1
00:00:01,833 --> 00:00:31,044
(μουσική)

2
00:00:31,044 --> 00:00:34,526
Ποιος σ' έμαθε να μισείς το χρώμα του δέρματός σου;

3
00:00:34,526 --> 00:00:38,461
Ποιος σ' έμαθε να μισείς την υφή των μαλλιών σου;

4
00:00:38,461 --> 00:00:43,473
Ποιος σ' έμαθε να μισείς το σχήμα της μύτης σου και το σχήμα των χειλιών σου;

5
00:00:43,473 --> 00:00:49,461
Ποιος σ' έμαθε να μισείς τον εαυτό σου από την κορυφή μέχρι τα νύχια;

6
00:00:49,461 --> 00:00:52,357
Ποιος σ' έμαθε να μισείς τους ομόφυλούς σου;

7
00:00:52,357 --> 00:00:55,720
Ποιος σ' έμαθε να μισείς την ράτσα που ανήκεις

8
00:00:55,720 --> 00:00:59,222
τόσο που να μην θες να είσαι μαζί με τους δικούς σου;

9
00:00:59,222 --> 00:01:05,135
Ξέρεις. Πριν έρθεις να ρωτήσεις αν ο κύριος Μωάμεθ διδάσκει το μίσος, θα πρέπει ν' αναρωτηθείς

10
00:01:05,135 --> 00:01:11,386
ποιος σ' έμαθε να μισείς αυτό που σου έδωσε ο Θεός.

11
00:01:11,386 --> 00:01:14,755
Οι περισσότεροι από εμάς, μαύροι, ή νέγροι, όπως μας είπε,

12
00:01:14,755 --> 00:01:16,890
πραγματικά νόμιζαν ότι είμαστε ελεύθεροι,

13
00:01:16,890 --> 00:01:24,710
χωρίς να γνωρίζουμε ότι στο υποσυνείδητό μας, όλες αυτές οι αλυσίδες που νομίζαμε ότι είχαν κοπεί ήταν ακόμα εκεί

14
00:01:24,710 --> 00:01:30,463
Και υπήρχαν πολλοί τρόποι, εκεί που αυτό που πραγματικά μας παρακινούσε

15
00:01:30,463 --> 00:01:35,694
ήταν η επιθυμία μας να μας αγαπήσουν οι λευκοί.

16
00:01:35,694 --> 00:01:39,445
Ο Μάλκολμ είχε στόχο να ξεριζώσει αυτό το αίσθημα κατωτερότητας.

17
00:01:39,445 --> 00:01:40,442
Ήξερε ότι θα ήταν επώδυνο.

18
00:01:40,442 --> 00:01:42,594
Ήξερε ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να σε σκοτώσουν εξαιτίας του,

19
00:01:42,594 --> 00:01:50,235
αλλά τόλμησε να πάρει αυτό το ρίσκο.

20
00:01:50,235 --> 00:01:58,515
Έλεγε κάτι πάνω που ξεπερνούσε κάθε άλλο ηγέτη εκείνης της εποχής.

21
00:01:58,515 --> 00:02:05,073
Ενώ οι άλλοι ηγέτες παρακαλούσαν να μπουν στο σπίτι του δυνάστη τους,

22
00:02:05,073 --> 00:02:10,545
σου έλεγε να χτίσεις το δικό σου σπίτι.

23
00:02:10,545 --> 00:02:13,779
Έδιωξε τον φόβο από τους Αφρο-Αμερικανούς.

24
00:02:13,779 --> 00:02:16,459
Είπε «Θα πω φωναχτά αυτό που σκέφτεστε»

25
00:02:16,459 --> 00:02:21,829
και είπε «Θα δείτε, οι άνθρωποι θ' ακούσουν και δεν θα μας κάνει τίποτε, όχι απαραίτητα, εντάξει;

26
00:02:21,829 --> 00:02:25,001
Αλλά δεν θα μιλήσω για τις μάζες.»

27
00:02:25,001 --> 00:02:30,886
Όταν το είπε με πολύ έντονο τρόπο, με αυτό τον πολύ αρρενωπό τρόπο, με τον τρόπο που λέει,

28
00:02:30,886 --> 00:02:34,239
«Δεν φοβάμαι να πω αυτό που σκέφτεστε όλα αυτά τα χρόνια»,

29
00:02:34,239 --> 00:02:36,150
γι'αυτό τον αγαπήσαμε.

30
00:02:36,150 --> 00:02:38,853
Το είπε δυνατά, όχι πίσω από κλειστές πόρτες,

31
00:02:38,853 --> 00:02:43,624
Πήρε πάνω του την Αμερική για λογαριασμό μας.

32
00:02:43,624 --> 00:02:49,026
Εγώ, τουλάχιστον, σαν Μουσουλμάνος πιστεύω ότι ο λευκός είναι αρκετά έξυπνος.

33
00:02:49,026 --> 00:02:53,689
Αν τον κάναμε να καταλάβει πως πραγματικά νιώθουν οι Μαύροι

34
00:02:53,689 --> 00:02:58,110
και πόσο έχουμε βαρεθεί αυτά τα παλιομοδίτικα συγκαταβατικά καλοπιάσματα

35
00:02:58,110 --> 00:03:00,903
Επιτέλους, εσείς κάνετε τα πράγματα δύσκολα για τον εαυτό σας.

36
00:03:00,903 --> 00:03:03,922
Οι λευκοί σε πιστεύουν όταν κάθεσαι κι λες όλα αυτά τα γλυκόλογα

37
00:03:03,922 --> 00:03:07,039
επειδή τους λες γλυκόλογα από τότε που σε έφερε εδώ

38
00:03:07,039 --> 00:03:08,670
Σταμάτα τα γλυκόλογα!

