1 00:00:00,415 --> 00:00:02,103 - Khi một cầu thủ bóng chày ném 2 00:00:02,103 --> 00:00:05,637 một quả bóng bay nhanh, quả bóng chắc chắn có động năng. 3 00:00:05,637 --> 00:00:07,581 Chúng ta biết vậy vì nếu chặn quả bóng, 4 00:00:07,581 --> 00:00:09,429 quả bóng sẽ đập vào bạn, khá đau đấy. 5 00:00:09,429 --> 00:00:10,583 Bạn phải cẩn thận. 6 00:00:10,583 --> 00:00:12,397 Nhưng tôi muốn hỏi là: việc các cú ném, 7 00:00:14,212 --> 00:00:15,855 trừ phi ném bằng khớp ngón tay, 8 00:00:15,855 --> 00:00:19,157 việc các cú ném hướng về dĩa nhà 9 00:00:19,157 --> 00:00:21,805 đều làm quả bóng chày xoay có cho thấy là quả bóng 10 00:00:21,805 --> 00:00:24,197 đang có động năng thêm không? 11 00:00:24,197 --> 00:00:26,571 Câu trả lời là có, và chúng ta sẽ tìm hiểu, 12 00:00:26,571 --> 00:00:28,986 đó sẽ là mục tiêu của video này. 13 00:00:28,986 --> 00:00:31,267 Chúng ta xác định động năng quay 14 00:00:31,267 --> 00:00:33,647 của một vật như thế nào? 15 00:00:33,647 --> 00:00:35,770 Nếu đây là lần đầu tiên tôi làm, 16 00:00:35,770 --> 00:00:37,803 trước hết tôi sẽ đoán là, được rồi, 17 00:00:37,803 --> 00:00:40,561 giả sử tôi đã biết về động năng tịnh tiến nhé. 18 00:00:40,561 --> 00:00:42,875 Công thức tính động năng tịnh tiến là 19 00:00:42,875 --> 00:00:45,954 1/2 m nhân với v bình phương. 20 00:00:45,954 --> 00:00:48,567 Được rồi, giờ tôi muốn có động năng quay. 21 00:00:48,567 --> 00:00:50,963 Tôi sẽ gọi nó là K 22 00:00:50,963 --> 00:00:52,497 và nó sẽ bằng gì? 23 00:00:52,497 --> 00:00:54,964 Tôi cũng biết với các vật đang quay, 24 00:00:54,964 --> 00:00:58,764 tương đương của khối lượng trong chuyển động quay là mô men quán tính. 25 00:00:58,764 --> 00:01:01,461 Vậy tôi có thể đoán, được rồi, thay vì khối lượng, 26 00:01:01,461 --> 00:01:04,354 tôi có mô men quán tính, bởi theo định luật 2 Niu-tơn 27 00:01:04,354 --> 00:01:06,813 cho chuyển động quay, thay vì khối lượng, tôi có 28 00:01:06,813 --> 00:01:09,091 mô men quán tính, nên tôi sẽ thay vào. 29 00:01:09,091 --> 00:01:12,188 Và thay vì vận tốc bình phương, có lẽ vì vật của tôi 30 00:01:12,188 --> 00:01:15,284 đang quay, tôi sẽ đổi thành vận tốc góc bình phương. 31 00:01:15,284 --> 00:01:16,898 Và kết quả vẫn đúng. 32 00:01:16,898 --> 00:01:20,014 Bạn có thể suy diễn, thực ra không hẳn là suy diễn, 33 00:01:20,014 --> 00:01:22,516 mà là đoán có cơ sở, nhưng bạn thường có thể 34 00:01:22,516 --> 00:01:25,797 tạo được một công thức cho chuyển động quay dựa trên 35 00:01:25,797 --> 00:01:29,780 các công thức chuyển động tịnh tiến bằng cách thay thế các biến trong đó 36 00:01:29,780 --> 00:01:32,415 với tương đương của chúng trong chuyển động quay, 37 00:01:32,415 --> 00:01:35,247 ví dụ tôi thay thế khối lượng bằng mô men động lượng. 