm việc cho Công ty điện lực quốc gia ở Anh quốc

0:11:10.132,0:11:12.274
Anh đảm nhận vị trí quan trọng

0:11:12.274,0:11:14.713
là điều hành điện vào hệ thống

0:11:14.713,0:11:16.126
để đảm bảo luôn đủ điện xài

0:11:16.126,0:11:18.054
đơn giản là, anh cung cấp điện[br]cho gia đình mỗi người dân

0:11:18.054,0:11:20.158
Anh luôn coi TV

0:11:20.158,0:11:22.131
Lý do là vì [br]một hiện tượng độc nhất

0:11:22.131,0:11:23.949
chỉ xuất hiện ở Anh quốc

0:11:23.949,0:11:27.987
là việc vào thời điểm [br]mà mấy chương trình TV hay vừa hết

0:11:27.987,0:11:30.225
Lúc mà quảng cáo xuất hiện

0:11:30.225,0:11:32.062
thì anh này phải vắt chân lên cổ

0:11:32.062,0:11:35.118
chạy mua điện hạt nhân từ Pháp quốc

0:11:35.118,0:11:38.007
là do, lúc này ai cũng bắt đầu đi đun nước

0:11:38.007,0:11:40.072
cùng một lúc

0:11:40.072,0:11:42.318
(Khán giả cười)

0:11:42.318,0:11:48.303
1.5 triệu ấm đun nước [br]là vấn đề nghiêm trọng

0:11:48.303,0:11:51.872
Hãy hình dung [br]nếu bạn thiết kế ấm đun nước

0:11:51.872,0:11:54.612
bạn phải vắt óc suy nghĩ tìm ra giải pháp [br]giải quyết "sự thất bại hệ thống" này

0:11:54.612,0:11:57.277
bởi vì đây thật sự là áp lực rất lớn

0:11:57.277,0:11:58.668
lên hệ thống của chúng ta

0:11:58.668,0:12:02.104
chỉ bởi vì sản phẩm được làm ra, [br]không ai để ý về vấn đề này

0:12:02.104,0:12:03.967
sẽ xuất hiện[br]khi sản phẩm được ra mắt trên thị trường

0:12:03.967,0:12:06.635
Bây giờ, hãy thử nhìn vào [br]số lượng ấm đun nước được bán ra trên thị trường

0:12:06.635,0:12:08.657
và hãy thử để ý [br]những vạch chỉ lượng nước bên trong

0:12:08.657,0:12:10.423
tôi hy vọng rằng [br]thông tin mà tôi chia sẻ với các bạn hôm nay

0:12:10.423,0:12:11.980
sẽ khiến cho bạn lưu tâm

0:12:11.980,0:12:14.899
con số 2 hay 5,5 tách nước

0:12:14.899,0:12:18.332
chỉ để pha một tách trà

0:12:18.332,0:12:20.617
Do vậy, thử nhìn vào ấm nước mẫu này

0:12:20.617,0:12:23.153
Nó có 2 ngăn chứa

0:12:23.155,0:12:25.340
Một chứa nước sôi [br]và một chỉ để chứa nước thường

0:12:25.340,0:12:27.665
Người dùng phải nhấn nút này

0:12:27.665,0:12:29.233
để đun nước lấy nước sôi

0:12:29.233,0:12:30.999
nghĩa là nếu bạn lười ơi là lười

0:12:30.999,0:12:32.841
bạn chỉ phải đổ đầy [br]chỗ bạn cần xài

0:12:32.841,0:12:35.165
và đây là thứ mà tôi gọi là[br]sản phẩm-thay đổi-người dùng

0:12:35.165,0:12:37.277
sản phẩm, hệ thống hay dịch vụ

0:12:37.277,0:12:41.136
phải là tiên phong trong việc can thiệp[br]và giải quyết các vấn đề này

