WEBVTT

00:00:00.881 --> 00:00:02.111
Tôi có một thắc mắc.

00:00:03.422 --> 00:00:05.365
Liệu máy vi tính có thể làm thơ?

00:00:06.959 --> 00:00:09.036
Một câu hỏi đáng suy ngẫm.

00:00:09.715 --> 00:00:11.433
Các bạn suy nghĩ một chút,

00:00:11.457 --> 00:00:14.047
rồi đột nhiên có một chuỗi câu hỏi như:

00:00:14.769 --> 00:00:16.150
Máy vi tính là gì?

00:00:16.710 --> 00:00:18.285
Thơ là gì?

00:00:18.707 --> 00:00:20.396
Sự sáng tạo là gì?

00:00:21.650 --> 00:00:22.822
Nhưng những câu hỏi này

00:00:22.846 --> 00:00:25.916
con người dành cả cuộc đời
để tìm câu trả lời,

00:00:25.940 --> 00:00:28.164
chứ một bài thuyết trình TED
là chưa đủ đâu.

00:00:28.188 --> 00:00:30.633
Chúng ta sẻ phải thử 
một cách tiếp cận khác.

NOTE Paragraph

00:00:30.657 --> 00:00:32.800
Nhìn lên đây, chúng ta có 2 bài thơ.

00:00:33.839 --> 00:00:36.115
Một bài do con người viết,

00:00:36.139 --> 00:00:38.341
bài còn lại được viết bởi một máy vi tính.

00:00:38.341 --> 00:00:40.704
Hãy cho tôi biết bài thơ nào của ai.

NOTE Paragraph

00:00:40.704 --> 00:00:42.094
1.Ruồi nhỏ
Trò chơi mùa hạ.

00:00:42.094 --> 00:00:43.772
Tay nhẹ bẫng
Phủi đi

00:00:43.772 --> 00:00:45.446
Ta không là mi hay mi không là ta?

NOTE Paragraph

00:00:45.446 --> 00:00:47.286
2.Ta cảm nhận
hoạt động trong đời bạn

00:00:47.286 --> 00:00:49.289
Sáng sớm
Dừng để thấy, Đức Cha, tôi ghét

00:00:49.289 --> 00:00:51.429
Không phải tất cả các đêm để
bắt đầu cách khác

00:00:51.429 --> 00:00:53.204
Tôi sẽ trườn xoáy
Mò mẫm trong bao la

00:00:53.204 --> 00:00:56.097
Trí óc của chuột nếu như tôi
Biết được tôi mang một năm quan trọng

00:00:56.097 --> 00:00:57.240
hẳn vậy.

NOTE Paragraph

00:00:57.240 --> 00:00:58.259
Hết giờ.

00:00:59.513 --> 00:01:03.609
Giơ tay lên nếu bạn nghĩ bài thơ thứ nhất
được viết bởi con người.

00:01:05.547 --> 00:01:07.037
Ok, đa số.

00:01:07.061 --> 00:01:10.084
Giơ tay lên nếu bạn nghĩ bài thơ thứ 2 
được viết bởi con người.

00:01:11.172 --> 00:01:12.362
Rất can đảm,

00:01:12.855 --> 00:01:17.140
Bởi bài thứ nhất được viết bởi thi sĩ 
William Blake.

00:01:17.784 --> 00:01:20.733
Bài thứ hai được viết bởi một thuật toán

00:01:20.757 --> 00:01:24.449
bằng cách thu thập những từ ngữ
từ Facebook của tôi trong 1 ngày

00:01:24.473 --> 00:01:27.236
và sau đó kết hợp theo thuật toán,

00:01:27.260 --> 00:01:30.850
bằng phương thức mà tôi sẽ mô tả sau.

00:01:31.328 --> 00:01:33.622
Thử một bài kiểm tra khác.

00:01:34.398 --> 00:01:36.491
Như trước, 
bạn không đủ thời gian để đọc,

00:01:36.515 --> 00:01:38.127
nên thử đoán xem.

