WEBVTT

00:00:00.810 --> 00:00:04.722
Kariyerimi seçtiğimde 17 yaşındaydım.

NOTE Paragraph

00:00:05.647 --> 00:00:07.976
Sıcak bir Florida gecesi

00:00:08.000 --> 00:00:10.277
dışarıda dikiliyordum

00:00:11.238 --> 00:00:13.565
ve okyanustan birkaç mil uzaktaydım.

00:00:14.728 --> 00:00:18.125
Bir mucizenin olmasını bekliyordum.

00:00:19.540 --> 00:00:22.442
O yaz, Kennedy Uzay Merkezi'nde

00:00:22.476 --> 00:00:26.159
stajyer olarak çalışma ayrıcalığını
yaşamıştım

00:00:26.189 --> 00:00:28.180
ve beklediğim mucize

00:00:28.204 --> 00:00:31.725
bilim insanlarının kara delikleri
incelemesine olanak sağlayacak

00:00:31.749 --> 00:00:34.902
bir teleskop olan Chandra X-Işını 
Gözlemcisini taşıyan

00:00:35.486 --> 00:00:41.818
Kolombiya Uzay Mekiğinin fırlatılmasıydı.

00:00:42.712 --> 00:00:45.717
Bütün gökyüzünü ışık kapladı.

NOTE Paragraph

00:00:46.998 --> 00:00:50.270
Sanki gecenin ortasında gündüz gibiydi.

00:00:51.149 --> 00:00:54.994
Aniden, motorların göğüs kafesimizi 
titreten gürültüsünü hissettik.

00:00:56.003 --> 00:00:57.584
Bu bir mucize değildi

00:00:58.316 --> 00:01:02.333
bu imkansız görüneni gerçekleştirmek için

00:01:02.357 --> 00:01:03.648
birlikte çalışan

NOTE Paragraph

00:01:03.672 --> 00:01:06.956
binlerce kişilik bir ekibin
ortak çabasıydı.

00:01:07.991 --> 00:01:11.720
Bu ekibe katılmak istedim.

NOTE Paragraph

00:01:12.872 --> 00:01:17.167
Bu yüzden uzay mühendisliği okuyabileceğim
bir üniversiteye başvurmaya karar verdim.

00:01:17.644 --> 00:01:18.984
Sonraki yıl

00:01:19.008 --> 00:01:21.572
MIT'de mühendislik eğitimime başladım

00:01:21.596 --> 00:01:24.338
ve uzay robotları yapan 
bir öğrenci projesine katıldım.

00:01:25.146 --> 00:01:27.025
Her şey planladığım gibi gidiyordu

00:01:27.841 --> 00:01:32.479
kafamı karıştıran önemli bir şeyi
saymazsak.

00:01:33.768 --> 00:01:36.855
Kafa karışıklığım yaz tatillerinde 
ortaya çıkıyordu.

00:01:37.474 --> 00:01:40.242
Kenya'da bir okula gittim

00:01:40.915 --> 00:01:45.559
ve orada 5 ila 17 yaşındaki kızlar için
gönüllü oldum

00:01:45.583 --> 00:01:50.268
onlara İngilizce, Matematik ve Fen 
dersi veriyordum.

00:01:51.143 --> 00:01:53.901
Onlar da bana Svahili dilinde 
şarkılar öğrettiler.

00:01:55.290 --> 00:01:58.844
Genelde, bu kızları tanıyarak 
ve onların varlığının tadını çıkararak

00:01:58.868 --> 00:02:00.125
vakit geçirdim.

00:02:00.754 --> 00:02:04.848
Fark ettim ki, bu kızlar ve onların
toplumlarındaki liderleri

00:02:04.872 --> 00:02:07.778
bu kızların hayattaki en iyi şanslara
sahip olmalarına

00:02:07.802 --> 00:02:11.639
imkan sağlamak için zorlu engellerin
üstesinden geliyorlar.

00:02:12.556 --> 00:02:16.367
Bu ekibe katılmak istedim.

NOTE Paragraph

00:02:16.931 --> 00:02:19.988
Engelleri yerle bir eden ve tüm dünyadaki 
kızların hayatlarını

00:02:20.012 --> 00:02:22.581
güzelleştiren ekibin bir parçası
olmak istedim.

