0:00:06.912,0:00:09.912
لە ساڵی، ١٩٠١دا داڤید هانیگ[br]توێژینەوەیەکی بڵاوکردەوە

0:00:09.912,0:00:13.930
کەوا بۆ هەتاهەتایە تێگەیشتنی[br]تام کردنمان گۆڕا.

0:00:13.930,0:00:17.727
توێژینەوەکەی بووە هۆی ئەوەی ئێمە [br]وەک نەخشی تام کردن دەیناسین:

0:00:17.727,0:00:22.278
بریتییە لە ڕوونکردنەوەیەک کە زمانی بۆ[br]چوار بەشە دابەش کردوە.

0:00:22.278,0:00:23.588
بە گوێرەی ئەم نەخشەیە،

0:00:23.588,0:00:27.028
پێشوازیکەرەکان لە سەری زمانمانن و[br]دەستە بە سەر تامی شیرینی دادەگرن،

0:00:27.028,0:00:29.700
تفتی لە بنچینەی زمانمان هەڵکەوتووە،

0:00:29.700,0:00:34.985
و لە هەموو بەشەکان، پێشوازیکەرەکان دەست [br]بەسەر هەستەکانی سوێری و ترشی دادەگرن.

0:00:34.985,0:00:37.915
هەر لە سەرەتای داهێنانیەوە، نەخشەی تام [br]کردن بڵاوکرایەوە

0:00:37.915,0:00:40.150
لە پەرتووکەکان و ڕۆژنامەکان.

0:00:40.150,0:00:43.660
تاکە گرفتی ئەم نەخشەیە[br]هەڵەکەیەتی.

0:00:43.660,0:00:46.930
لە ڕاستیدا، تەنانەت ئەو[br]وتارە ڕاستەقینەیەش نییە

0:00:46.930,0:00:49.890
کە هانیگ لە بنەڕەت دۆزیبیەوە.

0:00:49.890,0:00:52.580
نەخشەی زمان هەڵە تێگەیشتنێکی باوە-

0:00:52.580,0:00:56.268
شتێک بەربڵاوە [br]بەڵام تا ڕادەیەکی زۆر هەڵەیە.

0:00:56.268,0:00:59.028
کەواتە ئەم هەڵە تێگەیشتنانە لە[br]کوێوە هاتوون،

0:00:59.028,0:01:03.368
و چی وادەکەت ڕاستیەکەی هەڵخەڵەتێنەر[br]زۆر بە ئاسانی باوڕ پێ کراو بێت؟

0:01:03.368,0:01:07.269
ئەو ڕاستیە کە گەشتی نەخشەی زمان[br]لەگەڵ داڤید هانیگ دەستی پێ کرد.

0:01:07.269,0:01:10.318
وەک بەشیک لە دکتۆرنامەکەی[br]لە زانکۆی لیپزیگ،

0:01:10.318,0:01:16.271
هانیگ هەستەکانی تام کردنی شیکردەوە[br]بۆ چوار تامی بنەڕەتی.

0:01:16.271,0:01:20.081
شەکری قامیشی بۆ شیرین بەکارهێنا[br]کبریتاتی تفتی بۆ تفتی بەکار هێنا،

0:01:20.081,0:01:23.928
ترشی هایدرۆکلپریکی بۆ ترش[br]و خوێ بۆ سوێری بەکار هێنا.

0:01:23.928,0:01:28.911
هانیگ ئەم گیراوانەی بەکرداری ئەنجام دا تا[br]بەراوردی جیاوازی تامە بنەڕەتیەکان بکات

0:01:28.911,0:01:31.091
لەسەر هەموو بەشەکانی زمان.

0:01:31.091,0:01:34.278
هیوای خواست تا باشتر لە میکانیزمە[br]ڤیسۆلۆژیەکان تێ بگات

0:01:34.278,0:01:36.361
کە کاریگەری دەکەنە سەر ئەم تامانە.

0:01:36.361,0:01:39.841
داتاکەی پێشنیاری ئەوەی کرد کە[br]هەستیاری بۆ هەر تامێک

0:01:39.841,0:01:42.758
لە ڕاستیدا لە تەواوی زمان داییە.

