1
00:00:05,881 --> 00:00:09,030
Chào mọi người.
Tôi là một nhà giải phẫu "nửa vời",

2
00:00:09,030 --> 00:00:11,031
một nhà giải phẫu "nửa vời"
nghiên cứu

3
00:00:11,031 --> 00:00:14,058
cấu trúc cơ thể của nhiều động vật khác nhau.

4
00:00:14,058 --> 00:00:16,022
Và loài ưa thích của tôi là cá voi,

5
00:00:16,022 --> 00:00:18,435
tôi thích nghiên cứu cá voi
bởi vì chúng thú vị.

6
00:00:18,435 --> 00:00:20,007
Chúng thích nghi với môi trường

7
00:00:20,007 --> 00:00:21,373
đó là sống trong nước.

8
00:00:21,373 --> 00:00:22,990
Điều tôi sẽ nói với các bạn là

9
00:00:22,990 --> 00:00:24,977
làm thế nào cá voi tạo ra âm thanh nhờ

10
00:00:24,977 --> 00:00:27,821
việc "phun khí" ra từ mặt chúng.

11
00:00:27,821 --> 00:00:29,571
Bây giờ, bạn biết rằng chúng phun khí ra

12
00:00:29,571 --> 00:00:31,735
nhờ lỗ phun; chúng thổi khí ra như thế,

13
00:00:31,735 --> 00:00:33,704
nhưng chúng cũng sử dụng không khí
theo nhiều cách khác.

14
00:00:33,704 --> 00:00:35,144
Chúng dùng khí để phát ra âm thanh,

15
00:00:35,144 --> 00:00:36,703
cái điều mà chúng ta quan tâm,

16
00:00:36,703 --> 00:00:38,407
nhưng tôi cũng nghiên cứu những chuyện khác
chúng làm với khí nữa,

17
00:00:38,407 --> 00:00:40,408
giống như làm sao chúng giữ ngoài dòng máu

18
00:00:40,408 --> 00:00:41,528
để không tạo ra bong bóng,

19
00:00:41,528 --> 00:00:43,471
điều xảy ra với những thợ lặn

20
00:00:43,471 --> 00:00:46,021
khi họ lặn và bị buồn nôn.

21
00:00:46,021 --> 00:00:47,803
Nhưng điều tôi muốn làm là
bắt đầu với câu chuyện

22
00:00:47,803 --> 00:00:50,033
làm thế nào động vật này
tạo ra được âm thanh như thế,

23
00:00:50,033 --> 00:00:51,726
và câu chuyện đó bắt đầu bằng việc hiểu

24
00:00:51,726 --> 00:00:53,627
khó khăn thế nào để quan sát được cá voi

25
00:00:53,627 --> 00:00:56,525
vì chúng sống dưới nước và
chúng rất to,

26
00:00:56,525 --> 00:00:58,398
vì thế đó là động vật khó nghiên cứu.

27
00:00:58,398 --> 00:01:00,762
Và chỉ trong bức ảnh này, bạn có thấy nó ở giữa không?

28
00:01:00,762 --> 00:01:03,995
Đó là một con cá voi con
nhưng nó đã lớn bằng kích cỡ một chiếc xe buýt.

29
00:01:03,995 --> 00:01:05,434
Khi quan sát cá voi, bạn phải bắt đầu

30
00:01:05,434 --> 00:01:07,109
với phần trên đầu chúng, vì chiếc mũi

31
00:01:07,109 --> 00:01:08,747
nằm trên đầu chúng.

32
00:01:08,747 --> 00:01:10,287
Nó giống như kiểu ống thông hơi.

33
00:01:10,287 --> 00:01:12,497
Và chúng hít thở thông qua đó
vì động vật có vú mà

34
00:01:12,497 --> 00:01:14,136
chúng hít thở không khí.

