[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.42,0:00:02.10,Default,,0000,0000,0000,,Böyük liqa\Nbeysbolçusu topu sürətlə Dialogue: 0,0:00:02.10,0:00:05.64,Default,,0000,0000,0000,,atanda,o topun mütləq\Nkinetik enerjisi olur. Dialogue: 0,0:00:05.64,0:00:07.58,Default,,0000,0000,0000,,Bunu bilirik ki, əgər topun qarşısına\Nçıxsanız Dialogue: 0,0:00:07.58,0:00:09.43,Default,,0000,0000,0000,,o sizin üzərinizdə iş görəcək. Sizi\Nincidə bilər. Dialogue: 0,0:00:09.43,0:00:10.58,Default,,0000,0000,0000,,Diqqət etməlisiniz. Dialogue: 0,0:00:10.58,0:00:14.21,Default,,0000,0000,0000,,Amma mənim sualım belədir:\NƏksər meydançalarda, Dialogue: 0,0:00:14.21,0:00:15.86,Default,,0000,0000,0000,,sizin topu atmadığınız halda, Dialogue: 0,0:00:15.86,0:00:19.16,Default,,0000,0000,0000,,sadəcə topun öz özünə fırlanması ilə Dialogue: 0,0:00:19.16,0:00:21.80,Default,,0000,0000,0000,,əsas lövhəyə doğru yönəlməsi,\Nsizcə topun əlavə Dialogue: 0,0:00:21.80,0:00:24.20,Default,,0000,0000,0000,,kinetik enerjiyə malik olması deməkdir mi? Dialogue: 0,0:00:24.20,0:00:26.57,Default,,0000,0000,0000,,Yaxşı bunu necə başa düşə bilərik? Dialogue: 0,0:00:26.57,0:00:28.99,Default,,0000,0000,0000,,Bu videonun əsas məqsədi budur. Dialogue: 0,0:00:28.99,0:00:31.27,Default,,0000,0000,0000,,Bir cismin fırlanma kinetik enerjisinin nə Dialogue: 0,0:00:31.27,0:00:33.65,Default,,0000,0000,0000,,olduğunu necə müəyyənləşdirə bilərik? Dialogue: 0,0:00:33.65,0:00:35.77,Default,,0000,0000,0000,,Əgər mən bu işi ilk\Ndəfə etsəydim, Dialogue: 0,0:00:35.77,0:00:37.80,Default,,0000,0000,0000,,düşünərdim ki, Dialogue: 0,0:00:37.80,0:00:40.56,Default,,0000,0000,0000,,adi kinetik enerjinin\Nnecə olduğunu bilirəm. Dialogue: 0,0:00:40.56,0:00:42.88,Default,,0000,0000,0000,,Adi kinetik enerjinin düsturu Dialogue: 0,0:00:42.88,0:00:45.95,Default,,0000,0000,0000,,1/2 m v kvadratdır. Dialogue: 0,0:00:45.95,0:00:48.57,Default,,0000,0000,0000,,Deyək ki, mənə fırlanma\Nkinetik enerji lazımdır. Dialogue: 0,0:00:48.57,0:00:50.96,Default,,0000,0000,0000,,Gəlin, bunu k fırlanma adlandırım Dialogue: 0,0:00:50.96,0:00:52.50,Default,,0000,0000,0000,,və bu nə olacaq? Dialogue: 0,0:00:52.50,0:00:54.96,Default,,0000,0000,0000,,Yaxşı, mən fırlanan obyektləri bilirəm, Dialogue: 0,0:00:54.96,0:00:58.76,Default,,0000,0000,0000,,kütlənin fırlanma ekvivalenti\Nətalət momentidir. Dialogue: 0,0:00:58.76,0:01:01.46,Default,,0000,0000,0000,,Beləliklə, mən kütlə əvəzinə Dialogue: 0,0:01:01.46,0:01:04.35,Default,,0000,0000,0000,,ətalət momentini yazacağam. Çünki Dialogue: 0,0:01:04.35,0:01:06.81,Default,,0000,0000,0000,,fırlanma üçün Nyutonun 2-ci qanununda\Nkütlə əvəzinə Dialogue: 0,0:01:06.81,0:01:09.09,Default,,0000,0000,0000,,ətalət momenti yazılır, yəni əvəz etmək\Nmümkündür. Dialogue: 0,0:01:09.09,0:01:12.19,Default,,0000,0000,0000,,Sürətin kvadratının əvəzinə də, \Nfırlanan bir cisimdir deyə Dialogue: 0,0:01:12.19,0:01:15.28,Default,,0000,0000,0000,,bucaq sürətinin kvadratı\Nkimi yaza bilərəm. Dialogue: 0,0:01:15.28,0:01:16.90,Default,,0000,0000,0000,,Belə çıxır ki, bu doğrudur. Dialogue: 0,0:01:16.90,0:01:20.01,Default,,0000,0000,0000,,Siz tez-tez törəmə edə bilərsiniz, bu,\Nhəqiqətən bir törəmə deyil, Dialogue: 0,0:01:20.01,0:01:22.52,Default,,0000,0000,0000,,sadəcə bir növ məntiqli \Nşəkildə təxmin edirsiniz, Dialogue: 0,0:01:22.52,0:01:25.80,Default,,0000,0000,0000,,amma bəzən xətti ifadələrin fırlanma \Nqarşılığı üçün düsturu Dialogue: 0,0:01:25.80,0:01:29.78,Default,,0000,0000,0000,,hər bir dəyişəni fırlanma qarşılığı ilə Dialogue: 0,0:01:29.78,0:01:32.42,Default,,0000,0000,0000,,əvəz edərək ala bilərsiniz. Dialogue: 0,0:01:32.42,0:01:35.25,Default,,0000,0000,0000,,Beləliklə, mən kütləni fırlanma kütləsi\Nilə əvəzləyib ətalət momentini almışam. Dialogue: 0,0:01:35.25,0:01:37.72,Default,,0000,0000,0000,,Sürəti fırlanma sürəti ilə əvəz etsəm, Dialogue: 0,0:01:37.72,0:01:40.74,Default,,0000,0000,0000,,bucaq sürətini alıram və\Nbu düzgün düsturdur. Dialogue: 0,0:01:40.74,0:01:43.30,Default,,0000,0000,0000,,Beləliklə, bu