WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:09.300
สวัสดีค่ะทุกคน 
ฉันเป็นนักกายวิภาคศาสตร์เปรียบเทียบ

00:00:09.300 --> 00:00:11.031
นักกายวิภาคศาสตร์เปรียบเทียบคือ คนที่ศึกษา

00:00:11.031 --> 00:00:14.058
โครงสร้างของร่างกาย ของสัตว์ชนิดต่าง ๆ

00:00:14.058 --> 00:00:15.832
สัตว์ที่ฉันโปรดปรานคือ ปลาวาฬ

00:00:15.832 --> 00:00:18.355
ฉันชอบศึกษาปลาวาฬ เพราะพวกมันน่าสนใจมากๆ

00:00:18.355 --> 00:00:20.007
พวกมันปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมที่เป็นเอกลักษณ์
พวกมันปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมใต้น้ำ

00:00:20.007 --> 00:00:21.373
ที่อยู่ใต้น้ำ
ที่เปี่ยมเอกลักษณ์

00:00:21.373 --> 00:00:22.990
เรื่องที่ฉันจะเล่าให้พวกคุณฟังคือ

00:00:22.990 --> 00:00:24.977
ปลาวาฬส่งเสียงได้โดย

00:00:24.977 --> 00:00:28.001
การผายลมออกมา จากหน้าของมัน

00:00:28.001 --> 00:00:29.571
มันผายลมที่ว่านี้

00:00:29.571 --> 00:00:31.735
ด้วยรูบนหัว เป็นการหายใจเอาอากาศออก

00:00:31.735 --> 00:00:33.704
แต่มันยังใช้อากาศทำอย่างอื่นอีก

00:00:33.704 --> 00:00:35.144
มันใช้สร้างเสียง

00:00:35.144 --> 00:00:36.703
ซึ่งฉันกำลังจะพูดถึง

00:00:36.703 --> 00:00:38.317
มีอีกหลายวิธีที่วาฬใช้อากาศ

00:00:38.317 --> 00:00:40.408
เช่นการป้องกันไม่ให้อากาศเข้าเส้นเลือด

00:00:40.408 --> 00:00:41.528
จะได้ไม่เกิดฟองอากาศ

00:00:41.528 --> 00:00:43.471
เหมือนกับที่เกิดขึ้นกับนักดำน้ำ

00:00:43.471 --> 00:00:46.021
ที่ขณะดำน้ำ แล้วเกิดอาการเมาความกดอากาศ

00:00:46.021 --> 00:00:47.803
แต่ที่ฉันอยากจะเล่า คือเรื่องที่ว่า

00:00:47.803 --> 00:00:50.033
สัตว์พวกนี้ทำเสียงผายลมอย่างไร

00:00:50.033 --> 00:00:51.726
เราต้องเข้าใจก่อนว่า

00:00:51.726 --> 00:00:53.627
การดูปลาวาฬนั้นยากเพียงใด

00:00:53.627 --> 00:00:56.525
เพราะมันอาศัยอยู่ใต้น้ำ และมันก็ใหญ่มากๆ

00:00:56.525 --> 00:00:58.398
มันจึงเป็นสัตว์ที่ยากแก่การศึกษา

00:00:58.398 --> 00:01:00.762
แค่ในภาพนี้ คุณเห็นสัตว์ที่อยู่ตรงกลางนั้นไหม

00:01:00.762 --> 00:01:03.995
มันคือลูกปลาวาฬ และขนาดของมันก็เท่ากับรถบัสแล้ว

00:01:03.995 --> 00:01:05.634
เมื่อศึกษาปลาวาฬ คุณต้องเริ่มจาก

00:01:05.634 --> 00:01:07.109
ด้านบนของหัวมัน เพราะที่นั้น

00:01:07.109 --> 00:01:08.747
มีจมูกมันอยู่

00:01:08.747 --> 00:01:10.287
มันคล้ายๆ กับ เครื่องดำน้ำในตัว

00:01:10.287 --> 00:01:12.497
มันใช้จมูกนี้หายใจ เพราะมันคือสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม

00:01:12.497 --> 00:01:14.136
และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมจะหายใจด้วยอากาศ

00:01:14.136 --> 00:01:16.072
จมูกของพวกมัน จะเปิดปิดได้

00:01:16.072 --> 00:01:17.776
เหมือนมีมือหนีบอยู่ที่รูเลย


00:01:17.776 --> 00:01:19.385
จะเห็นรูมันเปิดอยู่ ตรงภาพล่างสุด

00:01:19.385 --> 00:01:20.814
ตรงที่ลูกศรสีแดงชี้ค่ะ

00:01:20.814 --> 00:01:23.137
แต่ไม่ใช่ปลาวาฬทุกตัวนะ ที่มีจมูกสองรู

00:01:23.137 --> 00:01:25.973
ปลาวาฬหลายชนิด รวมถึงปลาโลมาประเภทต่าง ๆ

00:01:25.973 --> 00:01:28.089
ปลาโลมาขนาดใหญ่ และ ขนาดเล็ก

00:01:28.089 --> 00:01:30.357
มีรูจมูกเพียงรูเดียว อยู่ข้างบนสุดของหัว

00:01:30.357 --> 00:01:32.356
มันจะเปิด และปิดรูจมูก

00:01:32.356 --> 00:01:35.445
โดยใช้ส่วนที่เสมือน ริมฝีปากบน

00:01:35.445 --> 00:01:39.135
แล้วเผยอมันขึ้นไปปิดจมูก แบบนี้

00:01:39.135 --> 00:01:40.822
นี่คือวิธีการที่มันเปิดและปิดจมูก

00:01:40.822 --> 00:01:42.504
ดังนั้น เมื่อมันส่งเสียง

00:01:42.504 --> 00:01:44.592
ก็เหมือนมันเป่าปากพรืดๆ

00:01:44.592 --> 00:01:47.920
เหมือนกับ (เสียงปาก) คล้ายเสียงผายลม ใช่ไหมคะ

00:01:47.920 --> 00:01:50.228
ที่นิวยอร์คเราเรียกมันว่า หรือที่เขาเรียกกันว่า 
เสียงเชียร์แบบคนบรองซ์ (Bronx Cheer)

00:01:50.228 --> 00:01:52.003
มันทำเสียงพวกนี้

00:01:52.003 --> 00:01:54.404
โดยใช้ริมฝีปาก ขนาดหนาใหญ่

00:01:54.404 --> 00:01:56.032
แบบที่เห็นจากภาพนี้

00:01:56.032 --> 00:01:58.527
ซึ่งเป็นภาพผ่าครึ่งของหัวปลาโลมา

00:01:58.527 --> 00:02:01.102
ริมฝีปาก คือก้อนหนาใหญ่สีเหลืองในวงกลมค่ะ

00:02:01.102 --> 00:02:04.542
มันจะขยับก้อนนี้ กลับไปกลับมาตรงเหนือจมูก

00:02:04.542 --> 00:02:06.014
ทำให้จมูกมันสั่น

00:02:06.014 --> 00:02:07.922
เหมือนตอนที่คุณปล่อยลมออกจากลูกโป่ง

00:02:07.922 --> 00:02:10.112
แล้วเกิดเสียงสั่นแปลกๆ

00:02:10.112 --> 00:02:12.169
เสียงที่ว่านั่น ดังแบบนี้ค่ะ

00:02:12.169 --> 00:02:13.179
(เสียงปลาโลมา)

00:02:13.179 --> 00:02:14.347
ได้ยินไหมคะ มันจะทำอีกครั้ง

00:02:14.347 --> 00:02:15.510
เมื่อมันมองกล้องค่ะ

00:02:15.510 --> 00:02:17.234
[เสียงปลาโลมา]