35
00:01:14,136 --> 00:01:16,072
Và chiếc mũi tất nhiên có thể mở hoặc đóng,

36
00:01:16,072 --> 00:01:17,776
kiểu như bạn ấn rồi thả nó như thế này,

37
00:01:17,776 --> 00:01:19,385
do đó bạn thấy, nó mở trong hình dưới

38
00:01:19,385 --> 00:01:20,814
có 2 mũi tên màu đỏ.

39
00:01:20,814 --> 00:01:23,137
Nhưng không phải tất cả cá voi
đều có 2 lỗ mũi.

40
00:01:23,137 --> 00:01:25,973
Cá voi gồm loài cá heo và cá heo mũi nhọn,

41
00:01:25,973 --> 00:01:28,089
cá heo, cá heo mũi nhọn như cá voi nhỏ,

42
00:01:28,089 --> 00:01:30,357
chỉ có 1 lỗ mũi ở trên đầu,

43
00:01:30,357 --> 00:01:32,356
chúng mở và đóng lỗ mũi đó

44
00:01:32,356 --> 00:01:35,445
bằng nâng cái gọi là môi trên, 
như thế này,

45
00:01:35,445 --> 00:01:39,135
và hạ nó xuống lỗ mũi, như thế này.

46
00:01:39,135 --> 00:01:41,242
Đó là cách chúng mở và đóng mũi.

47
00:01:41,242 --> 00:01:42,504
Do đó khi chúng phát âm thanh,

48
00:01:42,504 --> 00:01:44,592
cái chúng tạo ra là một tiếng phì,

49
00:01:44,592 --> 00:01:47,920
như thế này, một dạng của xì hơi, 
phải không?

50
00:01:47,920 --> 00:01:50,228
Hoặc ở New York, ta gọi nó là 
ăn mừng kiểu Bronx

51
00:01:50,228 --> 00:01:52,003
Và cách chúng làm đó là nhờ

52
00:01:52,003 --> 00:01:54,404
cái cấu trúc mỡ lớn của môi mỡ,

53
00:01:54,404 --> 00:01:56,032
cái mà bạn nhìn thấy đây trong bức ảnh này,

54
00:01:56,032 --> 00:01:58,527
là mặt cắt chính giữa đầu của 1 con cá heo,

55
00:01:58,527 --> 00:02:01,102
môi mỡ chính là cái phần lớn màu vàng đó,

56
00:02:01,102 --> 00:02:04,542
chúng cuộn nó lại, và giãn ra trên đỉnh của chiếc mũi

57
00:02:04,542 --> 00:02:06,014
để làm rung nó,

58
00:02:06,014 --> 00:02:07,922
kiểu như khi bạn để khí thoát ra khỏi
quả bóng bay vậy

59
00:02:07,922 --> 00:02:10,112
và làm cho rung động kì lạ đó tạo ra âm thanh.

60
00:02:10,112 --> 00:02:12,169
Vâng đây là âm thanh do chúng tạo ra đây:

61
00:02:12,169 --> 00:02:13,179
[âm thanh]

62
00:02:13,179 --> 00:02:14,347
Bạn nghe rõ không? Nó sẽ làm lại

63
00:02:14,347 --> 00:02:15,510
khi hướng về phía camera.

64
00:02:15,510 --> 00:02:17,234
[âm thanh]

65
00:02:17,234 --> 00:02:19,300
Âm thanh giống như xì hơi dưới nước vậy.

66
00:02:19,300 --> 00:02:20,960
Cái mà cá heo tạo ra thực tế là

67
00:02:20,960 --> 00:02:24,203
tiếng vọng, tạo ra những chuỗi xung,

68
00:02:24,203 --> 00:02:26,947
và dùng nó như 1 con dơi
sử dụng sóng định vị vậy.

69
00:02:26,947 --> 00:02:28,548
Dơi dùng sóng rada, 
ở dưới nước

70
00:02:28,548 --> 00:02:30,582
là sóng định vị,
loài này dùng sóng định vị

71
00:02:30,582 --> 00:02:33,528
để quan sát thế giới của nó nhờ âm thanh.