videoda bizim\Nehtiyacımız olan şey Dialogue: 0,0:01:43.30,0:01:44.91,Default,,0000,0000,0000,,bunun əslində həqiqi törəmə\Nolmadığını göstərməkdir Dialogue: 0,0:01:44.91,0:01:47.72,Default,,0000,0000,0000,,çünki bunu sübut etmədik, sadəcə\Nbunun həqiqi olduğunu göstərdik. Dialogue: 0,0:01:47.72,0:01:50.11,Default,,0000,0000,0000,,Bu beysbol topu kimi\Nfırlanan bir cismin Dialogue: 0,0:01:50.11,0:01:52.99,Default,,0000,0000,0000,,fırlanma kinetik enerjisi olduğunu Dialogue: 0,0:01:52.99,0:01:54.35,Default,,0000,0000,0000,,necə sübut edək? Dialogue: 0,0:01:54.35,0:01:56.100,Default,,0000,0000,0000,,Bilməli olduğumuz ilk şey budur\Nki, bu fırlanma Dialogue: 0,0:01:56.100,0:01:59.68,Default,,0000,0000,0000,,kinetik enerjisi əslində yeni bir növ Dialogue: 0,0:01:59.68,0:02:02.30,Default,,0000,0000,0000,,kinetik enerji deyil,\Nfırlanan bir şey üçün Dialogue: 0,0:02:02.30,0:02:05.72,Default,,0000,0000,0000,,hələ də eyni köhnə adi\Nkinetik enerjidir. Dialogue: 0,0:02:05.72,0:02:07.05,Default,,0000,0000,0000,,Demək istədiyim budur. Dialogue: 0,0:02:07.05,0:02:09.82,Default,,0000,0000,0000,,Təsəvvür edin ki, bu top\Nbir dairədə fırlanır. Dialogue: 0,0:02:09.82,0:02:13.32,Default,,0000,0000,0000,,Topun hər bir nöqtəsi müəyyən\Nbir sürətlə hərəkət edir, Dialogue: 0,0:02:13.32,0:02:15.46,Default,,0000,0000,0000,,demək istədiyim odur ki, Dialogue: 0,0:02:15.46,0:02:18.61,Default,,0000,0000,0000,,topun ən yuxarı hissəsini\Nkiçik bir dəri parçası Dialogue: 0,0:02:18.61,0:02:20.37,Default,,0000,0000,0000,,kimi təsəvvür etsək, o irəli\Ndoğru sürət alacaq. Dialogue: 0,0:02:20.37,0:02:23.48,Default,,0000,0000,0000,,Mən bu kiçik kütləli hissəni\NM bir və onun Dialogue: 0,0:02:23.48,0:02:27.19,Default,,0000,0000,0000,,sürətini V adlandıracağam. Dialogue: 0,0:02:27.19,0:02:29.74,Default,,0000,0000,0000,,Eynilə, dəri üzərindəki bu nöqtəni,\Nmən M iki Dialogue: 0,0:02:29.74,0:02:32.29,Default,,0000,0000,0000,,adlandıracağam. Bu, fırlanan bir dairə\Nolduğu üçün aşağıya Dialogue: 0,0:02:32.29,0:02:35.71,Default,,0000,0000,0000,,doğru hərəkət edəcək,\Nbeləliklə, bunu da V iki adlandıracağam Dialogue: 0,0:02:35.71,0:02:38.37,Default,,0000,0000,0000,,və oxa yaxın olan nöqtələr daha\Nkiçik sürətlə hərəkət Dialogue: 0,0:02:38.37,0:02:41.03,Default,,0000,0000,0000,,edəcək, buna görə də bu nöqtəni\Nbiz M üç Dialogue: 0,0:02:41.03,0:02:43.78,Default,,0000,0000,0000,,adlandıracağıq, V üç sürəti ilə\Naşağı hərəkət edəcəyik, Dialogue: 0,0:02:43.78,0:02:46.77,Default,,0000,0000,0000,,amma bu V iki və ya\NV bir qədər böyük deyil. Dialogue: 0,0:02:46.77,0:02:48.08,Default,,0000,0000,0000,,Siz bunu yaxşı görə Dialogue: 0,0:02:48.08,0:02:51.59,Default,,0000,0000,0000,,bilmirsiz, mən daha tünd yaşıl rəngdən\Nistifadə edəcəyəm. Dialogue: 0,0:02:51.59,0:02:54.92,Default,,0000,0000,0000,,Oxa yaxın hissə M üçdür.\NDeyək ki, mərkəz də bu Dialogue: 0,0:02:54.92,0:02:58.78,Default,,0000,0000,0000,,nöqtədir. Oxa\Ndaha yaxın olduğundan bunun sürəti Dialogue: 0,0:02:58.78,0:03:01.41,Default,,0000,0000,0000,,oxdan uzaq nöqtələrdə \Nolanlara nisbətən kiçikdir. Dialogue: 0,0:03:01.41,0:03:03.37,Default,,0000,0000,0000,,Bir az qarışıqdır. Dialogue: 0,0:03:03.37,0:03:05.54,Default,,0000,0000,0000,,Bu topun bütün nöqtələri\Nfərqli sürətlə Dialogue: 0,0:03:05.54,0:03:08.13,Default,,0000,0000,0000,,hərəkət edəcək, belə ki,\Nburadakı nöqtələr oxa çox Dialogue: 0,0:03:08.13,0:03:10.80,Default,,0000,0000,0000,,yaxındır və demək olar ki, hərəkət etmir. Dialogue: 0,0:03:10.80,0:03:12.95,Default,,0000,0000,0000,,Mən bunu M dörd adlandıracağam və o Dialogue: 0,0:03:12.95,0:03:15.09,Default,,0000,0000,0000,,V dörd sürəti ilə hərəkət edəcək. Dialogue: 0,0:03:15.09,0:03:17.68,Default,,0000,0000,0000,,Fırlanma kinetik\Nenerji dedikdə, Dialogue: 0,0:03:17.68,0:03:19.89,Default,,0000,0000,0000,,əslində, bu kütlələrin\Ntopun kütlə Dialogue: 0,0:03:19.89,0:03:23.85,Default,,0000,0000,0000,,mərkəzinə aid olduğu bütün adi\Nkinetik enerji nəzərdə tutulur. Dialogue: 