38 00:01:35,247 --> 00:01:37,721 Nếu tôi thay thế vận tốc với vận tốc quay, 39 00:01:37,721 --> 00:01:40,743 tôi sẽ có vận tốc góc, và đây sẽ là công thức đúng. 40 00:01:40,743 --> 00:01:43,303 Trong video, chúng ta phải suy ra công thức này, 41 00:01:43,303 --> 00:01:44,913 bởi đó không phải là suy diễn, 42 00:01:44,913 --> 00:01:47,720 chúng ta chưa chứng minh, mới cho thấy nó có thể đúng thôi. 43 00:01:47,720 --> 00:01:50,111 Làm thế nào để chúng ta chứng minh đây là 44 00:01:50,111 --> 00:01:52,991 động năng quay của một vật đang quay, 45 00:01:52,991 --> 00:01:54,349 chẳng hạn quả bóng chày. 46 00:01:54,349 --> 00:01:56,997 Điều đầu tiên chúng ta nhận thấy là động năng quay 47 00:01:56,997 --> 00:01:59,684 không phải một loại động năng mới, 48 00:01:59,684 --> 00:02:02,301 nó vẫn chỉ là động năng tịnh tiến 49 00:02:02,301 --> 00:02:05,721 nhưng áp dụng cho vật đang quay. 50 00:02:05,721 --> 00:02:07,051 Ý của tôi là thế này. 51 00:02:07,051 --> 00:02:09,820 Tưởng tượng quả bóng chày đang xoay tròn. 52 00:02:09,820 --> 00:02:13,320 Tất cả các điểm trên quả bóng đều đang di chuyển với tốc độ nào đó, 53 00:02:13,320 --> 00:02:15,462 và ý của tôi là thế này, xét điểm trên đỉnh, 54 00:02:15,462 --> 00:02:18,613 tưởng tượng có một mẩu da trên đó, 55 00:02:18,613 --> 00:02:20,367 nó sẽ di chuyển về phía trước. 56 00:02:20,367 --> 00:02:23,485 Tôi sẽ gọi khối lượng này là m 1, là khối lượng mẩu da đó 57 00:02:23,485 --> 00:02:27,188 và gọi vận tốc của nó là v 1. 58 00:02:27,188 --> 00:02:29,744 Tương tự, mẩu da phía bên này, 59 00:02:29,744 --> 00:02:32,288 tôi sẽ gọi nó là m 2, nó sẽ di chuyển xuống dưới 60 00:02:32,288 --> 00:02:35,713 vì quả bóng quay tròn, tôi sẽ gọi vận tốc này là v 2, 61 00:02:35,713 --> 00:02:38,370 và những điểm ở gần trục hơn sẽ di chuyển với 62 00:02:38,370 --> 00:02:41,027 vận tốc nhỏ hơn, nên điểm này, 63 00:02:41,027 --> 00:02:43,779 chúng ta gọi là m 3, di chuyển với vận tốc v 3, 64 00:02:43,779 --> 00:02:46,771 v 3 sẽ nhỏ hơn v 1 và v 2. 65 00:02:46,771 --> 00:02:48,082 Nhìn không rõ lắm nhỉ, 66 00:02:48,082 --> 00:02:51,587 tôi dùng mực xanh đậm nhé, vậy m 3 này đang 67 00:02:51,587 --> 00:02:54,921 ở gần trục hơn, trục ở chính giữa đây, 68 00:02:54,921 --> 00:02:58,781 m 3 đang ở gần trục nên vận tốc của nó sẽ nhỏ hơn 69 00:02:58,781 --> 00:03:01,411 vận tốc của các điểm nằm xa trục hơn. 70 00:03:01,411 --> 00:03:03,373 Bạn có thể thấy nó khá phức tạp. 71 00:03:03,373 --> 00:03:05,539 Mỗi điểm trên quả bóng chày đều di chuyển 72 00:03:05,539 --> 00:03:08,126 với vận tốc khác nhau, nên các điểm ở 73 00:03:08,126 --> 00:03:10,796 gần trục như thế này sẽ gần như không chuyển động. 74 00:03:10,796 --> 00:03:12,946 Tôi gọi điểm này là m 4 và 75 00:03:12,946 --> 00:03:15,093 vận tốc của nó là v 4. 