72
00:02:33,528 --> 00:02:35,041
Cố gắng để hiểu điều này,

73
00:02:35,041 --> 00:02:36,790
bạn phải coi nó giống như

74
00:02:36,790 --> 00:02:39,009
1 chiếc loa khuếch đại
trong hệ thống âm thanh.

75
00:02:39,009 --> 00:02:41,563
Chú cá heo có hàm răng nhỏ
giống như "loa cao tần",

76
00:02:41,563 --> 00:02:43,079
và âm thanh từ chiếc mũi nhỏ

77
00:02:43,079 --> 00:02:45,280
di chuyển tới lui

78
00:02:45,280 --> 00:02:46,845
và phát ra ở trên đầu của chúng.

79
00:02:46,845 --> 00:02:48,288
Nhưng khi quan sát cá voi lớn,

80
00:02:48,288 --> 00:02:49,778
chúng là 1 loại "loa thấp tần",

81
00:02:49,778 --> 00:02:52,167
chiếc loa lớn mà bạn có
trong hệ thống khuếch đại.

82
00:02:52,167 --> 00:02:55,154
Và điều xảy ra là âm thanh
thoát ra khỏi cổ họng.

83
00:02:55,154 --> 00:02:57,336
Vì vậy nếu cố gắng
tạo âm thanh giống cá voi,

84
00:02:57,336 --> 00:02:58,491
bạn cũng tạo ra được ngay,

85
00:02:58,491 --> 00:03:01,027
như nói "ah".

86
00:03:01,027 --> 00:03:02,945
Okay, bây giờ bạn đặt tay lên cổ họng,

87
00:03:02,945 --> 00:03:06,203
trên quả táo của Adam,
bạn có thấy rung động ngay tại đó không?

88
00:03:06,203 --> 00:03:08,003
Đó là bạn đang lãng phí năng lượng

89
00:03:08,003 --> 00:03:10,400
vì đó không là cách
ta giao tiếp với mọi người.

90
00:03:10,400 --> 00:03:11,607
Bạn nói khi mở miệng.

91
00:03:11,607 --> 00:03:13,065
Nếu bạn mở miệng dưới nước,

92
00:03:13,065 --> 00:03:14,484
không ai nghe được bạn cả.

93
00:03:14,484 --> 00:03:17,810
Bạn phải có khả năng mang năng lượng này
và khuếch đại nó dưới nước,

94
00:03:17,810 --> 00:03:19,484
và đó là điều loài cá voi làm.

95
00:03:19,484 --> 00:03:20,984
Khi bạn nghe tiếng của chúng,

96
00:03:20,984 --> 00:03:22,126
[tiếng cá voi]

97
00:03:22,126 --> 00:03:24,772
Nghe chứ? Nó như tiếng rít khi 
khí thoát khỏi bóng bay.

98
00:03:24,772 --> 00:03:26,951
Vậy chúng nhận được nhiều tiếng rít,

99
00:03:26,951 --> 00:03:28,401
nhưng chúng cũng có âm thanh như thế này:

100
00:03:28,401 --> 00:03:30,716
[tiếng cá voi]

101
00:03:30,716 --> 00:03:32,771
Nghe như tiếng phì vậy, phải không?

102
00:03:32,771 --> 00:03:36,037
Như thể có một tấm đệm khổng lồ
trong cổ họng của nó vậy.

103
00:03:36,037 --> 00:03:38,489
Vậy, làm sao ta biết cá voi đang làm?

104
00:03:38,489 --> 00:03:40,909
Chúng tôi nghiên cứu cá voi 
khi chúng mắc cạn.

105
00:03:40,909 --> 00:03:42,575
Đó là những con chết trên bờ biển.

106
00:03:42,575 --> 00:03:44,736
Còn loài cá voi nhỏ thì dễ dàng

107
00:03:44,736 --> 00:03:46,680
Ta có thể đem chúng về phòng thí nghiệm.

108
00:03:46,680 --> 00:03:49,589
Nhưng với cá voi lớn,
ta phải mang phòng thí nghiệm ra với nó.

109
00:03:49,589 --> 00:03:51,379
Và nó trông như thế này đây.