0,0:03:23.85,0:03:26.68,Default,,0000,0000,0000,,Başqa sözlə, K fırlanma, sizin bütün Dialogue: 0,0:03:26.68,0:03:29.46,Default,,0000,0000,0000,,bu enerjiləri cəmləməli olduğunuzu \Nbildirir. Dialogue: 0,0:03:29.46,0:03:32.02,Default,,0000,0000,0000,,Əmsalda 1/2 var,\Nburadakı kiçik dəri hissəsinin Dialogue: 0,0:03:32.02,0:03:33.74,Default,,0000,0000,0000,,bir az kinetik enerjisi olacaq, Dialogue: 0,0:03:33.74,0:03:37.49,Default,,0000,0000,0000,,ona görə də 1/2 M bir,\NV bir kvadratı üstəgəl M iki V iki kvadratı Dialogue: 0,0:03:38.42,0:03:41.05,Default,,0000,0000,0000,,M ikinin də müəyyən\Nkinetik enerjisi olduğuna görə cəmlədik. Dialogue: 0,0:03:41.05,0:03:43.15,Default,,0000,0000,0000,,Narahat olmayın. O aşağıya doğru olsa da Dialogue: 0,0:03:43.15,0:03:45.95,Default,,0000,0000,0000,,vektor olmadığı üçün\Nəhəmiyyət kəsb etmir. Dialogue: 0,0:03:45.95,0:03:49.26,Default,,0000,0000,0000,,Bu V kvadrat olur, ona görə də kinetik\Nenerji vektorial deyil, Dialogue: 0,0:03:49.26,0:03:51.78,Default,,0000,0000,0000,,ona görə də V iki sürətinin aşağı\Ndoğru olmasının Dialogue: 0,0:03:51.78,0:03:54.44,Default,,0000,0000,0000,,əhəmiyyəti yoxdur, çünki \Nbu, sadəcə, sürətdir və Dialogue: 0,0:03:54.44,0:03:58.95,Default,,0000,0000,0000,,buna bənzər şəkildə, 1/2 M üç\NV üç kvadratını əlavə edirsiniz, Dialogue: 0,0:03:58.95,0:04:00.52,Default,,0000,0000,0000,,amma ola bilsin düşünə\Nbilərsiniz ki, bu Dialogue: 0,0:04:00.52,0:04:02.93,Default,,0000,0000,0000,,mümkün deyil, çünki bu topda\Nsonsuz sayda nöqtə Dialogue: 0,0:04:02.93,0:04:05.39,Default,,0000,0000,0000,,var, mən bunu necə edəcəyəm? Dialogue: 0,0:04:05.39,0:04:07.38,Default,,0000,0000,0000,,Yaxşı, sehrli bir şey olacaq, Dialogue: 0,0:04:07.38,0:04:09.53,Default,,0000,0000,0000,,bu mənim sevimli kiçik\Ntörəmələrimdən biridir. Dialogue: 0,0:04:09.53,0:04:12.13,Default,,0000,0000,0000,,Nə baş verdiyini izləyin. Dialogue: 0,0:04:12.13,0:04:15.07,Default,,0000,0000,0000,,Bütün bunları toplasam,\NK fırlanma Dialogue: 0,0:04:15.07,0:04:17.66,Default,,0000,0000,0000,,bütün bunların cəmidir.\NMən, bu topun hər bir Dialogue: 0,0:04:17.66,0:04:21.49,Default,,0000,0000,0000,,nöqtəsini 1/2 M V kvadratlarının\Ncəmi kimi yaza bilərəm. Dialogue: 0,0:04:22.46,0:04:25.42,Default,,0000,0000,0000,,Bu beysbol topunu çox, çox kiçik\Nparçalara ayırdığınızı Dialogue: 0,0:04:25.42,0:04:27.76,Default,,0000,0000,0000,,təsəvvür edin. Dialogue: 0,0:04:27.76,0:04:30.07,Default,,0000,0000,0000,,Bunu fiziki olaraq etməyin,ancaq\Nzehni olaraq, Dialogue: 0,0:04:30.07,0:04:33.04,Default,,0000,0000,0000,,sadəcə, bu topun\Nçox kiçik hissələrini, Dialogue: 0,0:04:33.04,0:04:35.92,Default,,0000,0000,0000,,hissəciklərini nə qədər sürətlə\Ngetdiyini nəzərə alaraq təsəvvür edin. Dialogue: 0,0:04:35.92,0:04:38.94,Default,,0000,0000,0000,,Demək istədiyim odur ki,\Nbütün bunları əlavə etmək və Dialogue: 0,0:04:38.94,0:04:41.36,Default,,0000,0000,0000,,ümumi fırlanma kinetik\Nenerjisini almaq, Dialogue: 0,0:04:41.36,0:04:42.97,Default,,0000,0000,0000,,qeyri-mümkün görünür. Dialogue: 0,0:04:42.97,0:04:44.55,Default,,0000,0000,0000,,Amma sehrli bir şey baş verəcək, Dialogue: 0,0:04:44.55,0:04:45.77,Default,,0000,0000,0000,,Bunu\Nburada edəcəyik. Dialogue: 0,0:04:45.77,0:04:48.35,Default,,0000,0000,0000,,Biz yenidən yaza bilərik,\Nburda problem V-dir. Dialogue: 0,0:04:48.35,0:04:50.76,Default,,0000,0000,0000,,Bütün bu nöqtələrin V sürəti fərqlidir, Dialogue: 0,0:04:50.76,0:04:52.71,Default,,0000,0000,0000,,lakin biz bunu V olaraq yazmaq əvəzinə\N Dialogue: 0,0:04:52.71,0:04:55.12,Default,,0000,0000,0000,,fizikada etməyi sevdiyimiz\Nbir hiylədən istifadə Dialogue: 0,0:04:55.12,0:04:57.77,Default,,0000,0000,0000,,edə bilərik, biz V kimi yazmaq yerinə,\Nbilirik Dialogue: 0,0:04:57.77,0:05:01.56,Default,,0000,0000,0000,,ki, fırlanan şeylər üçün V\Nsadəcə R vur omeqadır. Dialogue: 0,0:05:01.56,0:05:04.13,Default,,0000,0000,0000,,Radius, hansı ki, oxdan nə\Nqədər uzaq olduğunuzu Dialogue: 0,0:05:04.13,0:05:06.88,Default,,0000,0000,0000,,bildirir, vurulsun bucaq sürəti.