76 00:03:15,093 --> 00:03:17,676 77 00:03:17,676 --> 00:03:19,892 78 00:03:19,892 --> 00:03:23,846 79 00:03:23,846 --> 00:03:26,681 80 00:03:26,681 --> 00:03:29,455 81 00:03:29,455 --> 00:03:32,021 82 00:03:32,021 --> 00:03:33,737 83 00:03:33,737 --> 00:03:37,487 84 00:03:38,415 --> 00:03:41,050 85 00:03:41,050 --> 00:03:43,152 86 00:03:43,152 --> 00:03:45,954 87 00:03:45,954 --> 00:03:49,258 88 00:03:49,258 --> 00:03:51,779 89 00:03:51,779 --> 00:03:54,443 90 00:03:54,443 --> 00:03:58,950 91 00:03:58,950 --> 00:04:00,517 92 00:04:00,517 --> 00:04:02,926 93 00:04:02,926 --> 00:04:05,388 94 00:04:05,388 --> 00:04:07,379 95 00:04:07,379 --> 00:04:09,526 96 00:04:09,526 --> 00:04:12,133 97 00:04:12,133 --> 00:04:15,067 98 00:04:15,067 --> 00:04:17,661 99 00:04:17,661 --> 00:04:21,494 100 00:04:22,457 --> 00:04:25,416 101 00:04:25,416 --> 00:04:27,756 102 00:04:27,756 --> 00:04:30,072 103 00:04:30,072 --> 00:04:33,039 104 00:04:33,039 --> 00:04:35,919 105 00:04:35,919 --> 00:04:38,938 106 00:04:38,938 --> 00:04:41,359 107 00:04:41,359 --> 00:04:42,967 108 00:04:42,967 --> 00:04:44,552 109 00:04:44,552 --> 00:04:45,766 110 00:04:45,766 --> 00:04:48,352 111 00:04:48,352 --> 00:04:50,755 112 00:04:50,755 --> 00:04:52,711 113 00:04:52,711 --> 00:04:55,125 114 00:04:55,125 --> 00:04:57,773 115 00:04:57,773 --> 00:05:01,564 116 00:05:01,564 --> 00:05:04,133 117 00:05:04,133 --> 00:05:06,885 118 00:05:06,885 --> 00:05:09,358 119 00:05:09,358 --> 00:05:12,145 120 00:05:12,145 --> 00:05:16,185 121 00:05:16,185 --> 00:05:18,352 122 00:05:18,352 --> 00:05:19,993 123 00:05:19,993 --> 00:05:21,079 124 00:05:21,079 --> 00:05:24,023 125 00:05:24,023 --> 00:05:26,848 126 00:05:26,848 --> 00:05:28,958 127 00:05:28,958 --> 00:05:32,626 128 00:05:32,626 --> 00:05:35,491 129 00:05:35,491 --> 00:05:38,315 130 00:05:38,315 --> 00:05:41,618 131 00:05:41,618 --> 00:05:43,870 132 00:05:43,870 --> 00:05:46,042 133 00:05:46,042 --> 00:05:48,634 134 00:05:48,634 --> 00:05:51,609 135 00:05:51,609 --> 00:05:54,818 136 00:05:54,818 --> 00:05:58,220 137 00:05:58,220 --> 00:06:01,803 138 00:06:02,782 --> 00:06:06,597 139 00:06:06,597 --> 00:06:08,565 140 00:06:08,565 --> 00:06:11,444 141 00:06:11,444 --> 00:06:13,857 142 00:06:13,857 --> 00:06:15,548 143 00:06:15,548 --> 00:06:17,487 144 00:06:17,487 --> 00:06:18,985 145 00:06:18,985 --> 00:06:22,135 146 00:06:22,135 --> 00:06:24,167 147 00:06:24,167 --> 00:06:26,055 148 00:06:26,055 --> 00:06:28,615 149 00:06:28,615 --> 00:06:31,077 150 00:06:31,077 --> 00:06:32,540 151 00:06:32,540 --> 00:06:33,816 152 00:06:33,816 --> 00:06:35,514 153 00:06:35,514 --> 00:06:37,993 154 00:06:37,993 --> 00:06:39,990 155 00:06:39,990 --> 00:06:42,160 156 00:06:42,160 --> 00:06:44,628 157 