00:02:22.605 --> 00:02:25.673
Uzay mühendisliğinin en yararlı uğraş

00:02:25.697 --> 00:02:27.178
olduğu ile ilgili endişeliydim.

NOTE Paragraph

00:02:27.202 --> 00:02:30.362
Kenya'daki bu ekibin 
uzay hakkında öğrendiğim bu teknolojiyi

00:02:30.386 --> 00:02:31.987
kullanamayacağından endişeliydim.

00:02:33.305 --> 00:02:36.449
Neyse ki, hatalı olduğumu anladım.

00:02:37.457 --> 00:02:39.816
Geri döndüm ve NASA'da tekrar staj yaptım.

00:02:39.840 --> 00:02:40.998
Bu kez bir danışman

00:02:41.022 --> 00:02:42.847
Kenya'nın uzay teknolojisini

00:02:42.871 --> 00:02:49.046
on yıllardır ülkelerindeki bu yaşamları

00:02:49.070 --> 00:02:51.631
güzelleştirmek için kullandığını öğretti.

00:02:51.655 --> 00:02:55.185
Anladım ki uzay ve gelişim üzerine

00:02:55.209 --> 00:02:56.783
bir kariyerim olabilirdi.

NOTE Paragraph

00:02:57.859 --> 00:02:59.217
Bu yeni bir fikir değil.

00:02:59.825 --> 00:03:04.025
Aslına bakarsanız, 1967'de, dünya ulusları
Dış Uzay Antlaşması'nı

00:03:04.049 --> 00:03:06.792
imzalamak için bir araya geldiler.

00:03:07.607 --> 00:03:10.269
Antlaşma ''Dış uzayın keşfi ve kullanımı

00:03:10.293 --> 00:03:14.355
ekonomik ve bilimsel gelişim seviyesine 
bakılmaksızın

00:03:14.379 --> 00:03:17.955
tüm insanlığın faydası için 
yapılmalıdır.''

00:03:18.573 --> 00:03:23.467
şeklinde çarpıcı bir ifadeye 
yer vermişti.

00:03:25.089 --> 00:03:27.446
İnsanlar on yıllardır bunu 
gerçeğe dönüştürmek

00:03:27.470 --> 00:03:30.689
için çalışsalar da tam olarak 
bu ideale göre yaşamıyoruz.

00:03:31.826 --> 00:03:35.332
Sömürgecilik, ırkçılık ve 
cinsiyet eşitsizliği gibi kuvvetler

00:03:35.880 --> 00:03:37.617
birçok kişiyi uzayın faydalarından

00:03:38.260 --> 00:03:41.785
mahrum bıraktı ve bizim uzayın 
nadir kişiler, zenginler

00:03:42.751 --> 00:03:46.292
ya da seçkinler için olduğuna inanmamıza

00:03:46.316 --> 00:03:47.316
neden oldu.

NOTE Paragraph

00:03:49.731 --> 00:03:52.185
Fakat bu duyarsızlığın bedelini ödeyemeyiz

00:03:52.209 --> 00:03:55.340
çünkü dünya herkes için yaşamı 
güzelleştirmeyi

00:03:55.364 --> 00:03:57.368
hedefleyen önemli bir görevle meşgul.

NOTE Paragraph

00:03:58.260 --> 00:04:04.049
Bu görev için yol haritamız Birleşmiş
Milletler'in 17 Sürdürülebilir

00:04:04.073 --> 00:04:05.438
Gelişim Hedefinden geliyor.

00:04:05.808 --> 00:04:08.507
Birleşmiş Milletler'in tüm üye devletleri 
bunların

00:04:08.531 --> 00:04:11.837
günümüz ile 2030 arasında
öncelikler olduğunda karar kıldı.

00:04:12.526 --> 00:04:17.700
Bu hedefler bize hayatımızın önemli 
anlarını ve fırsatlarını sunar.

00:04:18.323 --> 00:04:21.294
Şiddetli yoksulluğu sona erdirecek,

00:04:21.318 --> 00:04:25.865
herkesin yiyeceğe ve temiz suya 
ulaşabileceğini temin edecek fırsatlar...

00:04:27.720 --> 00:04:30.996
Bu hedeflerin peşinden 
global bir topluluk olarak gitmeliyiz.