NOTE Paragraph

00:01:38.151 --> 00:01:41.310
1. Sư tử gầm và chó sủa. Khá thú vị
và kỳ lạ rằng chim bay mà không

00:01:41.310 --> 00:01:44.987
gầm hay sủa. Chuyện thú rừng đầy mê hoặc
chỉ có trong mơ và tôi sẽ hát nếu như

00:01:44.987 --> 00:01:46.851
tôi không kiệt sức và mỏi mệt.

NOTE Paragraph

00:01:46.851 --> 00:01:48.640
2.O! Chuột túi, vòng bạc và nước ngọt sôcôla
Em rất đẹp! Ngọc trai

00:01:48.640 --> 00:01:51.390
kèn, táo tầu, aspirins! tất cả
những gì họ luộn nói về

00:01:51.390 --> 00:01:54.860
vẫn khiến một bài thơ đầy ngạc nhiên
Những thứ này xuất hiện hàng ngày

00:01:54.860 --> 00:01:58.998
Kể cả ở bờ biển và trong quan tài. Chúng
mang ý nghĩa. Chúng mạnh như đá.

NOTE Paragraph

00:01:59.022 --> 00:02:00.180
Hết giờ.

00:02:00.204 --> 00:02:03.341
Ai nghĩ bài thứ nhất
được viết bởi con người,

00:02:03.365 --> 00:02:04.580
giơ tay lên.

00:02:05.687 --> 00:02:06.841
Được rồi,

00:02:06.865 --> 00:02:09.540
Còn ai nghĩ bài thứ hai
được viết bởi con người

00:02:09.564 --> 00:02:10.719
giơ tay lên.

00:02:12.119 --> 00:02:15.589
Xấp xỉ 50/50.

00:02:16.157 --> 00:02:17.593
Có vẻ khó đoán hơn.

NOTE Paragraph

00:02:17.617 --> 00:02:19.329
Câu trả lời là,

00:02:19.353 --> 00:02:22.836
Bài thứ nhất được tạo bởi 
một phần mềm gọi là Racter,

00:02:22.860 --> 00:02:25.862
được tạo ra vào những năm 1970,

00:02:25.886 --> 00:02:29.075
còn bài thứ hai được viết bởi 
nhà thơ Frank O'Hara,

00:02:29.099 --> 00:02:31.767
một trong những thi sĩ tôi yêu thích.

NOTE Paragraph

00:02:32.631 --> 00:02:35.689
(Cười)

NOTE Paragraph

00:02:36.046 --> 00:02:40.034
Chúng ta vừa làm
thử nghiệm Turing cho thơ ca.

00:02:40.034 --> 00:02:44.565
Thử nghiệm Turing được tiến hành lần đầu
bởi Alan Turing năm 1950,

00:02:44.589 --> 00:02:46.153
để trả lời cho câu hỏi,

00:02:46.177 --> 00:02:47.814
liệu máy vi tính có biết suy nghĩ?

00:02:48.245 --> 00:02:50.999
Alan Turing tin rằng máy vi tính có thể

00:02:50.999 --> 00:02:54.157
trò chuyện thông qua 
văn viết với con người,

00:02:54.157 --> 00:02:56.951
với sự thành thạo mà khiến con người
không thể nhận biết

00:02:56.951 --> 00:02:59.951
rằng họ đang nói chuyện với 
máy tính hay con người,

00:02:59.951 --> 00:03:03.100
khi ấy, máy vi tính 
được cho là có trí tuệ.

NOTE Paragraph

00:03:03.100 --> 00:03:06.565
Năm 2013, bạn tôi Benjamin Laird và tôi,

00:03:06.589 --> 00:03:09.577
chúng tôi tạo ra thí nghiệm Turning 
trực tuyến.

00:03:09.601 --> 00:03:10.878
Nó có tên bot hay không,

00:03:10.902 --> 00:03:12.920
bạn có thể tự tìm hiểu và trải nghiệm.

00:03:12.920 --> 00:03:15.215
Về cơ bản nó là những gì chúng ta vừa làm.

00:03:15.215 --> 00:03:16.747
Bạn được cho xem 1 bài thơ,

00:03:16.747 --> 00:03:19.389
bạn không biết máy tính
hay con người sáng tác


00:03:19.389 --> 00:03:20.789
rồi bạn phải đoán.

00:03:20.789 --> 00:03:24.230
Hàng ngàn người đã thử thí nghiệm online,

00:03:24.254 --> 00:03:25.667
và cho ra kết quả.

