Bạn muốn trở thành người thế nào?
Một câu hỏi đơn giản,
dù bạn biết câu trả lời hay không,
thì bạn vẫn đang trả lời
qua hành động mỗi ngày của mình.
Câu hỏi này sẽ giúp bạn
định hình thành công nghề nghiệp
hơn bất kì điều gì khác.
Bởi vì cách bạn thể hiện và đối xử
với người khác nói lên mọi điều.
Dù bạn đề cao người khác
qua việc tôn trọng họ,
khiến họ cảm thấy mình có giá trị,
được tôn trọng và lắng nghe.
Hay bạn kéo người khác xuống
qua việc khiến họ cảm thấy nhỏ bé,
xúc phạm, coi thường
hay bị gạt ngoài cuộc.
Việc bạn chọn trở thành người như thế nào
cực kì quan trọng.
Tôi đang nghiên cứu về
ảnh hưởng của hành vi khiếm nhã.
Hành vi khiếm nhã là gì?
Đó là sự thiếu tôn trọng.
Có nhiều loại hành vi khiếm nhã
như chế giễu, coi thường người khác,
gây tổn thương họ,
châm chọc một cách xúc phạm
hay cả nhắn tin trong giờ họp.
Hành vi đối với người này là khiếm nhã
nhưng với người kia thì không.
Nhiều người cảm thấy
vừa nhắn tin vừa nói chuyện
là hành động khiếm nhã
nhưng một số người khác không nghĩ vậy.
Nó tùy vào quan niệm mỗi người.
Tất cả đều do cách nhìn nhận của một người
về thế nào là thiếu tôn trọng.
Dù ta không cố ý tỏ ra thiếu tôn trọng
nhưng hành động vô tình vẫn gây hậu quả.
Hơn 22 năm trước,
Khi bước vào một phòng bệnh ngột ngạt,
tôi đau lòng khi thấy cha mình
từng rất khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng,
nằm trên giường với chằng chịt dây dợ
trên người ông ấy.
Ông ấy nằm viện là vì
áp lực công việc quá mức.
Trong hơn mười năm,
ông ấy đã phải chịu đựng
người chủ quái đản.
Lúc đó tôi nghĩ chắc chỉ mình cha tôi
rơi vào trường hợp này.
Nhưng vài năm sau đó,
tôi chứng kiến và trải qua
nhiều trường hợp xúc phạm danh dự
khi lần đầu đi làm.
Mỗi ngày đi làm
tôi đều nghe
những điều đại loại như
"Cô thật ngớ ngẩn,
không phải làm như vậy,"
"Cô chỉ có quyền nói khi tôi hỏi."
Vì vậy tôi làm theo bản năng.
Tôi nghỉ việc, quay lại trường nghiên cứu
ảnh hưởng của những hành vi khiếm nhã.
Ở đó tôi gặp Christine Pearson,
cô đã nghiên cứu lý thuyết
về những hành thiếu tôn trọng, dù nhỏ,
có thể gây ra hậu quả lớn
như là công kích và bạo lực.
Chúng tôi cho rằng sự thiếu tôn trọng
ảnh hưởng đến thành tích.
Vì vậy chúng tôi bắt tay nghiên cứu,
và tìm ra vài điểm đáng ngạc nhiên.
Chúng tôi khảo sát
tại trường đào tạo kinh doanh,
làm việc với nhiều nhóm khác nhau
và nhờ họ viết lại
về trải nghiệm
bị đối xử thô lỗ, thiếu tôn trọng
hay thiếu tế nhị.
Và các ứng viên trả lời
về phản ứng của mình.
Một người kể về một ông chủ
từng nói những lời xúc phạm:
"Việc này con nít còn làm được."
Có người chế giễu công việc của người khác
ngay trước mặt đội nhóm.
Chúng tôi nhận thấy sự thiếu tôn trọng
làm giảm động lực làm việc.
66% nỗ lực ít hơn,
80% mất thời gian cho việc lo lắng
và 12% bỏ việc.
Sau khi chúng tôi công bố kết quả trên,
có hai sự việc xảy ra.
Một, các công ty gọi cho chúng tôi,
Cisco đọc các số thống kê,
mất chút ít thời gian ước lượng rằng
hành vi thiếu tôn trọng làm thiệt hại
12 triệu đô mỗi năm.
