1
00:00:01,531 --> 00:00:03,368
Evet, robotlar.

2
00:00:03,392 --> 00:00:05,886
Robotlar, aynı görevi milyonlarca kez

3
00:00:05,886 --> 00:00:08,521
minimum hatayla yapacak
şekilde programlanabilir,

4
00:00:08,545 --> 00:00:11,059
bu bizim için çok zor bir şey, değil mi?

5
00:00:11,083 --> 00:00:14,244
Onları çalışırken izlemek de
oldukça etkileyici.

6
00:00:14,268 --> 00:00:15,524
Şöyle bir bakın.

7
00:00:15,548 --> 00:00:17,456
Onları saatlerce izleyebilirim.

8
00:00:18,108 --> 00:00:19,407
Hayır mı?

9
00:00:19,431 --> 00:00:21,638
Daha az etkileyici olan şey,

10
00:00:21,662 --> 00:00:24,595
eğer robotları fabrikaların dışına,

11
00:00:24,619 --> 00:00:28,999
buradaki gibi tam olarak bilinmeyen
ve ölçülmeyen ortamlara çıkarırsanız

12
00:00:29,023 --> 00:00:33,301
pek hassasiyet gerektirmeyen
bir işi bile yapamazlar,

13
00:00:33,325 --> 00:00:34,936
yani sonuç bu olur.

14
00:00:34,960 --> 00:00:37,689
Örneğin kapıyı açmak
çok fazla dikkat gerektirmez.

15
00:00:37,713 --> 00:00:38,743
(Kahkahalar)

16
00:00:38,767 --> 00:00:41,221
Ölçümlerde küçük bir hata oldu diyelim,

17
00:00:41,245 --> 00:00:43,071
kapakçığı ıskalar ve olan olur.

18
00:00:43,095 --> 00:00:44,365
(Kahkahalar)

19
00:00:44,389 --> 00:00:46,833
Çoğu zaman da telafi edemeyiz.

20
00:00:47,561 --> 00:00:49,236
Peki neden?

21
00:00:49,260 --> 00:00:51,134
Çünkü yıllardır,

22
00:00:51,158 --> 00:00:54,458
robotlar hız ve hassasiyet
üzerine tasarlandı

23
00:00:54,482 --> 00:00:57,444
ve bu çok özel bir mimariye dönüştü.

24
00:00:57,468 --> 00:00:59,119
Bir robot kolunu ele alalım,

25
00:00:59,119 --> 00:01:01,402
oldukça iyi tanımlanmış sert bağlantılar

26
00:01:01,426 --> 00:01:03,755
ve harekete geçirici motorları var,

27
00:01:03,755 --> 00:01:05,549
bunlar eklem bağlantılarını taşırlar.

28
00:01:05,549 --> 00:01:06,610
Bu robotik yapıda,

29
00:01:06,624 --> 00:01:08,851
çevreyi mükemmel bir şekilde
ölçmeniz gerekir,

30
00:01:08,865 --> 00:01:10,762
yani çevrede neler olduğunu

31
00:01:10,786 --> 00:01:13,425
ve robot bağlantılarının her hareketini

32
00:01:13,449 --> 00:01:15,584
mükemmel bir şekilde
programlamanız gerekir,

33
00:01:15,608 --> 00:01:18,870
çünkü küçük bir hata
çok büyük bir arızaya yol açabilir.

34
00:01:18,894 --> 00:01:21,907
bu nedenle bir şeye zarar verebilirsiniz

35
00:01:21,931 --> 00:01:23,462
ya da robotunuz hasar görebilir.

36
00:01:24,107 --> 00:01:26,312
O hâlde şimdi onlar hakkında konuşalım.

37
00:01:26,336 --> 00:01:29,559
Bu tobotların beyinlerini

38
00:01:29,583 --> 00:01:32,328
ya da onları nasıl dikkatli
programladığımızı düşünmeyin,

39
00:01:32,352 --> 00:01:34,170
daha ziyade vücutlarına bakın.

40
00:01:34,606 --> 00:01:37,485
Bir şeylerin yolunda gitmediği çok belli,

41
00:01:37,509 --> 00:01:40,636
çünkü robotları güçlü ve hassas yapan şey,

42
00:01:40,660 --> 00:01:45,049
onları gerçek dünyada inanılmaz şekilde
tehlikeli ve etkisiz kılıyor,

43
00:01:45,073 --> 00:01:47,058
çünkü vücutları deforme olmaz

44
00:01:47,082 --> 00:01:50,311
veya gerçek dünya ile etkileşim için
daha iyi uyum sağlamıyor.

45
00:01:51,226 --> 00:01:54,344
Tam tersi bir yaklaşımla ele alalım,

46
00:01:54,368 --> 00:01:57,186
çevrenizdeki her şeyden daha hassas olmak.

