WEBVTT

00:00:01.531 --> 00:00:03.368
Evet, robotlar.

00:00:03.392 --> 00:00:05.886
Robotlar, aynı görevi milyonlarca kez

00:00:05.886 --> 00:00:08.521
minimum hatayla yapacak
şekilde programlanabilir,

00:00:08.545 --> 00:00:11.059
bu bizim için çok zor bir şey, değil mi?

00:00:11.083 --> 00:00:14.244
Onları çalışırken izlemek de
oldukça etkileyici.

00:00:14.268 --> 00:00:15.524
Şöyle bir bakın.

00:00:15.548 --> 00:00:17.456
Onları saatlerce izleyebilirim.

00:00:18.108 --> 00:00:19.407
Hayır mı?

00:00:19.431 --> 00:00:21.638
Daha az etkileyici olan şey,

00:00:21.662 --> 00:00:24.595
eğer robotları fabrikaların dışına,

00:00:24.619 --> 00:00:28.999
buradaki gibi tam olarak bilinmeyen
ve ölçülmeyen ortamlara çıkarırsanız

00:00:29.023 --> 00:00:33.301
pek hassasiyet gerektirmeyen
bir işi bile yapamazlar,

00:00:33.325 --> 00:00:34.936
yani sonuç bu olur.

00:00:34.960 --> 00:00:37.689
Örneğin kapıyı açmak
çok fazla dikkat gerektirmez.

NOTE Paragraph

00:00:37.713 --> 00:00:38.743
(Kahkahalar)

NOTE Paragraph

00:00:38.767 --> 00:00:41.221
Ölçümlerde küçük bir hata oldu diyelim,

00:00:41.245 --> 00:00:43.071
kapakçığı ıskalar ve olan olur.

NOTE Paragraph

00:00:43.095 --> 00:00:44.365
(Kahkahalar)

NOTE Paragraph

00:00:44.389 --> 00:00:46.833
Çoğu zaman da telafi edemeyiz.

NOTE Paragraph

00:00:47.561 --> 00:00:49.236
Peki neden?

00:00:49.260 --> 00:00:51.134
Çünkü yıllardır,

00:00:51.158 --> 00:00:54.458
robotlar hız ve hassasiyet
üzerine tasarlandı

00:00:54.482 --> 00:00:57.444
ve bu çok özel bir mimariye dönüştü.

00:00:57.468 --> 00:00:59.119
Bir robot kolunu ele alalım,

00:00:59.119 --> 00:01:01.402
oldukça iyi tanımlanmış sert bağlantılar

00:01:01.426 --> 00:01:03.755
ve harekete geçirici motorları var,

00:01:03.755 --> 00:01:05.549
bunlar eklem bağlantılarını taşırlar.

00:01:05.549 --> 00:01:06.610
Bu robotik yapıda,

00:01:06.624 --> 00:01:08.851
çevreyi mükemmel bir şekilde
ölçmeniz gerekir,

00:01:08.865 --> 00:01:10.762
yani çevrede neler olduğunu

00:01:10.786 --> 00:01:13.425
ve robot bağlantılarının her hareketini

00:01:13.449 --> 00:01:15.584
mükemmel bir şekilde
programlamanız gerekir,

00:01:15.608 --> 00:01:18.870
çünkü küçük bir hata
çok büyük bir arızaya yol açabilir.

00:01:18.894 --> 00:01:21.907
bu nedenle bir şeye zarar verebilirsiniz

00:01:21.931 --> 00:01:23.462
ya da robotunuz hasar görebilir.

NOTE Paragraph

00:01:24.107 --> 00:01:26.312
O hâlde şimdi onlar hakkında konuşalım.

00:01:26.336 --> 00:01:29.559
Bu tobotların beyinlerini

00:01:29.583 --> 00:01:32.328
ya da onları nasıl dikkatli
programladığımızı düşünmeyin,

00:01:32.352 --> 00:01:34.170
daha ziyade vücutlarına bakın.

