1
00:00:01,440 --> 00:00:04,136
W lipcu 1911 roku

2
00:00:04,160 --> 00:00:09,416
35-letni absolwent Yale i profesor
wyruszył z obozu w dżungli

3
00:00:09,440 --> 00:00:11,056
ze swoim zespołem.

4
00:00:11,080 --> 00:00:13,216
Po wspięciu się na strome wzgórze

5
00:00:13,240 --> 00:00:15,490
i otarciu potu z czoła

6
00:00:15,510 --> 00:00:18,960
opisał rozpościerający się poniżej widok.

7
00:00:19,000 --> 00:00:22,191
Zobaczył, jak z gęstwiny lasu deszczowego

8
00:00:22,191 --> 00:00:25,604
wyłania się niezwykła plątanina struktur,

9
00:00:25,604 --> 00:00:29,123
zbudowana z granitu i pięknie połączona.

10
00:00:29,149 --> 00:00:31,115
Co niesamowite, był to pierwszy projekt

11
00:00:31,115 --> 00:00:33,694
sponsorowany przez
National Geographic,

12
00:00:33,714 --> 00:00:38,220
na którego okładce
pojawił się w 1912 roku.

13
00:00:38,250 --> 00:00:42,794
Profesor używał najnowszego
sprzętu fotograficznego,

14
00:00:42,794 --> 00:00:44,534
żeby zrobić dokumentację miejsca,

15
00:00:44,534 --> 00:00:47,870
na zawsze zmieniając oblicze eksploracji.

16
00:00:47,870 --> 00:00:50,926
Tym miejscem było Machu Picchu,

17
00:00:50,946 --> 00:00:53,926
odkryte i zbadane przez Hirama Binghama.

18
00:00:55,290 --> 00:00:57,404
Kiedy je zobaczył, powiedział:

19
00:00:57,424 --> 00:00:59,680
"To niesamowite.

20
00:00:59,710 --> 00:01:01,630
Cóż to może być?".

21
00:01:02,510 --> 00:01:04,220
Dzisiaj,

22
00:01:04,560 --> 00:01:06,606
100 lat później,

23
00:01:06,860 --> 00:01:11,556
zapraszam wszystkich 
na niesamowitą podróż ze mną,

24
00:01:11,576 --> 00:01:14,566
37-letnią absolwentką Yale i profesor.

25
00:01:14,596 --> 00:01:16,364
(Okrzyki)

26
00:01:16,404 --> 00:01:19,610
Także użyjemy najnowocześniejszego sprzętu

27
00:01:19,660 --> 00:01:22,786
do zmapowania całego kraju.

28
00:01:23,786 --> 00:01:26,290
To dzieło zapoczątkował Hiram Bingham,

29
00:01:26,320 --> 00:01:30,036
ale my rozszerzymy je na cały świat,

30
00:01:30,076 --> 00:01:34,296
organizując badania archeologiczne, 
bardziej otwarte, integrujące,

31
00:01:35,166 --> 00:01:38,350
na skalę wcześniej niemożliwą.

32
00:01:39,160 --> 00:01:41,630
Jestem bardzo podekscytowana,

33
00:01:41,670 --> 00:01:44,056
bo dzisiaj mogę ogłosić

34
00:01:44,086 --> 00:01:48,966
początek nowej platformy TED Prize 2016

35
00:01:49,206 --> 00:01:50,946
w Ameryce Łacińskiej,

36
00:01:51,466 --> 00:01:54,420
a dokładniej w Peru.

37
00:01:54,770 --> 00:01:56,000
(Brawa)

38
00:01:56,030 --> 00:01:57,130
Dziękuję.

39
00:02:01,860 --> 00:02:05,434
Będziemy kontynuować
dzieło Hirama Binghama,

40
00:02:05,454 --> 00:02:08,680
zamieniając je w niesamowitą przyszłość,

41
00:02:08,684 --> 00:02:10,849
którą będziemy dzielić.

42
00:02:11,219 --> 00:02:13,634
Peru to nie tylko Machu Picchu.

43
00:02:13,634 --> 00:02:16,424
To również cudowna biżuteria,

44
00:02:16,424 --> 00:02:18,126
jak ta, którą tu widzicie.

45
00:02:18,156 --> 00:02:21,936
Niesamowite ceramiczne
figurki kultury Mochica,

46
00:02:22,436 --> 00:02:23,986
rysunki z Nazca

47
00:02:24,006 --> 00:02:26,370
i przepiękne tkaniny.

48
00:02:26,740 --> 00:02:29,630
Jako część platformy TED Prize,

49
00:02:29,660 --> 00:02:32,536
będziemy współpracować
z wyjątkowymi organizacjami.

