0:00:00.415,0:00:02.103
- Khi một cầu thủ bóng chày ném

0:00:02.103,0:00:05.637
một quả bóng bay nhanh,[br]quả bóng chắc chắn có động năng.

0:00:05.637,0:00:07.581
Chúng ta biết vậy vì[br]nếu chặn quả bóng,

0:00:07.581,0:00:09.429
quả bóng sẽ đập vào bạn,[br]khá đau đấy.

0:00:09.429,0:00:10.583
Bạn phải cẩn thận.

0:00:10.583,0:00:12.397
Nhưng tôi muốn hỏi là:[br]việc các cú ném,

0:00:14.212,0:00:15.855
trừ phi ném bằng khớp ngón tay,

0:00:15.855,0:00:19.157
việc các cú ném hướng về dĩa nhà

0:00:19.157,0:00:21.805
đều làm quả bóng chày xoay[br]có cho thấy là quả bóng

0:00:21.805,0:00:24.197
đang có động năng thêm không?

0:00:24.197,0:00:26.571
Câu trả lời là có, và chúng ta[br]sẽ tìm hiểu,

0:00:26.571,0:00:28.986
đó sẽ là mục tiêu của video này.

0:00:28.986,0:00:31.267
Chúng ta xác định động năng quay

0:00:31.267,0:00:33.647
của một vật như thế nào?

0:00:33.647,0:00:35.770
Nếu đây là lần đầu tiên tôi làm,

0:00:35.770,0:00:37.803
trước hết tôi sẽ đoán là, được rồi,

0:00:37.803,0:00:40.561
giả sử tôi đã biết về[br]động năng nhé.

0:00:40.561,0:00:42.875
Công thức tính động năng là

0:00:42.875,0:00:45.954
1 phần 2 m nhân với v bình phương.

0:00:45.954,0:00:48.567
Được rồi, giờ tôi muốn có[br]động năng quay.

0:00:48.567,0:00:50.963
Tôi sẽ gọi nó là K quay.

0:00:50.963,0:00:52.497
và nó sẽ bằng gì?

0:00:52.497,0:00:54.964
Tôi cũng biết với các vật đang quay,

0:00:54.964,0:00:58.764
tương đương của khối lượng trong chuyển[br]động quay là mô men quán tính.

0:00:58.764,0:01:01.461
Vậy tôi có thể đoán, được rồi,[br]thay vì khối lượng,

0:01:01.461,0:01:04.354
tôi có mô men quán tính,[br]bởi theo định luật 2 Niu-tơn

0:01:04.354,0:01:06.813
cho chuyển động quay,[br]thay vì khối lượng, tôi có

0:01:06.813,0:01:09.091
mô men quán tính, nên[br]tôi sẽ thay vào.

0:01:09.091,0:01:12.188
Và thay vì vận tốc bình phương,[br]có lẽ vì vật của tôi

0:01:12.188,0:01:15.284
đang quay, tôi sẽ đổi thành[br]vận tốc góc bình phương.

0:01:15.284,0:01:16.898
Và kết quả vẫn đúng.

0:01:16.898,0:01:20.014
Bạn có thể suy diễn,[br]thực ra không hẳn là suy diễn,

0:01:20.014,0:01:22.516
mà là đoán có cơ sở,[br]nhưng bạn thường có thể

0:01:22.516,0:01:25.797
tạo được một công thức[br]cho chuyển động quay dựa trên

0:01:25.797,0:01:29.780
các công thức chuyển động tịnh tiến[br]bằng cách thay thế các biến trong đó

0:01:29.780,0:01:32.415
với tương đương của chúng[br]trong chuyển động quay,

0:01:32.415,0:01:35.247
ví dụ tôi thay thế khối lượng[br]bằng mô men động lượng.

0:01:35.247,0:01:37.721
Nếu tôi thay thế vận tốc[br]với tốc độ góc,

0:01:37.721,0:01:40.743
tôi sẽ có vận tốc góc,[br]và đây sẽ là công thức đúng.

0:01:40.743,0:01:43.303
Trong video, chúng ta phải[br]suy ra công thức này,

0:01:43.303,0:01:44.913
bởi đó không phải là suy diễn,

0:01:44.913,0:01:47.720
chúng ta chưa chứng minh,[br]mới cho thấy nó có thể đúng thôi.