0:12:41.136,0:12:43.786
Bởi vậy, đây thật sự là một vũ đài công nghệ

0:12:43.786,0:12:45.847
nơi mà những sản phẩm[br]tưởng chừng đơn giản

0:12:45.847,0:12:47.815
nếu chúng ta tiếp tục

0:12:47.815,0:12:50.401
thiết kế, mua, sử dụng và quăng bỏ

0:12:50.401,0:12:52.313
mấy món đồ này với mức độ như hiện nay

0:12:52.313,0:12:54.562
thì đó thật sự là mức độ khủng khiếp

0:12:54.562,0:12:56.396
Có 7 tỷ người

0:12:56.396,0:12:57.806
trên thế giới hiện nay

0:12:57.806,0:12:59.993
Cũng có 6 tỷ thuê bao di động

0:12:59.993,0:13:03.659
trong năm qua

0:13:03.659,0:13:07.181
Cứ từng năm một, [br]1.5 tỷ điện thoại di động

0:13:07.181,0:13:08.434
xuất xưởng

0:13:08.434,0:13:10.505
và các công ty luôn báo cáo rằng [br]năng suất sản xuất

0:13:10.505,0:13:12.855
lớn hơn tốc độ sinh của nhân loại

0:13:12.855,0:13:15.985
152 triệu điện thoại bị quăng bỏ [br]ở Hoa Kỳ năm vừa rồi

0:13:15.985,0:13:17.869
chỉ có 11% số đó được tái chế

0:13:17.869,0:13:21.227
Tôi là dân Úc. Ở đó, dân số chỉ là 22 triệu[br]--đừng cười chứ--

0:13:21.227,0:13:24.300
và cũng ở đó, theo báo cáo[br]có tới 22 triệu điện thoại di động

0:13:24.300,0:13:26.907
được sử dụng

0:13:26.907,0:13:30.628
Chúng tôi cần phải tìm ra [br]cách giải quyết mớ lộn xộn này

0:13:30.628,0:13:33.525
bởi vì chúng thật sự rắc rối

0:13:33.525,0:13:36.831
Điện thoại có quá nhiều chi tiết bên trong

0:13:36.831,0:13:40.594
Vàng! Bạn có biết sự thật rằng [br]việc tách vàng

0:13:40.594,0:13:44.211
ra khỏi mớ điện thoại di động cũ này

0:13:44.211,0:13:47.439
thì rẻ tiền hơn nhiều [br]so với việc lấy vàng từ các mỏ quặng?

0:13:47.439,0:13:49.829
Luôn có hàng tá linh kiện phức tạp [br]và đáng giá

0:13:49.829,0:13:51.430
nằm bên trong những thứ bỏ đi này

0:13:51.430,0:13:53.888
bởi vậy, ta cần tìm ra [br]cách ủng hộ việc chia tách này

0:13:53.888,0:13:56.052
bởi vì nếu không làm vậy[br]thì đây là những điều sẽ xảy ra tiếp theo

0:13:56.052,0:13:57.726
Đây là một cộng đồng ở Ghana

0:13:57.726,0:13:59.984
lượng rác thải điện tử được vận chuyển lậu

0:13:59.984,0:14:01.960
theo báo cáo của Liên Hiệp Quốc

0:14:01.960,0:14:04.992
lên tới 50 triệu tấn

0:14:04.992,0:14:06.306
Đây là cách mà họ lấy vàng

0:14:06.306,0:14:07.840
và những thứ đáng giá khác từ mớ rác này

0:14:07.840,0:14:09.778
Họ châm lửa đốt các rác thải điện tử này

0:14:09.778,0:14:11.809
ngoài trời

0:14:11.809,0:14:14.944
Việc này cực kỳ phổ biến trên toàn thế giới

0:14:14.944,0:14:17.491
Vì chúng ta không thể [br]có cái nhìn tổng quan

0:14:17.491,0:14:19.320
về những hệ lụy mà mỗi quyết định [br]mà ta đưa ra với tư cách là nhà thiết kế

0:14:19.320,0:14:21.790
doanh nhân, người tiêu dùng

0:14:21.790,0:14:23.403
thế nên luôn xảy ra những vấn đề phát sinh này

0:14:23.403,0:14:25.705
và chúng là có thật, [br]ngay trong thế giới mà ta đang sống

0:14:25.705,0:14:30.153
Bởi vậy, ta cần tìm ra cách[br]thông minh hơn, hệ thống hơn,

0:14:30.153,0:14:33.069
giải pháp cách mạng hơn [br]để giải quyết những vấn đề này

0:14:33.069,0:14:36.845
nếu ta muốn sống trong thế giới này [br]một cách bền vững