\NBu da sizə Dialogue: 0,0:05:06.88,0:05:09.36,Default,,0000,0000,0000,,normal sürəti verir. Dialogue: 0,0:05:09.36,0:05:12.14,Default,,0000,0000,0000,,Bu düstur həqiqətən çox əlverişlidir,\Nona görə də biz V-ni Dialogue: 0,0:05:12.14,0:05:16.18,Default,,0000,0000,0000,,R vur omeqa ilə əvəz edəcəyik,\Nbu bizə R omeqa verəcək Dialogue: 0,0:05:16.18,0:05:18.35,Default,,0000,0000,0000,,və siz hələ onu\Nkvadratlaşdırmalısınız və düşünə bilərsiniz ki, Dialogue: 0,0:05:18.35,0:05:19.99,Default,,0000,0000,0000,,bunu belə hesablamaq\Npisdir, yaxşı Dialogue: 0,0:05:19.99,0:05:21.08,Default,,0000,0000,0000,,bunun üçün nə edirik. Dialogue: 0,0:05:21.08,0:05:24.02,Default,,0000,0000,0000,,Baxın, bunu əlavə etsək,\N1/2 M, Dialogue: 0,0:05:24.02,0:05:26.85,Default,,0000,0000,0000,,R kvadratı və omeqa\Nkvadratı alacağam Dialogue: 0,0:05:26.85,0:05:28.96,Default,,0000,0000,0000,,və bunun əslində daha\Nyaxşı olmasının səbəbi Dialogue: 0,0:05:28.96,0:05:32.63,Default,,0000,0000,0000,,odur ki, bu topda hər bir nöqtə\Nfərqli V sürətinə malik olsa da, Dialogue: 0,0:05:32.63,0:05:35.49,Default,,0000,0000,0000,,onların hamısı eyni bucaq\Nsürəti yəni omeqaya malikdir. Dialogue: 0,0:05:35.49,0:05:38.32,Default,,0000,0000,0000,,Bu bucaq kəmiyyətlərinin\Nyaxşı cəhəti odur ki, oxdan nə Dialogue: 0,0:05:38.32,0:05:41.62,Default,,0000,0000,0000,,qədər uzaq olmağınızdan asılı\Nolmayaraq, topun hər Dialogue: 0,0:05:41.62,0:05:43.87,Default,,0000,0000,0000,,nöqtəsi üçün eynidir Dialogue: 0,0:05:43.87,0:05:46.04,Default,,0000,0000,0000,,və onlar hər nöqtə üçün\Neyni olduğuna görə mən Dialogue: 0,0:05:46.04,0:05:48.63,Default,,0000,0000,0000,,onu toplamadan mötərizə xaricinə \Nçıxara bilərəm. Bu cəmi yenidən Dialogue: 0,0:05:48.63,0:05:51.61,Default,,0000,0000,0000,,yazsaq, ümumiyyətlə, bütün kütlələr olan\Nsabitləri Dialogue: 0,0:05:51.61,0:05:54.82,Default,,0000,0000,0000,,mötərizə xaricinə\Nçıxara bilərəm, buna görə də bunu Dialogue: 0,0:05:54.82,0:05:58.22,Default,,0000,0000,0000,,M vur R kvadratının cəminin\Nyarısı kimi yaza bilərəm. Dialogue: 0,0:05:58.22,0:06:01.80,Default,,0000,0000,0000,,Bu toplamanı Dialogue: 0,0:06:02.78,0:06:06.60,Default,,0000,0000,0000,,bitirmək üçün omeqanı\Nkvadrat şəklində mötərizə xaricinə Dialogue: 0,0:06:06.60,0:06:08.56,Default,,0000,0000,0000,,çıxarıram, çünki hər bir\Ntermin üçün eynidir. Dialogue: 0,0:06:08.56,0:06:11.44,Default,,0000,0000,0000,,Mən, əsasən, bütün bu şərtləri\Ntoplamada Dialogue: 0,0:06:11.44,0:06:13.86,Default,,0000,0000,0000,,əmsallaşdırıram, burada olduğu kimi, Dialogue: 0,0:06:13.86,0:06:15.55,Default,,0000,0000,0000,,bunların hamısı 2-yə bölünür. Dialogue: 0,0:06:15.55,0:06:17.49,Default,,0000,0000,0000,,Təsəvvür edin ki, 1/2-i Dialogue: 0,0:06:17.49,0:06:18.98,Default,,0000,0000,0000,,ayırıb bu bütöv Dialogue: 0,0:06:18.98,0:06:22.14,Default,,0000,0000,0000,,kəmiyyəti 1/2 M bir V bir kvadrat Dialogue: 0,0:06:22.14,0:06:24.17,Default,,0000,0000,0000,,üstəgəl M iki və V iki kvadrat və s. kimi\Nyazıram. Dialogue: 0,0:06:24.17,0:06:26.06,Default,,0000,0000,0000,,Mən burada bunu 1/2,\Nomeqa kvadratı Dialogue: 0,0:06:26.06,0:06:28.62,Default,,0000,0000,0000,,üçün edirəm,\Nona görə də, Dialogue: 0,0:06:28.62,0:06:31.08,Default,,0000,0000,0000,,V-ni R vur omeqa ilə əvəz etmək daha yaxşıdır. Dialogue: 0,0:06:31.08,0:06:32.54,Default,,0000,0000,0000,,Omeqa hamısı üçün eynidir, Dialogue: 0,0:06:32.54,0:06:33.82,Default,,0000,0000,0000,,bunu çıxara bilərsiniz. Dialogue: 0,0:06:33.82,0:06:35.51,Default,,0000,0000,0000,,Siz hələ də narahat \Nola bilərsiniz, Dialogue: 0,0:06:35.51,0:06:37.99,Default,,0000,0000,0000,,deyə bilərsiniz ki, hələ də\NM-də problem var, Dialogue: 0,0:06:37.99,0:06:39.99,Default,,0000,0000,0000,,çünki fərqli nöqtələrdə M-lər fərqlidir. Dialogue: 0,0:06:39.99,0:06:42.16,Default,,0000,0000,0000,,Biz burada bütün bu R\Nkvadratlarında ilişib Dialogue: 0,0:06:42.16,0:06:44.63,Default,,0000,0000,0000,,qalmışıq, topdakı bütün\Nbu nöqtələrin R-ləri fərqlidir, Dialogue: 0,0:06:44.63,0:06:46.33,Default,,0000,0000,0000,,hamısı oxdan\Nfərqli nöqtələrdir, Dialogue: 0,0:06:46.33,0:06:48.56,Default,,0000,0000,0000,,oxdan fərqli məsafələrdir.