00:06:44,628 --> 00:06:46,328 158 00:06:46,328 --> 00:06:48,558 159 00:06:48,558 --> 00:06:51,449 160 00:06:51,449 --> 00:06:53,792 161 00:06:53,792 --> 00:06:56,615 162 00:06:56,615 --> 00:06:59,296 163 00:06:59,296 --> 00:07:01,628 164 00:07:01,628 --> 00:07:04,394 165 00:07:04,394 --> 00:07:06,410 166 00:07:06,410 --> 00:07:09,122 167 00:07:09,122 --> 00:07:12,483 168 00:07:12,483 --> 00:07:15,402 169 00:07:15,402 --> 00:07:19,514 170 00:07:19,514 --> 00:07:22,115 171 00:07:22,115 --> 00:07:24,287 172 00:07:24,287 --> 00:07:26,998 173 00:07:26,998 --> 00:07:28,637 174 00:07:28,637 --> 00:07:30,925 175 00:07:30,925 --> 00:07:34,066 176 00:07:34,066 --> 00:07:35,947 177 00:07:35,947 --> 00:07:38,284 178 00:07:38,284 --> 00:07:40,004 179 00:07:40,004 --> 00:07:41,850 180 00:07:41,850 --> 00:07:43,859 181 00:07:43,859 --> 00:07:46,204 182 00:07:46,204 --> 00:07:47,676 183 00:07:47,676 --> 00:07:49,420 184 00:07:49,420 --> 00:07:52,346 185 00:07:52,346 --> 00:07:55,666 186 00:07:55,666 --> 00:07:58,591 187 00:07:58,591 --> 00:08:01,036 188 00:08:01,036 --> 00:08:03,451 189 00:08:03,451 --> 00:08:06,292 190 00:08:06,292 --> 00:08:08,142 191 00:08:08,142 --> 00:08:10,264 192 00:08:10,264 --> 00:08:12,391 193 00:08:12,391 --> 00:08:13,976 194 00:08:13,976 --> 00:08:16,791 195 00:08:16,791 --> 00:08:19,200 196 00:08:19,200 --> 00:08:21,365 197 00:08:21,365 --> 00:08:24,279 198 00:08:24,279 --> 00:08:26,930 199 00:08:26,930 --> 00:08:29,841 200 00:08:29,841 --> 00:08:31,791 201 00:08:31,791 --> 00:08:34,361 202 00:08:34,361 --> 00:08:37,701 203 00:08:37,701 --> 00:08:40,522 204 00:08:40,522 --> 00:08:42,972 205 00:08:42,972 --> 00:08:45,494 206 00:08:45,494 --> 00:08:48,316 207 00:08:48,316 --> 00:08:50,483 208 00:08:50,483 --> 00:08:52,718 209 00:08:52,718 --> 00:08:54,500 210 00:08:54,500 --> 00:08:56,515 211 00:08:56,515 --> 00:08:59,986 212 00:08:59,986 --> 00:09:02,435 213 00:09:02,435 --> 00:09:04,948 214 00:09:04,948 --> 00:09:08,430 215 00:09:08,430 --> 00:09:11,390 216 00:09:11,390 --> 00:09:14,004 217 00:09:14,004 --> 00:09:17,147 218 00:09:17,147 --> 00:09:20,573 219 00:09:20,573 --> 00:09:22,157 220 00:09:22,157 --> 00:09:23,749 221 00:09:23,749 --> 00:09:25,130 222 00:09:25,130 --> 00:09:28,741 223 00:09:28,741 --> 00:09:31,655 224 00:09:31,655 --> 00:09:33,239 225 00:09:33,239 --> 00:09:36,386 226 00:09:36,386 --> 00:09:39,184 227 00:09:39,184 --> 00:09:43,688 228 00:09:43,688 --> 00:09:46,624 229 00:09:46,624 --> 00:09:49,889 230 00:09:49,889 --> 00:09:52,580 231 00:09:52,580 --> 00:09:54,049 232 00:09:54,049 --> 00:09:55,796 233 00:09:55,796 --> 00:09:59,180 234 00:09:59,180 --> 00:10:02,582 235 00:10:02,582 --> 00:10:04,799 236 00:10:04,799 --> 00:10:07,452 237 00:10:07,452 --> 00:10:09,858 238 