39
00:03:08,670 --> 00:03:10,453
Πες του πώς νιώθεις!

40
00:03:10,453 --> 00:03:23,652
Πες του πώς, τι είδους κόλαση περνάς και πες του ότι αν δεν είναι έτοιμος να καθαρίσει το σπίτι του, αν δεν είναι έτοιμος να καθαρίσει το σπίτι του,

41
00:03:23,652 --> 00:03:30,863
δεν θα έπρεπε να έχει σπίτι. [πλήθος: Σωστά!] Θα πρέπει να πάρει φωτιά και να γίνει στάχτες ...

42
00:03:30,863 --> 00:03:39,340
[Χειροκρότημα]

43
00:03:39,340 --> 00:03:51,162
[τύμπανα και μουσική]

44
00:03:51,162 --> 00:03:56,916
Στις γωνιές του Χάρλεμ, στο μεγαλύτερο μέρος αυτού του αιώνα, οι Μαύροι γιορτάζουν την κουλτούρα τους,

45
00:03:56,916 --> 00:04:02,114
και λογομαχούσαν για το φυλετικό θέμα στην Αμερική.

46
00:04:02,114 --> 00:04:09,610
Εδώ ο Μάλκολμ για πρώτη φορά ακολούθησε τους ρήτορες του δρόμου που έδιναν φωνή στην ελπίδα του Χάρλεμ, και στον θυμό του.

47
00:04:09,610 --> 00:04:20,294
Έχω διδάξει εθνικισμό, κι αυτό σημαίνει ότι θέλω να φύγω απ' αυτή τη χώρα του λευκού, επειδή ποτέ δεν θα επιτευχθεί η ενσωμάτωση

48
00:04:20,294 --> 00:04:23,738
Ποτέ, όσο ζείτε,

49
00:04:23,738 --> 00:04:29,470
δεν θα ενσωματωθείτε στο σύστημα των λευκών

50
00:04:29,470 --> 00:04:31,982
Η εκατοστή εικοστή πέμπτη οδός και η Έβδομη Λεωφόρος ήταν

51
00:04:31,982 --> 00:04:38,758
το κέντρο της δραστηριότητας των μαύρων ρητόρων του δρόμου.

52
00:04:38,758 --> 00:04:42,613
Όταν έφτασε ο Μάλκολμ, τυπικά δεν είχε δική του γωνία.

53
00:04:42,613 --> 00:04:51,935
Έτσι ίδρυσε την βάση του, μπορείτε να πείτε, μπροστά στο βιβλιοπωλείο του Έλντερ Μισό.

54
00:04:51,935 --> 00:05:09,314
Όταν ο Μάλκολμ ανέβαινε στο μικρό βάθρο, τα πρώτα πέντε λεπτά δεν μπορούσε να μιλήσει.

55
00:05:09,314 --> 00:05:15,750
Οι άνθρωποι φώναζαν τόσα ενθαρρυντικά συνθήματα

56
00:05:15,750 --> 00:05:20,425
κι αυτός στεκόταν εκεί, εισπράττοντας τα δέοντα.

57
00:05:20,425 --> 00:05:24,518
Έπειτα άνοιγε το στόμα του.

58
00:05:24,518 --> 00:05:28,661
Αποκαλούν τον κύριο Μοχάμεντ δάσκαλο μίσους

59
00:05:28,661 --> 00:05:32,295
επειδή σας κάνει να μισείτε τα ναρκωτικά και το αλκοόλ.

60
00:05:32,295 --> 00:05:36,088
Αποκαλούν τον κύριο Μοχάμεντ μαύρο ρατσιστή

61
00:05:36,088 --> 00:05:40,075
επειδή διδάσκει εσένα κι εμένα όχι μόνο ότι είμαστε τόσο καλοί όσο και οι λευκοί

62
00:05:40,075 --> 00:05:44,970
αλλά καλύτεροι από τους λευκούς.

63
00:05:44,970 --> 00:05:47,854
Ναι, καλύτεροι από τους λευκούς.

64
00:05:47,854 --> 00:05:49,875
Είσαστε καλύτεροι από τους λευκούς

65
00:05:49,875 --> 00:05:51,905
κι αυτό δεν λέει τίποτα.

66
00:05:51,905 --> 00:05:55,091
Αυτό δεν λέει, ξέρετε, είμαστε ίσοι μ' αυτούς.

67
00:05:55,091 --> 00:05:57,585
Ποιος είναι ίσος με ποιον;

68
00:05:57,585 --> 00:05:59,136
Κοιτάζετε το δέρμα τους

69
00:05:59,136 --> 00:06:01,626
Δεν μπορείτε να συγκρίνετε το δέρμα σας με το δέρμα τους,

70
00:06:01,626 --> 00:06:09,493
Μα το δικό σας δέρμα φαίνεται σαν χρυσό δίπλα στο δικό τους.

71
00:06:09,493 --> 00:06:13,417
Κάποτε μας τρέχανε τα σάλια βλέποντας τους λευκούς.

72
00:06:13,417 --> 00:06:17,576
Νομίζαμε ότι ήταν όμορφοι επειδή ήμασταν τυφλοί, ήμασταν χαζοί.

73
00:06:17,576 --> 00:06:19,716
Δεν μπορούσαμε να τους δούμε όπως πραγματικά είναι.

74
00:06:19,716 --> 00:06:24,563
Αλλά από τότε που ο αξιότιμος Ελάιζα Μοχάμεντ ήρθε και μας δίδαξε την θρησκεία του Ισλάμ,

75
00:06:24,563 --> 00:06:28,808
που μας καθάρισε, και μας έκανε να μπορούμε να δούμε μόνοι μας

76
00:06:28,808 --> 00:06:33,532
τώρα μπορούμε να δούμε αυτό το χλωμό πράγμα έτσι όπως είναι

77
00:06:33,532 --> 00:06:40,960
τίποτα παραπάνω από ένα γέρικο, χλωμό πράγμα.