\NBiz bunları xaricə Dialogue: 0,0:06:48.56,0:06:51.45,Default,,0000,0000,0000,,çıxara bilmirik. Bəs nə edək?\NƏgər zirəksinizsə, Dialogue: 0,0:06:51.45,0:06:53.79,Default,,0000,0000,0000,,bu ifadəni tanımalısınız. Dialogue: 0,0:06:53.79,0:06:56.62,Default,,0000,0000,0000,,Bu ifadə cismin\Nümumi ətalət momentindən Dialogue: 0,0:06:56.62,0:06:59.30,Default,,0000,0000,0000,,başqa bir şey deyil. Dialogue: 0,0:06:59.30,0:07:01.63,Default,,0000,0000,0000,,Unutmayın ki, əvvəllər öyrəndiyimiz\Nbir cismin Dialogue: 0,0:07:01.63,0:07:04.39,Default,,0000,0000,0000,,ətalət momenti sadəcə M \Nvur R kvadratıdır. Dialogue: 0,0:07:04.39,0:07:06.41,Default,,0000,0000,0000,,Buna görə də nöqtənin ətalət momenti Dialogue: 0,0:07:06.41,0:07:09.12,Default,,0000,0000,0000,,M R kvadratıdır və bu nöqtələrin hamısının Dialogue: 0,0:07:09.12,0:07:12.48,Default,,0000,0000,0000,,kütləsinin ətalət momenti bütün M R\Nkvadratlarının cəmidir. Dialogue: 0,0:07:12.48,0:07:15.40,Default,,0000,0000,0000,,Bizim burada əldə etdiyimiz,\Nsadəcə, Dialogue: 0,0:07:15.40,0:07:19.51,Default,,0000,0000,0000,,topun ətalət momentidir. Dialogue: 0,0:07:19.51,0:07:22.12,Default,,0000,0000,0000,,Hər hansı obyektin xüsusi\Nformada olmasına Dialogue: 0,0:07:22.12,0:07:24.29,Default,,0000,0000,0000,,ehtiyac yoxdur, biz bütün M R Dialogue: 0,0:07:24.29,0:07:26.100,Default,,0000,0000,0000,,kvadratlarını cəmləyəcəyik, bu\Nhəmişə ümumi Dialogue: 0,0:07:26.100,0:07:28.64,Default,,0000,0000,0000,,ətalət momenti olacaq. Dialogue: 0,0:07:28.64,0:07:30.92,Default,,0000,0000,0000,,Beləliklə, tapdığımız budur ki,\NK fırlanma bu Dialogue: 0,0:07:30.92,0:07:34.07,Default,,0000,0000,0000,,kəmiyyətin yarısına bərabərdir, Dialogue: 0,0:07:34.07,0:07:35.95,Default,,0000,0000,0000,,yəni I, ətalət momenti vur omeqa Dialogue: 0,0:07:35.95,0:07:38.28,Default,,0000,0000,0000,,kvadratı. Düstur budur. Biz buraya\Nqədər Dialogue: 0,0:07:38.28,0:07:40.00,Default,,0000,0000,0000,,ancaq təxmin edərək gəldik, Dialogue: 0,0:07:40.00,0:07:41.85,Default,,0000,0000,0000,,amma, əslində, bu, düzdür, Dialogue: 0,0:07:41.85,0:07:43.86,Default,,0000,0000,0000,,çünki siz həmişə bu\Nkəmiyyəti Dialogue: 0,0:07:43.86,0:07:46.20,Default,,0000,0000,0000,,buradan alırsınız, yəni\Nobyektin forması nə olursa Dialogue: 0,0:07:46.20,0:07:47.68,Default,,0000,0000,0000,,olsun omeqa kvadratının yarısıdır. Dialogue: 0,0:07:47.68,0:07:49.42,Default,,0000,0000,0000,,Beləliklə, bu sizə nə\Ndeyir? Bu Dialogue: 0,0:07:49.42,0:07:52.35,Default,,0000,0000,0000,,kəmiyyətin bizə verdiyi\Nşey, kütlənin mərkəzindəki Dialogue: 0,0:07:52.35,0:07:55.67,Default,,0000,0000,0000,,bütün nöqtələrin ümumi\Nfırlanma kinetik enerjisidir, Dialogue: 0,0:07:55.67,0:07:58.59,Default,,0000,0000,0000,,lakin burada sizə verilmir. Dialogue: 0,0:07:58.59,0:08:01.04,Default,,0000,0000,0000,,Buradakı bu ifadəyə çevrilmə kinetik Dialogue: 0,0:08:01.04,0:08:03.45,Default,,0000,0000,0000,,enerjisi daxil deyil, ona\Ngörə də bu Dialogue: 0,0:08:03.45,0:08:06.29,Default,,0000,0000,0000,,topunun havada uçması faktı Dialogue: 0,0:08:06.29,0:08:08.14,Default,,0000,0000,0000,,bu düstura daxil edilmir. Dialogue: 0,0:08:08.14,0:08:10.26,Default,,0000,0000,0000,,Topun havada hərəkət etməsini Dialogue: 0,0:08:10.26,0:08:12.39,Default,,0000,0000,0000,,nəzərə almadıq, başqa sözlə desək, Dialogue: 0,0:08:12.39,0:08:13.98,Default,,0000,0000,0000,,bu topun faktiki kütlə Dialogue: 0,0:08:13.98,0:08:16.79,Default,,0000,0000,0000,,mərkəzinin havada çevrildiyini Dialogue: 0,0:08:16.79,0:08:19.20,Default,,0000,0000,0000,,nəzərə almadıq. Dialogue: 0,0:08:19.20,0:08:21.36,Default,,0000,0000,0000,,Ancaq bu düsturla \Nbunu asanlıqla edə Dialogue: 0,0:08:21.36,0:08:24.28,Default,,0000,0000,0000,,bilərik. Bu çevrilmə kinetik enerjisidir. Dialogue: 0,0:08:24.28,0:08:26.93,Default,,0000,0000,0000,,Bəzən adi kinetik\Nenerjini