0:01:47.720,0:01:50.111
Làm thế nào để chúng ta[br]chứng minh đây là

0:01:50.111,0:01:52.991
động năng quay của một vật đang quay,

0:01:52.991,0:01:54.349
chẳng hạn quả bóng chày.

0:01:54.349,0:01:56.997
Điều đầu tiên chúng ta nhận thấy[br]là động năng quay

0:01:56.997,0:01:59.684
không phải một loại động năng mới,

0:01:59.684,0:02:02.301
nó vẫn chỉ là động năng

0:02:02.301,0:02:05.721
nhưng áp dụng cho vật đang quay.

0:02:05.721,0:02:07.051
Ý của tôi là thế này.

0:02:07.051,0:02:09.820
Tưởng tượng quả bóng chày[br]đang xoay tròn.

0:02:09.820,0:02:13.320
Tất cả các điểm trên quả bóng đều[br]đang di chuyển với tốc độ nào đó,

0:02:13.320,0:02:15.462
và ý của tôi là thế này,[br]xét điểm trên đỉnh,

0:02:15.462,0:02:18.613
tưởng tượng có một[br]mẩu da trên đó,

0:02:18.613,0:02:20.367
nó sẽ di chuyển về phía trước.

0:02:20.367,0:02:23.485
Tôi sẽ gọi khối lượng này[br]là M 1, là khối lượng mẩu da đó

0:02:23.485,0:02:27.188
và gọi vận tốc của nó là V 1.

0:02:27.188,0:02:29.744
Tương tự, mẩu da phía bên này,

0:02:29.744,0:02:32.288
tôi sẽ gọi nó là M 2,[br]nó sẽ di chuyển xuống dưới

0:02:32.288,0:02:35.713
vì quả bóng quay tròn,[br]tôi sẽ gọi vận tốc này là V 2,

0:02:35.713,0:02:38.370
và những điểm ở gần trục hơn[br]sẽ di chuyển với

0:02:38.370,0:02:41.027
vận tốc nhỏ hơn, nên điểm này,

0:02:41.027,0:02:43.779
chúng ta gọi là M 3,[br]di chuyển với vận tốc V 3,

0:02:43.779,0:02:46.771
V 3 sẽ nhỏ hơn V 1 và V 2.

0:02:46.771,0:02:48.082
Nhìn không rõ lắm nhỉ,

0:02:48.082,0:02:51.587
tôi dùng mực xanh đậm nhé,[br]vậy M 3 này đang

0:02:51.587,0:02:54.921
ở gần trục hơn, [br]trục ở chính giữa đây,

0:02:54.921,0:02:58.781
M 3 đang ở gần trục nên vận tốc[br]của nó sẽ nhỏ hơn

0:02:58.781,0:03:01.411
vận tốc của các điểm[br]nằm xa trục hơn.

0:03:01.411,0:03:03.373
Bạn có thể thấy nó khá phức tạp.

0:03:03.373,0:03:05.539
Mỗi điểm trên quả bóng chày[br]đều di chuyển

0:03:05.539,0:03:08.126
với vận tốc khác nhau,[br]nên các điểm ở

0:03:08.126,0:03:10.796
gần trục như thế này sẽ[br]gần như không chuyển động.

0:03:10.796,0:03:12.946
Tôi gọi điểm này là M 4 và

0:03:12.946,0:03:15.093
vận tốc của nó là V 4.

0:03:15.093,0:03:17.676
Động năng quay thực ra chỉ là

0:03:17.676,0:03:19.892
tất cả động năng mà các

0:03:19.892,0:03:23.846
điểm này có quanh khối tâm[br]của quả bóng chày.

0:03:23.846,0:03:26.681
Nói cách khác, K quay có nghĩa là

0:03:26.681,0:03:29.455
chúng ta cộng tất cả các[br]động năng này lại.

0:03:29.455,0:03:32.021
Bạn có 1 phần 2, mẩu da ở trên này

0:03:32.021,0:03:33.737
sẽ có một ít động năng

0:03:33.737,0:03:37.487
nên bạn sẽ có 1 phần 2 M 1,[br]V 1 bình phương, rồi cộng.