78
00:06:40,960 --> 00:06:43,997
Έφυγα απ' αυτή την συγκέντρωση νιώθοντας ότι μαζί του

79
00:06:43,997 --> 00:06:45,968
από τη στιγμή που τον άκουγες να μιλάει,

80
00:06:45,968 --> 00:06:50,811
δεν ξαναγύριζες εκεί που ήσουν πριν.

81
00:06:50,811 --> 00:06:56,654
Έπρεπε, ακόμα κι αν κρατούσες τη θέση σου, έπρεπε να το ξανασκεφτείς.

82
00:06:56,654 --> 00:06:58,763
Δεν ήμασταν συνηθισμένοι να μας λένε ότι είμαστε διάβολοι

83
00:06:58,763 --> 00:07:04,095
και ότι ήμασταν καταπιεστές εδώ πέρα στις υπέροχες πόλεις μας στο βορρά.

84
00:07:04,095 --> 00:07:09,210
Μιλούσε εκ μέρους μιας σιωπηρής μάζας μαύρων

85
00:07:09,210 --> 00:07:18,524
και το τραγουδούσε ξεκάθαρα μέσα από τα ραδιοκύματα του ίδιου του διαβόλου, κι αυτό ήταν πράξη πολέμου.

86
00:07:18,524 --> 00:07:22,486
Όταν κατέβηκε από την σκηνή, πήδηξα πάνω από τα κιγκλιδώματα,

87
00:07:22,486 --> 00:07:27,095
πήγα προς το μέρος του και φυσικά όταν τον πλησίασα οι σωματοφύλακες,

88
00:07:27,095 --> 00:07:30,654
ξέρετε, κινήθηκαν εμπρός και αυτός απλώς τους έσπρωξε μακριά.

89
00:07:30,654 --> 00:07:33,266
Εγώ πήγα μπροστά του και του άπλωσα το χέρι,

90
00:07:33,266 --> 00:07:41,742
και είπα «Μου άρεσαν κάποια απ΄οσα είπες. Δεν συμφώνησα σε όλα όσα είπες, αλλά μου άρεσαν κάποια.»

91
00:07:41,742 --> 00:07:45,609
Με κοίταξε, κράτησε πολύ ευγενικά το χέρι μου και μου λέει

92
00:07:45,609 --> 00:07:52,943
«Μια μέρα θα σου αρέσουν, Αδελφή. Μια μέρα θα σου αρέσουν, Αδελφή», και χαμογέλασε.

93
00:07:52,943 --> 00:07:58,529
Για να κάνει ξεκάθαρο μήνυμά του, ο Μάλκολμ χρησιμοποιούσε τη ζωή του σαν μάθημα για όλους τους μαύρους Αμερικανούς.

94
00:07:58,529 --> 00:08:04,029
Κήρυττε με μύθους και παραβολές

95
00:08:04,029 --> 00:08:07,264
και αργότερα, όταν έγραφε την αυτοβιογραφία του με τον Άλεξ Χέιλι,

96
00:08:07,264 --> 00:08:13,962
επεδίωξε να έχει κάποιο έλεγχο για την πιθανή ερμηνεία της ζωής του στο μέλλον.

97
00:08:13,962 --> 00:08:19,027
Θα σταθώ σε μια δήλωση που έκανε για τον εαυτό του

98
00:08:19,027 --> 00:08:21,959
Έλεγε «Είμαι ένα μέρος όλων όσων έχω συναντήσει»

99
00:08:21,959 --> 00:08:27,945
με αυτό εννοούσε ότι όλα τα πράγματα που είχε κάνει προηγουμένως στη ζωή του τον είχαν εχθέσει σε πράγματα

100
00:08:27,945 --> 00:08:31,016
και του είχαν διδάξει δεξιότητες άλλου είδους,

101
00:08:31,016 --> 00:08:39,692
όπου όλα μαζί συνέθεσαν τον Μάλκολμ που έγινε ο εκκπρόσωπος του Έθνους του Ισλάμ.

102
00:08:39,692 --> 00:08:41,432
Γεννηθήκατε στην Όμαχα, σωστά;

103
00:08:41,432 --> 00:08:42,026
Μάλιστα, κύριε

104
00:08:42,026 --> 00:08:44,861
Και φύγατε, η οικογένειά σας εγκατέλειψε την Όμαχα όταν ήσασταν ενός έτους;

105
00:08:44,861 --> 00:08:46,477
Φαντάζομαι περίπου ενός έτους.

106
00:08:46,477 --> 00:08:47,746
Γιατί εγκατέλειψαν την Όμαχα;

107
00:08:47,746 --> 00:08:54,649
Λοιπόν, απ΄όσο καταλαβαίνω, η Κου Κλουξ Κλαν κατέκαψε ένα από τα σπίτια τους στην Όμαχα

108
00:08:54,649 --> 00:08:55,605
Υπάρχει πολύ Κου Κλουξ Κλαν

109
00:08:55,605 --> 00:08:57,585
Είμαι σίγουρος ότι έκαναν την οικογένειά σας πολύ δυστυχισμένη.