0:14:36.845,0:14:40.818
Hãy tưởng tượng, [br]nếu bạn mua một cái điện thoại di động

0:14:40.818,0:14:42.508
một cái mới toanh, [br]đơn giản bởi vì bạn muốn thay thế cái cũ

0:14:42.508,0:14:44.883
sau khoảng trung bình 15 tới 18 tháng

0:14:44.883,0:14:46.987
người dùng cần thay điện thoại mới, [br]nhân tiện chia sẻ luôn --

0:14:46.987,0:14:49.972
ta cần lưu ý tới khái niệm thời gian

0:14:49.972,0:14:52.210
mà một cái điện thoại cần được thay thế

0:14:52.210,0:14:54.259
cần lưu ý việc chấm dứt khái niệm vòng lặp này[br]trong hệ thống của chúng ta

0:14:54.259,0:14:56.170
Người ta ngày càng sản xuất nhiều điện thoại

0:14:56.170,0:14:57.999
và trong phòng này, tôi dám chắc là

0:14:57.999,0:15:00.677
rất nhiều người muốn dùng cái khái niệm[br]hệ thống vòng lặp khép kín này

0:15:00.677,0:15:02.245
hay trong hệ thống sản phẩm

0:15:02.245,0:15:04.507
để xác định chính xác nhu cầu của thị trường

0:15:04.507,0:15:06.324
và vì nhu cầu của thị trường [br]gần như bão hòa

0:15:06.324,0:15:09.377
nên khâu thiết kế sản phẩm [br]sẽ giải quyết vấn đề này.

0:15:09.377,0:15:11.716
Thiết kế để có thể tháo lắp được, [br]thiết kế để trọng lượng nhẹ hơn.

0:15:11.716,0:15:14.082
Ta cũng nghe về chiến lược này

0:15:14.082,0:15:16.941
được áp dụng tại công ty xe hơi Tesla Motors

0:15:16.941,0:15:19.053
Cách tiếp cận vấn đề này [br]thật sự không khó

0:15:19.053,0:15:20.911
nhưng để hiểu được hệ thống,

0:15:20.911,0:15:24.442
và xem xét tính khả thi, định hướng thị trường,

0:15:24.442,0:15:26.425
sự thay thế nhu cầu khách hàng

0:15:26.425,0:15:28.976
chính là việc [br]bằng cách nào ta có thể bắt đầu thay thế

0:15:28.976,0:15:30.783
lộ trình phát triển bền vững

0:15:30.783,0:15:32.654
bởi vì tôi rất không thoải mái [br]khi nhắc nhớ bạn về điều này:

0:15:32.654,0:15:35.457
Tiêu dùng chính là vấn đề lớn nhất.

0:15:35.457,0:15:40.719
Nhưng thiết kế chính là khâu [br]có thể giải quyết mọi vấn đề một cách tốt nhất

0:15:40.719,0:15:42.903
Mấy thứ đồ này có ở khắp mọi nơi

0:15:42.903,0:15:45.571
Bằng cách định ra những thay đổi thói quen

0:15:45.571,0:15:47.166
ta có thể tạo ra [br]những cuộc cách mạng thật sự

0:15:47.166,0:15:48.559
"Cách mạng thật sự"

0:15:48.559,0:15:51.044
Tôi tin rằng mọi người ở đây [br]đều là những người dám tiên phong

0:15:51.044,0:15:53.398
Ta cần quan tâm tới sự bền vững

0:15:53.398,0:15:56.085
như một thước đo, tiêu chí

0:15:56.085,0:16:00.302
để cho ra các giải pháp tiết kiệm nhiên liệu[br]một cách có hệ thống

0:16:00.302,0:16:03.207
theo như tôi vừa trình bày [br]với những sản phẩm đơn giản như vậy thôi

0:16:03.207,0:16:06.598
Chúng sẽ góp phần vào việc [br]giải quyết các vấn đề lớn lao này.

0:16:06.598,0:16:08.753
Ta cần có cái nhìn tổng thể

0:16:08.753,0:16:10.375
về bất kỳ thứ gì mà ta sẽ làm ra.