00:04:31.861 --> 00:04:36.331
Uzay teknolojisi sürdürülebilir gelişimi
destekler.

00:04:36.891 --> 00:04:39.910
Aslına bakarsanız, Sürdürülebilir Gelişim
Hedeflerinin

00:04:39.934 --> 00:04:43.727
peşinden gitmemize yardım edecek 
6 uzay servisi var.

00:04:44.709 --> 00:04:47.962
Gelin birkaç dakikada bu 6 servisi 
keşfedelim ve bu hedeflerin

00:04:47.986 --> 00:04:51.505
birkaçının desteklediği örnekleri görelim.

00:04:51.529 --> 00:04:52.714
Hazır mısınız?

00:04:53.104 --> 00:04:54.262
Pekâlâ.

NOTE Paragraph

00:04:54.286 --> 00:04:58.479
Haberleşme uyduları,dünyanın hemen her
yerinde telefon ve internet servislerine

00:04:58.503 --> 00:05:00.241
ulaşımı sağlar.

00:05:00.622 --> 00:05:04.138
Bu özellikle felaketten kurtarma
zamanlarında önemlidir.

00:05:04.523 --> 00:05:08.041
Haiyan tayfunu Filipinler'i vurduğunda,

00:05:08.065 --> 00:05:10.839
yerel haberleşme ağlarının tamir edilmesi 
gerekti

00:05:10.863 --> 00:05:14.171
ve ekipler uydulara bağlanabilen 
şişirilebilir antenler

00:05:14.195 --> 00:05:16.185
getirdiler.

00:05:16.209 --> 00:05:18.786
Bu tamir ve kurtarma esnasında işe yaradı.

NOTE Paragraph

00:05:19.453 --> 00:05:22.783
Konumlandırma uyduları, antenlerin 
yerlerini belirleyerek yerimizi

00:05:22.807 --> 00:05:23.816
söylemiş oluyorlardı.

00:05:25.025 --> 00:05:27.727
Bilim insanları bu teknolojiyi
nesli tükenmekte olan

00:05:27.727 --> 00:05:30.727
vahşi yaşamı izlemek için kullanabilirler.

00:05:30.727 --> 00:05:33.237
Bu kaplumbağa, konumlandırma uydularından

00:05:33.261 --> 00:05:37.826
konum bilgilerini almayı sağlayacak 
ve bunları haberleşme uyduları

00:05:37.850 --> 00:05:40.423
vasıtasıyla bilim insanlarına gönderecek

00:05:40.447 --> 00:05:42.012
bir sistem ile donatıldı.

00:05:43.192 --> 00:05:46.263
Bilim insanları bunu daha iyi planlar
yapmak, bu hayvanları nasıl

00:05:46.287 --> 00:05:48.697
yaşatacaklarını belirlemek için 
kullanabilirler.

NOTE Paragraph

00:05:50.460 --> 00:05:52.561
Yeryüzü gözlem uyduları.

00:05:52.928 --> 00:05:55.522
Bize çevremizde olup biteni anlatıyorlar.

00:05:55.546 --> 00:05:59.044
An itibariyle, 60'ın üstünde devlet kurumu

00:05:59.068 --> 00:06:01.850
tarafından kullanılan 150'ye yakın 
uydu var

00:06:01.874 --> 00:06:04.093
ve bunlar sadece Dünya'yı gözlemleyenler.

00:06:04.117 --> 00:06:06.512
Tabii şirketler listeye yenilerini 
ekliyorlar.

00:06:07.157 --> 00:06:10.994
Devletlerin çoğu,online olarak uydulardan 
ücretsiz bilgi elde ediyorlar.

00:06:11.018 --> 00:06:14.196
Uydulardan bazıları, bunun gibi, 
bir kamerada görebileceğin

00:06:14.220 --> 00:06:16.632
fotoğraflar sağlıyorlar.

00:06:16.656 --> 00:06:19.597
Bu Kansas'taki
tarımsal alanı gösteren bir fotoğraf.

00:06:20.742 --> 00:06:23.627
Yine de, yeryüzü gözlem uydularının çoğu

00:06:23.651 --> 00:06:25.874
tam anlamıyla fotoğraf çekmiyorlar.

00:06:25.898 --> 00:06:27.425
Ölçüm yapıyorlar.