110
00:08:57,585 --> 00:08:59,496
Ανασφαλή σίγουρα, αν όχι δυστυχισμένη/

111
00:08:59,496 --> 00:09:01,446
Άρα πρέπει να είσαστε λίγο προκατειλημμένος,

112
00:09:01,446 --> 00:09:02,894
προσωπικά προκατειλημμένος

113
00:09:02,894 --> 00:09:07,123
Μ' άλλα λόγια, δεν μπορείτε να το δείτε μ' ένα ευρώ, ακαδημαϊκό τρόπο, στ' αλήθεια, σωστά;

114
00:09:07,123 --> 00:09:10,334
Νομίζω ότι κάνετε λάθος, επειδή παρά το ότι συνέβη στην Όμαχα

115
00:09:10,334 --> 00:09:13,734
κι έπειτα μετακομίσαμε στο Λάνσινγκ του Μίσιγκαν, το σπίτι μας κάηκε πάλι

116
00:09:13,734 --> 00:09:15,942
στην πραγματικότητα τον πατέρα μου τον σκότωσε η Κου Κλουξ Κλαν,

117
00:09:15,942 --> 00:09:21,000
και παρά ταύτα, κανένας δεν είχε ενσωματωθεί με τους λευκούς περισσότερο από εμένα.

118
00:09:21,000 --> 00:09:24,606
Κανένας δεν έχει ζήσει στην κοινωνία των λευκών περισσότερο από εμένα.

119
00:09:24,606 --> 00:09:28,369
Ήμασταν τα μόνα μαύρα παιδιά στην γειτονιά

120
00:09:28,369 --> 00:09:33,041
αλλά στο πίσω μέρος του οικοπέδου μας είχαμε ένα δασάκι,

121
00:09:33,041 --> 00:09:36,620
έτσι τα λευκά παιδιά έρχονταν γύρω από το σπίτι μας και πήγαιναν πίσω για να παίξουν στο δασάκι.

122
00:09:36,620 --> 00:09:39,786
Έτσι ο Μάλκολμ έλεγε «Ας πάμε να παίξουμε Ρομπέν των Δασών»

123
00:09:39,786 --> 00:09:43,622
Έτσι, πηγαίναμε εκεί πίσω και παίζαμε Ρομπέν των Δασών

124
00:09:43,622 --> 00:09:47,108
Ο ρομπέν ήταν ο Μάλκολμ.

125
00:09:47,108 --> 00:09:53,154
Κι εκείνα τα λευκά παιδιά ερχόντουσαν μαζί.

126
00:09:53,154 --> 00:09:59,038
Ο Μ΄λκολμ έλεγε ότι ήταν το πιο ανοιχτόχρωμο από τα επτά παιδιά του Ερλ και της Λουίζ Λιτλ,

127
00:09:59,038 --> 00:10:09,705
μια υπενθύμιση, έλεγε, του λευκού που είχε βιάσει την μητέρα της μητέρας του.

128
00:10:09,705 --> 00:10:15,291
Το 1929, όταν ο Μάλκολμ ήταν τεσσάρων, ο πατέρας του, ξυλουργός και ιεροκήρυκας,

129
00:10:15,291 --> 00:10:21,388
μετακόμισε την οικογένεια στο Λάνσινγκ του Μίσιγκαν.

130
00:10:21,388 --> 00:10:28,926
Το Λάνσινγκ ήταν μια μικρή πόλη και η δυτική πλευρά ήταν η πλευρά που ζούσαν οι μαύροι.

131
00:10:28,926 --> 00:10:34,992
Ο Μάλκολμ και η οικογένειά του ζούσαν έξω από την πόλη

132
00:10:34,992 --> 00:10:40,046
και είχαν ένα οικόπεδο τεσσάρων στρεμμάτων μ' ένα μικρό σπίτι,

133
00:10:40,046 --> 00:10:46,244
έτσι θεωρούνταν, ας πούμε, γεωργοί.

134
00:10:46,244 --> 00:10:54,351
Τρεις μήνες αφού μετακόμισαν οι Λιτλ, κάποιοι λευκοί γείτονες κίνησαν νομικές διαδικασίες για να τους εξώσουν.

135
00:10:54,351 --> 00:10:59,784
Ένας δικαστής της περιοχής αποφάσισε ότι το δικαίωμα στην ιδιοκτησία περιοριζόταν μόνο στους λευκούς.

136
00:10:59,784 --> 00:11:06,701
Όμως ο Ερλ Λιτλ αρνήθηκε να φύγει.

137
00:11:06,701 --> 00:11:14,592
Εδώ στο Μίσιγκαν, υπήρχαν τουλάχιστον 70.000 μέλη στην Κου Κλουξ Κλαν, πέντε φορές περισσότεροι απ' ότι στο Μισισιπή.

138
00:11:14,592 --> 00:11:22,233
Για την οικογένεια του Μάλκολμ, η εχθρότητα των λευκών ήταν μέρος της ζωής.

139
00:11:22,233 --> 00:11:30,330
Όλοι κοιμόντουσαν στο σπίτι όταν ξαφνικά ακούσαμε ένα μεγάλο μπουμ.

140
00:11:30,330 --> 00:11:38,661
Όταν ξυπνήσαμε, η φωτιά ήταν παντού και όλοι έτρεχαν πέφτοντας πάνω στους τοίχους και στους άλλους, ξέρετε.

141
00:11:38,661 --> 00:11:42,224
Αυτό που θυμάμαι ήταν την μητέρα μου να μας λέει.

142
00:11:42,224 --> 00:11:48,122
«Σηκωθείτε, σηκωθείτε, σηκωθείτε, το σπίτι καίγεται», και να βγούμε έξω. Αυτό θυμάμαι μόνο.

143
00:11:48,122 --> 00:11:51,492
Άκουγα τη μητέρα μου να ουρλιάζει, άκουγα τον πατέρα μου να ουρλιάζει.

144
00:11:51,492 --> 00:11:56,561
Βεβαιώθηκαν ότι μας είχαν μαζέψει όλους και μας έβγαλαν έξω.

145
00:11:56,561 --> 00:12:02,846
Το σπίτι κάηκε ολοσχερώς. Δεν ήρθε πυροσβεστική, τίποτα, καήκαμε ολοσχερώς.

