WEBVTT

00:00:01.440 --> 00:00:04.136
W lipcu 1911 roku

00:00:04.160 --> 00:00:09.416
35-letni absolwent Yale i profesor
wyruszył z obozu w dżungli

00:00:09.440 --> 00:00:11.056
ze swoim zespołem.

00:00:11.080 --> 00:00:13.216
Po wspięciu się na strome wzgórze

00:00:13.240 --> 00:00:15.490
i otarciu potu z czoła

00:00:15.510 --> 00:00:18.960
opisał rozpościerający się poniżej widok.

00:00:19.000 --> 00:00:22.191
Zobaczył, jak z gęstwiny lasu deszczowego

00:00:22.191 --> 00:00:25.604
wyłania się niezwykła plątanina struktur,

00:00:25.604 --> 00:00:29.123
zbudowana z granitu i pięknie połączona.

00:00:29.149 --> 00:00:31.115
Co niesamowite, był to pierwszy projekt

00:00:31.115 --> 00:00:33.694
sponsorowany przez
National Geographic,

NOTE Paragraph

00:00:33.714 --> 00:00:38.220
na którego okładce
pojawił się w 1912 roku.

00:00:38.250 --> 00:00:42.794
Profesor używał najnowszego
sprzętu fotograficznego,

00:00:42.794 --> 00:00:44.534
żeby zrobić dokumentację miejsca,

00:00:44.534 --> 00:00:47.870
na zawsze zmieniając oblicze eksploracji.

00:00:47.870 --> 00:00:50.926
Tym miejscem było Machu Picchu,

NOTE Paragraph

00:00:50.946 --> 00:00:53.926
odkryte i zbadane przez Hirama Binghama.

00:00:55.290 --> 00:00:57.404
Kiedy je zobaczył, powiedział:

00:00:57.424 --> 00:00:59.680
"To niesamowite.

00:00:59.710 --> 00:01:01.630
Cóż to może być?".

00:01:02.510 --> 00:01:04.220
Dzisiaj,

NOTE Paragraph

00:01:04.560 --> 00:01:06.606
100 lat później,

00:01:06.860 --> 00:01:11.556
zapraszam wszystkich 
na niesamowitą podróż ze mną,

00:01:11.576 --> 00:01:14.566
37-letnią absolwentką Yale i profesor.

00:01:14.596 --> 00:01:16.364
(Okrzyki)

NOTE Paragraph

00:01:16.404 --> 00:01:19.610
Także użyjemy najnowocześniejszego sprzętu

NOTE Paragraph

00:01:19.660 --> 00:01:22.786
do zmapowania całego kraju.

00:01:23.786 --> 00:01:26.290
To dzieło zapoczątkował Hiram Bingham,

00:01:26.320 --> 00:01:30.036
ale my rozszerzymy je na cały świat,

00:01:30.076 --> 00:01:34.296
organizując badania archeologiczne, 
bardziej otwarte, integrujące,

00:01:35.166 --> 00:01:38.350
na skalę wcześniej niemożliwą.

00:01:39.160 --> 00:01:41.630
Jestem bardzo podekscytowana,

NOTE Paragraph

00:01:41.670 --> 00:01:44.056
bo dzisiaj mogę ogłosić

00:01:44.086 --> 00:01:48.966
początek nowej platformy TED Prize 2016

00:01:49.206 --> 00:01:50.946
w Ameryce Łacińskiej,

00:01:51.466 --> 00:01:54.420
a dokładniej w Peru.

00:01:54.770 --> 00:01:56.000
(Brawa)

NOTE Paragraph

00:01:56.030 --> 00:01:57.130
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:02:01.860 --> 00:02:05.434
Będziemy kontynuować
dzieło Hirama Binghama,

NOTE Paragraph

00:02:05.454 --> 00:02:08.680
zamieniając je w niesamowitą przyszłość,

00:02:08.684 --> 00:02:10.849
którą będziemy dzielić.

00:02:11.219 --> 00:02:13.634
Peru to nie tylko Machu Picchu.

NOTE Paragraph

00:02:13.634 --> 00:02:16.424
To również cudowna biżuteria,

00:02:16.424 --> 00:02:18.126
jak ta, którą tu widzicie.

00:02:18.156 --> 00:02:21.936
Niesamowite ceramiczne
figurki kultury Mochica,

00:02:22.436 --> 00:02:23.986
rysunki z Nazca

00:02:24.006 --> 00:02:26.370
i przepiękne tkaniny.

00:02:26.740 --> 00:02:29.630
Jako część platformy TED Prize,

00:02:29.660 --> 00:02:32.536
będziemy współpracować
z wyjątkowymi organizacjami.