50
00:02:32,556 --> 00:02:36,344
Pierwszą z nich jest DigitalGlobe,
największy na świecie dostawca

51
00:02:36,344 --> 00:02:39,100
wysokiej rozdzielczości
komercyjnych zdjęć satelitarnych.

52
00:02:39,120 --> 00:02:41,606
Pomogą nam zbudować

53
00:02:41,606 --> 00:02:44,158
platformę crowdsourcingową na ich wzór.

54
00:02:44,158 --> 00:02:46,194
Może ktoś z was już z niej korzystał

55
00:02:46,214 --> 00:02:49,680
w poszukiwaniach po katastrofie
samolotu MH370.

56
00:02:49,700 --> 00:02:52,160
Oczywiście, wspomogą nas
zdjęciami satelitarnymi.

57
00:02:52,190 --> 00:02:56,636
National Geographic pomoże
nam w badaniach i edukacji

58
00:02:56,636 --> 00:03:00,350
oraz dostarczy bogatej treści platformy,

59
00:03:00,350 --> 00:03:02,466
jak archiwalne zdjęcia,

60
00:03:02,466 --> 00:03:04,356
które widzieliśmy na początku prelekcji

61
00:03:04,356 --> 00:03:07,330
i dokumentalne materiały filmowe.

62
00:03:07,360 --> 00:03:10,136
Zaczęliśmy już planować
i tworzyć platformę,

63
00:03:10,140 --> 00:03:12,400
dlatego jestem taka podekscytowana.

64
00:03:12,400 --> 00:03:13,896
Ciekawostka.

65
00:03:13,920 --> 00:03:16,496
Mój zespół, prowadzony przez Chase Childs,

66
00:03:16,520 --> 00:03:19,936
już zaczął przeglądać
niektóre zdjęcia satelitarne.

67
00:03:19,960 --> 00:03:23,176
To, co tu widzicie, jest dość szczegółowe.

68
00:03:23,200 --> 00:03:25,416
To Chan Chan w północnym Peru.

69
00:03:25,440 --> 00:03:27,456
Powstało około 850 roku.

70
00:03:27,456 --> 00:03:29,816
To niesamowite miasteczko,
ale przybliżmy je.

71
00:03:29,840 --> 00:03:34,040
To typ i jakość danych,
które będzie można zobaczyć.

72
00:03:34,040 --> 00:03:36,810
Można dostrzec pojedyncze budynki.

73
00:03:36,830 --> 00:03:40,996
Odkrywamy miejsca wcześniej nieznane.

74
00:03:40,996 --> 00:03:43,336
Wiemy już, że w ramach platformy

75
00:03:43,360 --> 00:03:46,950
będzie można pomóc odkryć
tysiące nowych, nieznanych miejsc.

76
00:03:46,950 --> 00:03:48,320
Jak te tutaj.

77
00:03:48,340 --> 00:03:50,816
To jest prawdopodobnie duże.

78
00:03:50,840 --> 00:03:55,150
Niestety, odkrywamy również
dowody grabieży na szeroką skalę.

79
00:03:55,150 --> 00:03:56,576
Jak to, co tu widzicie.

80
00:03:56,600 --> 00:03:58,616
Wiele miejsc w Peru jest zagrożonych,

81
00:03:58,640 --> 00:04:00,696
ale na szczęście wszystkie te dane

82
00:04:00,720 --> 00:04:03,800
zostaną udostępnione osobom
zaangażowanym w ochronę tych miejsc,

83
00:04:03,850 --> 00:04:05,440
a zwłaszcza archeologom.

84
00:04:06,280 --> 00:04:09,660
W Peru spotkałam się z ministrem kultury

85
00:04:09,690 --> 00:04:11,036
i przedstawicielami UNESCO.

86
00:04:11,036 --> 00:04:13,176
Będziemy z nimi ściśle współpracować.

87
00:04:13,200 --> 00:04:14,196
Wiedzcie,

88
00:04:14,226 --> 00:04:17,216
że strona będzie dostępna
po angielsku i hiszpańsku.

89
00:04:17,240 --> 00:04:18,729
To absolutnie niezbędne,

90
00:04:18,729 --> 00:04:23,216
żeby z platformy korzystać mogła
cała Ameryka Południowa.

91
00:04:23,240 --> 00:04:27,296
Głównym prowadzącym projekt
jest gentleman ze zdjęcia,

92
00:04:27,320 --> 00:04:29,376
doktor Luis Jaime Castillo,

93
00:04:29,400 --> 00:04:31,696
profesor Uniwersytetu Katolickiego.