00:02:17.234 --> 00:02:19.300
ฟังเหมือน มันผายลมในน้ำเลย

00:02:19.300 --> 00:02:20.960
สิ่งที่เจ้าโลมาทำ จริงๆ แล้ว

00:02:20.960 --> 00:02:24.413
คือการใช้เสียงบอกตำแหน่ง (echolocation)
ซึ่งมันจะทำเป็นชุด ๆ

00:02:24.413 --> 00:02:26.947
คล้ายกับที่ ค้างคาวใช้โซน่าร์ (sonar)

00:02:26.947 --> 00:02:28.548
คือ ค้างค้าวใช้เรดาร์ แต่เมื่ออยู่ในน้ำ

00:02:28.548 --> 00:02:30.582
เราจะเรียก โซน่าร์ สัตว์พวกนี้ใช้โซน่าร์

00:02:30.582 --> 00:02:33.528
เพื่อให้เห็นโลกของมัน โดยใช้เสียง

00:02:33.528 --> 00:02:35.041
เราจะเข้าใจการทำงานของมันได้

00:02:35.041 --> 00:02:36.790
โดยนึกภาพว่า เรากำลังมองดู


00:02:36.790 --> 00:02:39.009
ลำโพงขยายเสียง ในชุดเครื่องเสียง

00:02:39.009 --> 00:02:41.563
ปลาวาฬที่มีฟันเล็กๆ 
คือลำโพงเสียงความถี่สูง (tweeters)

00:02:41.563 --> 00:02:43.079
เสียงนั้นก็มาจากจมูกเล็ก ๆ

00:02:43.079 --> 00:02:45.280
ที่เคลื่อนไหวกลับไปกลับมา

00:02:45.280 --> 00:02:46.845
และถูกส่งออกมาจากหน้าผากของมัน

00:02:46.845 --> 00:02:48.288
แต่พอไปดูที่เจ้าปลาวาฬตัวโต

00:02:48.288 --> 00:02:49.778
มันจะเหมือน ลำโพงเสียงความถี่ต่ำ (Woofer)

00:02:49.778 --> 00:02:52.167
เป็นลำโพงตัวใหญ่ที่อยู่ในชุดเครื่องเสียง

00:02:52.167 --> 00:02:55.154
สิ่งที่เกิดขึ้นคือ เสียงของพวกมันออกมาจากลำคอ

00:02:55.154 --> 00:02:57.336
ดังนั้น ถ้าคุณพยายามเลียนเสียงปลาวาฬ

00:02:57.336 --> 00:02:58.491
มาลองทำกันเลย

00:02:58.491 --> 00:03:01.027
เอาล่ะ พร้อมกัน "อาห์"

00:03:01.027 --> 00:03:02.945
เอาล่ะ เอามือของคุณจับที่ลำคอ

00:03:02.945 --> 00:03:06.203
บนลูกกระเดือก คุณรู้สึกว่ามันสั่นใช่ไหมคะ

00:03:06.203 --> 00:03:08.003
ซึ่งเปลืองพลังงานเปล่าค่ะ

00:03:08.003 --> 00:03:10.400
เพราะคุณไม่ได้สื่อสารกับคนอื่นด้วยวิธีนี้

00:03:10.400 --> 00:03:11.607
ต้องเปล่งออกทางปาก

00:03:11.607 --> 00:03:13.065
แต่ถ้าไปอ้าปากใต้น้ำ

00:03:13.065 --> 00:03:14.484
ไม่มีใครได้ยินเสียงคุณหรอก

00:03:14.484 --> 00:03:17.810
คุณต้องใช้พลังงานนี้ ขยายเป็นเสียงส่งผ่านน้ำออกไป

00:03:17.810 --> 00:03:19.484
และนั่นก็คือสิ่งที่ปลาวาฬทำ

00:03:19.484 --> 00:03:20.984
และเมื่อคุณได้ยินเสียงมัน

00:03:20.984 --> 00:03:22.126
[เสียงปลาวาฬ]