0:03:38.415,0:03:41.050
Và M 2 này cũng có động năng,

0:03:41.050,0:03:43.152
nó hướng xuống dưới cũng[br]không sao đâu,

0:03:43.152,0:03:45.954
nó không ảnh hưởng tới các[br]đại lượng không phải vec tơ,

0:03:45.954,0:03:49.258
vận tốc V được bình phương nên[br]động năng không phải vec tơ

0:03:49.258,0:03:51.779
nên vận tốc có hướng xuống dưới[br]cũng không sao

0:03:51.779,0:03:54.443
bởi nó chỉ chỉ tốc độ thôi,[br]và tương tự,

0:03:54.443,0:03:58.950
bạn cộng với 1 phần 2 M 3,[br]V 3 bình phương,

0:03:58.950,0:04:00.517
nhưng bạn có thể thấy vô lý,

0:04:00.517,0:04:02.926
có vô số điểm trên quả bóng chày mà,

0:04:02.926,0:04:05.388
làm sao cộng hết được[br]động năng của chúng.

0:04:05.388,0:04:07.379
À, một điều kỳ diệu sắp xảy ra đây,

0:04:07.379,0:04:09.526
đây là một trong số những[br]diễn giải tôi thích,

0:04:09.526,0:04:12.133
rất ngắn gọn, hãy xem nhé.

0:04:12.133,0:04:15.067
K quay thực chất chỉ là tổng,

0:04:15.067,0:04:17.661
nếu tôi cộng tất cả vào[br]tôi có thể viết thành tổng

0:04:17.661,0:04:21.494
tất cả các 1 phần 2 M V bình phương[br]của tất cả các điểm

0:04:22.457,0:04:25.416
trên quả bóng chày, nên hãy[br]tưởng tượng tôi chia quả bóng

0:04:25.416,0:04:27.756
thành những điểm rất, rất nhỏ.

0:04:27.756,0:04:30.072
Đừng phá quả bóng thật nhé,[br]tưởng tượng thôi,

0:04:30.072,0:04:33.039
hãy tưởng tượng những mẩu rất nhỏ

0:04:33.039,0:04:35.919
của quả bóng chày và[br]tốc độ di chuyển của chúng.

0:04:35.919,0:04:38.938
Ý tôi muốn nói là nếu[br]bạn cộng tất cả chúng vào,

0:04:38.938,0:04:41.359
bạn sẽ có tổng động năng quay,

0:04:41.359,0:04:42.967
nhưng thế gần như không thể.

0:04:42.967,0:04:44.552
Nhưng điều kỳ diệu sắp xảy ra,

0:04:44.552,0:04:45.766
ta có thể làm thế này.

0:04:45.766,0:04:48.352
Chúng ta viết lại, thấy chứ,[br]vấn đề ở đây là V.

0:04:48.352,0:04:50.755
Tất cả những điểm này[br]đều có vận tốc V khác nhau,

0:04:50.755,0:04:52.711
nhưng chúng ta sẽ dùng mẹo,

0:04:52.711,0:04:55.125
một mẹo vật lý rất hay,[br]thay vì viết là V,

0:04:55.125,0:04:57.773
chúng ta sẽ viết lại V thành,[br]nhớ rằng với

0:04:57.773,0:05:01.564
các vật quay, V sẽ bằng[br]R nhân omega.

0:05:01.564,0:05:04.133
Bán kính, khoảng cách giữa[br]điểm đó với trục,

0:05:04.133,0:05:06.885
nhân với vận tốc góc,[br]hay tốc độ góc

0:05:06.885,0:05:09.358
bạn sẽ có tốc độ dài.

0:05:09.358,0:05:12.145
Công thức này rất hữu dụng,[br]nên chúng ta sẽ thay

0:05:12.145,0:05:16.185
V thành R nhân omega, vậy[br]ở đây chúng ta có R omega

0:05:16.185,0:05:18.352
rồi chúng ta bình phương lên,[br]và đến đây,

0:05:18.352,0:05:19.993
chắc bạn sẽ nghĩ phức tạp quá,

0:05:19.993,0:05:21.079
làm vậy làm gì chứ.