94
00:04:31,720 --> 00:04:35,736
Jako szanowany peruwiański
archeolog i były wiceminister,

95
00:04:35,760 --> 00:04:39,896
doktor Castillo będzie zarządzać
i przekazywać dane archeologom,

96
00:04:39,920 --> 00:04:42,256
żeby mogli pracować w terenie.

97
00:04:42,280 --> 00:04:45,656
Prowadzi również program
mapowania z użyciem dronów.

98
00:04:45,680 --> 00:04:48,736
Niektóre z tych zdjęć
można zobaczyć tu i tu.

99
00:04:48,760 --> 00:04:51,576
Dane zostaną udostępnione
na naszej platformie,

100
00:04:51,600 --> 00:04:54,934
a doktor Castillo pomoże w mapowaniu
miejsc, które wspólnie znajdziemy.

101
00:04:56,240 --> 00:04:58,376
Naszym lokalnym partnerem

102
00:04:58,400 --> 00:05:01,576
wspierającym nas w zakresie 
edukacji i działań informacyjnych

103
00:05:01,600 --> 00:05:03,505
oraz zabezpieczaniu miejsc

104
00:05:03,529 --> 00:05:05,529
jest Sustainable Preservation Initiative

105
00:05:05,549 --> 00:05:07,451
kierowane przez doktora
Larry'ego Cobena.

106
00:05:07,451 --> 00:05:08,712
Nie wszyscy może wiedzą,

107
00:05:08,732 --> 00:05:10,510
że często najuboższe społeczności

108
00:05:10,520 --> 00:05:14,506
sąsiadują z najbardziej znanymi
stanowiskami archeologicznymi.

109
00:05:14,526 --> 00:05:18,030
SPI wspiera te społeczności,

110
00:05:18,056 --> 00:05:20,106
a w szczególności kobiety,

111
00:05:20,128 --> 00:05:23,134
przez nowe podejścia ekonomiczne
i trening biznesowy.

112
00:05:23,164 --> 00:05:26,210
Pomaga w tworzeniu rękodzieła,

113
00:05:26,250 --> 00:05:28,510
które później jest sprzedawane turystom.

114
00:05:28,540 --> 00:05:30,176
To pozwala kobietom

115
00:05:30,176 --> 00:05:32,696
doceniać ich dziedzictwo kulturowe

116
00:05:32,720 --> 00:05:34,546
i czuć się jego współwłaścicielkami.

117
00:05:34,566 --> 00:05:38,336
Spędziłam z 24 z nich trochę czasu

118
00:05:38,360 --> 00:05:42,610
w znanym Pachacámac niedaleko Limy.

119
00:05:42,630 --> 00:05:45,416
Były niewiarygodnie inspirujące.

120
00:05:45,440 --> 00:05:49,370
SPI będzie wspierać transformacje
kolejnych społeczności,

121
00:05:49,400 --> 00:05:51,700
w pobliżu miejsc,
które możecie pomóc odkryć.

122
00:05:52,940 --> 00:05:54,680
Peru to dopiero początek.

123
00:05:55,100 --> 00:05:57,560
Zamierzamy rozszerzyć
działalność na cały świat.

124
00:05:57,600 --> 00:06:01,050
Dostałam już tysiące maili

125
00:06:01,080 --> 00:06:03,590
od profesorów, nauczycieli, studentów

126
00:06:03,590 --> 00:06:07,580
i innych archeologów
chcących do nas dołączyć.

127
00:06:07,580 --> 00:06:11,878
Sugerują już nawet
niesamowite miejsca poszukiwań,

128
00:06:11,878 --> 00:06:13,576
jak Atlantyda.

129
00:06:13,600 --> 00:06:15,910
Nie wiem, czy będziemy jej szukać,

130
00:06:15,940 --> 00:06:17,696
ale przecież nigdy nic nie wiadomo.

131
00:06:17,696 --> 00:06:20,576
Ekscytuje mnie powstanie tej platformy.

132
00:06:20,600 --> 00:06:23,360
Formalnie ruszamy przed końcem roku.

133
00:06:23,360 --> 00:06:24,836
Muszę przyznać,

134
00:06:24,836 --> 00:06:29,050
że jeśli to, co odkryliśmy
przez ostatnie tygodnie,

135
00:06:29,080 --> 00:06:35,056
może wskazywać na to, co odkryje świat,
przekracza to wszelką wyobraźnię.

136
00:06:35,080 --> 00:06:37,810
Trzymajcie się mocno.

137
00:06:37,840 --> 00:06:39,496
Dziękuję bardzo.

138
00:06:39,520 --> 00:06:41,336
(Brawa)

139
00:06:41,360 --> 00:06:42,576
Dziękuję.

140
00:06:42,600 --> 00:06:44,800
(Brawa)