0:16:10.375,0:16:12.090
Nếu bạn dùng nhựa hay giấy --

0:16:12.090,0:16:14.854
rõ ràng là có thể sử dụng lại[br]thì hiệu quả hơn nhiều --

0:16:14.854,0:16:18.325
khi đó, rõ ràng dùng giấy là tệ hơn rồi

0:16:18.325,0:16:20.371
tệ hơn bởi vì trọng lượng của nó

0:16:20.371,0:16:22.475
nặng hơn 4 - 10 lần nhựa

0:16:22.475,0:16:24.842
và khi ta thật sự làm phép so sánh, [br]theo khái niệm vòng đời tôi vừa trình bày ở trên

0:16:24.842,0:16:27.532
1 kg nhựa và 1 kg giấy

0:16:27.532,0:16:29.178
giấy lại tốt hơn

0:16:29.178,0:16:31.718
nhưng chức năng của túi giấy hay túi nhựa

0:16:31.718,0:16:35.333
để đựng hàng hóa gia dụng không có nghĩa là [br]tốn chừng đó nguyên liệu để làm ra 1kg túi đó

0:16:35.333,0:16:37.302
Thật sự chỉ cần một lượng nhỏ nhựa

0:16:37.302,0:16:38.995
và không nhiều giấy

0:16:38.995,0:16:41.953
Vì chức năng sử dụng mới[br]kéo theo những tác động khác lên môi trường

0:16:41.953,0:16:44.786
Như tôi đã trình bày, các nhà thiết kế luôn thắc mắc [br]với tôi về vật liệu thân thiện với môi trường

0:16:44.786,0:16:47.810
Tôi chỉ có thể trả lời với họ rằng, chỉ có rất ít vật liệu[br]mà bạn có thể hoàn toàn tránh không sử dụng

0:16:47.831,0:16:49.730
Số còn lại, [br]cái nào cũng thích hợp để sử dụng cả

0:16:49.730,0:16:52.749
và cuối cùng, mọi thứ mà ta thiết kế[br]hay làm ra trên thị trường

0:16:52.749,0:16:55.089
hay mua với tư cách người tiêu dùng [br]đều quy về chức năng sử dụng.

0:16:55.089,0:16:57.206
Muốn món gì đó thì chỉ đơn giản là mua nó

0:16:57.206,0:17:00.362
nên hãy suy nghĩ kỹ, giải pháp phân phối

0:17:00.362,0:17:04.361
thông minh hơn, hiệu quả hơn,

0:17:04.361,0:17:07.158
khiến cho ta xem xét kỹ toàn bộ hệ thống

0:17:07.158,0:17:10.253
và mọi thứ liên quan tới cuộc sống

0:17:10.253,0:17:13.089
mọi khía cạnh xuyên suốt vòng đời sản phẩm

0:17:13.089,0:17:15.891
Ta có thể thật sự tìm ra [br]những giải pháp cấp tiến

0:17:15.891,0:17:17.961
Tôi cũng muốn nhắn nhủ với các bạn[br]một điều

0:17:17.961,0:17:21.818
rằng một nhà thiết kế lớn tuổi hơn [br]đang cộng tác với tôi đã chia sẻ rằng

0:17:21.818,0:17:24.916
Tôi hỏi: "Tại sao bạn không làm theo hướng bền vững"[br]Tôi biết bạn ý thức được điều này mà"

0:17:24.916,0:17:28.928
Anh ấy đáp: "À, mới đây tôi trình bày một dự án[br]"bền vững" cho khách hàng,

0:17:28.928,0:17:30.869
Vị khách hàng nói rằng

0:17:30.869,0:17:32.634
"Tôi biết phương án này của anh ít tốn chi phí hơn

0:17:32.634,0:17:34.252
chắc sẽ bán được nhiều hơn

0:17:34.252,0:17:38.725
nhưng tôi chẳng dại gì làm người tiên phong, bởi vì[br]muốn làm người tiên phong thì phải có động lực

0:17:38.725,0:17:40.942
Tôi nghĩ rằng trong phòng này[br]ai cũng là người tiên phong

0:17:40.942,0:17:43.996
Tôi cũng hy vọng ngày càng có thêm [br]nhiều người tiên phong

0:17:44.027,0:17:45.434
vì ta còn có quá nhiều vấn đề cần phải giải quyết.[br]Xin cám ơn mọi người

0:17:45.434,0:17:50.210
(Tiếng vỗ tay)