00:01:34.606 --> 00:01:37.485
Bir şeylerin yolunda gitmediği çok belli,

00:01:37.509 --> 00:01:40.636
çünkü robotları güçlü ve hassas yapan şey,

00:01:40.660 --> 00:01:45.049
onları gerçek dünyada inanılmaz şekilde
tehlikeli ve etkisiz kılıyor,

00:01:45.073 --> 00:01:47.058
çünkü vücutları deforme olmaz

00:01:47.082 --> 00:01:50.311
veya gerçek dünya ile etkileşim için
daha iyi uyum sağlamıyor.

00:01:51.226 --> 00:01:54.344
Tam tersi bir yaklaşımla ele alalım,

00:01:54.368 --> 00:01:57.186
çevrenizdeki her şeyden daha hassas olmak.

00:01:57.827 --> 00:02:02.912
Hassas bir yapınız varsa
pek bir şey yapamayacağınızı düşünürsünüz,

00:02:02.936 --> 00:02:04.103
muhtemelen.

00:02:04.127 --> 00:02:06.977
Ancak doğa bize tam tersini öğretiyor.

00:02:07.001 --> 00:02:09.032
Örneğin okyanusun dibinde,

00:02:09.056 --> 00:02:11.492
binlerce kilo hidrostatik basınç altında,

00:02:11.516 --> 00:02:13.944
tamamen yumuşak bir
deniz hayvanı hareket edebilir

00:02:13.968 --> 00:02:17.245
ve kendisinden çok daha sert
bir nesneyle etkileşime girebilir.

00:02:17.878 --> 00:02:22.915
Ayak ve el görevi gören
tentaküllerinin esnekliği sayesinde

00:02:23.157 --> 00:02:25.661
bu hindistan cevizi kabuğunu
taşıyarak yürüyor.

00:02:26.241 --> 00:02:30.066
Görünüşe göre, bir ahtapot da
bir kavanoz açabilir.

00:02:31.883 --> 00:02:33.637
Bu oldukça etkileyici, değil mi?

NOTE Paragraph

00:02:35.918 --> 00:02:40.418
Ancak açıkçası, bu sadece 
bu hayvanın beyninin değil,

00:02:40.442 --> 00:02:43.036
aynı zamanda onun bedeninin de
mümkün kıldığı bir şey

00:02:43.036 --> 00:02:48.272
ve bu, tüm canlı organizmaların
sahip olduğu bir tür zekâ olan

00:02:48.360 --> 00:02:51.646
somutlaşmış zekânın 
belki de en net örneği.

00:02:51.670 --> 00:02:53.236
Hepimiz buna sahibiz.

00:02:53.260 --> 00:02:57.102
Vücudumuz, şekli, dokusu ve yapısı

00:02:57.126 --> 00:03:00.308
fiziksel görevler esnasında 
temel rol oynadığı için

00:03:00.332 --> 00:03:05.945
çevreye uyum sağlayabiliriz.

00:03:05.969 --> 00:03:08.373
Böylece, çok fazla planlama
ve hesaplama yapmadan

00:03:08.397 --> 00:03:11.390
çok çeşitli durumlarda
başarılı olabiliriz.

NOTE Paragraph

00:03:11.414 --> 00:03:14.129
Öyleyse neden bu somutlaşmış zekâyı

00:03:14.153 --> 00:03:15.708
robotik makinelerimize ekleyerek

00:03:15.732 --> 00:03:18.081
onları durmadan çalışma, hesap yapma

00:03:18.105 --> 00:03:20.582
ve hissetmeye dayalı
makineler olmaktan çıkarmıyoruz?

00:03:21.097 --> 00:03:23.747
Bunu yapmak için 
doğanın stratejisini takip edebiliriz,

00:03:23.771 --> 00:03:27.223
çünkü evrimle çevre etkileşimi için
makine tasarlarken

00:03:27.223 --> 00:03:30.903
oldukça iyi bir iş çıkarıldı.

00:03:30.927 --> 00:03:34.925
Ayrıca doğanın yumuşak
malzemeleri sık sık kullanırken

00:03:34.925 --> 00:03:37.740
sert malzemeleri nadiren
kullandığını fark edersiniz.