0:01:42.758,0:01:47.068
بەرزترین ئاستی هەست کردن بۆ شیرینیە[br]شوێنەکەی دەکەوێتە سەری زمان:

0:01:47.068,0:01:51.844
تامی تفتی لە دواوە بە هێزترینە[br]سوێری لەم ناوچەیە بەهێزترینە،

0:01:51.844,0:01:54.854
ترشییش لە ناوەڕاستی[br]بەشی زمانە.

0:01:54.854,0:01:57.908
بەڵام هانیگ بەوریایەوە تێبینی دەکرد[br]کەوا هەموو هەستەکان

0:01:57.908,0:02:00.838
دەتوانن لە تەواوی بەشەکانی زمان تام بکرێن،

0:02:00.838,0:02:06.591
و ئەم ناوچانەنەی کە دیاری کردوون هەمە جۆری و [br]خەستی بچووک زۆر بچووک لە بەش پێشکەش دەکەن.

0:02:06.591,0:02:08.741
هەر وەکو زۆربەی هەڵە تێگەیشتنەکان،

0:02:08.741,0:02:12.598
نەخشەی زمان شێواندانی[br]سەرچاوە بنەڕەتیەکەی پیشان دەدات،

0:02:12.598,0:02:15.698
سروشتی ئەم شێواندنە هەر چۆنێک بێت[br]دەتوانێت کاریگەری هەبێت.

0:02:15.698,0:02:19.218
هەندێک هەڵەتێگەیشتن پێکهاتەی[br]زانیاری هەڵەییە-

0:02:19.218,0:02:23.248
زانیاری هەڵە بە مەبەست نەخشە کراوە[br]تا خەڵک بە لاڕێ ببەن.

0:02:23.248,0:02:26.337
بەڵام زۆربەی هەڵە تێگەیشتنەکان،[br]وەکو نەخشەی زمانیش،

0:02:26.337,0:02:30.477
ناوەندی زانیاری هەڵەن-[br]هەڵە یاخود بەلارێدابردنی زانیاری

0:02:30.477,0:02:34.758
کە ئەنجامەکانیانن لە هەڵەی [br]بەڕێکەوتەوە سەرچاوەی گرتووە،

0:02:34.758,0:02:39.107
زانیاری هەڵە زۆربەی جار بەهۆی هەڵکانەوە [br]یان هەڵەی مرۆڤەکانەوە شێوە دەگرێت،

0:02:39.107,0:02:42.110
بەڵام هەڵە دیاریکراوەکان[br]کە بەروو هەڵە تێگەیشتنی ڕێنوێنی دەکان

0:02:42.110,0:02:44.628
دەتوانن هەمەجۆری چاوەڕوان نەکراوبن.

0:02:44.628,0:02:46.268
لە حاڵەتی نەخشەی زمان،

0:02:46.268,0:02:49.328
دکتۆرنامەکەی هانیگ بە [br]زمانی ئەڵمانی نووسراوە،

0:02:49.328,0:02:53.386
ئەوش واتا ئەوەی توێژینەوەکەی[br]تەنها خوێنەری ئەڵمانی دەتوانن تێ بگەن

0:02:53.386,0:02:57.426
و توێژنەوەکەی لە زاویەیەکی بچووکی[br]ئەکادیمیایەکەی هانیگ هەڵگیراوە،

0:02:57.426,0:03:01.791
ئەم دەستپێکی یاری تەلەفۆنیە[br]کەو دووبارە توێژینەوەکەی هانیگ شێوە کردوە

0:03:01.791,0:03:04.988
هەموو کات لەگەڵ لایەنە دەرەکیەکان[br]هاوبەشیان دەکرد.

0:03:04.988,0:03:07.636
کەمترە لە دەیەیەک دوای دکتۆرنامەکەی،

0:03:07.636,0:03:10.946
ڕۆژنامەگەران بەهەڵە جەختیان دەکردوە[br]کە تاقیکردنەوەکان

0:03:10.946,0:03:15.865
دەتوانن بیسەلمێنن شیرینی هەستپێنەکراوە[br]لە بەشی دواوەی زمان.

