1
00:00:00,206 --> 00:00:02,666
Ako radiš pravilno, treba da zvuči ovako:

2
00:00:02,690 --> 00:00:06,569
TIK-tat, TIK-tat, TIK-tat,
TIK-tat, TIK-tat, TIK-tat.

3
00:00:06,593 --> 00:00:09,810
Ako radiš pogrešno, zvučaće kao:
tik-TAT, tik-TAT, tik-TAT.

4
00:00:09,848 --> 00:00:12,699
[Mala stvar. Velika ideja.]


5
00:00:13,574 --> 00:00:15,460
[Kira Gant o preskakalici]

6
00:00:16,321 --> 00:00:19,824
Vijača je tako jednostavan predmet.

7
00:00:19,858 --> 00:00:22,517
Može da se napravi od užeta,
štrika, kanapa.

8
00:00:22,541 --> 00:00:25,067
Ona je nekako uvijena. (Smeh)

9
00:00:25,091 --> 00:00:26,863
Ne znam kako to da objasnim.

10
00:00:26,887 --> 00:00:29,392
Ono što je bitno je
da ima određenu težinu

11
00:00:29,416 --> 00:00:31,903
i da ima taj neki zvuk biča.

12
00:00:32,817 --> 00:00:36,615
Nije poznato odakle vijača potiče.

13
00:00:36,639 --> 00:00:40,575
Postoje neki dokazi da je nastala
u antičkom Egiptu, Fenikiji,

14
00:00:40,599 --> 00:00:44,671
a da su je zatim u Severnu Ameriku
preneli holandski naseljenici.

15
00:00:44,695 --> 00:00:49,333
Vijača je postala hit
kada je ženska odeća počela da bude uža

16
00:00:49,357 --> 00:00:51,635
i kada su nastale pantalone.

17
00:00:51,659 --> 00:00:54,539
Tako su devojčice mogle da preskaču vijaču

18
00:00:54,563 --> 00:00:57,269
jer im se suknje nisu kačile za užad.

19
00:00:57,293 --> 00:01:01,173
Dadilje su učile decu da preskaču vijaču.

20
00:01:01,197 --> 00:01:04,438
Čak su i prethodno porobljena afrička deca
na predratnom Jugu

21
00:01:04,462 --> 00:01:05,904
preskala vijaču.

22
00:01:05,928 --> 00:01:10,539
Pedesetih godina dvadesetog veka
u Harlemu, Bronksu, Bruklinu, Kvinsu

23
00:01:10,563 --> 00:01:15,039
mogli ste da vidite na trotoarima
mnogo devojčica kako preskaču užad.

24
00:01:15,063 --> 00:01:18,785
Ponekad bi uzele dva užeta
i okretale ih zajedno kao jedno,

25
00:01:18,809 --> 00:01:22,595
ali su mogle i da ih odvoje i okreću
jedno ka drugom kao mutilicu.

26
00:01:22,619 --> 00:01:25,132
Vijača je bila tačna kao metronom -

27
00:01:25,156 --> 00:01:26,673
tik, tik, tik, tik -

28
00:01:26,697 --> 00:01:30,759
i na taj ritam mogle su se dodavati
rime, ritmovi i pesmice.

29
00:01:30,783 --> 00:01:32,831
Ta užad su stvarala prostor

30
00:01:32,855 --> 00:01:35,077
u kojem smo mogli
da doprinesemo nečemu,

31
00:01:35,101 --> 00:01:37,211
a taj prostor je bio
mnogo veći od komšiluka.

32
00:01:37,602 --> 00:01:41,288
Dupla holandska vijača ostaje
moćan simbol kulture i identiteta

33
00:01:41,312 --> 00:01:42,465
za tamnopute žene.

34
00:01:42,489 --> 00:01:44,807
Od 1950-ih do 1970-ih

35
00:01:44,831 --> 00:01:46,966
devojčice nisu mogle da se bave sportom.

36
00:01:46,990 --> 00:01:49,791
Dečaci su igrali bejzbol,
košarku i fudbal,

37
00:01:49,815 --> 00:01:51,156
a devojčice to nisu smele.

38
00:01:51,180 --> 00:01:53,704
Mnogo toga se promenilo, ali u to doba,

39
00:01:53,728 --> 00:01:55,569
devojčice su vladale igralištima.

40
00:01:55,593 --> 00:01:58,013
One su se potrudile
da dečaci nemaju sa tim veze.

41
00:01:58,037 --> 00:02:00,283
To je bio njihov prostor,
prostor ženske moći.

42
00:02:00,307 --> 00:02:02,403
Tu su one mogle da briljiraju.

43
00:02:02,427 --> 00:02:03,989
Ali mislim da je i za dečake,

44
00:02:04,013 --> 00:02:05,489
jer su oni načuli te pesmice

45
00:02:05,513 --> 00:02:07,957
i zbog toga su, mislim,
mnogi hip-hop umetnici

46
00:02:07,981 --> 00:02:11,277
koristili rečenice koje su čuli
u pesmicama tamnoputih devojčica.

47
00:02:11,301 --> 00:02:14,377
(Pevanje) Hladan, gusti šejk,
pravi se da znaš da okrećeš,

48
00:02:14,401 --> 00:02:16,996
riblji file, četvrt funte,
pomfrit, leden, gusti šejk,

49
00:02:17,026 --> 00:02:18,611
pravi se da znaš da skačeš.

50
00:02:18,645 --> 00:02:22,925
Singl „Gramatika kantrija" od Nelija
je dobio nagradu Gremi

51
00:02:22,949 --> 00:02:25,307
jer su ljudi već znali:

52
00:02:25,331 --> 00:02:28,806
„Vozimo se, dušo, dole, dole,
niz tvoju ulicu u Rejndž Roveru...“

53
00:02:28,830 --> 00:02:32,243
To je početak pesme „Dole, dole, dušo,
dole, dole, na rolerkosteru,

54
00:02:32,267 --> 00:02:34,696
draga, draga dušo, nikad te neću pustiti.“

55
00:02:34,720 --> 00:02:37,569
Svako ko je odrastao u bilo kom
crnačkom urbanom društvu

56
00:02:37,593 --> 00:02:39,878
prepoznao bi tu muziku.

57
00:02:39,902 --> 00:02:42,124
I tako je ta pesma unapred bila hit.

58
00:02:42,656 --> 00:02:46,775
Dupla holandska vijača
je održala ove pesme

59
00:02:46,799 --> 00:02:50,800
i održala je recitacije
i pokrete koji idu uz njih,

60
00:02:50,824 --> 00:02:54,831
što je prirodno za ono
što ja zovem „kinetička oralnost“ -

61
00:02:54,855 --> 00:02:56,656
govor usta i govor tela.

62
00:02:57,133 --> 00:03:00,006
To je nešto sto se prenosi
sa kolena na koleno.

63
00:03:00,030 --> 00:03:02,961
Na neki način vijača
pomaže u ovom prenošenju.

64
00:03:03,696 --> 00:03:06,569
Potreban je neki predmet
da bi se prenosilo sećanje.

65
00:03:06,943 --> 00:03:10,887
Dakle, vijaču možete koristiti
za razne stvari.

66
00:03:10,911 --> 00:03:12,466
Ona postoji u raznim kulturama.

67
00:03:12,490 --> 00:03:16,615
I ja smatram da je istrajala
jer ljudi imaju potrebu da se pokreću.

68
00:03:16,626 --> 00:03:21,686
I smatram da ponekad najjednostavniji 
predmeti imaju najkreativniju upotrebu.