00:03:22.126 --> 00:03:24.772
ฟังสิ เหมือนกับเสียงตอนปล่อยลมออกจากลูกโป่งเลย

00:03:24.772 --> 00:03:26.951
พวกมันทำเสียงแหลมๆ แบบนี้

00:03:26.951 --> 00:03:28.401
แล้วก็ยังมีเสียงแบบนี้

00:03:28.401 --> 00:03:30.716
[เสียงปลาวาฬ]

00:03:30.716 --> 00:03:32.771
เหมือนกับเสียงผายลมเลย ใช่ไหมคะ

00:03:32.771 --> 00:03:36.037
เหมือนมีถุงเลียนเสียงตดใบใหญ่ยักษ์
อยู่ในลำคอมันเลย

00:03:36.037 --> 00:03:38.489
แล้วรู้ได้ไงล่ะ ว่ามันทำเสียงด้วยวิธีนี้จริงๆ

00:03:38.489 --> 00:03:40.909
เราศึกษา จากพวกปลาวาฬที่มาเกยตื้นนั่นเอง

00:03:40.909 --> 00:03:42.575
สัตว์พวกนี้ มาเกยตื้นตายบนชายหาด

00:03:42.575 --> 00:03:44.736
ถ้าเป็นพวกปลาวาฬตัวเล็ก ๆ 
เช่น ปลาโลมาต่าง ๆ จึงง่ายกว่า

00:03:44.736 --> 00:03:46.680
เพราะเราสามารถนำมันกลับไปที่ห้องแลปได้

00:03:46.680 --> 00:03:49.589
แต่กับพวกปลาวาฬตัวโต 
เราต้องนำห้องแลปไปหามัน

00:03:49.589 --> 00:03:51.379
แบบในภาพนี้ค่ะ

00:03:51.379 --> 00:03:54.074
นั่นคือฉันเอง คนสวมหมวกสีแดงตรงกลาง

00:03:54.074 --> 00:03:55.590
ฉันไม่ใช่คนตัวสูงมากนัก

00:03:55.590 --> 00:03:57.733
จะเห็นได้ว่า 
ปลาวาฬมันตัวใหญ่ขนาดไหนเมื่อเทียบกับฉัน

00:03:57.733 --> 00:04:00.354
เจ้าปลาวาฬตัวนี้ยาว 55 ฟุต 
และเครื่องมือผ่าตัดของฉัน

00:04:00.354 --> 00:04:02.301
ก็คือเครื่องมือเล็ก ๆ ที่อยู่ข้าง ๆ นี่

00:04:02.301 --> 00:04:03.798
มันดูเหมือน ไม้ตีฮอกกี้

00:04:03.798 --> 00:04:05.699
ที่ตรงปลายมีใบมีด

00:04:05.699 --> 00:04:08.534
การผ่าตัดปลาวาฬ มีขั้นตอนที่ยุ่งยากมาก

00:04:08.534 --> 00:04:10.692
คุณต้องเข้าไปยืนอยู่ ในชิ้นงานของคุณ

00:04:10.692 --> 00:04:13.262
เหมือนกับ เขตก่อสร้างขนาดมหึมาที่เต็มไปด้วยเลือด

00:04:13.262 --> 00:04:14.582
คุณต้องใส่หมวกที่แข็งมาก

00:04:14.582 --> 00:04:16.563
ต้องทำงานกับเครื่องมือหนักอึ้ง

00:04:16.563 --> 00:04:17.677
ในกรณีนี้ อย่างที่บอก

00:04:17.677 --> 00:04:21.219
นั่นเป็นเพียง 
กล่องเสียงของปลาวาฬสีน้ำเงิน แค่กล่องเสียงค่ะ