NOTE Paragraph

00:03:25.667 --> 00:03:27.155
Vậy kết quả là gì?

00:03:27.704 --> 00:03:31.327
Turing đã nói rằng nếu máy tính có thể 
lừa một người rằng nó là con người

00:03:31.327 --> 00:03:32.790
30% thời gian,

00:03:32.790 --> 00:03:36.377
thì tức là nó đã vượt qua
bài kiểm tra Turing về trí tuệ

00:03:36.625 --> 00:03:39.113
Chúng tôi có các bài thơ trong
dữ liệu bot hay không

00:03:39.113 --> 00:03:42.010
khiến 65% người đọc nghĩ rằng

00:03:42.010 --> 00:03:43.485
được viết bới một con người.

00:03:43.959 --> 00:03:47.566
Vì vậy, tôi nghĩ ta có câu trả lời
cho câu hỏi của chúng ta.

00:03:47.566 --> 00:03:49.888
Theo nguyên lý thí nghiệm Turning,

00:03:49.888 --> 00:03:51.926
một máy vi tính có thể viết thơ?

00:03:51.926 --> 00:03:54.221
Vâng, chắc chắn nó có thể.

00:03:55.782 --> 00:03:58.188
Nhưng nếu bạn có cảm giác không thoải mái

00:03:58.188 --> 00:04:00.053
với câu trả lời này, không sao cả.

00:04:00.053 --> 00:04:02.469
Nếu bạn có phản ứng không tích cực
với điều này,

00:04:02.469 --> 00:04:05.648
cũng không sao
vì đây chưa phải là kết thúc.

NOTE Paragraph

00:04:06.284 --> 00:04:08.918
Hãy trải nghiệm 
bài kiểm tra thứ ba và cuối cùng này.

00:04:08.918 --> 00:04:10.668
Lại nhé, bạn phải đọc
và nói cho tôi

00:04:10.668 --> 00:04:12.297
cái nào là viết bởi con người,

NOTE Paragraph

00:04:12.297 --> 00:04:14.757
1. Những lá cờ đỏ là lý do
cho những lá cờ xinh đẹp.

00:04:14.757 --> 00:04:17.449
Và những chiếc nơ.
Nơ của những lá cờ

00:04:17.449 --> 00:04:18.414
Và mặc chât liệu /
Lý do để mặc chất liệu.

00:04:18.414 --> 00:04:20.944
Tặng niềm vui thích
Bạn có thể cho tôi vùng miền (...)

NOTE Paragraph

00:04:20.944 --> 00:04:24.086
2. Con hươu bị thương nhảy cao nhất,
Tôi đã nghe thấy hoa thủy tiên

00:04:24.086 --> 00:04:27.086
Tôi đã nghe tiếng cờ hôm nay
Tôi đã nghe tiếng anh thợ săn nói;

00:04:27.086 --> 00:04:29.932
Đây sự ngây ngất của cái chết,/
và rồi phanh gần như đã xong

00:04:29.932 --> 00:04:32.932
Và bình minh tới quá gần
Khiến ta chạm vào nỗi thất vọng (...)

NOTE Paragraph

00:04:32.932 --> 00:04:34.531
OK, hết thời gian.

00:04:34.555 --> 00:04:38.392
Vậy, giơ tay lên nếu bạn nghĩ bài 1 được viết bởi con người.

00:04:39.973 --> 00:04:43.061
Giơ tay nếu bài 2 được viết bởi con người.

00:04:43.061 --> 00:04:45.366
Whoa, có nhiều người hơn.

00:04:46.327 --> 00:04:49.365
Bạn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng bài 1

00:04:49.365 --> 00:04:53.312
được viết bởi thi sĩ Gertrude Stein.

00:04:54.100 --> 00:04:58.878
Và bài 2 được tạo với thuật toán
gọi là RKCP.

00:04:58.878 --> 00:05:02.481
Bây giờ, trước khi tiếp tục,
hãy để tôi mô tả rất nhanh và đơn giản,

00:05:02.505 --> 00:05:04.286
cách RKCP hoạt động.