00:02:32.556 --> 00:02:36.344
Pierwszą z nich jest DigitalGlobe,
największy na świecie dostawca

00:02:36.344 --> 00:02:39.100
wysokiej rozdzielczości
komercyjnych zdjęć satelitarnych.

00:02:39.120 --> 00:02:41.606
Pomogą nam zbudować

00:02:41.606 --> 00:02:44.158
platformę crowdsourcingową na ich wzór.

00:02:44.158 --> 00:02:46.194
Może ktoś z was już z niej korzystał

00:02:46.214 --> 00:02:49.680
w poszukiwaniach po katastrofie
samolotu MH370.

00:02:49.700 --> 00:02:52.160
Oczywiście, wspomogą nas
zdjęciami satelitarnymi.

00:02:52.190 --> 00:02:56.636
National Geographic pomoże
nam w badaniach i edukacji

00:02:56.636 --> 00:03:00.350
oraz dostarczy bogatej treści platformy,

00:03:00.350 --> 00:03:02.466
jak archiwalne zdjęcia,

00:03:02.466 --> 00:03:04.356
które widzieliśmy na początku prelekcji

00:03:04.356 --> 00:03:07.330
i dokumentalne materiały filmowe.

00:03:07.360 --> 00:03:10.136
Zaczęliśmy już planować
i tworzyć platformę,

00:03:10.140 --> 00:03:12.400
dlatego jestem taka podekscytowana.

NOTE Paragraph

00:03:12.400 --> 00:03:13.896
Ciekawostka.

00:03:13.920 --> 00:03:16.496
Mój zespół, prowadzony przez Chase Childs,

00:03:16.520 --> 00:03:19.936
już zaczął przeglądać
niektóre zdjęcia satelitarne.

00:03:19.960 --> 00:03:23.176
To, co tu widzicie, jest dość szczegółowe.

00:03:23.200 --> 00:03:25.416
To Chan Chan w północnym Peru.

00:03:25.440 --> 00:03:27.456
Powstało około 850 roku.

00:03:27.456 --> 00:03:29.816
To niesamowite miasteczko,
ale przybliżmy je.

00:03:29.840 --> 00:03:34.040
To typ i jakość danych,
które będzie można zobaczyć.

00:03:34.040 --> 00:03:36.810
Można dostrzec pojedyncze budynki.

00:03:36.830 --> 00:03:40.996
Odkrywamy miejsca wcześniej nieznane.

00:03:40.996 --> 00:03:43.336
Wiemy już, że w ramach platformy

00:03:43.360 --> 00:03:46.950
będzie można pomóc odkryć
tysiące nowych, nieznanych miejsc.

00:03:46.950 --> 00:03:48.320
Jak te tutaj.

00:03:48.340 --> 00:03:50.816
To jest prawdopodobnie duże.

00:03:50.840 --> 00:03:55.150
Niestety, odkrywamy również
dowody grabieży na szeroką skalę.

00:03:55.150 --> 00:03:56.576
Jak to, co tu widzicie.

00:03:56.600 --> 00:03:58.616
Wiele miejsc w Peru jest zagrożonych,

00:03:58.640 --> 00:04:00.696
ale na szczęście wszystkie te dane

00:04:00.720 --> 00:04:03.800
zostaną udostępnione osobom
zaangażowanym w ochronę tych miejsc,

00:04:03.850 --> 00:04:05.440
a zwłaszcza archeologom.

NOTE Paragraph

00:04:06.280 --> 00:04:09.660
W Peru spotkałam się z ministrem kultury

00:04:09.690 --> 00:04:11.036
i przedstawicielami UNESCO.

00:04:11.036 --> 00:04:13.176
Będziemy z nimi ściśle współpracować.

00:04:13.200 --> 00:04:14.196
Wiedzcie,

00:04:14.226 --> 00:04:17.216
że strona będzie dostępna
po angielsku i hiszpańsku.

00:04:17.240 --> 00:04:18.729
To absolutnie niezbędne,

00:04:18.729 --> 00:04:23.216
żeby z platformy korzystać mogła
cała Ameryka Południowa.

00:04:23.240 --> 00:04:27.296
Głównym prowadzącym projekt
jest gentleman ze zdjęcia,

00:04:27.320 --> 00:04:29.376
doktor Luis Jaime Castillo,

00:04:29.400 --> 00:04:31.696
profesor Uniwersytetu Katolickiego.

