WEBVTT

00:00:00.182 --> 00:00:05.039
Tam olarak, uyku eksikliği
duygusal beynimizi nasıl etkiler?

00:00:05.063 --> 00:00:08.350
Neden uyku eksikliği bizi duygusal olarak

00:00:08.350 --> 00:00:11.147
bu kadar mantıksız
ve hiperreaktif yapıyor?

NOTE Paragraph

00:00:11.608 --> 00:00:13.726
[Bilim ile Uyumak]

NOTE Paragraph

00:00:16.192 --> 00:00:19.854
Birkaç yıl önce bir beyin görüntüleme
çalışması yaptık.

00:00:19.878 --> 00:00:22.422
Bir grup sağlıklı yetişkinle çalıştık.

00:00:22.446 --> 00:00:24.971
Ya bir gece uykularını almalarına
izin verdik

00:00:24.995 --> 00:00:26.836
ya da uykusuz bıraktık.

00:00:26.860 --> 00:00:30.915
Ertesi gün, onları
bir MRI makinesinin içine yatırdık

00:00:30.939 --> 00:00:34.568
ve duygusal beyinlerinin
nasıl tepki verdiğine baktık.

00:00:34.978 --> 00:00:38.138
Özellikle tek bir yapıya odaklandık,

00:00:38.162 --> 00:00:39.859
adı amigdala.

00:00:39.883 --> 00:00:44.342
Amigdala, olumsuz duygusal
tepkiler de dahil olmak üzere

00:00:44.342 --> 00:00:47.479
güçlü duygusal tepkilerin oluşumunun

00:00:47.503 --> 00:00:50.479
en önemli bölgelerinden biri.

NOTE Paragraph

00:00:50.503 --> 00:00:54.344
Gece uykusunu tam almış
insanlara baktığımızda

00:00:54.368 --> 00:00:59.206
gördüğümüz şey, amigdaladan gelen hoş,

00:00:59.230 --> 00:01:01.525
uygun orta dereceli bir reaktiviteydi.

00:01:01.549 --> 00:01:04.356
Hiç yanıt yokmuş gibi değildi

00:01:04.380 --> 00:01:06.626
ama uygun bir yanıttı.

00:01:06.650 --> 00:01:09.351
Fakat uykusuz kalan insanlarda,

00:01:09.375 --> 00:01:14.491
o derin duygusal beyin merkezi
aslında hiperaktifti.

00:01:14.515 --> 00:01:19.451
Gerçekten de amigdala
uykusuzluk koşulları altında

00:01:19.475 --> 00:01:22.076
neredeyse yüzde 60 daha duyarlıydı.

NOTE Paragraph

00:01:22.100 --> 00:01:24.158
Ama neden böyleydi?

00:01:24.570 --> 00:01:26.452
Sonra keşfettiğimiz şey,

00:01:26.476 --> 00:01:29.644
ilgili başka bir beyin bölgesi
daha olduğu.

00:01:30.035 --> 00:01:33.744
Bu beyin bölgesi prefrontal korteks
olarak adlandırılır

00:01:33.768 --> 00:01:36.402
ve doğrudan gözlerinizin üzerinde bulunur.

NOTE Paragraph

00:01:36.426 --> 00:01:41.356
Prefrontal korteksi sanki
beyninizin CEO'su gibi düşünebilirsiniz.

00:01:41.735 --> 00:01:45.489
Üst düzey, idari, genelden özele
kontrol kararları

00:01:45.513 --> 00:01:48.475
ve tepkileri vermede çok iyi.

00:01:48.910 --> 00:01:52.479
Aslında beynimizin en gelişmiş
bölgelerinden biri.

00:01:52.806 --> 00:01:56.381
Beynin kontrol ettiği kısımlarından
biri de

00:01:56.405 --> 00:01:59.452
bu derin duygusal merkez, amigdala.

NOTE Paragraph

00:01:59.848 --> 00:02:03.095
Uykusunu tam alan insanlarda,

00:02:03.119 --> 00:02:06.419
prefrontal korteks arasında o derin
duygusal beyin merkezini

00:02:06.443 --> 00:02:08.348
düzenleyen güzel,

00:02:08.372 --> 00:02:11.521
güçlü bir iletişim ve bağlantı vardı.

00:02:11.545 --> 00:02:14.206
Ancak uykusuz kalan insanlarda,

00:02:14.230 --> 00:02:18.276
prefrontal korteks ile o derin amigdala

00:02:18.300 --> 00:02:21.371
duygusal beyin merkezi
arasındaki bu iletişim,

00:02:21.395 --> 00:02:23.260
bu bağlantı esasen kopmuştu.

00:02:23.284 --> 00:02:24.641
Sonuç olarak,

00:02:24.665 --> 00:02:27.216
amigdala uyku eksikliği nedeniyle

00:02:27.216 --> 00:02:29.546
çok daha tepkisel cevap veriyordu.

00:02:29.570 --> 00:02:31.919
Sanki uykusuzken hepimiz

00:02:31.943 --> 00:02:35.649
duygusal gaz pedalına dönüşüyoruz

00:02:35.673 --> 00:02:39.217
ve düzenleyici kontrol freni
çok az oluyor.

00:02:39.241 --> 00:02:43.384
İyi uyumadığımız zaman
duygusal bütünlüğümüz açısından

00:02:43.408 --> 00:02:46.289
bu kadar engellenmemizin nedeni

00:02:46.313 --> 00:02:48.431
bu gibi görünüyor.

NOTE Paragraph

00:02:48.455 --> 00:02:50.601
Eğer uykunuzu elinizden alırsam

00:02:50.625 --> 00:02:53.401
olacak olan kötü şey bu.

00:02:53.425 --> 00:02:58.770
Ama uykunuzu geri aldığınızda 
iyi bir şey olduğu ortaya çıkıyor.

00:02:59.204 --> 00:03:02.443
Uyku, özellikle hızlı göz hareketi uykusu,

00:03:02.467 --> 00:03:06.530
aslında bir tür duygusal ilk yardım sunar.

00:03:06.887 --> 00:03:09.356
Çünkü gece uyku sırasında,

00:03:09.380 --> 00:03:12.617
gün içinde yaşadığımız
bu zor duygusal deneyimleri alıyoruz

00:03:12.641 --> 00:03:15.513
ve uyku gece neredeyse

00:03:15.513 --> 00:03:18.911
yatıştırıcı bir merhem gibi davranıyor

00:03:18.935 --> 00:03:23.274
ve bu zor deneyimlerin
keskin kenarlarını ortadan kaldırıyor.

NOTE Paragraph

00:03:23.605 --> 00:03:28.646
Belki de tüm yaraları iyileştiren
zaman değil,

00:03:28.670 --> 00:03:35.031
bu tür duygusal iyileşmeyi sağlayan
uyku sırasındaki zamandır.

00:03:35.055 --> 00:03:37.183
Böylece, ertesi gün geri döndüğümüzde

00:03:37.207 --> 00:03:40.160
bu duygusal anılarla baş edebiliyoruz.