110
00:03:51,379 --> 00:03:54,074
Tôi chính là người ở giữa với chiếc mũ đỏ.

111
00:03:54,074 --> 00:03:55,590
Tôi không cao lắm,

112
00:03:55,590 --> 00:03:57,733
nên bạn thấy cá voi lớn 
cỡ nào so với tôi.

113
00:03:57,733 --> 00:04:00,354
Nó dài 65 feet (19m),
và cái dao mổ của tôi

114
00:04:00,354 --> 00:04:02,301
là chiếc dụng cụ nhỏ nằm bên cạnh đây.

115
00:04:02,301 --> 00:04:03,798
Về cơ bản nó như gậy khúc côn cầu

116
00:04:03,798 --> 00:04:05,699
với cái lưỡi ở cuối.

117
00:04:05,699 --> 00:04:08,534
Việc phẫu thuật cá voi
là một quá trình khó khăn.

118
00:04:08,534 --> 00:04:10,692
Bạn thực sự phải lao vào công việc.

119
00:04:10,692 --> 00:04:13,262
Nó là một cấu trúc không gian khổng lồ

120
00:04:13,262 --> 00:04:14,582
Bạn đội 1 chiếc mũ cứng,

121
00:04:14,582 --> 00:04:16,563
làm việc với những cái máy móc nặng nề.

122
00:04:16,563 --> 00:04:17,677
Ở đây, 
à mà,

123
00:04:17,677 --> 00:04:21,219
đó là cái thanh quản của cá voi xanh;
chỉ cái thanh quản thôi đấy.

124
00:04:21,219 --> 00:04:23,388
Và tôi cao chỉ 5 feet, vâng bạn thấy đó,

125
00:04:23,388 --> 00:04:24,864
nó gần như dài đến 12feet vậy.

126
00:04:24,864 --> 00:04:25,991
Làm sao ta biết điều gì đang diễn ra?

127
00:04:25,991 --> 00:04:28,559
Vâng, hãy quan sát cái thanh quản,

128
00:04:28,559 --> 00:04:29,456
và ta thấy bên trong.

129
00:04:29,456 --> 00:04:31,610
Đây là từ 1 con cá voi nhỏ vì thế nó nhỏ hơn nhiều.

130
00:04:31,610 --> 00:04:32,963
Bạn thấy cái hình chữ "U" chứ

131
00:04:32,963 --> 00:04:34,236
tôi đã tô viền màu xanh ấy;

132
00:04:34,236 --> 00:04:35,622
đó là bộ phận rung.

133
00:04:35,622 --> 00:04:37,400
Đó là một dạng
giống như thanh quản của con người.

134
00:04:37,400 --> 00:04:38,892
Và khi tôi đặt tay lên đó,

135
00:04:38,892 --> 00:04:40,196
nơi có viền màu xanh,

136
00:04:40,196 --> 00:04:42,044
bạn có thể thẩy 1 cái túi bên dưới nó.

137
00:04:42,044 --> 00:04:43,303
Đó là tấm đệm.

138
00:04:43,303 --> 00:04:45,440
Đó là bong bóng khí hoặc quả bóng bay,

139
00:04:45,440 --> 00:04:46,588
Vì vậy điều nó đag làm,

140
00:04:46,588 --> 00:04:47,866
bạn thấy trên bức hình,

141
00:04:47,866 --> 00:04:49,555
cái bóng màu đen lớn trong cổ họng,

142
00:04:49,555 --> 00:04:51,609
nơi ống tiêu hóa, màu xanh,

143
00:04:51,609 --> 00:04:53,925
giao với ống thở, màu xanh nhạt,

144
00:04:53,925 --> 00:04:55,301
nên bạn có xanh nhạt và đậm,

145
00:04:55,301 --> 00:04:56,921
và ngay chính giữa là túi màu đen.

146
00:04:56,921 --> 00:04:59,512
Loài này dùng cái túi đó 
để tạo ra âm thanh.