0:05:21.079,0:05:24.023
Xem này, nếu chúng ta cộng vào,[br]tôi sẽ có 1 phần 2 M,

0:05:24.023,0:05:26.848
rồi R bình phương và[br]omega bình phương,

0:05:26.848,0:05:28.958
và lý do công thức này tốt hơn là bởi

0:05:28.958,0:05:32.626
dù mỗi điểm trên quả bóng[br]đều có vận tốc V khác nhau,

0:05:32.626,0:05:35.491
chúng lại có cùng tốc độ góc omega,

0:05:35.491,0:05:38.315
và đó là lợi ích của những[br]đại lượng góc,

0:05:38.315,0:05:41.618
chúng là như nhau cho mỗi[br]điểm trên quả bóng,

0:05:41.618,0:05:43.870
dù nó có cách trục bao xa đi nữa,

0:05:43.870,0:05:46.042
và vì chúng là như nhau[br]cho các điểm,

0:05:46.042,0:05:48.634
tôi có thể đưa nó ra ngoài tổng,[br]vậy tôi sẽ viết lại

0:05:48.634,0:05:51.609
tổng này, và đưa tất cả các[br]đại lượng không đổi

0:05:51.609,0:05:54.818
của tất cả các điểm ra ngoài tổng,[br]vậy tôi có thể viết

0:05:54.818,0:05:58.220
nó thành 1 phần 2 nhân với tổng

0:05:58.220,0:06:01.803
của M nhân R bình phương,[br]đóng ngoặc vào,

0:06:02.782,0:06:06.597
kết thúc tổng này và đưa[br]omega bình phương ra ngoài

0:06:06.597,0:06:08.565
bởi omega là như nhau với[br]mỗi số hạng.

0:06:08.565,0:06:11.444
Tôi đưa nó ra ngoài, tách ra khỏi

0:06:11.444,0:06:13.857
các số hạng của tổng này,[br]như trên này đây,

0:06:13.857,0:06:15.548
mỗi số hạng đều có 1 phần 2.

0:06:15.548,0:06:17.487
Bạn hãy tưởng tượng đưa[br]1 phần 2 ra ngoài

0:06:17.487,0:06:18.985
và viết lại toàn bộ chỗ này

0:06:18.985,0:06:22.135
thành 1 phần 2 nhân M 1,[br]nhân V 1 bình phương cộng với

0:06:22.135,0:06:24.167
M 2 nhân V 2 bình phương,[br]cứ như vậy.

0:06:24.167,0:06:26.055
Tôi cũng làm như vậy ở phía dưới,

0:06:26.055,0:06:28.615
đưa 1 phần 2 và omega bình phương[br]ra ngoài, và đó

0:06:28.615,0:06:31.077
là tác dụng của việc thay V[br]thành R omega.

0:06:31.077,0:06:32.540
Omega luôn không đổi,

0:06:32.540,0:06:33.816
bạn có thể đưa ra ngoài.

0:06:33.816,0:06:35.514
Nhưng chắc bạn vẫn chưa thỏa mãn,

0:06:35.514,0:06:37.993
chúng ta vẫn còn M trong này

0:06:37.993,0:06:39.990
vì mỗi điểm đều có M khác nhau.

0:06:39.990,0:06:42.160
Chúng ta cũng có R bình phương[br]trong đó nữa,

0:06:42.160,0:06:44.628
mỗi điểm trên quả bóng đều[br]có R khác nhau,

0:06:44.628,0:06:46.328
có vị trí khác nhau, cách trục

0:06:46.328,0:06:48.558
một khoảng khác nhau,[br]chúng ta không đưa

0:06:48.558,0:06:51.449
nó ra ngoài được, vậy phải[br]làm thế nào.

0:06:51.449,0:06:53.792
Bạn có thể nhận ra điều này.

0:06:53.792,0:06:56.615
Toàn bộ tổng này chính là tổng

0:06:56.615,0:06:59.296
mô men quán tính của vật.

0:06:59.296,0:07:01.628
Nhớ lại rằng tổng mô men[br]quán tính của vật,

0:07:01.628,0:07:04.394
như chúng ta vừa học, bằng[br]M nhân R bình phương,

0:07:04.394,0:07:06.410
vậy mô men quán tính của một điểm

0:07:06.410,0:07:09.122
là M nhân R bình phương,[br]và mô men quán tính

0:07:09.122,0:07:12.483
của rất nhiều điểm chính là[br]tổng của tất cả các

0:07:12.483,0:07:15.402
M nhân R bình phương đó,[br]và đó chính là thứ này,

0:07:15.402,0:07:19.514
đây chính là mô men quán tính[br]của cả quả bóng chày,

0:07:19.514,0:07:22.115
hay bất kỳ vật nào chúng ta nói đến,[br]không nhất thiết

0:07:22.115,0:07:24.287
nó ở hình dạng nào,[br]chúng ta sẽ cộng

0:07:24.287,0:07:26.998
tất cả các M nhân R bình phương,[br]rồi sẽ được

0:07:26.998,0:07:28.637
tổng mô men quán tính.