00:04:31.720 --> 00:04:35.736
Jako szanowany peruwiański
archeolog i były wiceminister,

00:04:35.760 --> 00:04:39.896
doktor Castillo będzie zarządzać
i przekazywać dane archeologom,

00:04:39.920 --> 00:04:42.256
żeby mogli pracować w terenie.

00:04:42.280 --> 00:04:45.656
Prowadzi również program
mapowania z użyciem dronów.

00:04:45.680 --> 00:04:48.736
Niektóre z tych zdjęć
można zobaczyć tu i tu.

00:04:48.760 --> 00:04:51.576
Dane zostaną udostępnione
na naszej platformie,

00:04:51.600 --> 00:04:54.934
a doktor Castillo pomoże w mapowaniu
miejsc, które wspólnie znajdziemy.

NOTE Paragraph

00:04:56.240 --> 00:04:58.376
Naszym lokalnym partnerem

00:04:58.400 --> 00:05:01.576
wspierającym nas w zakresie 
edukacji i działań informacyjnych

00:05:01.600 --> 00:05:03.505
oraz zabezpieczaniu miejsc

00:05:03.529 --> 00:05:05.529
jest Sustainable Preservation Initiative

00:05:05.549 --> 00:05:07.451
kierowane przez doktora
Larry'ego Cobena.

00:05:07.451 --> 00:05:08.712
Nie wszyscy może wiedzą,

00:05:08.732 --> 00:05:10.510
że często najuboższe społeczności

00:05:10.520 --> 00:05:14.506
sąsiadują z najbardziej znanymi
stanowiskami archeologicznymi.

00:05:14.526 --> 00:05:18.030
SPI wspiera te społeczności,

00:05:18.056 --> 00:05:20.106
a w szczególności kobiety,

00:05:20.128 --> 00:05:23.134
przez nowe podejścia ekonomiczne
i trening biznesowy.

00:05:23.164 --> 00:05:26.210
Pomaga w tworzeniu rękodzieła,

00:05:26.250 --> 00:05:28.510
które później jest sprzedawane turystom.

00:05:28.540 --> 00:05:30.176
To pozwala kobietom

00:05:30.176 --> 00:05:32.696
doceniać ich dziedzictwo kulturowe

00:05:32.720 --> 00:05:34.546
i czuć się jego współwłaścicielkami.

00:05:34.566 --> 00:05:38.336
Spędziłam z 24 z nich trochę czasu

00:05:38.360 --> 00:05:42.610
w znanym Pachacámac niedaleko Limy.

00:05:42.630 --> 00:05:45.416
Były niewiarygodnie inspirujące.

00:05:45.440 --> 00:05:49.370
SPI będzie wspierać transformacje
kolejnych społeczności,

00:05:49.400 --> 00:05:51.700
w pobliżu miejsc,
które możecie pomóc odkryć.

00:05:52.940 --> 00:05:54.680
Peru to dopiero początek.

NOTE Paragraph

00:05:55.100 --> 00:05:57.560
Zamierzamy rozszerzyć
działalność na cały świat.

00:05:57.600 --> 00:06:01.050
Dostałam już tysiące maili

00:06:01.080 --> 00:06:03.590
od profesorów, nauczycieli, studentów

00:06:03.590 --> 00:06:07.580
i innych archeologów
chcących do nas dołączyć.

00:06:07.580 --> 00:06:11.878
Sugerują już nawet
niesamowite miejsca poszukiwań,

NOTE Paragraph

00:06:11.878 --> 00:06:13.576
jak Atlantyda.

00:06:13.600 --> 00:06:15.910
Nie wiem, czy będziemy jej szukać,

00:06:15.940 --> 00:06:17.696
ale przecież nigdy nic nie wiadomo.

NOTE Paragraph

00:06:17.696 --> 00:06:20.576
Ekscytuje mnie powstanie tej platformy.

00:06:20.600 --> 00:06:23.360
Formalnie ruszamy przed końcem roku.

00:06:23.360 --> 00:06:24.836
Muszę przyznać,

00:06:24.836 --> 00:06:29.050
że jeśli to, co odkryliśmy
przez ostatnie tygodnie,

00:06:29.080 --> 00:06:35.056
może wskazywać na to, co odkryje świat,
przekracza to wszelką wyobraźnię.

00:06:35.080 --> 00:06:37.810
Trzymajcie się mocno.

NOTE Paragraph

00:06:37.840 --> 00:06:39.496
Dziękuję bardzo.

NOTE Paragraph

00:06:39.520 --> 00:06:41.336
(Brawa)

NOTE Paragraph

00:06:41.360 --> 00:06:42.576
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:06:42.600 --> 00:06:44.800
(Brawa)