146
00:12:02,846 --> 00:12:09,382
Ο πατέρας του Μάλκολμ, ο Ερλ Λιτλ, κατηγόρηε τους ντόπιους λευκούς ότι έβαλαν την φωτιά.

147
00:12:09,382 --> 00:12:17,748
Η αστυνομία κατηγόρησε τον Ερλ και τον συνέλαβε με την υποψία του εμπρησμού. Αργότερα αποσύρθηκαν οι κατηγορίες.

148
00:12:17,748 --> 00:12:22,681
Στην πόλη που μεγαλώσαμε, οι λευκοί αναφέρονταν σ' εμάς ως «εκείνοι οι φαντασμένοι νέγροι», ή

149
00:12:22,681 --> 00:12:27,162
«εκείνοι οι ξύπνιοι νέγροι που ζουν στα νότια της πόλης».

150
00:12:27,162 --> 00:12:35,456
Εκείνο τον καιρό, κάθε φορά που ένας λευκός αναφερόταν σ' εσένα ως «ξύπνιος νέγρος», ήταν ο δικός τους τρόπος για να πουν «Αυτός είναι ένας νέγρος που πρέπει να προσέχεις επειδή δεν είναι χαζός».

151
00:12:35,456 --> 00:12:41,724
Ο πατέρας μου είναι ανεξάρτητος. Δεν ήθελε να τον ταΐζει κανένας.

152
00:12:41,724 --> 00:12:46,778
Ήθελε να κερδίζει μόνος του το ψωμί του. Δεν ήθελε ν' ασκεί κάποιος εξουσία στα παιδιά του.

153
00:12:46,778 --> 00:12:51,022
Ήθελε να ασκεί αυτός εξουσία, έτσι κι έκανε.

154
00:12:51,022 --> 00:12:58,864
Πάντα μιλούσε όπως και ο Μάρκους Γκάρβεϊ και προσπαθούσε να κάνει τους μαύρους να οργανωθούν,

155
00:12:58,864 --> 00:13:04,334
όχι να προκαλέσει πρόβλημα, αλλά απλώς να δουλεύουν μαζί, ενωμένοι

156
00:13:04,334 --> 00:13:08,073
για να βελτιώσουν την κατάστασή τους.

157
00:13:08,073 --> 00:13:15,566
Όμως εκείνη την εποχή αν έκανες κάτι τέτοιο και πάλι σε θεωρούσαν ταραχοποιό.

158
00:13:15,566 --> 00:13:18,207
Στην δεκαετία του 1920 ο Μάρκους Γκάρβεϊ,

159
00:13:18,207 --> 00:13:25,965
ένας μαύρος εθνικιστής, κήρυττε ότι οι μαύροι Αμερικανοί θα έπρεπε να φτιάξουν ένα κράτος ανεξάρτητο από την κοινωνία των λευκών.

160
00:13:25,965 --> 00:13:35,575
Με εκατοντάδες χιλιάδες μέλη, η Παγκόσμια Οργάνωση για την Βελτίωση των Νέγρων (UNIA) του Γκάρβεϊ επεδίωξε στενότερους δεσμούς με τις αφρικανικές χώρες.

161
00:13:35,575 --> 00:13:49,124
Η UNIA είχε την δική της σημαία, δικό της εθνικό ύμνο και και μια αφρικανική λεγεώνα δεσμεύτηκε να υπερασπιστεί τους μαύρους στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.

162
00:13:49,124 --> 00:13:56,590
Το αμερικανικό FBI χαρακτήρισε τον Γκάρβεϊ «έναν από τους βασικούς υποκινητές των Νέγρων».

163
00:13:56,590 --> 00:14:04,514
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση τον απέλασε το 1927 αλλά οι γονείς του Μάλκολμ συνέχισαν να τον υποστηρίζουν.

164
00:14:04,514 --> 00:14:06,829
Ο Ερλ στρατολόγησε νέα μέλη.

165
00:14:06,829 --> 00:14:13,004
Η Λουίζ έγραφε για την εφημερίδα του Γκάρβεϊ.

166
00:14:13,004 --> 00:14:18,469
Η μητέρα μου ήταν αυτή που μας διάβαζε από την εφημερίδα του Γκάρβεϊ, που λεγόταν Ο Κόσμος των Νέγρων.

167
00:14:18,469 --> 00:14:22,901
Ακόμα μας μιλούσε για εμάς σα να είμαστε ανεξάρτητοι.

168
00:14:22,901 --> 00:14:28,808
Δεν έπρεπε να αυτοαποκαλούμαστε «Νέγροι» και έλεγε ότι είμαστε μαύροι

169
00:14:28,808 --> 00:14:33,260
και θα έπρεπε να είμαστε υπερήφανο που ονομαζόμαστε μαύροι.

170
00:14:33,260 --> 00:14:34,807
Ποιο είναι το αληθινό σου όνομα;

171
00:14:34,807 --> 00:14:36,734
Μάλκολμ. Μάλκολμ Χ.

172
00:14:36,734 --> 00:14:38,137
Αυτό είναι το νόμιμο όνομά σου;

173
00:14:38,137 --> 00:14:40,150
Όσο με αφορά, είναι το νόμιμο όνομά μου.

174
00:14:40,150 --> 00:14:42,907
Μπορείς να μας αναφέρεις ποιο ήταν το επίθετο του πατέρα σου;

175
00:14:42,907 --> 00:14:44,898
Ο πατέρας μου δεν ήξερε ποιο ήταν το επίθετό του.

176
00:14:44,898 --> 00:14:50,930
Ο πατέρας μου πήρε το επίθετό του από τον παππού του και ο παππούς του το πήρε από τον παππού του που το πήρε από τον αφέντη του.