0:07:28.637,0:07:30.925
Vậy chúng ta tìm đươc[br]rằng K quay

0:07:30.925,0:07:34.066
bằng với 1 phần 2 nhân với tổng này,

0:07:34.066,0:07:35.947
tổng này là I, mô men quán tính,

0:07:35.947,0:07:38.284
nhân với omega bình phương,[br]và đó là công thức

0:07:38.284,0:07:40.004
chúng ta đoán được lúc trước.

0:07:40.004,0:07:41.850
Nhưng nó đúng, và đây là lý do,

0:07:41.850,0:07:43.859
bởi chúng ta luôn có được[br]đại lượng này,

0:07:43.859,0:07:46.204
nó bằng 1 phần 2 I nhân[br]omega bình phương,

0:07:46.204,0:07:47.676
dù vật thể có ở hình dạng nào.

0:07:47.676,0:07:49.420
Vậy công thức này,[br]đại lượng này cho

0:07:49.420,0:07:52.346
chúng ta biết tổng động năng quay

0:07:52.346,0:07:55.666
của tất cả các điểm trên vật[br]quanh khối tâm của vật

0:07:55.666,0:07:58.591
nhưng nó sẽ không cho bạn[br]biết điều này.

0:07:58.591,0:08:01.036
Công thức này không bao gồm

0:08:01.036,0:08:03.451
động năng tịnh tiến, nên việc

0:08:03.451,0:08:06.292
quả bóng chày đang bay[br]không xuất hiện

0:08:06.292,0:08:08.142
trong công thức này.

0:08:08.142,0:08:10.264
Chúng ta không tính đến việc

0:08:10.264,0:08:12.391
quả bóng đang di chuyển,

0:08:12.391,0:08:13.976
nói cách khác, chúng ta không

0:08:13.976,0:08:16.791
xét đến việc khối tâm của quả bóng

0:08:16.791,0:08:19.200
đang di chuyển tịnh tiến[br]trong không khí.

0:08:19.200,0:08:21.365
Nhưng chúng ta có thể tính[br]bằng công thức này.

0:08:21.365,0:08:24.279
Đây chính là động năng tịnh tiến.

0:08:24.279,0:08:26.930
Đôi khi thay vì viết[br]động năng thường,

0:08:26.930,0:08:29.841
giờ có 2 đại lượng nên chúng ta[br]sẽ cần phân biệt rõ

0:08:29.841,0:08:31.791
đây là động năng tịnh tiến.

0:08:31.791,0:08:34.361
Chúng ta có công thức tính[br]động năng tịnh tiến,

0:08:34.361,0:08:37.701
năng lượng mà vật có được[br]khi khối tâm của vật

0:08:37.701,0:08:40.522
di chuyển, và chúng ta[br]cũng đã có công thức

0:08:40.522,0:08:42.972
giúp tính đến động năng

0:08:42.972,0:08:45.494
mà vật có được khi nó xoay.

0:08:45.494,0:08:48.316
Đó là K quay, vậy khi[br]một vật quay,

0:08:48.316,0:08:50.483
nó sẽ có động năng quay.

0:08:50.483,0:08:52.718
Nếu vật di chuyển tịnh tiến

0:08:52.718,0:08:54.500
nó sẽ có động năng tịnh tiến,

0:08:54.500,0:08:56.515
tức là nếu khối tâm di chuyển,

0:08:56.515,0:08:59.986
và vật vừa di chuyển tịnh tiến,[br]vừa quay,

0:08:59.986,0:09:02.435
vật sẽ có cả hai động năng trên

0:09:02.435,0:09:04.948
cùng lúc, và điều này rất thú vị,

0:09:04.948,0:09:08.430
nếu một vật vừa di chuyển[br]tịnh tiến, vừa quay, và bạn cần

0:09:08.430,0:09:11.390
tìm tổng động năng của vật,

0:09:11.390,0:09:14.004
bạn chỉ cần cộng hai đại lượng đó.

0:09:14.004,0:09:17.147
Tôi lấy động năng tịnh tiến[br]1 phần 2 M nhân V bình phương,

0:09:17.147,0:09:20.573
và V ở đây sẽ là vận tốc của khối tâm.

0:09:20.573,0:09:22.157
Bạn chú ý nhé.