00:03:37.764 --> 00:03:43.756
Hassas robotikler olarak adlandırılan
bu yeni robotbilim alanında temel amaç

00:03:43.904 --> 00:03:47.640
süper hassas makineler yapmak değil,

00:03:47.664 --> 00:03:49.601
çünkü biz zaten onlara sahibiz,

00:03:49.625 --> 00:03:54.099
amaç onların gerçek dünyada beklenmedik
durumlarla yüzleşebilmelerini sağlamak,

00:03:54.099 --> 00:03:56.316
yani onları dışarı çıkarabilmek.

00:03:56.316 --> 00:03:59.714
Bir robotu yumuşak yapan şey,
her şeyden önce birbiriyle uyumlu gövdesi;

00:03:59.714 --> 00:04:05.229
bu gövde çok fazla aşınmaya dayanabilecek
malzeme veya yapıdan oluşuyor,

00:04:05.253 --> 00:04:07.084
o hâlde sabit bağlantı olmayacak.

00:04:07.108 --> 00:04:10.856
İkincisi, onları harekete geçirmek için 
dağıtımlı aktivasyon kullanıyoruz,

00:04:10.856 --> 00:04:15.712
bu yüzden bu aşınmaya çok müsait gövdeyi
sürekli kontrol etmemiz lazım,

00:04:15.736 --> 00:04:19.034
gövdede çok fazla bağlantı ve eklem
varmış etkisi yapıyor

00:04:19.058 --> 00:04:21.681
ama hiç sert bir yapıya sahip değiliz.

NOTE Paragraph

00:04:21.705 --> 00:04:25.149
Yumuşak robot yapmanın çok daha
darklı bir süreç olduğunu görebilirsiniz,

00:04:25.149 --> 00:04:28.749
sert robotlarda birbirine
belli şekilde geçirmeniz gereken

00:04:28.749 --> 00:04:31.134
bağlantılar, vontalar
ve cıvatalarla uğraşırsınız.

00:04:31.134 --> 00:04:34.473
Hassas robotlarda ise yalnızca
sıfırdan bir aktüator yapıyorsunuz,

00:04:34.497 --> 00:04:35.648
çoğu zaman böyle,

00:04:35.672 --> 00:04:38.054
ama esnek materyalinizi

00:04:38.078 --> 00:04:41.021
belirli bir girdiye cevap verecek
formda şekillendiriyorsunuz.

00:04:41.054 --> 00:04:45.562
Örneğin burada aynı şeyi sert bağlantı
ve eklemlerle yapmayı düşürseniz

00:04:45.562 --> 00:04:49.277
pek karmaşık olmayan bir şekil için
yapıyı deforme edebilirsiniz.

00:04:49.333 --> 00:04:51.666
Burada ise sadece
bir girdi kullanıyorsunuz,

00:04:51.690 --> 00:04:53.054
örneğin hava basıncı.

00:04:53.869 --> 00:04:57.358
Pekâlâ, şimdi bazı yumuşak
robot örneklerine bir göz atalım.

00:04:57.765 --> 00:05:02.312
Burada Harvard Üniversitesi'nde 
geliştirilen küçük sevimli bir adam var

00:05:02.336 --> 00:05:06.829
ve vücudu boyunca uygulanan 
basınç dalgaları sayesinde yürüyor,

00:05:06.853 --> 00:05:10.139
esnekliği sayesinde
alçak bir köprü altından geçebilir

00:05:10.163 --> 00:05:11.524
ve yürümeye devam edebilir.

00:05:11.524 --> 00:05:14.795
Sonra biraz daha farklı bir biçimde
yürümeye devam ediyor.

00:05:15.345 --> 00:05:17.576
Bu demo bir prototip,

00:05:17.600 --> 00:05:21.276
ama sonrasında hayatın içine gönderilerek
hayatla etkileşime girecek

00:05:21.300 --> 00:05:26.747
çok daha dayanıklı bir versiyon yapıldı,

00:05:26.771 --> 00:05:28.837
örneğin araba üzerinden geçtiği hâlde

00:05:30.090 --> 00:05:31.240
yürümeye devam etmesi.

NOTE Paragraph

00:05:32.056 --> 00:05:33.207
Sevimli.