00:04:21.219 --> 00:04:23.388
แล้วตัวฉันก็สูงแค่ห้าฟุต จะเห็นได้ว่า

00:04:23.388 --> 00:04:24.864
แค่กล่องเสียง ก็ตั้ง 12 ฟุตแล้ว

00:04:24.864 --> 00:04:25.991
เรารู้ได้อย่างไรว่าเกิดอะไรขึ้น

00:04:25.991 --> 00:04:28.559
เรารู้ โดยดูที่กล่องเสียง หรือเส้นเสียง

00:04:28.559 --> 00:04:29.456
ดูข้างในของมัน

00:04:29.456 --> 00:04:31.610
อันนี้จากลูกปลาวาฬ ขนาดจึงเล็กกว่า

00:04:31.610 --> 00:04:32.963
ตรงส่วนที่เป็นตัวยู (U) อันเล็กๆ

00:04:32.963 --> 00:04:34.236
ที่ขีดไว้เป็นเส้นสีน้ำเงินนั้น

00:04:34.236 --> 00:04:35.622
นั่นคือส่วนที่เกิดการสั่น

00:04:35.622 --> 00:04:37.400
มันเหมือนกับกล่องเสียงของมนุษย์

00:04:37.400 --> 00:04:38.892
พอฉันเอามือสอดเข้าไป

00:04:38.892 --> 00:04:40.356
ตรงที่แขนเสื้อสีฟ้า

00:04:40.356 --> 00:04:41.934
คุณจะเห็นถุงอยู่ข้างใต้

00:04:41.934 --> 00:04:43.303
นั่นคืออวัยวะที่ทำหน้าที่ตะโกน
อวัยวะถุงเลียนเสียงตด


00:04:43.303 --> 00:04:45.440
นั่นคือ ถุงอากาศ หรือ ลูกโป่ง

00:04:45.440 --> 00:04:46.728
ดังนั้น นี่คือสิ่งที่สัตว์พวกนี้ทำ

00:04:46.728 --> 00:04:47.766
และคุณจะเห็นจากภาพนี้

00:04:47.766 --> 00:04:49.555
นี่คือลูกโป่งสีดำ ที่อยู่ในลำคอ

00:04:49.555 --> 00:04:51.609
อวัยวะที่ทำหน้าที่ย่อยอาหาร ตรงที่เป็นสีฟ้า

00:04:51.609 --> 00:04:54.115
อวัยวะที่ทำหน้าที่หายใจ ตรงที่เป็นสีฟ้าอ่อน

00:04:54.115 --> 00:04:55.301
ตอนนี้ คุณมี สีฟ้าอ่อนกับสีฟ้าเข้ม

00:04:55.301 --> 00:04:56.921
ตรงกลางด้านขวา จะเห็นถุงสีดำ

00:04:56.921 --> 00:04:59.512
สัตว์พวกนี้ใช้ ถุงนั่นสำหรับเปล่งเสียง

00:04:59.512 --> 00:05:02.045
มันทำให้ถุงนั่นสั่น และ ส่งเสียงออกมา

00:05:02.045 --> 00:05:04.195
ฟันเล็ก ๆ ของปลาวาฬก็มีถุงลมด้วยเช่นกัน

00:05:04.195 --> 00:05:05.141
และมันก็มีอยู่เต็มไปหมดข้างบนหัวของมัน

00:05:05.141 --> 00:05:06.668
มันก็เหมือนกับ พวกมันมีหัวเป็นถุงลม

00:05:06.668 --> 00:05:08.866
มันใช้สิ่งนี้ จับอากาศเท่าที่มันจะสามารถทำได้

00:05:08.866 --> 00:05:10.890
เพื่อที่จะนำอากาศ 
ลงไปกับมันด้วยเมื่อมันดำลงไปในน้ำ

00:05:10.890 --> 00:05:13.023
เพราะว่าเมื่อคุณดำน้ำ ความดันจะเพิ่มขึ้น

00:05:13.023 --> 00:05:15.725
และนั่น มันจะลดจำนวนของอากาศที่คุณมี

00:05:15.725 --> 00:05:18.257
แต่สิ่งที่สำคัญมาก ๆ 
คือการที่มีถุงนั่นมันทำให้พวกปลาวาฬ