00:05:04.873 --> 00:05:08.707
RKCP là một thuật toán
sáng tạo bởi Ray Kurzweil,

00:05:08.707 --> 00:05:11.019
giám đốc kỹ thuật của Google

00:05:11.019 --> 00:05:13.353
và là một người tin tưởng
vào trí tuệ nhân tạo.

00:05:13.822 --> 00:05:17.813
Vậy, bạn cho RKCP một chuỗi ký tự,

00:05:17.837 --> 00:05:21.870
nó phân tích chuỗi ấy 
để tìm ra cách sử dụng ngôn ngữ,

00:05:21.870 --> 00:05:24.668
và sau đó nó tái tạo lại ngôn ngữ

00:05:24.668 --> 00:05:27.080
bắt chước chuỗi ký tự đầu.

NOTE Paragraph

00:05:27.080 --> 00:05:28.967
Vì thế trong bài thơ
chúng ta vừa thấy

00:05:28.991 --> 00:05:31.616
Bài thứ 2, bài mà mọi người nghĩ
là của con người,

00:05:31.640 --> 00:05:33.190
Nó được tái tạo từ bài thơ

00:05:33.214 --> 00:05:35.249
viết bởi Emily Dickinson,

00:05:35.273 --> 00:05:37.462
máy nhìn cách cô ấy sử dụng ngôn ngữ,

00:05:37.486 --> 00:05:38.651
mô phỏng bài mẫu,

00:05:38.675 --> 00:05:42.933
và sau đó tái tạo 
một phiên bản theo cấu trúc tương tự.

00:05:44.732 --> 00:05:46.990
Nhưng điều quan trọng về RKCP

00:05:46.990 --> 00:05:49.772
là nó không biết 
ý nghĩa của ngôn từ nó sử dụng.

00:05:50.359 --> 00:05:52.675
Ngôn ngữ chỉ là nguyên liệu thô,

00:05:52.675 --> 00:05:54.919
nó có thể là tiếng Trung,
tiếng Thụy điển,

00:05:54.919 --> 00:05:59.022
nó có thể là ngôn ngữ góp nhặt 
từ Facebook của bạn trong 1 ngày.

00:05:59.046 --> 00:06:00.698
Nó chỉ là nguyên liệu thô.

00:06:01.380 --> 00:06:04.147
Tuy nhiên, nó có thể tạo ra 1 bài thơ

00:06:04.147 --> 00:06:07.498
nghe còn thật hơn cả
bài thơ của Gertrude Stein,

00:06:07.498 --> 00:06:09.605
mặc dù Gertrude Stein là con người.

NOTE Paragraph

00:06:10.846 --> 00:06:14.918
Những gì ta đã làm, ít nhiều,
là bài kiểm tra Turing đảo ngược

00:06:17.500 --> 00:06:21.179
Gertrude Stein, 
một người có thể sáng tác thơ

00:06:21.179 --> 00:06:24.815
khiến cho đại đa số người đọc
nghĩ là được viết

00:06:24.815 --> 00:06:26.731
bởi máy tính.

00:06:27.176 --> 00:06:31.347
Vậy, theo nguyên lý đảo
của bài kiểm tra Turing,

00:06:31.347 --> 00:06:33.257
Gertrude Stein là một máy tính.

NOTE Paragraph

00:06:33.281 --> 00:06:34.743
(Cười)

NOTE Paragraph

00:06:35.358 --> 00:06:37.182
Cảm thấy bối rối ư?

00:06:37.193 --> 00:06:38.708
Tôi nghĩ thế cũng đủ rồi.

NOTE Paragraph

00:06:39.546 --> 00:06:43.662
Cho đến giờ chúng ta có 
con người viết giống như người,

00:06:43.686 --> 00:06:46.797
chúng ta có máy tính
viết như máy tính,

00:06:46.821 --> 00:06:49.876
chúng ta có máy tính
sáng tác như người,

00:06:49.900 --> 00:06:53.532
nhưng chúng ta cũng có,
có lẽ là gây hoang mang nhất,

00:06:53.556 --> 00:06:55.931
là con người viết như máy tính.

NOTE Paragraph

00:06:56.938 --> 00:06:58.704
Vậy chúng ta có gì
từ những điều này?