147
00:04:59,512 --> 00:05:02,045
Và khi nó rung và phát ra ngoài.

148
00:05:02,045 --> 00:05:04,195
Cá voi răng nhỏ cũng có những túi khí,

149
00:05:04,195 --> 00:05:05,141
nằm ở trên đầu,

150
00:05:05,141 --> 00:05:06,668
nó như một cái đầu khí.

151
00:05:06,668 --> 00:05:08,866
Và chúng dùng nó
để chứa nhiều khí nhất có thể,

152
00:05:08,866 --> 00:05:10,890
mang khí đó xuống cùng với chúng khi lặn,

153
00:05:10,890 --> 00:05:13,023
bởi vì khi bạn lặn, áp suất tăng lên,

154
00:05:13,023 --> 00:05:15,725
và nó làm giảm thể tích khí bạn có.

155
00:05:15,725 --> 00:05:18,257
Nhưng quan trọng hơn,
có túi khí đó cho phép chúng

156
00:05:18,257 --> 00:05:20,511
tuần hoàn dòng khí mà chúng sử dụng

157
00:05:20,511 --> 00:05:21,923
vì khí là một thứ quý giá.

158
00:05:21,923 --> 00:05:23,513
Bạn không muốn quay lên mặt nước

159
00:05:23,513 --> 00:05:24,808
để lấy thêm khí chứ!

160
00:05:24,808 --> 00:05:26,677
Vì vậy khi bạn phát âm dưới nước,

161
00:05:26,677 --> 00:05:27,756
nếu bạn là cá voi,

162
00:05:27,756 --> 00:05:28,725
hãy tạo ra tiếng.

163
00:05:28,725 --> 00:05:30,413
Nói " Ah".

164
00:05:30,413 --> 00:05:31,861
Khi cá voi đóng miệng, nên

165
00:05:31,861 --> 00:05:33,730
[âm thanh]

166
00:05:33,730 --> 00:05:34,953
Các bạn đang "ậm ừ" ?

167
00:05:34,953 --> 00:05:35,947
Cá voi đóng kín mũi,

168
00:05:35,947 --> 00:05:39,021
[âm thanh]

169
00:05:39,021 --> 00:05:41,851
Điều gì đã xảy ra? 
Bạn không thể tạo ra tinng nữa.

170
00:05:41,851 --> 00:05:44,497
một khi bạn bịt mũi
bởi vì bạn đã gia áp hệ thống.

171
00:05:44,497 --> 00:05:46,084
Vì vậy cá voi bằng túi khí

172
00:05:46,084 --> 00:05:48,542
giữ chúng khỏi việc gia áp toàn hệ thống

173
00:05:48,542 --> 00:05:50,693
nghĩa là dòng khí vẫn tiếp tục lưu thông,

174
00:05:50,693 --> 00:05:52,461
và khi bạn có túi khí ở cuối mũi,

175
00:05:52,461 --> 00:05:55,037
bạn sẽ có thể làm cho
dòng khí tiếp tục tuần hoàn.

176
00:05:55,037 --> 00:05:56,453
Vì thế hi vọng bạn thích thú.

177
00:05:56,453 --> 00:05:59,113
Đó là điều mà
nhà giải phẫu nửa vời như tôi làm được.

178
00:05:59,113 --> 00:06:00,880
Chúng tôi nghiên cứu cấu trúc sinh vật

179
00:06:00,880 --> 00:06:01,890
Bắt chước chúng.

180
00:06:01,890 --> 00:06:03,835
Áp dụng nó với con người,

181
00:06:03,835 --> 00:06:06,895
biết đâu tạo ra công nghệ mới 
cho các thiết bị bảo vệ,

182
00:06:06,895 --> 00:06:09,152
hoặc thậm chí có thể tạo ra
phương thuốc mới

183
00:06:09,152 --> 00:06:12,024
cho những người mắc bệnh
bắt chước âm thanh kì lạ này.

184
00:06:12,024 --> 00:06:14,248
Vì vậy hi vọng các bạn thích thú. Cảm ơn.