177
00:14:50,930 --> 00:14:53,404
Τα αληθινά ονόματα του λαού μου καταστράφηκαν

178
00:14:53,404 --> 00:14:54,290
Λοιπόν, υπήρχε καθόλου

179
00:14:54,290 --> 00:14:55,544
στην διάρκεια της σκλαβιάς

180
00:14:55,544 --> 00:15:03,710
Υπήρχε κάποιο σημείο στην γενεαλογία της οικογένειάς σου που έπρεπε να χρησιμοποιήσετε κάποιο επίθετο και αν ναι, ποιο ήταν;

181
00:15:03,710 --> 00:15:05,846
Το επίθετο των προγόνων μου

182
00:15:05,846 --> 00:15:06,405
Ναι;

183
00:15:06,405 --> 00:15:09,910
τους αφαιρέθηκε όταν μεταφέρθηκαν στην Αμερική και έγιναν σκλάβοι,

184
00:15:09,910 --> 00:15:16,284
έπειτα τους δόθηκε το όνομα του αφέντη τους, πράγμα που αρνούμαστε, απορρίπτουμε αυτό το όνομα σήμερα και αρνούμαστε

185
00:15:16,284 --> 00:15:22,356
Εννοείς, δεν θα μας πεις ούτε καν το υποτιθέμενο επίθετο του πατέρα σου ή το δοσμένο επίθετο;

186
00:15:22,356 --> 00:15:29,054
Ποτέ δεν το αναγνώρισα.

187
00:15:29,054 --> 00:15:32,442
Σεπτέμβριος 1931

188
00:15:32,442 --> 00:15:38,990
Ο Μάλκολμ ήταν έξι χρόνων όταν η μητέρα του είχε ένα προαίσθημα.

189
00:15:38,990 --> 00:15:42,699
Ήμασταν όλοι σπίτι και δειπνούσαμε μαζί.

190
00:15:42,699 --> 00:15:46,683
Η μητέρα μου κρατούσε τον Γουέσλι, που είναι ο μικρότερος αδελφός μου.

191
00:15:46,683 --> 00:15:50,698
Ίσως τον θήλαζε, επειδή ήταν στο τραπέζι, και αποκοιμήθηκε,

192
00:15:50,698 --> 00:15:52,689
θηλάζοντας, κρατώντας το μωρό.

193
00:15:52,689 --> 00:15:57,864
Ο πατέρας μου σηκώθηκε και πήγε στο υπνοδωμάτιο να καθαρίσει και να πάει να μαζέψει χρήματα.

194
00:15:57,864 --> 00:16:02,463
Η μητέρα ξύπνησε και είπε «Ερλ, Ερλ, πην πας στην πόλη».

195
00:16:02,463 --> 00:16:06,332
Είπε «Αν πας, δεν θα ξαναγυρίσεις».

196
00:16:06,332 --> 00:16:12,617
Εκείνο το βράδυ γύρω στις 11, ο Ερλ Λιτλ βρέθηκε σε μια απομονωμένη περιοχή έξω από το Λάνσινγκ,

197
00:16:12,617 --> 00:16:18,716
το σώμα του σχεδόν κομμένο στη μέση από τις ρόδες ενός τραμ.

198
00:16:18,716 --> 00:16:23,684
Η αστυνομία ανέφερε ότι ο θάνατος του Ερλ Λιτλ ήταν ατύχημα.

199
00:16:23,684 --> 00:16:29,531
Υπήρχε μια ασάφεια στο θέμα επειδή, εκείνο τον καιρό,

200
00:16:29,531 --> 00:16:42,463
υπήρχε η αίσθηση ότι αντί για ατύχημα κάποιος είχε σπρώξει τον Ερλ Λιτλ κάτω από τις ρόδες του τραμ.

201
00:16:42,463 --> 00:16:43,983
Στην πραγματικότητα,

202
00:16:43,983 --> 00:16:47,298
θυμάμαι ότι άκουγα ακριβώς αυτά τα λόγια,

203
00:16:47,298 --> 00:16:53,254
ότι πιθανόν τον έσπρωξαν κάτω από τις ρόδες του τραμ.

204
00:16:53,254 --> 00:16:55,485
Ο θάνατος του πατέρα μου προκάλεσε

205
00:16:55,485 --> 00:16:57,574
μεγάλο σοκ στην οικογένεια,

206
00:16:57,574 --> 00:16:59,220
επειδή είχε την εξουσία.

207
00:16:59,220 --> 00:17:00,554
Είχε την δύναμη.

208
00:17:00,554 --> 00:17:01,673
Ήμασταν οργανωμένοι,

209
00:17:01,673 --> 00:17:02,906
ήμασταν μια δομημένη οικογένεια.

210
00:17:02,906 --> 00:17:04,333
Όταν φεύγαμε απ' το σχολείο,

211
00:17:04,333 --> 00:17:07,124
όταν φεύγαμε απ' το σχολείο, εγώ και τ' αδέλφια μου,

212
00:17:07,124 --> 00:17:08,883
γυρίζαμε κατευθείαν σπίτι και πηγαίναμε στη δουλειά

213
00:17:08,883 --> 00:17:11,640
στον κήπο, καθαρίζαμε το κοτέτσι και ετοιμαζόμασταν να κοιμηθούμε,

214
00:17:11,640 --> 00:17:13,438
και να σηκωθούμε το πρωί και όλα αυτά.

215
00:17:13,438 --> 00:17:15,279
Βγάζαμε νερό απ' το πηγάδι και το πηγαίναμε σπίτι και τέτοια.

216
00:17:15,279 --> 00:17:17,381
Αυτό γινόταν όσο ζούσε ο μπαμπάς,

217
00:17:17,381 --> 00:17:21,888
επειδή αν δεν τα έκανες αυτό επέφερε μαστίγωση.

218
00:17:21,888 --> 00:17:24,687
Έτσι ήμασταν πειθαρχημένοι.