yazmaq əvəzinə, Dialogue: 0,0:08:26.93,0:08:29.84,Default,,0000,0000,0000,,bunun həqiqətən də çevrilmə kinetik Dialogue: 0,0:08:29.84,0:08:31.79,Default,,0000,0000,0000,,enerjisi olduğunu müəyyən etməliyik. Dialogue: 0,0:08:31.79,0:08:34.36,Default,,0000,0000,0000,,Bir şeyin enerjisini, o cismin kütlə \Nmərkəzinin hərəkət etməsi ilə bağlayan Dialogue: 0,0:08:34.36,0:08:37.70,Default,,0000,0000,0000,,çevrilmə kinetik enerjisi üçün\Nbir düstur var və Dialogue: 0,0:08:37.70,0:08:40.52,Default,,0000,0000,0000,,bu düstura görə Dialogue: 0,0:08:40.52,0:08:42.97,Default,,0000,0000,0000,,fırlanan bir cism\Nkinetik enerjiyə Dialogue: 0,0:08:42.97,0:08:45.49,Default,,0000,0000,0000,,sahibdir. Dialogue: 0,0:08:45.49,0:08:48.32,Default,,0000,0000,0000,,Bu K fırlanmadır, ona\Ngörə də cisim fırlanırsa, Dialogue: 0,0:08:48.32,0:08:50.48,Default,,0000,0000,0000,,onun fırlanma kinetik enerjisi var. Dialogue: 0,0:08:50.48,0:08:52.72,Default,,0000,0000,0000,,Bir cisim çevrilirsə, onun Dialogue: 0,0:08:52.72,0:08:54.50,Default,,0000,0000,0000,,çevrilmə kinetik enerjisi var, Dialogue: 0,0:08:54.50,0:08:56.52,Default,,0000,0000,0000,,yəni kütlə mərkəzi hərəkət edirsə, Dialogue: 0,0:08:56.52,0:08:59.99,Default,,0000,0000,0000,,və cisim çevrilirsə və ya fırlanırsa,\Nbu kinetik enerjilərin hər ikisinə Dialogue: 0,0:08:59.99,0:09:02.44,Default,,0000,0000,0000,,sahib olacaq.\NHər ikisinə eyni Dialogue: 0,0:09:02.44,0:09:04.95,Default,,0000,0000,0000,,anda və bu gözəl şeydir. Dialogue: 0,0:09:04.95,0:09:08.43,Default,,0000,0000,0000,,Əgər obyekt çevrilirsə və fırlanırsa\Nvə siz bütün şeyin ümumi Dialogue: 0,0:09:08.43,0:09:11.39,Default,,0000,0000,0000,,kinetik enerjisini tapmaq\Nistəyirsinizsə, sadəcə olaraq Dialogue: 0,0:09:11.39,0:09:14.00,Default,,0000,0000,0000,,bu iki ifadəni toplaya bilərsiz. Dialogue: 0,0:09:14.00,0:09:17.15,Default,,0000,0000,0000,,Əgər yalnız çevrilmənin 1/2\NM V kvadratını götürsəm, Dialogue: 0,0:09:17.15,0:09:20.57,Default,,0000,0000,0000,,bu kütlə mərkəzinin sürəti olacaq. Dialogue: 0,0:09:20.57,0:09:22.16,Default,,0000,0000,0000,,Buna görə diqqətli olmalısınız. Dialogue: 0,0:09:22.16,0:09:23.75,Default,,0000,0000,0000,,İcazə verin, burada bir az\Nyer ayırım Dialogue: 0,0:09:23.75,0:09:25.13,Default,,0000,0000,0000,,bütün bunlardan qurtarım. Dialogue: 0,0:09:25.13,0:09:28.74,Default,,0000,0000,0000,,Kütlə mərkəzinin sürətinin \Nkvadratı vur 1/2 M götürsəniz, Dialogue: 0,0:09:28.74,0:09:31.66,Default,,0000,0000,0000,,topun ümumi çevrilmə kinetik Dialogue: 0,0:09:31.66,0:09:33.24,Default,,0000,0000,0000,,enerjisini əldə edəcəksiniz. Dialogue: 0,0:09:33.24,0:09:36.39,Default,,0000,0000,0000,,Və buna 1/2 omeqa\Nkvadratını əlavə etsək, Dialogue: 0,0:09:36.39,0:09:39.18,Default,,0000,0000,0000,,(kütlə mərkəzinin omeqası)\Nsiz tam kinetik enerjini, Dialogue: 0,0:09:39.18,0:09:43.69,Default,,0000,0000,0000,,həm fırlanma, həm də çevrilməni\Nalacaqsınız. Dialogue: 0,0:09:43.69,0:09:46.62,Default,,0000,0000,0000,,Bu əladır, ümumi\Nkinetik enerjini təyin edə bilərik, Dialogue: 0,0:09:46.62,0:09:49.89,Default,,0000,0000,0000,,fırlanma hərəkəti, çevrilmə\Nhərəkəti, yalnız bu iki Dialogue: 0,0:09:49.89,0:09:52.58,Default,,0000,0000,0000,,ifadəni götürüb topladıq. Dialogue: 0,0:09:52.58,0:09:54.05,Default,,0000,0000,0000,,Buna misal olaraq nə ola bilər Dialogue: 0,0:09:54.05,0:09:55.80,Default,,0000,0000,0000,,gəlin bütün bunları silim. Dialogue: 0,0:09:55.80,0:09:59.18,Default,,0000,0000,0000,,Tutaq ki, bu beysbol topu,\Nkimsə bu şeyi atdı Dialogue: 0,0:09:59.18,0:10:02.58,Default,,0000,0000,0000,,və cihazla bu beysbolun\Nsaniyədə 40 metr Dialogue: 0,0:10:02.58,0:10:04.80,Default,,0000,0000,0000,,sürətlə havaya atıldığını öyrəndik. Dialogue: 0,0:10:04.80,0:10:07.45,Default,,0000,0000,0000,,Topun kütlə mərkəzi Dialogue: 0,0:10:07.45,0:10:09.86,Default,,0000,0000,0000,,saniyədə 40 metr sürətlə Dialogue: 0,0:10:09.86,0:10:12.55,Default,,0000,0000,0000,,mərkəzə doğru gedir. Dialogue: 0,0:10:12.55,0:10:15.09,Default,,0000,0000,0000,,Deyək