00:06:59.611 --> 00:07:02.752
Chúng ta có thấy rằng William Blake 
một cách nào đó con người hơn

00:07:02.752 --> 00:07:04.101
so với Gertrude Stein?

00:07:04.101 --> 00:07:07.095
Hay là Gertrude Stein thì giống máy tính
hơn William Blake?

NOTE Paragraph

00:07:07.095 --> 00:07:08.737
( cười )

NOTE Paragraph

00:07:08.737 --> 00:07:11.084
Đây là những câu hỏi mà tôi tự hỏi

00:07:11.084 --> 00:07:12.643
khoảng 2 năm nay,

00:07:12.643 --> 00:07:14.896
và tôi không có câu trả lời.

00:07:14.896 --> 00:07:17.260
Nhưng những gì tôi có
là một số nhìn nhận

00:07:17.260 --> 00:07:19.768
về mối quan hệ của chúng ta với công nghệ.

NOTE Paragraph

00:07:20.999 --> 00:07:24.109
Vì vậy, kết luận nhận đầu tiên của tôi,


00:07:24.109 --> 00:07:25.182
vì một vài lý do,

00:07:25.182 --> 00:07:27.743
chúng ta liên hệ thơ với loài người.

00:07:28.197 --> 00:07:31.856
Đển khi chúng ta hỏi,
"Máy tính có thể sáng tác thơ không?"

00:07:31.856 --> 00:07:33.229
chúng ta đồng thời cũng hỏi,

00:07:33.229 --> 00:07:35.081
"Làm con người có nghĩa là gì

00:07:35.081 --> 00:07:38.101
và làm thế nào chúng ta đặt ra giới hạn
xung quanh việc này?

00:07:38.101 --> 00:07:41.829
Làm thế nào chúng ta nói ai hoặc cái gì
có thể là một phần của thể loại này?"

00:07:42.376 --> 00:07:45.797
Đây cơ bản là một câu hỏi triết học,
tôi tin là như thế,

00:07:45.797 --> 00:07:48.540
và nó không thể được trả lời 
bằng bài kiểm tra có không,

00:07:48.540 --> 00:07:49.741
như bài kiểm tra Turing.

00:07:49.805 --> 00:07:52.900
Tôi cũng tin Alan Turing hiểu điều này,

00:07:52.900 --> 00:07:56.179
và khi ông nghĩ
bài kiểm tra vào năm 1950,

00:07:56.203 --> 00:07:59.005
ông cũng xem như đó là
khiêu khích triết học.

NOTE Paragraph

00:08:01.124 --> 00:08:03.689
Và kết luận thứ hai của tôi là

00:08:03.689 --> 00:08:06.689
khi ta dùng bài kiểm tra Turing với thơ,

00:08:06.689 --> 00:08:10.113
chúng ta không thật sự kiểm tra khả năng
của những chiếc máy tính

00:08:10.113 --> 00:08:13.166
bởi vì thuật toán cấu tạo nên thơ,

00:08:13.166 --> 00:08:17.653
chúng khá là đơn giản và đã tồn tại,
khoảng từ những năm 1950.

00:08:18.895 --> 00:08:22.157
Những gì chúng ta đang làm
với bài kiểm tra Turing về thơ,

00:08:22.157 --> 00:08:26.812
là thu thập những ý kiến về 
cái gì hình thành nên tính con người.

00:08:28.313 --> 00:08:31.092
Vì thế, điều mà tôi đã tìm ra,

00:08:31.092 --> 00:08:33.938
chúng ta đã nhìn thấy điều này
trước đó,

00:08:33.938 --> 00:08:36.600
chúng ta thấy rằng William Blake 
giống một con người hơn

00:08:36.600 --> 00:08:38.159
so với Gertrude Stein.

00:08:38.159 --> 00:08:40.049
Tất nhiên, điều này không có nghĩa là

00:08:40.049 --> 00:08:42.517
William Blake thật sự giống con người hơn

00:08:42.517 --> 00:08:44.818
hay là Gertrude Stein
giống máy tính hơn.

00:08:45.533 --> 00:08:50.247
Chỉ đơn giản là 
định nghĩa con người không ổn định.

00:08:51.450 --> 00:08:53.524
Điều này khiến tôi hiểu rằng

00:08:53.548 --> 00:08:56.621
con người không phải là
một khái niệm lạnh lùng, cứng nhắc.