0:03:15.865,0:03:18.545
دووەم کەمی زانیار[br]لە پشت پەرش و بڵاوی نەخشەی زمان

0:03:18.545,0:03:21.626
ئەو وێنانەی کە[br]هانیگ لە کارەکەی سودی لێ وەرگرتن.

0:03:21.626,0:03:26.543
لە ساڵی ١٩١٢ شێوازێکی نەخشەکە[br]لە وتارێکی ڕۆژنامەیەک بەدەرکەووت

0:03:26.543,0:03:29.393
کەوا بەوریایەوە وەسفی هەندێک[br]شاراوەی دەکرد

0:03:29.393,0:03:32.136
لە پشت توێژینەوەی تام کردن و بۆن کردن.

0:03:32.136,0:03:36.226
پیشاندانی ئاماژە ڕوونەکان لە تەواوی زمان،[br]ڕوونکردنەوەی وتارەکە

0:03:36.226,0:03:40.226
هێڵکاریە ڕاسەنە ئاڵۆزەکانی [br]هانیگ ئاسان و پاسان کرد.

0:03:40.226,0:03:44.945
بە بەردەوامی ئاماژە بە هەمەجۆریەتی[br]ئەم نەخشەیە کراوە،

0:03:44.945,0:03:49.461
زۆربەی جار بەبێ متمانەیی یان ڕەچاوکردنی[br]بنەڕەتی بۆ کارەکەی هانیگ.

0:03:49.461,0:03:53.461
لە کۆتایی ئەم وێنەیە لە پەرتووک و[br]پۆلەکانی خوێندن بڵاوبەوە

0:03:53.461,0:03:57.516
وەکو ڕاستیەکی بەکەڵک[br]کە چۆن تام کردن ئەزموون دەکەین.

0:03:57.516,0:04:01.336
بەڵام لەوانەیە بەشێک کە زۆرترین جار[br]لەم هەڵە تێگەیشتنە بەشداری کردوە

0:04:01.336,0:04:03.976
ئەویش چیرۆکی سادە بوو.

0:04:03.976,0:04:04.966
بە زۆر شێواز،

0:04:04.966,0:04:10.148
نەخشەکە ئارەزوومان تەواو دەکات بۆ چیرۆکی[br]ڕوون سەبارەت بە جیهانەکەمان-

0:04:10.148,0:04:14.998
چۆنیەتی هەمیشە بەردەست نییە[br]لە هەندێک حاڵەتی ناڕێکی بەشەکانی زانست.

0:04:14.998,0:04:15.868
بۆ نموونە،

0:04:15.868,0:04:21.044
تەنانەت ژمارەی ئەو تامانەی دەیکەین زۆر[br]ئاڵۆزترە لە کارە پێشنیارکراوەکانی هانیگ.

0:04:21.044,0:04:26.617
یومامی- هەروەها ناسراوە بە چێژدار ئێستا [br]وەکو پێنچ هەستیە بنەڕەتیەکە سەیر دەکرێت،

0:04:26.617,0:04:29.767
و خەڵکانێک هێشتا مشومڕ [br]سەبارەت بە بوونی هەستی تام دەکەن

0:04:29.767,0:04:34.498
وەکو چەوری، قڵیەیی، کانزایی[br]و وەکو تامی ئاو.

0:04:34.498,0:04:36.268
جارێک گوێمان لە چیرۆکێکی باش بوو،

0:04:36.268,0:04:39.815
ئەستەمە چۆنیەتی زانیاری بینینمان[br]بگۆڕین،

0:04:39.815,0:04:42.315
تەنانەت ڕووبەڕوی بەڵگەی نوێش دەبینەوە.

0:04:42.315,0:04:47.181
کەواتە، جاری داهاتوو خشتەی قایلکەر ببینە[br]یاخود چیرۆکی کورتی نەستەقی بخوێنەوە،

0:04:47.181,0:04:49.911
هەوڵ بدە ڕێبازی تەندروستی بەساغی بهێڵەوە-

0:04:49.911,0:04:52.617
چونکە هەڵە تێگەیشتنەکان دەتوانن[br]تام کردنی تفت

0:04:52.617,0:04:54.907
لەسەر تەواوی بەشەکانی زمانت بەجێ بهێڵن.