00:06:27.449 --> 00:06:30.550
Bu ölçümleri karmaşık 
bilgisayar modelleriyle birleştiriyorlar

00:06:30.574 --> 00:06:33.853
ve bunun gibi okyanus akıntılarını

00:06:33.877 --> 00:06:35.783
ve sıcaklığını gösteren

00:06:35.807 --> 00:06:37.831
evrensel görselleştirmeler oluşturuyorlar.

00:06:39.275 --> 00:06:45.167
Ya da atmosferdeki tuzu, dumanı ve tozu

00:06:47.561 --> 00:06:50.236
veya yağmur ve kar yağışını 
evrensel olarak görebiliriz.

00:06:53.085 --> 00:06:58.086
Tıpkı karadaki ve okyanustaki 
yıllık bitkilenmeyi görebildiğimiz gibi.

00:07:00.065 --> 00:07:04.427
Artık bilim insanları yağmur yağışı 
ve bitkilenme hakkında

00:07:04.451 --> 00:07:05.841
bilgi elde edebiliyorlar

00:07:05.865 --> 00:07:09.630
bunu Dünya'da hangi alanların kıtlık 
ve kuraklık tehlikesinde olduğunu anlamak

00:07:09.654 --> 00:07:12.296
için kullanabiliyorlar, bu bilgiyi 
yardım kuruluşlarına

00:07:12.320 --> 00:07:16.137
sağlayabiliyorlar böylece onlar açlık 
ciddileşmeden besin hazırlığı yapıyorlar.

NOTE Paragraph

00:07:16.900 --> 00:07:21.742
Uzayda, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda
yörüngeli bir laboratuvarımız var.

00:07:22.653 --> 00:07:25.681
Bu araç ve içindeki her şey 
Dünya etrafında

00:07:25.705 --> 00:07:26.856
serbest düşüş hâlindeler

00:07:26.880 --> 00:07:29.210
ve yer çekiminden etkilenmiyorlar.

00:07:30.219 --> 00:07:32.481
Bu sebeple ona ''yer çekimsiz ortam'' 
diyoruz.

00:07:33.412 --> 00:07:35.875
Astronotlar yer çekimsiz ortamdayken

00:07:35.899 --> 00:07:39.411
vücutları hızla yaşlanıyor gibi 
tepki veriyor.

00:07:39.888 --> 00:07:42.304
Kemikleri ve kasları zayıflıyor

00:07:42.328 --> 00:07:45.882
kalp ve dolaşım ile 
bağışıklık sistemleri değişiyor.

00:07:47.052 --> 00:07:50.300
Bilim insanları astronotları uzayda
sağlıklı tutma konusunda

00:07:50.324 --> 00:07:53.632
çalıştıkları için, astronotlar için 
kullandığımız egzersizleri

00:07:53.656 --> 00:07:55.608
ve teknikleri sağlık gelişimi için

00:07:55.632 --> 00:07:57.029
insanlara aktarabiliriz.

NOTE Paragraph

00:07:57.465 --> 00:08:00.936
Astronotlar,uzay araçları ve keşif için 
sürekli teknoloji

00:08:00.960 --> 00:08:02.230
geliştirdiğimizden

00:08:02.254 --> 00:08:05.813
bu yenilikleri Dünya'daki yaşamı 
geliştirmek için de kullanabiliriz.

00:08:05.837 --> 00:08:07.171
Bu benim favorilerimden.

00:08:07.195 --> 00:08:08.951
Bu bir su arıtma sistemi

00:08:08.975 --> 00:08:11.998
ve temel bir kısmı uzay istasyonunda

00:08:12.022 --> 00:08:14.085
suyu arıtma teknolojisi üzerine kurulu.

00:08:14.439 --> 00:08:16.220
Günümüzde tüm dünyada kullanılıyor.

00:08:16.795 --> 00:08:20.213
Uzay aynı zamanda
eğitim araştırma, astronomi

00:08:20.237 --> 00:08:21.418
ve asırlık deneyim

00:08:21.442 --> 00:08:23.076
yıldız gözleme sayesinde

00:08:23.100 --> 00:08:26.232
sonsuz bir ilham kaynağıdır.