Hai, những người trong ngành
đặt ra câu hỏi
"Làm thế nào biết được
thành tích nhân viên
bị ảnh hưởng bởi hành vi khiếm nhã?"
Tôi đã từng thắc mắc điều này.
Cùng với Amir Erez, chúng tôi so sánh
những nạn nhân của hành vi khiếm nhã
với những người
không bị đối xử thiếu tôn trọng.
Chúng tôi phát hiện
nhóm đầu làm việc kém hiệu quả hơn hẳn.
Câu hỏi khác đặt ra:
dĩ nhiên nhóm bị đối xử thiếu tôn trọng
sẽ bị ảnh hưởng thành tích,
thế còn những người
không bị ảnh hưởng trực tiếp thì sao?
Nếu họ chỉ đứng đó
và chứng kiến thì sao?
Chúng tôi tự hỏi
nhân chứng có bị ảnh hưởng gì không.
Vì vậy nghiên cứu tiếp tục.
Năm đối tượng chứng kiến
một tình huống:
người tới trễ bị đối xử thiếu tôn trọng.
Người làm thí nghiệm quát:
"Tại sao cô tới trễ,
cô thật vô trách nhiệm.
Tự kiểm điểm đi!
Thế làm sao làm được việc gì ngoài đời?"
Một nghiên cứu khác trong nhóm nhỏ,
chúng tôi kiểm tra hành vi xúc phạm
ảnh hưởng các đồng nghiệp ra sao.
Điều đáng ngạc nhiên là
ngay cả nhân chứng
cũng thể hiện
thành tích kém cỏi hơn rất nhiều.
Hành vi thô lỗ như bệnh truyền nhiễm.
Nó dễ lây lan,
và chúng ta bị nhiễm khi gần nó.
Bệnh này không giới hạn chỉ ở chỗ làm.
Ta sẽ bị nhiễm nó ở bất cứ đâu:
ở nhà, trên mạng, ở trường
và trong cộng đồng ta sinh sống.
Hành vi này ảnh hưởng đến cảm xúc,
động lực, thành tích
và cách chúng ta cư xử.
Nó thậm chí ảnh hưởng đến sự tập trung
và tâm trí của chúng ta.
Ảnh hưởng này tác động
không chỉ khi ta bị đối xử thiếu tôn trọng
mà còn cả khi ta chỉ chứng kiến:
nhìn thấy
hoặc nghe thấy những lời xúc phạm.
Tôi sẽ đưa ra một ví dụ.
Chúng tôi cho mọi người
các cụm từ
để đặt thành câu.
Nhưng chúng được đưa ra theo chủ đích.
Một nửa số người tham gia
nhận 15 từ ngữ thiếu tôn trọng,
mất lịch sự, cắt ngang,
xúc phạm, làm phiền.
Nửa còn lại nhận danh sách các từ
không liên quan đến hành vi thô lỗ.
Điều đáng ngạc nhiên là:
nhóm nhận các từ tiêu cực
bỏ lỡ thông tin trên màn hình máy tính
gấp năm lần
so với nhóm còn lại.
Khi tiếp tục nghiên cứu,
chúng tôi tìm thấy
nhóm nhận các từ tiêu cực
mất nhiều thời gian hơn khi quyết định,
và đưa ra nhiều quyết định sai hơn
khi chúng tôi ghi lại thí nghiệm này.
Đây là vấn đề lớn,
nhất là khi chúng ta rơi vào
tình huống nguy hiểm trong cuộc sống.
Steve, nhà vật lý học, kể với tôi
về vị bác sĩ anh làm việc chung,
người này luôn tỏ ra thiếu tôn trọng
với các nhân viên và y tá trong bệnh viện.
Steve kể tôi nghe về tình huống
người bác sĩ này la mắng
các thành viên trong đội.
Ngay sau đó,
nhóm của họ kê sai liều thuốc
cho bệnh nhân.
Thông tin liều lượng
nằm ngay trong bảng hướng dẫn,
nhưng cuối cùng cả đội lại bỏ sót.
Lúc đó họ thiếu tập trung
để xem kĩ bảng hướng dẫn.
Sơ suất đơn giản
nhưng hại chết bệnh nhân.