ki, kimsə\Nhəqiqətən sürətlə topu atır. Dialogue: 0,0:10:15.09,0:10:18.11,Default,,0000,0000,0000,,Bu şey saniyədə 50 radyan\Nbucaq Dialogue: 0,0:10:18.11,0:10:20.19,Default,,0000,0000,0000,,sürəti ilə fırlanır. Biz Dialogue: 0,0:10:22.26,0:10:24.38,Default,,0000,0000,0000,,topun kütləsini\Nbilirik, ona baxmışam. Dialogue: 0,0:10:24.38,0:10:28.78,Default,,0000,0000,0000,,Topun kütləsi təxminən\N0,145 kiloqramdır, Dialogue: 0,0:10:28.78,0:10:31.80,Default,,0000,0000,0000,,radiusu isə Dialogue: 0,0:10:31.80,0:10:35.39,Default,,0000,0000,0000,,təxminən yeddi santimetrdir, buna\Ngörə də metr baxımından Dialogue: 0,0:10:35.39,0:10:38.86,Default,,0000,0000,0000,,bu 0,07 metr olacaqdır,\Nbeləliklə, biz ümumi kinetik Dialogue: 0,0:10:38.86,0:10:41.24,Default,,0000,0000,0000,,enerjinin nə olduğunu\Ntapa bilərik, bu, fırlanma Dialogue: 0,0:10:41.24,0:10:43.20,Default,,0000,0000,0000,,kinetik enerjisi və çevrilmə kinetik Dialogue: 0,0:10:43.20,0:10:45.05,Default,,0000,0000,0000,,enerjisi olacaq. Dialogue: 0,0:10:45.05,0:10:47.88,Default,,0000,0000,0000,,Çevrilmə kinetik enerjisi\Ntopun kütləsinin Dialogue: 0,0:10:47.88,0:10:50.84,Default,,0000,0000,0000,,yarısı vurulsun topun\Nkütlə mərkəzinin sürətinin Dialogue: 0,0:10:50.84,0:10:53.99,Default,,0000,0000,0000,,kvadratıdır və o bizə 1/2 verəcəkdir. Dialogue: 0,0:10:53.99,0:10:57.63,Default,,0000,0000,0000,,Topun kütləsi 0.145 ,\Nkütlə mərkəzinin sürəti Dialogue: 0,0:10:57.63,0:11:00.65,Default,,0000,0000,0000,,isə 40-dır, bu\Ntopun kütlə mərkəzi Dialogue: 0,0:11:00.65,0:11:02.71,Default,,0000,0000,0000,,belə sürətlə hərəkət edir. Dialogue: 0,0:11:02.71,0:11:06.71,Default,,0000,0000,0000,,Bütün bunları toplasaq,\N116 coul sabit Dialogue: 0,0:11:06.71,0:11:08.89,Default,,0000,0000,0000,,çevrilmə kinetik enerjisi alırıq. Dialogue: 0,0:11:08.89,0:11:11.25,Default,,0000,0000,0000,,Orada nə qədər fırlanma\Nkinetik enerjisi var, Dialogue: 0,0:11:11.25,0:11:13.28,Default,,0000,0000,0000,,topun da döndüyünə\Ngörə fırlanma Dialogue: 0,0:11:13.28,0:11:16.09,Default,,0000,0000,0000,,kinetik enerjimiz olacaq. Dialogue: 0,0:11:16.09,0:11:19.59,Default,,0000,0000,0000,,Nə qədər? Omega\Nkvadratı yarısını Dialogue: 0,0:11:19.59,0:11:22.48,Default,,0000,0000,0000,,istifadə edəcəyik. Məndə 1/2 Dialogue: 0,0:11:22.48,0:11:26.33,Default,,0000,0000,0000,,olacaq, l nədir, yaxşı ki,\Ntop kürədir, əgər sferanın Dialogue: 0,0:11:26.33,0:11:29.66,Default,,0000,0000,0000,,ətalət momentinə baxsanız,\Nmən bütün M R Dialogue: 0,0:11:29.66,0:11:32.100,Default,,0000,0000,0000,,kvadratlarının cəmini etmək istəmirəm,\Nəgər bunu etsəniz hesablamadan istifadə Dialogue: 0,0:11:32.100,0:11:34.87,Default,,0000,0000,0000,,edərək bu düsturu əldə edirsiniz. Dialogue: 0,0:11:34.87,0:11:36.100,Default,,0000,0000,0000,,Bu o deməkdir ki, cəbrə əsaslanan\Nfizika dərsində sadəcə olaraq Dialogue: 0,0:11:36.100,0:11:38.90,Default,,0000,0000,0000,,buna baxmaq lazımdır, bu ya\Nkitabda qrafikdə, ya Dialogue: 0,0:11:38.90,0:11:41.64,Default,,0000,0000,0000,,cədvəldə var, ya da \Nonlayn olaraq internetdən axtara bilərsiniz. Dialogue: 0,0:11:41.64,0:11:45.76,Default,,0000,0000,0000,,Bir kürə üçün ətalət momenti\Nbeşdə iki M R Dialogue: 0,0:11:45.76,0:11:48.62,Default,,0000,0000,0000,,kvadratıdır, yəni topun\Nkütləsinin beşdə ikisi vur Dialogue: 0,0:11:48.62,0:11:50.46,Default,,0000,0000,0000,,radiusunun kvadratına bərabərdir. Dialogue: 0,0:11:50.46,0:11:53.63,Default,,0000,0000,0000,,Bu I kürənin\Nətalət momentidir. Dialogue: 0,0:11:53.63,0:11:56.24,Default,,0000,0000,0000,,Biz topun mükəmməl\Nbir kürə olduğunu fərz edirik. Dialogue: 0,0:11:56.24,0:11:59.36,Default,,0000,0000,0000,,Onun vahid forması var ki, bu\Ntamamilə doğru deyil. Dialogue: 0,0:11:59.36,0:12:00.95,Default,,0000,0000,0000,,Amma olduqca yaxşı bir təxmindir. Dialogue: 0,0:12:00.95,0:12:03.02,Default,,0000,0000,0000,,Sonra bu omeqa kvadratını bucaq sürətinin Dialogue: 0,0:12:03.02,0:12:04.75,Default,,0000,0000,0000,,kvadratına vururuq. Dialogue: 0,0:12:04.75,0:12:07.14,Default,,0000,0000,0000,,Beləliklə, biz