219
00:17:24,687 --> 00:17:28,203
Αφού σκοτώθηκε ο πατέρας μου

220
00:17:28,203 --> 00:17:33,187
και με την αδυναμία της μητέρας μου να τρέξει τόσο γρήγορα όσο εγώ ή ο Μάλκολμ

221
00:17:33,187 --> 00:17:35,678
μας βοηθούσε να γλυτώνουμε πολλές τιμωρίες

222
00:17:35,678 --> 00:17:38,078
δεν θα είχαμε προσπαθήσει να ξεφύγουμε.

223
00:17:38,078 --> 00:17:43,364
Έτσι χαλαρώναμε όλο και πιο πολύ.

224
00:17:43,364 --> 00:17:48,975
Η Λουίζ Λιτλ αγωνιζόταν να μεγαλώσει επτά παιδιά στην περίοδο της Μεγάλης Ύφεσης.

225
00:17:48,975 --> 00:17:53,180
Είχε φτάσει στο σημείο να μην έχει καθόλου εισόδημα.

226
00:17:53,180 --> 00:17:55,018
Προσπαθούσε να βρει - έβρισκε δουλειές.

227
00:17:55,018 --> 00:17:57,045
Ήταν περήφανη κυρία.

228
00:17:57,045 --> 00:17:58,353
Είχε πολλή περηφάνεια.

229
00:17:58,353 --> 00:18:02,835
Πουλούσε. Έπλεκε γάντια.

230
00:18:02,835 --> 00:18:07,501
Έκανε πολλά πράγματα για να μην εξαρτάται μόνο από την πρόνοια.

231
00:18:07,501 --> 00:18:11,138
Δεν της άρεσε να της λένε τι μπορούσε και τι δεν μπορούσε να κάνει.

232
00:18:11,138 --> 00:18:16,379
Αυτό είναι που την καταρράκωσε περισσότερο απ΄οτιδήποτε άλλο.

233
00:18:16,379 --> 00:18:22,438
Καθώς περνούσε ο καιρός, το έβλεπες ότι φθειρόταν.

234
00:18:22,438 --> 00:18:26,799
[μουσική]

235
00:18:26,799 --> 00:18:30,381
Για επτά χρόνια, καθώς ο Μάλκολμ μεγάλωνε και έμπαινε στην εφηβεία,

236
00:18:30,381 --> 00:18:35,109
σιγά-σιγά η μητέρα του αποτραβήχτηκε από την οικογένεια.

237
00:18:35,109 --> 00:18:38,619
Δυο μέρες πριν τα Χριστούγεννα του 1938,

238
00:18:38,619 --> 00:18:48,529
η Λουίζ Λιτλ διαγνώστηκε με παράνοια και εισήχθη στο Κρατικό Νοσοκομείο Καλαμαζού.

239
00:18:48,529 --> 00:18:52,229
Όταν γύρισα μια μέρα σπίτι από το σχολείο και αυτή δεν ήταν εκεί,

240
00:18:52,229 --> 00:18:58,304
θυμάμαι ότι ένιωσα άδεια επειδή η μητέρα μου δεν μας είχε ποτέ αφήσει μόνους.

241
00:18:58,304 --> 00:19:01,472
Ένιωθα, ξέρεις, τον πόνο της απουσίας της κάθε μέρα

242
00:19:01,472 --> 00:19:04,208
επρόκειτο να είναι μόνο για μια δυο εβδομάδες

243
00:19:04,208 --> 00:19:05,187
ξέρεις.

244
00:19:05,187 --> 00:19:08,393
Θα βελτιωνόταν και θα γύριζε πίσω σπίτι.

245
00:19:08,393 --> 00:19:12,848
Και αυτό έγινε χρόνια.

246
00:19:12,848 --> 00:19:20,830
Η Λουίζ Λιτλ θα παρέμενε στο Καλαμαζού για τα επόμενα 26 χρόνια.

247
00:19:20,830 --> 00:19:25,620
Ο 13χρονος Μάλκολμ παρακολουθούσε καθώς το δικαστήριο χώριζε την οικογένειά του,

248
00:19:25,620 --> 00:19:29,888
αναθέτοντας τα μικρότερα παιδιά σε ανάδοχες οικογένειες στο Λάνσινγκ

249
00:19:29,888 --> 00:19:38,257
και στέλνοντάς τον σε μια λευκή κοινότητα 10 μίλια μακριά.

250
00:19:38,257 --> 00:19:39,838
Στο παρελθόν,

251
00:19:39,838 --> 00:19:45,140
το μεγαλύτερο όπλο του λευκού ήταν και είναι η ικανότητά του να διαιρεί και να βασιλεύει.

252
00:19:45,140 --> 00:19:49,617
Αν σηκώσω το χέρι μου και σε χαστουκίσω,

253
00:19:49,617 --> 00:19:51,068
ούτε που θα το νιώσεις.

254
00:19:51,068 --> 00:19:55,991
Μπορεί να σε τσούξει επειδή αυτά τα δάχτυλα είναι χωριστά.

255
00:19:55,991 --> 00:20:03,662
Όμως το μόνο που πρέπει να κάνω για να σε βάλω πίσω στην θέση σου είναι να ενώσω τα δάχτυλα.

256
00:20:03,662 --> 00:20:08,128
Ήταν ένας άνθρωπος που, στην πρώτη γυμνασίου στο Μίσιγκαν

257
00:20:08,128 --> 00:20:12,892
ένα σχολείο όπου νομίζει ότι ήταν ο μόνος μαύρος στην τάξη του και ένας από τους ελάχιστους στο σχολείο του

258
00:20:12,892 --> 00:20:16,625
ήταν ένας εξαιρετικός άριστος μαθητής,

259
00:20:16,625 --> 00:20:17,181
ξέρεις,

260
00:20:17,181 --> 00:20:19,599
που στην ουσία ήταν ο πρόεδρος της τάξης,

261
00:20:19,599 --> 00:20:22,405
και όλοι οι άλλοι ήταν λευκοί στην πρώτη γυμνασίου.