00:08:26.818 --> 00:08:30.097
Günümüzde dünya genelinde ülkeler

00:08:30.121 --> 00:08:31.297
mühendislik

00:08:31.321 --> 00:08:35.168
bilim ve uzay bilgilerini artırarak 
gelişimlerini ilerletmekle meşguller.

NOTE Paragraph

00:08:35.644 --> 00:08:39.511
Şimdi en yeni uydu mühendislerinden
bazılarını tanıyalım.

00:08:40.149 --> 00:08:43.300
Bu Venezuela'dan Elyka Abello.

00:08:44.264 --> 00:08:47.322
Elyka Venezuela'daki 
ulusal uydu programında

00:08:47.346 --> 00:08:50.162
uydu mühendisi olarak çalışıyor.

00:08:50.750 --> 00:08:52.572
Ekibine mühendislik için

00:08:52.596 --> 00:08:56.347
daha iyi tasarım sağlayan 
bir yazılım dizayn etti.

NOTE Paragraph

00:08:58.036 --> 00:08:59.431
Bu Filipinler'den

00:08:59.495 --> 00:09:02.025
Adel Castillo-Duran.

00:09:02.474 --> 00:09:05.481
Adel hem bir meteoroloji uzmanı
hem de uydu mühendisi

00:09:05.505 --> 00:09:08.881
ve hava tahminlerinde uydulardan 
veri kullanıyor.

NOTE Paragraph

00:09:10.549 --> 00:09:12.122
Son olarak, Hala'yı tanıyalım.

00:09:12.708 --> 00:09:14.326
Hala Sudan'dan

00:09:14.350 --> 00:09:17.590
ve Hartum'da üniversite öğrenicisi olarak
elektrik mühendisliği

00:09:17.614 --> 00:09:18.773
okurken

00:09:18.797 --> 00:09:21.953
o ve birkaç arkadaşı 
kendi uydularını yapmaya karar verdiler.

00:09:21.977 --> 00:09:26.351
Daha sonra, Hala mastır seviyesinde 
uydu mühendisliği

00:09:26.375 --> 00:09:27.691
okumak için hak kazandı.

NOTE Paragraph

00:09:29.093 --> 00:09:31.367
Sizinle paylaştığım bu hikâyeler

00:09:31.391 --> 00:09:35.504
gösteriyor ki uzay, sürdürülebilir gelişim
ve tüm insanların yararı için

00:09:35.528 --> 00:09:37.302
hakikaten faydalı.

00:09:38.016 --> 00:09:39.759
Ama yapacak daha çok işimiz var

00:09:40.487 --> 00:09:44.217
çünkü hâlâ insanları uzaydan 
mahrum eden ve bu teknolojinin

00:09:44.241 --> 00:09:46.384
etkisini kısıtlayan engeller var.

00:09:47.402 --> 00:09:50.997
Birçok kişi için, 
yeryüzü gözlem verileri karmaşıktır.

00:09:51.576 --> 00:09:54.288
Uydu haberleşme servisleri çok pahalı.

00:09:54.966 --> 00:09:58.441
Yer çekimsiz ortam araştırması 
ulaşılamaz gibi görünüyor.

00:09:59.611 --> 00:10:04.409
MIT'nin medya laboratuvarındaki çalışmamı
harekete geçiren de bu.

00:10:04.840 --> 00:10:09.995
Yakın zamanda Etkin Uzay adında 
yeni bir araştırma ekibi kurdum.

00:10:10.829 --> 00:10:15.168
Uzayın faydalarını sınırlayan engelleri 
ortadan kaldırmak için çalışıyoruz.

00:10:15.699 --> 00:10:18.347
Aynı zamanda sürdürülebilir gelişime

00:10:18.371 --> 00:10:21.651
katkı sağlamaya devam edecek 
yeni nesil uygulamalar geliştireceğiz.

00:10:22.533 --> 00:10:24.141
Uzayın insanlığın faydası için

00:10:24.165 --> 00:10:28.341
olduğunu ve hepimizin
uzaya erişebildiğini

00:10:28.834 --> 00:10:31.972
içtenlikle söyleyebilene kadar
bu işi sürdüreceğiz.

NOTE Paragraph

00:10:32.815 --> 00:10:33.974
Teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:10:33.998 --> 00:10:36.624
(Alkışlar)