Các nhà nghiên cứu Israel chỉ ra rằng
hành vi thiếu tôn trọng
sẽ ảnh hưởng xấu đến chẩn đoán
của bác sĩ
và quá trình làm việc của họ.
Nguyên nhân chủ yếu là do
hành vi thiếu tôn trọng
khiến họ không sẵn sàng chia sẻ thông tin
và họ cũng không tìm kiếm sự giúp đỡ
từ đồng đội.
Điều này không chỉ xảy ra trong ngành y
mà có ở tất cả các ngành khác.
Vậy hành vi khiếm nhã
rõ ràng đem lại thiệt hại lớn,
nhưng tại sao nó lại xảy ra quá nhiều?
Vì vậy chúng tôi khảo sát
những người có hành vi thô lỗ.
Lý do đầu tiên là vì căng thẳng.
Người ta làm việc quá mức.
Lý do tiếp theo là vì
họ hoài nghi
về việc đối xử tử tế với người khác
sẽ khiến họ có vẻ ít giống lãnh đạo.
Họ tự hỏi:
Người tốt có phải luôn bét?
Hay phải chăng kẻ xấu mới thành công?
(cười)
Rất dễ có suy nghĩ như vậy
nhất là khi chúng ta xem
một vài ví dụ điển hình
trong các cuộc nói chuyện.
Nhưng trong cuộc đua đường dài
mọi việc lại không như vậy.
Morgan McCall và Michael Lombardo
đã nghiên cứu rất kĩ
khi họ ở Center for Creative Leadership.
Họ phát hiện ra lý do số một
khiến lãnh đạo thất bại
đó là vô tâm và hay bắt bớ.
Vẫn luôn có những lãnh đạo thành công
dù có cách hành xử thiếu văn hóa.
Nhưng dù sớm hay muộn,
những người hành xử thiếu văn minh
sẽ từ từ hủy hoại chính họ.
Ví dụ như, những người như vậy
sẽ bị gậy ông đập lưng ông
khi họ trong tình huống yếu thế
hay khi họ đang cần giúp đỡ.
Họ sẽ không có ai bênh vực.
Còn người tốt thì sao?
Tử tế có đem lại lợi ích không?
Có.
Bạn tử tế không có nghĩa
bạn là đồ ngốc.
Không kéo người khác xuống không có nghĩa
là bạn nâng họ lên.
Tử tế đúng mực thể hiện
trong cử chỉ nhỏ,
như mỉm cười hay vui vẻ chào hỏi
khi gặp nhau,
biết lắng nghe người khác.
Tuy nhiên mâu thuẫn, đấu tranh
hay góp ý trên tinh thần tôn trọng
cũng là thể hiện cử chỉ tử tế.
"Sự thật mất lòng",
bạn góp ý thẳng thắn
nghĩa là bạn quan tâm người khác.
Đó cũng là tử tế.
Trong một hãng công nghệ sinh học,
nhóm của tôi thấy rằng
những người
coi trọng hành vi tử tế
được quý trọng hơn cả lãnh đạo,
và họ làm việc cực kì hiệu quả.
Tại sao tử tế mang lại lợi ích?
Là vì khi đó mọi người coi bạn
là một nhân tố quan trọng:
ấm áp và tài năng,
thân thiện và thông minh.
Nói cách khác, cư xử tử tế
không chỉ giúp ích cho người khác,
mà là cho chính bạn.
Nếu bạn tử tế,
bạn sẽ được xem là lãnh đạo.
Nếu bạn làm việc tốt,
bạn sẽ được xem là thân thiện và tài giỏi.
Nhưng sau đó còn có một vấn đề khác
liên quan đến nghi vấn về
vai trò lãnh đạo:
Nhân viên muốn lãnh đạo làm gì cho họ?
Chúng tôi thu thập dữ liệu
từ 20,000 nhân viên khắp thế giới.
Và câu trả lời cực kì đơn giản:
Họ muốn được tôn trọng.
Được đối xử tôn trọng
còn quan trọng hơn
là được công nhận,
hơn cả những lời góp ý hữu ích,
hơn cả cơ hội học hỏi.
Những người cảm thấy được tôn trọng
sẽ có sức khỏe tốt hơn,
tập trung hơn,
gắn bó công việc lâu hơn
và làm việc hăng say hơn.