nə alacağıq,\N1/2 vur 2 böl Dialogue: 0,0:12:07.14,0:12:11.22,Default,,0000,0000,0000,,5 vur, topun\Nkütləsi hansı k,i o 0.145 idi Dialogue: 0,0:12:11.22,0:12:13.28,Default,,0000,0000,0000,,vur topun radiusu, təxminən\N0.07 metr Dialogue: 0,0:12:13.28,0:12:18.03,Default,,0000,0000,0000,,yəni 0.07 metr kvadrat \Nvə nəhayət, vur omeqa kvadratı Dialogue: 0,0:12:18.03,0:12:20.49,Default,,0000,0000,0000,,və bu da, 50 radyan böl Dialogue: 0,0:12:20.49,0:12:23.24,Default,,0000,0000,0000,,saniyə edəcək və biz onu kvadrata alırıq ki, Dialogue: 0,0:12:23.24,0:12:25.82,Default,,0000,0000,0000,,bu da 0,355 Couldur. Dialogue: 0,0:12:28.70,0:12:31.42,Default,,0000,0000,0000,,Çətin ki, bu topun enerjilərindən\Nbiri onun Dialogue: 0,0:12:31.42,0:12:33.03,Default,,0000,0000,0000,,fırlanması andında olsun. Dialogue: 0,0:12:33.03,0:12:36.45,Default,,0000,0000,0000,,Demək olar ki, bütün enerji\Nçevrilmə enerjisi Dialogue: 0,0:12:36.45,0:12:38.52,Default,,0000,0000,0000,,şəklindədir, bu bir növ məna kəsb edir. Dialogue: 0,0:12:38.52,0:12:40.90,Default,,0000,0000,0000,,Bu beysbol topu \Nmərkəzə doğru Dialogue: 0,0:12:40.90,0:12:43.90,Default,,0000,0000,0000,,atılanda, o sizə\Ndəysə sizi incidəcək. Dialogue: 0,0:12:43.90,0:12:46.05,Default,,0000,0000,0000,,Əksinə, o sizə dəydikdə fırlansa Dialogue: 0,0:12:46.05,0:12:48.54,Default,,0000,0000,0000,,çox da incitməyəcək. Dialogue: 0,0:12:48.54,0:12:50.70,Default,,0000,0000,0000,,Çünki topun kinetik enrjisinin çox hissəsi Dialogue: 0,0:12:50.70,0:12:54.47,Default,,0000,0000,0000,,çevrilmə kinetik enerjisi şəklindədir. Dialogue: 0,0:12:54.47,0:12:57.15,Default,,0000,0000,0000,,Ancaq beysbolun ümumi\Nkinetik enerjisini istəsəniz, Dialogue: 0,0:12:57.15,0:12:59.14,Default,,0000,0000,0000,,bu şərtlərin hər ikisini toplayırsınız. Dialogue: 0,0:12:59.14,0:13:02.64,Default,,0000,0000,0000,,Ümumi K çevrilmə kinetik\Nenerjisi və fırlanma Dialogue: 0,0:13:02.64,0:13:04.94,Default,,0000,0000,0000,,kinetik enerjisinin cəmi olacaqdır. Dialogue: 0,0:13:04.94,0:13:09.10,Default,,0000,0000,0000,,Bu, 116 Coul üstəgəl Dialogue: 0,0:13:10.05,0:13:12.55,Default,,0000,0000,0000,,0.355 Coul, yəni 116.335 Coul ümumi Dialogue: 0,0:13:14.42,0:13:15.59,Default,,0000,0000,0000,,kinetik enerji deməkdir. Dialogue: 0,0:13:18.34,0:13:20.59,Default,,0000,0000,0000,,Beləliklə, əgər bir cisim həm fırlanır, Dialogue: 0,0:13:20.59,0:13:23.16,Default,,0000,0000,0000,,həm də çevrilirsə, o\Ncismin Dialogue: 0,0:13:23.16,0:13:26.79,Default,,0000,0000,0000,,M kütlə mərkəzinin sürətinin kvadratından\Nistifadə Dialogue: 0,0:13:26.79,0:13:29.56,Default,,0000,0000,0000,,edərək çevrilmə kinetik enerjisini\Ntapa bilərsiniz və fırlanma kinetik Dialogue: 0,0:13:29.56,0:13:32.07,Default,,0000,0000,0000,,enerjisini 1/2 I, ətalət\Nmomentindən istifadə Dialogue: 0,0:13:32.07,0:13:34.55,Default,,0000,0000,0000,,etməklə tapa bilərsiniz. Dialogue: 0,0:13:34.55,0:13:36.16,Default,,0000,0000,0000,,Onun hansı formada olmasından asılı Dialogue: 0,0:13:36.16,0:13:38.64,Default,,0000,0000,0000,,olmayaraq nəticə\Nçıxaracağıq, əgər Dialogue: 0,0:13:38.64,0:13:41.04,Default,,0000,0000,0000,,bu nəhəng bir çevrədə gedən nöqtənin\Nkütləsidirsə, Dialogue: 0,0:13:41.04,0:13:43.64,Default,,0000,0000,0000,,MR kvadratından istifadə edə bilərsiniz.\NƏgər mərkəzi Dialogue: 0,0:13:43.64,0:13:46.21,Default,,0000,0000,0000,,ətrafında fırlanan bir kürədirsə,\NMR kvadratının beşdə ikisini Dialogue: 0,0:13:46.21,0:13:49.01,Default,,0000,0000,0000,,istifadə edə bilərsiniz. \NSilindrlər 1/2 MR kvadratdır, Dialogue: 0,0:13:49.01,0:13:52.03,Default,,0000,0000,0000,,I-nin nə olduğunu tapmaq üçün cədvəllərə\Nbaxa bilərsiniz. Sonra Dialogue: 0,0:13:52.03,0:13:56.32,Default,,0000,0000,0000,,lazım olan kütlə mərkəzinə aid\Nobyektin bucaq sürətinin kvadratı ilə vurursunuz. Dialogue: 0,0:13:56.32,0:13:58.42,Default,,0000,0000,0000,,Bu iki ifadəni toplasanız, həmin Dialogue: 0,0:13:58.42,0:14:01.42,Default,,0000,0000,0000,,obyektin ümumi kinetik enerjisini alırsız.