NOTE Paragraph

00:05:33.231 --> 00:05:34.652
(Kahkahalar)

NOTE Paragraph

00:05:34.676 --> 00:05:38.540
Belki de gerçek bir balığın
suda yüzdüğü gibi yüzen bir robot balık,

00:05:38.564 --> 00:05:41.748
çünkü dağıtımlı aktüatöre sahip
yumuşak bir kuyruğu var

00:05:41.772 --> 00:05:44.166
ve sabi hava basıncı kullanıyor.

00:05:44.166 --> 00:05:45.312
Bu örnek MIT'dendi

00:05:45.336 --> 00:05:48.141
ve tabii robotik ahtapotumuz da var.

00:05:48.165 --> 00:05:52.374
Bu aslında yeni hassas robot alanında
geliştirilen ilk projelerden biriydi.

00:05:52.418 --> 00:05:54.304
İşte yapay tentakülü görüyorsunuz,

00:05:54.328 --> 00:05:59.007
aslında birkaç tentakülle
tam bir makine inşa ettiler,

00:05:59.031 --> 00:06:01.642
rahatlıkla suyun içine atabiliyor

00:06:01.666 --> 00:06:05.959
ve makinenin denizaltı keşfi
yapmasını izleyebiliyorsunuz,

00:06:05.983 --> 00:06:09.286
bunu sert robotlardan
oldukça farklı bir şekilde yapıyor.

00:06:09.310 --> 00:06:12.970
Fakat bu, mercan resifleri gibi
hassas ortamlar için çok önemli.

NOTE Paragraph

00:06:12.994 --> 00:06:14.390
Hadi yeryüzüne geri dönelim.

00:06:14.414 --> 00:06:16.254
Burada gördüğünüz...

00:06:16.254 --> 00:06:19.776
Stanford'daki meslektaşlarımın
yaptığı büyüyen bir robot.

00:06:19.800 --> 00:06:21.650
Kamera üstüne sabitlenmiş durumda.

00:06:21.674 --> 00:06:23.362
Bu robotun özel olmasının sebebi,

00:06:23.362 --> 00:06:25.552
hava basıncı kullanarak
bir uçtan büyümesi,

00:06:25.576 --> 00:06:28.922
bu esnada kalan kısmı
çevreyle sıkı temas halinde kalıyor.

00:06:29.316 --> 00:06:31.948
Bu teknik için hayvanlardan değil,

00:06:31.948 --> 00:06:35.373
benzer bir şekilde materyal aracılığıyla
büyüyen bitkilerden esinlenildi.

00:06:35.397 --> 00:06:38.357
bu yüzden oldukça geniş
bir çapta farklı durumla yüzleşebilir.

NOTE Paragraph

00:06:39.043 --> 00:06:40.711
Ben biyotıp mühendisiyim,

00:06:40.735 --> 00:06:44.444
belki de en çok sevdiğim
uygulama tıp alanı

00:06:44.505 --> 00:06:49.346
ve minimal invasif bir cerrahi
müdahelede olduğu gibi

00:06:49.370 --> 00:06:51.289
insan vücudunun içine girmektense

00:06:51.313 --> 00:06:54.304
insan vücuduyla daha yakın
bir etkileşim hayal etmek çok zor.

00:06:54.958 --> 00:06:58.360
Ve burada robotlar,
cerraha yardımcı olabiliyorlar,

00:06:58.384 --> 00:07:00.723
çünkü küçük delikler
ve sabit aletler kullanarak

00:07:00.723 --> 00:07:02.784
vücudun içine girmeleri gerekiyor

00:07:02.808 --> 00:07:06.758
ve bu aletlerin çok belirsiz bir ortamda
çok hassas yapılarla

00:07:06.758 --> 00:07:08.410
etkileşime girmesi gerekiyor

00:07:08.410 --> 00:07:10.089
ve bunun güvenle yapılması lazım.

00:07:10.113 --> 00:07:12.225
Ayrıca vücudun içine kamera girmesi

00:07:12.249 --> 00:07:15.867
klasik bir endoskop gibi
sert bir çubuk kullanarak

00:07:15.891 --> 00:07:20.132
cerrahın gözlerini cerrahi 
alanın içine getirmek çok zor olabilir.