Vậy bạn sẽ bắt đầu từ đâu?
Làm thế nào bạn nâng người khác lên
và khiến họ thấy được tôn trọng?
Điều tuyệt vời
là bạn không mất nhiều công sức.
Việc nhỏ tạo thay đổi lớn.
Cám ơn người khác,
chia sẻ thành tích,
lắng nghe,
đặt vấn đề khiêm tốn,
công nhận người khác và mỉm cười
đều mang lại hiệu quả.
Patrick Quinlan, cựu CEO
của Ochsner Health System,
tiết lộ cho tôi
phương pháp 10-5.
Nếu bạn
trong phạm vi 10 feet của ai đó,
hãy nhìn và mỉm cười.
Nếu trong phạm vi 5 feet,
hãy nói xin chào.
Ông ấy giải thích rằng
hành động tử tế lan rộng,
mức độ hài lòng của bệnh nhân
cũng tăng theo.
Tử tế và tôn trọng có thể
thúc đẩy hiệu quả làm việc của tổ chức.
Doug Conant, bạn của tôi, giữ chức CEO
của Campbell's Soup Company năm 2001,
thị trường của công ty lúc đó
sụt giảm một nửa.
Doanh số giảm,
nhiều người bị sa thải.
Giám đốc Gallup lúc đó nói
đây là tổ chức thiếu gắn kết nhất
mà họ từng nghiên cứu.
Khi Doug tới văn phòng ngày đầu tiên,
anh thấy toàn bộ văn phòng
được bao quanh bởi hàng rào gai thép.
Có một tháp canh trong khu vực đậu xe.
Anh liền nói
văn phòng trông như một nhà tù.
Thật khó chịu.
Trong năm năm,
Doug đã xoay chuyển mọi thứ.
Trong chín năm, họ phá vỡ
mọi thành tích trước đó của công ty.
đạt được nhiều giải thưởng,
gồm giải thưởng công sở tốt nhất.
Anh ấy đã làm những gì?
Ngày đầu tiên, Doug nói với nhân viên
rằng anh yêu cầu rất cao trong công việc,
và họ sẽ làm việc tử tế với nhau.
Anh sẽ làm gương,
và mong các lãnh đạo khác cũng như vậy.
Doug đơn giản là có tiêu chuẩn vững chắc
và tử tế với mọi người.
Những cuộc nói chuyện hàng ngày
với các nhân viên của mình
dù là ở trong công ty,
hay quán cafe hay cuộc họp,
Doug đều thể hiện rất tốt
khiến nhân viên thấy họ được tôn trọng.
Một cách khác
Doug khiến nhân viên thấy được coi trọng
và được chú ý
là anh đã viết tay hơn 30,000 thư cảm ơn
gửi cho các nhân viên.
Và anh trở thành tấm gương
cho các lãnh đạo khác.
Mỗi ngày các lãnh đạo
có khoảng 400 cuộc nói chuyện nội bộ.
Mỗi cuộc nói chuyện
chưa tới vài phút.
Mấu chốt là tạo ra những cuộc nói chuyện
hay và sâu sắc.
Sự tử tế nâng người khác lên.
Chúng ta sẽ khiến người khác
làm việc hiệu quả nhất
nếu chúng ta tử tế.
Sự thiếu tôn trọng sẽ bào mòn
hiệu quả công việc,
kìm hãm tiềm năng
dù nhân viên chỉ là người chứng kiến.
Nghiên cứu của tôi chỉ ra
khi môi trường tôn trọng được tạo ra,
chúng ta làm việc hiệu quả, sáng tạo,
hạnh phúc và sống lâu hơn.
Nhờ đó ta làm việc tốt hơn.
Mỗi người chúng ta cần lưu tâm hơn
để nâng những người
xung quanh chúng ta lên,
dù ở chỗ làm, hay ở nhà, online,
ở trường
và trong cộng đồng.
Mỗi khi mở miệng, hãy nghĩ:
Bạn muốn trở thành người thế nào?
Hãy cùng nhau
đẩy lùi hành vi thiếu tôn trọng
và lan tỏa hành vi tử tế.
Vì nó tạo ra giá trị đẹp.
Cám ơn.
(vỗ tay)