00:08:56.621 --> 00:09:00.074
Thật ra, đó là thứ gì đó được xây dựng
với những quan điểm của chúng ta

00:09:00.074 --> 00:09:02.843
và là thứ thay đổi theo thời gian.

NOTE Paragraph

00:09:04.671 --> 00:09:06.724
Và kết luận cuối cùng của tôi

00:09:06.724 --> 00:09:09.174
là máy tính ít hay nhiều,

00:09:09.174 --> 00:09:13.180
hoạt động như một tấm gương
phản chiếu bất kỳ ý tưởng nào của con người

00:09:13.204 --> 00:09:14.579
mà chúng ta cho nó.

00:09:14.958 --> 00:09:16.842
Chúng ta cho máy tính Emily Dickson,

00:09:16.866 --> 00:09:19.187
nó phản chiếu Emily Dickson lại chúng ta.

00:09:19.768 --> 00:09:21.602
Chúng ta cho nó William Blake,

00:09:21.626 --> 00:09:23.911
thì đó sẽ là điều phản chiếu lại chúng ta.

00:09:23.935 --> 00:09:25.774
Chúng ta cho nó Gertrude Stein,

00:09:25.798 --> 00:09:28.268
điều chúng ta nhận lại
chính là Gertrude Stein.

00:09:29.083 --> 00:09:31.451
Hơn bất cứ công nghệ nào,

00:09:31.475 --> 00:09:36.640
máy tính chính là một tấm gương phản chiếu
bất ký ý tưởng nào mà con người dạy nó.

NOTE Paragraph

00:09:38.061 --> 00:09:40.348
Tôi chắc chắn rằng rất nhiều người trong các bạn
đã nghe

00:09:40.372 --> 00:09:43.234
rất nhiều về trí thông minh nhân tạo gần đây.

00:09:44.694 --> 00:09:47.524
Và phần lớn cuộc nói chuyện là về


00:09:48.292 --> 00:09:49.481
chúng ta có tạo ra được nó hay không?

00:09:50.383 --> 00:09:53.518
Chúng ta có thể tạo
một chiếc máy tính thông minh?

00:09:53.542 --> 00:09:56.305
Chúng ta có thể tạo ra
một chiếc máy tính sáng tạo?

00:09:56.329 --> 00:09:58.442
Điều có vẻ được hỏi đi hỏi lại

00:09:58.466 --> 00:10:01.190
là liệu ta có thể làm ra
chiếc máy tính-như-con người?

NOTE Paragraph

00:10:01.961 --> 00:10:03.517
Nhưng những gì chúng ta đã thấy
cho đến bây giờ

00:10:03.541 --> 00:10:06.629
chính là con người không phải
là một thực tế khoa học,

00:10:06.653 --> 00:10:10.183
đó là một ý tưởng tiếp nối,
luôn chuyển dịch

00:10:10.207 --> 00:10:12.738
và là thứ thay đổi theo thời gian.

00:10:12.762 --> 00:10:15.914
Vì thế khi chúng ta bắt đầu
vật lộn với những ý tưởng

00:10:15.938 --> 00:10:18.324
về trí thông minh nhân tạo trong tương lai,

00:10:18.348 --> 00:10:20.253
chúng ta không chỉ nên hỏi chính mình,

00:10:20.277 --> 00:10:21.645
"Ta có thể tạo ra nó không?"

00:10:21.669 --> 00:10:23.563
Mà chúng ta cũng nên tự hỏi

00:10:23.587 --> 00:10:27.300
"Ý tưởng nào của con người mà chúng ta
muốn phản chiếu lại?"

00:10:27.820 --> 00:10:30.513
Đây là một quan điểm triết học,

00:10:30.537 --> 00:10:33.534
và nó không thể được trả lời
chỉ bởi phần mềm,

00:10:33.558 --> 00:10:38.535
mà còn đòi hỏi một chút
suy ngẫm về nhân loại, về nhân sinh.

NOTE Paragraph

00:10:39.040 --> 00:10:40.193
Cảm ơn.

NOTE Paragraph

00:10:40.217 --> 00:10:42.912
(Vỗ tay)