0:09:22.157,0:09:23.749
Tôi xóa bớt bảng để

0:09:23.749,0:09:25.130
lấy chỗ trống nhé.

0:09:25.130,0:09:28.741
Nếu bạn lấy 1 phần 2 M, nhân với[br]bình phương của vận tốc của

0:09:28.741,0:09:31.655
khối tâm, bạn sẽ được tổng[br]động năng tịnh tiến

0:09:31.655,0:09:33.239
của quả bóng chày.

0:09:33.239,0:09:36.386
Và nếu chúng ta cộng nó với[br]1 phần 2 I nhân omega bình phương,

0:09:36.386,0:09:39.184
omega quanh khối tâm, bạn sẽ có

0:09:39.184,0:09:43.688
tổng động năng, cả động năng quay[br]và động năng tịnh tiến,

0:09:43.688,0:09:46.624
thật tuyệt, chúng ta có thể xác định[br]tổng động năng

0:09:46.624,0:09:49.889
của tất cả, chuyển động quay,[br]chuyển động tịnh tiến,

0:09:49.889,0:09:52.580
chỉ bằng cách cộng hai[br]đại lượng đó vào.

0:09:52.580,0:09:54.049
Vậy một ví dụ của nó sẽ là,

0:09:54.049,0:09:55.796
để tôi xóa bảng nhé.

0:09:55.796,0:09:59.180
Giả sử quả bóng chày,[br]ai đó ném nó,

0:09:59.180,0:10:02.582
và súng bắn tốc độ cho thấy[br]quả bóng được ném đi

0:10:02.582,0:10:04.799
với tốc độ 40 m trên giây.

0:10:04.799,0:10:07.452
Quả bóng bay về dĩa nhà với[br]tốc độ 40 m trên giây.

0:10:07.452,0:10:09.858
Khối tâm của quả bóng di chuyển

0:10:09.858,0:10:12.551
với tốc độ 40 m trên giây[br]về phía dĩa nhà.

0:10:12.551,0:10:15.094
Và giả sử, người ném bóng[br]cũng ném khéo.

0:10:15.094,0:10:18.107
Quả bóng quay với vận tốc góc

0:10:18.107,0:10:20.190
là 50 radian trên giây.

0:10:22.264,0:10:24.376
Chúng ta biết khối lượng[br]quả bóng chày,

0:10:24.376,0:10:28.781
tôi vừa tra, khoảng 0,145 kg

0:10:28.781,0:10:31.795
và bán kính của quả bóng,[br]là khoảng

0:10:31.795,0:10:35.388
7 cm, đổi ra mét sẽ bằng

0:10:35.388,0:10:38.865
0,07 m, vậy chúng ta có thể[br]tính được

0:10:38.865,0:10:41.240
động năng quay, và quả bóng sẽ

0:10:41.240,0:10:43.202
có cả động năng quay và

0:10:43.202,0:10:45.048
động năng tịnh tiến.

0:10:45.048,0:10:47.875
Động năng tịnh tiến sẽ[br]bằng 1 phần 2

0:10:47.875,0:10:50.835
khối lượng quả bóng chày[br]nhân với bình phương tốc độ

0:10:50.835,0:10:53.993
của khối tâm quả bóng chày,[br]tức là 1 phần 2, nhân với

0:10:53.993,0:10:57.626
khối lượng quả bóng là 0,145[br]và tốc độ khối tâm của

0:10:57.626,0:11:00.650
quả bóng chày là 40, đó là[br]tốc độ di chuyển

0:11:00.650,0:11:02.712
của khối tâm quả bóng chày này.

0:11:02.712,0:11:06.712
Tính tất cả ra, chúng ta[br]sẽ có 116 jun

0:11:06.712,0:11:08.894
động năng tịnh tiến.

0:11:08.894,0:11:11.246
Vậy còn động năng quay[br]là bao nhiêu,

0:11:11.246,0:11:13.281
chúng ta có động năng quay

0:11:13.281,0:11:16.088
bởi quả bóng chày cũng đang quay.

0:11:16.088,0:11:19.587
Nó là bao nhiêu, chúng ta lấy[br]1 phần 2 I nhân omega bình phương.