00:10:09,858 --> 00:10:12,551 239 00:10:12,551 --> 00:10:15,094 240 00:10:15,094 --> 00:10:18,107 241 00:10:18,107 --> 00:10:20,190 242 00:10:22,264 --> 00:10:24,376 243 00:10:24,376 --> 00:10:28,781 244 00:10:28,781 --> 00:10:31,795 245 00:10:31,795 --> 00:10:35,388 246 00:10:35,388 --> 00:10:38,865 247 00:10:38,865 --> 00:10:41,240 248 00:10:41,240 --> 00:10:43,202 249 00:10:43,202 --> 00:10:45,048 250 00:10:45,048 --> 00:10:47,875 251 00:10:47,875 --> 00:10:50,835 252 00:10:50,835 --> 00:10:53,993 253 00:10:53,993 --> 00:10:57,626 254 00:10:57,626 --> 00:11:00,650 255 00:11:00,650 --> 00:11:02,712 256 00:11:02,712 --> 00:11:06,712 257 00:11:06,712 --> 00:11:08,894 258 00:11:08,894 --> 00:11:11,246 259 00:11:11,246 --> 00:11:13,281 260 00:11:13,281 --> 00:11:16,088 261 00:11:16,088 --> 00:11:19,587 262 00:11:19,587 --> 00:11:22,484 263 00:11:22,484 --> 00:11:26,328 264 00:11:26,328 --> 00:11:29,665 265 00:11:29,665 --> 00:11:32,999 266 00:11:32,999 --> 00:11:34,873 267 00:11:34,873 --> 00:11:36,995 268 00:11:36,995 --> 00:11:38,900 269 00:11:38,900 --> 00:11:41,635 270 00:11:41,635 --> 00:11:45,763 271 00:11:45,763 --> 00:11:48,619 272 00:11:48,619 --> 00:11:50,459 273 00:11:50,459 --> 00:11:53,627 274 00:11:53,627 --> 00:11:56,235 275 00:11:56,235 --> 00:11:59,358 276 00:11:59,358 --> 00:12:00,954 277 00:12:00,954 --> 00:12:03,019 278 00:12:03,019 --> 00:12:04,754 279 00:12:04,754 --> 00:12:07,137 280 00:12:07,137 --> 00:12:11,222 281 00:12:11,222 --> 00:12:13,284 282 00:12:13,284 --> 00:12:18,027 283 00:12:18,027 --> 00:12:20,494 284 00:12:20,494 --> 00:12:23,238 285 00:12:23,238 --> 00:12:25,821 286 00:12:28,705 --> 00:12:31,416 287 00:12:31,416 --> 00:12:33,034 288 00:12:33,034 --> 00:12:36,449 289 00:12:36,449 --> 00:12:38,521 290 00:12:38,521 --> 00:12:40,895 291 00:12:40,895 --> 00:12:43,901 292 00:12:43,901 --> 00:12:46,049 293 00:12:46,049 --> 00:12:48,545 294 00:12:48,545 --> 00:12:50,705 295 00:12:50,705 --> 00:12:54,466 296 00:12:54,466 --> 00:12:57,154 297 00:12:57,154 --> 00:12:59,135 298 00:12:59,135 --> 00:13:02,641 299 00:13:02,641 --> 00:13:04,937 300 00:13:04,937 --> 00:13:09,104 301 00:13:10,046 --> 00:13:12,546 302 00:13:14,425 --> 00:13:15,592 303 00:13:18,343 --> 00:13:20,590 304 00:13:20,590 --> 00:13:23,156 305 00:13:23,156 --> 00:13:26,787 306 00:13:26,787 --> 00:13:29,564 307 00:13:29,564 --> 00:13:32,071 308 00:13:32,071 --> 00:13:34,552 309 00:13:34,552 --> 00:13:36,161 310 00:13:36,161 --> 00:13:38,640 311 00:13:38,640 --> 00:13:41,035 312 00:13:41,035 --> 00:13:43,635 313 00:13:43,635 --> 00:13:46,209 314 00:13:46,209 --> 00:13:49,007 315 00:13:49,007 --> 00:13:52,032 316 00:13:52,032 --> 00:13:56,319 317 00:13:56,319 --> 00:13:58,423 318 00:13:58,423 --> 00:14:01,423