NOTE Paragraph

00:07:20.517 --> 00:07:23.106
Avrupa'da önceki araştırma grubumla

00:07:23.130 --> 00:07:25.726
klasik endoskoptan çok farklı olan


00:07:25.750 --> 00:07:31.878
her yöne bükülen ve uzayan modülün
esnekliği sayesinde hareket edebilen

00:07:32.670 --> 00:07:37.558
bu hassas kamera robotunu geliştirdik.

00:07:37.582 --> 00:07:40.692
Aslına bakarsanız
cerrahlar tarafından kullanıldı,

00:07:40.716 --> 00:07:43.454
çevrede neye temas
edildiğine bakılmaksızın

00:07:43.478 --> 00:07:46.984
değişik açılardan diğer aletlerin
nasıl işlediğini görmeyi amaçlıyorlardı.

00:07:47.247 --> 00:07:50.990
Burada da hassas robotu
iş başında görüyorsunuz,

00:07:51.014 --> 00:07:53.832
gördüğünüz gibi içeri giriyor.

00:07:53.856 --> 00:07:57.125
Bu bir vücut simülatörü,
gerçek insan vücudu değil.

00:07:57.149 --> 00:07:58.300
İçeride hareket ediyor.

00:07:58.324 --> 00:08:03.108
Bir ışığı var çünkü genellikle
vücudumuzun içinde çok fazla ışık yok.

NOTE Paragraph

00:08:03.167 --> 00:08:04.340
Öyle umuyoruz.

NOTE Paragraph

00:08:04.364 --> 00:08:07.366
(Kahkahalar)

NOTE Paragraph

00:08:07.390 --> 00:08:12.088
Ancak bazen cerrahi bir müdahale
basit bir iğne kullanılarak yapılabilir

00:08:12.112 --> 00:08:16.159
ve şu anda Stanford'da
çok esnek bir iğne üzerinde çalışıyoruz,

00:08:16.183 --> 00:08:18.835
bir bakıma çok minik bir yumuşak robot,

00:08:18.859 --> 00:08:21.477
mekanik olarak dokularla etkileşim kurmak

00:08:21.477 --> 00:08:24.407
ve gerçek bir organmış gibi
hareket etmek üzere tasarlandı.

00:08:24.431 --> 00:08:28.511
Bu, tek bir ekleme noktası ile 
derin bir organın içinde

00:08:28.535 --> 00:08:32.543
tümörler gibi pek çok farklı hedefe
ulaşmayı mümkün kılıyor.

00:08:32.606 --> 00:08:34.369
Üstelik hedefe doğru ilerlerken

00:08:34.369 --> 00:08:38.033
kaçınmak istediğiniz
yapı etrafında dolaşabilirsiniz.

NOTE Paragraph

00:08:39.377 --> 00:08:42.682
Gördüğünüz gibi bu robotbilim için
oldukça heyecan verici bir zaman.

00:08:42.706 --> 00:08:45.859
Hassas yapılarla üzerinde
çalıştırdığımız robotlar var,

00:08:45.883 --> 00:08:49.762
Bu da robotbilim topluluğu için
yeni ve cevaplanması zor sorular demek

00:08:49.873 --> 00:08:52.548
ve aslında bu esnek yapıların
nasıl kontrol edileceğini,

00:08:52.572 --> 00:08:55.576
sensörlerin nasıl yerleştirileceğini
yeni öğrenmeye başlıyoruz.

00:08:55.600 --> 00:08:58.560
Ancak elbette milyonlarca 
yıllık evrim sürecinde

00:08:58.584 --> 00:09:00.778
doğanın keşfettiklerine
yakın bile değiliz.

NOTE Paragraph

00:09:00.802 --> 00:09:02.906
Ancak kesin olarak bildiğim tek şey:

00:09:02.930 --> 00:09:05.446
robotlar daha hassas ve güvenli olacak

00:09:05.470 --> 00:09:08.452
ve hayatın içinde
insanlara yardım edecekler.

00:09:08.809 --> 00:09:09.960
Teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:09:09.984 --> 00:09:14.396
(Alkışlar)