00:05:18.257 --> 00:05:20.511
สามารถนำอากาศที่ใช้ไปแล้วมาใช้อีกได้

00:05:20.511 --> 00:05:21.923
เพราะ อากาศคือสิ่งที่มีค่า

00:05:21.923 --> 00:05:23.513
คุณไม่จำเป็นต้องกลับไปที่ผิวน้ำ

00:05:23.513 --> 00:05:24.808
เพื่อนำอากาศมาเพิ่ม

00:05:24.808 --> 00:05:26.677
ดังนั้นเมื่อคุณเปล่งเสียงใต้น้ำ

00:05:26.677 --> 00:05:27.756
ถ้าคุณเป็นปลาวาฬ

00:05:27.756 --> 00:05:28.725
ลองมาเริ่มทำเสียงกัน

00:05:28.725 --> 00:05:30.413
ลองทำเสียงนี้นะ อาาา

00:05:30.413 --> 00:05:31.861
แต่ ปลาวาฬ จะปิดปากนะ ลองดู

00:05:31.861 --> 00:05:33.730
(เสียงปาก)

00:05:33.730 --> 00:05:34.953
คุณกำลังฮัมอยู่ ใช่ไหมคะ

00:05:34.953 --> 00:05:35.947
แต่ ปลาวาฬ ปิดรูจมูกไว้เอา ลองดู

00:05:35.947 --> 00:05:39.021
(เสียงปาก)

00:05:39.021 --> 00:05:41.851
เกิดอะไรขึ้น? คุณจะทำเสียงอะไรไม่ได้เลย

00:05:41.851 --> 00:05:44.497
บางครั้งคุณปิดจมูก เพื่อลดระดับแรงดันทันทีที่ปิดจมูก 
เพราะคุณไปตรึงอากาศไว้ ทำให้ความดันคงที่


00:05:44.497 --> 00:05:46.084
ส่วนปลาวาฬ ด้วยถุงลมพวกนี้

00:05:46.084 --> 00:05:48.542
ทำให้พวกมันรักษาระบบความดันภายในเอาไว้ได้

00:05:48.542 --> 00:05:50.693
ซึ่งหมายความว่า อากาศ ได้ถ่ายเทต่อเนื่อง

00:05:50.693 --> 00:05:52.461
และถ้าคุณมีถุงใส่ไว้ที่ปลายจมูกของคุณ

00:05:52.461 --> 00:05:55.037
คุณก็จะมีอากาศถ่ายเทต่องเนื่องได้เช่นกัน

00:05:55.037 --> 00:05:56.453
ฉันหวังว่าคุณจะสนุกกับเรื่องราวที่ได้เล่าไป

00:05:56.453 --> 00:05:59.113
นั่นคือสิ่งที่นักกายวิภาคศาสตร์เปรียบเทียบ
ทำเป็นอาชีพเลี้ยงตัว

00:05:59.113 --> 00:06:00.880
เราศึกษาโครงสร้างของสัตว์พวกนี้

00:06:00.880 --> 00:06:01.890
พยายามเลียนแบบมัน

00:06:01.890 --> 00:06:03.835
แล้วปรับใช้กับสถานการณ์ของมนุษย์

00:06:03.835 --> 00:06:06.895
ซึ่งอาจทำให้เกิดวิทยาการใหม่ๆ ในการปกปักษ์รักษา

00:06:06.895 --> 00:06:09.152
หรือแม้แต่การเยียวยารักษา

00:06:09.152 --> 00:06:12.024
ให้ผู้คนที่เจ็บป่วย 
ด้วยการจำลองสถานการณ์แปลกประหลาด

00:06:12.024 --> 00:06:14.248
หวังว่าทุกคนคงสนุก ขอบคุณค่ะ