0:11:19.587,0:11:22.484
Tôi sẽ có 1 phần 2, I là bao nhiêu,[br]quả bóng chày là

0:11:22.484,0:11:26.328
hình cầu, nếu bạn tìm hiểu[br]mô men quán tính của hình cầu

0:11:26.328,0:11:29.665
vì tôi không muốn tính[br]tổng tất cả các

0:11:29.665,0:11:32.999
M nhân R bình phương, nếu bạn[br]tính nó bằng giải tích,

0:11:32.999,0:11:34.873
bạn sẽ được công thức này.

0:11:34.873,0:11:36.995
Trong một lớp học vật lý[br]dùng đại số,

0:11:36.995,0:11:38.900
bạn có thể tra cứu[br]điều này trong sách,

0:11:38.900,0:11:41.635
trong bảng biểu nào đó,[br]hoặc tìm hiểu trên mạng.

0:11:41.635,0:11:45.763
Với một hình cầu, mô men quán tính[br]của nó là 2 phần 5 M nhân R bình phương,

0:11:45.763,0:11:48.619
nói cách khác, 2 phần 5[br]khối lượng quả bóng chày

0:11:48.619,0:11:50.459
nhân với bình phương bán kính của nó.

0:11:50.459,0:11:53.627
Đó là I, là mô men quán tính[br]của hình cầu.

0:11:53.627,0:11:56.235
Vậy chúng ta coi quả bóng chày[br]là một hình cầu.

0:11:56.235,0:11:59.358
Tức là khối lượng của nó phân bố đều,[br]dù sự thực không hẳn vậy,

0:11:59.358,0:12:00.954
nhưng chỉ cần áng chừng vậy thôi.

0:12:00.954,0:12:03.019
Rồi chúng ta nhân với omega bình phương,

0:12:03.019,0:12:04.754
tốc độ góc bình phương.

0:12:04.754,0:12:07.137
Vậy chúng ta được gì, chúng ta[br]sẽ có 1 phần 2

0:12:07.137,0:12:11.222
nhân 2 phần 5, khối lượng[br]quả bóng là 0,145.

0:12:11.222,0:12:13.284
Bán kính quả bóng là khoảng,

0:12:13.284,0:12:18.027
0,07 mét, nên chúng ta có[br]0,07 mét bình phương, và cuối cùng

0:12:18.027,0:12:20.494
chúng ta nhân với omega bình phương

0:12:20.494,0:12:23.238
là 50 radian trên giây bình phương,

0:12:23.238,0:12:25.821
và kết quả là 0,355 jun

0:12:28.705,0:12:31.416
nên có rất ít năng lượng của quả bóng

0:12:31.416,0:12:33.034
tạo nên chuyển động quay.

0:12:33.034,0:12:36.449
Hầu hết năng lượng của nó[br]nằm ở dạng động năng tịnh tiến,

0:12:36.449,0:12:38.521
cũng dễ hiểu thôi.

0:12:38.521,0:12:40.895
Việc quả bóng đang bay vèo về

0:12:40.895,0:12:43.901
dĩa nhà mới là thứ làm bạn đau[br]khi quả bóng đập vào

0:12:43.901,0:12:46.049
chứ không phải là việc[br]quả bóng đang quay,

0:12:46.049,0:12:48.545
sự quay đó không làm đau bạn nhiều

0:12:48.545,0:12:50.705
bởi động năng của quả bóng

0:12:50.705,0:12:54.466
hầu hết đều ở dạng[br]động năng tịnh tiến.

0:12:54.466,0:12:57.154
Nhưng nếu bạn cần tính[br]tổng động năng của nó,

0:12:57.154,0:12:59.135
bạn cần cộng cả hai đại lượng vào.

0:12:59.135,0:13:02.641


0:13:02.641,0:13:04.937


0:13:04.937,0:13:09.104


0:13:10.046,0:13:12.546


0:13:14.425,0:13:15.592


0:13:18.343,0:13:20.590


0:13:20.590,0:13:23.156


0:13:23.156,0:13:26.787


0:13:26.787,0:13:29.564


0:13:29.564,0:13:32.071


0:13:32.071,0:13:34.552


0:13:34.552,0:13:36.161


0:13:36.161,0:13:38.640


0:13:38.640,0:13:41.035


0:13:41.035,0:13:43.635


0:13:43.635,0:13:46.209


0:13:46.209,0:13:49.007


0:13:49.007,0:13:52.032


0:13:52.032,0:13:56.319


0:13:56.319,0:13:58.423


0:13:58.423,0:14:01.423