262
00:20:22,405 --> 00:20:26,194
Προφανώς, έπρεπε να είναι εξαιρετικός για να είναι όλα αυτά τα πράγματα.

263
00:20:26,194 --> 00:20:33,159
Έπειτα είχες τον Μάλκολμ που άφησε το σχολείο και πήγε στο Ρόξμπερι στην Μασαχουσέτη

264
00:20:33,159 --> 00:20:39,480
όπου εκτέθηκε για πρώτη φορά σε αυτό που χαλαρά θα ονομαζόταν «κλοπή».

265
00:20:39,480 --> 00:21:04,562
[μουσική]

266
00:21:04,562 --> 00:21:09,466
Περιέγραφα τον εαυτό μου σαν καταφερτζή στο Ρόξμπουρι εκείνο τον καιρό.

267
00:21:09,466 --> 00:21:11,685
Αυτή την συγκεκριμένη μέρα, ξέρεις,

268
00:21:11,685 --> 00:21:17,202
ο Μάλκολμ Χ είχε έρθει στην Βοστώνη και φορούσε κοστούμι με μεγάλο σακάκι και ένα πλατύγυρο καπέλο

269
00:21:17,202 --> 00:21:21,983
κι ένα μακρύ πανωφόρι τριών τετάρτων με μια αλυσίδα που κρεμόταν μέχρι τους αστραγάλους.

270
00:21:21,983 --> 00:21:31,864
Δεν ξέρω, την τελευταία φορά που θυμάμαι, ο Καμπ Κάλογουεϊ χρησιμοποιούσε αυτή την ενδυμασία στην σκηνή.

271
00:21:31,864 --> 00:21:33,676
Τώρα, όταν ο Μάλκολμ έφυγε από το Λάνσινγκ,

272
00:21:33,676 --> 00:21:36,186
δεν φορούσε τίποτ' άλλο εκτός από ένα παλιό κοστούμι

273
00:21:36,186 --> 00:21:37,069
«το κοστούμι ενός λευκού»,

274
00:21:37,069 --> 00:21:38,865
όπως το λέω εγώ.

275
00:21:38,865 --> 00:21:41,168
Όταν επέστρεψε από την Βοστόνη, ω Θεέ μου,

276
00:21:41,168 --> 00:21:44,567
ο Μάλκολμ φορούσε ένα κοστούμι με μεγάλο σακάκι και ένα πλατύγυρο καπέλο

277
00:21:44,567 --> 00:21:47,065
και μια αλυσίδα από το καπέλο του που έφτανε μέχρι το πέτο του

278
00:21:47,065 --> 00:21:49,666
και ήταν πασίγνωστος.

279
00:21:49,666 --> 00:21:53,402
Όλοι μιλούσαν για τον Μάλκολμ.

280
00:21:53,402 --> 00:21:57,647
[μουσική]

281
00:21:57,647 --> 00:22:01,226
Κι όταν χόρευε στην πίστα και στροβιλιζόταν,

282
00:22:01,226 --> 00:22:04,094
εκείνο το παντελόνι ήταν σαν μπαλόνι,

283
00:22:04,094 --> 00:22:07,006
και το σακάκι ήταν σαν φτερά.

284
00:22:07,006 --> 00:22:11,762
Με τι τρόπο χόρευε και ήταν σα να πέταγε γύρω-γύρω με το μεγάλο καπέλο του και την αλυσίδα που κουνιόταν.

285
00:22:11,762 --> 00:22:11,763
Αυτό πραγματικά τράβαγε τα κορίτσια.

286
00:22:11,763 --> 00:22:11,763
[μουσική και τραγούδι]

287
00:22:28,634 --> 00:22:29,815
Στη Βοστόνη τον έλεγαν «Ο Κόκκινος της Νέας Υόρκης».

288
00:22:29,815 --> 00:22:31,856
Στη Νέα Υόρκη τον έλεγαν «Ο Κόκκινος του Ντητρόιτ».

289
00:22:31,856 --> 00:22:34,512
Είχε «κοκοράκι» στα μαλλιά. ξέρετε.

290
00:22:34,512 --> 00:22:38,334
Ήταν κόκκινα και είχε φωτογραφίες μαζί με την Μπίλι Χόλιντεϊ.

291
00:22:38,334 --> 00:22:46,367
και όλους εκείνους τους ανθρώπους της εποχής που άρχιζαν να γίνονται γνωστοί στον υπόλοιπο κόσμο των μαύρων.

292
00:22:46,367 --> 00:22:54,704
Ο Μάλκολμ δούλευε στην κουζίνα στον Σιδηρόδρομο του Νιου Χέιβεν μεταξύ Βοστόνης, Νέας Υόρκης και Ουάσιγκτον.

293
00:22:54,704 --> 00:23:06,228
Το 1942, μετακόμισε στο Χάρλεμ και στα 17 άρχισε να ταξιδεύει σ' ένα κόσμο μεταμεσονύκτιων κλαμπ και μικροαπατεώνων.

294
00:23:06,228 --> 00:23:08,522
Έφτασε σε σημείο που είπε

295
00:23:08,522 --> 00:23:15,815
«Ποτέ δεν θα τα καταφέρεις δουλεύοντας σαν επιστάτης, πουλώντας σάντουιτς στα τρένα, γυαλίζοντας παπούτσια κι άλλα τέτοια».

296
00:23:15,815 --> 00:23:18,176
Λέει «Ποτέ δεν θα φτάσεις πουθενά».