47
00:01:57,827 --> 00:02:02,912
Hassas bir yapınız varsa
pek bir şey yapamayacağınızı düşünürsünüz,

48
00:02:02,936 --> 00:02:04,103
muhtemelen.

49
00:02:04,127 --> 00:02:06,977
Ancak doğa bize tam tersini öğretiyor.

50
00:02:07,001 --> 00:02:09,032
Örneğin okyanusun dibinde,

51
00:02:09,056 --> 00:02:11,492
binlerce kilo hidrostatik basınç altında,

52
00:02:11,516 --> 00:02:13,944
tamamen yumuşak bir
deniz hayvanı hareket edebilir

53
00:02:13,968 --> 00:02:17,245
ve kendisinden çok daha sert
bir nesneyle etkileşime girebilir.

54
00:02:17,878 --> 00:02:22,915
Ayak ve el görevi gören
tentaküllerinin esnekliği sayesinde

55
00:02:23,157 --> 00:02:25,661
bu hindistan cevizi kabuğunu
taşıyarak yürüyor.

56
00:02:26,241 --> 00:02:30,066
Görünüşe göre, bir ahtapot da
bir kavanoz açabilir.

57
00:02:31,883 --> 00:02:33,637
Bu oldukça etkileyici, değil mi?

58
00:02:35,918 --> 00:02:40,418
Ancak açıkçası, bu sadece 
bu hayvanın beyninin değil,

59
00:02:40,442 --> 00:02:43,036
aynı zamanda onun bedeninin de
mümkün kıldığı bir şey

60
00:02:43,036 --> 00:02:48,272
ve bu, tüm canlı organizmaların
sahip olduğu bir tür zekâ olan

61
00:02:48,360 --> 00:02:51,646
somutlaşmış zekânın 
belki de en net örneği.

62
00:02:51,670 --> 00:02:53,236
Hepimiz buna sahibiz.

63
00:02:53,260 --> 00:02:57,102
Vücudumuz, şekli, dokusu ve yapısı

64
00:02:57,126 --> 00:03:00,308
fiziksel görevler esnasında 
temel rol oynadığı için

65
00:03:00,332 --> 00:03:05,945
çevreye uyum sağlayabiliriz.

66
00:03:05,969 --> 00:03:08,373
Böylece, çok fazla planlama
ve hesaplama yapmadan

67
00:03:08,397 --> 00:03:11,390
çok çeşitli durumlarda
başarılı olabiliriz.

68
00:03:11,414 --> 00:03:14,129
Öyleyse neden bu somutlaşmış zekâyı

69
00:03:14,153 --> 00:03:15,708
robotik makinelerimize ekleyerek

70
00:03:15,732 --> 00:03:18,081
onları durmadan çalışma, hesap yapma

71
00:03:18,105 --> 00:03:20,582
ve hissetmeye dayalı
makineler olmaktan çıkarmıyoruz?

72
00:03:21,097 --> 00:03:23,747
Bunu yapmak için 
doğanın stratejisini takip edebiliriz,

73
00:03:23,771 --> 00:03:27,223
çünkü evrimle çevre etkileşimi için
makine tasarlarken

74
00:03:27,223 --> 00:03:30,903
oldukça iyi bir iş çıkarıldı.

75
00:03:30,927 --> 00:03:34,925
Ayrıca doğanın yumuşak
malzemeleri sık sık kullanırken

76
00:03:34,925 --> 00:03:37,740
sert malzemeleri nadiren
kullandığını fark edersiniz.

77
00:03:37,764 --> 00:03:43,756
Hassas robotikler olarak adlandırılan
bu yeni robotbilim alanında temel amaç

78
00:03:43,904 --> 00:03:47,640
süper hassas makineler yapmak değil,

79
00:03:47,664 --> 00:03:49,601
çünkü biz zaten onlara sahibiz,

80
00:03:49,625 --> 00:03:54,099
amaç onların gerçek dünyada beklenmedik
durumlarla yüzleşebilmelerini sağlamak,

81
00:03:54,099 --> 00:03:56,316
yani onları dışarı çıkarabilmek.

82
00:03:56,316 --> 00:03:59,714
Bir robotu yumuşak yapan şey,
her şeyden önce birbiriyle uyumlu gövdesi;

83
00:03:59,714 --> 00:04:05,229
bu gövde çok fazla aşınmaya dayanabilecek
malzeme veya yapıdan oluşuyor,

84
00:04:05,253 --> 00:04:07,084
o hâlde sabit bağlantı olmayacak.

85
00:04:07,108 --> 00:04:10,856
İkincisi, onları harekete geçirmek için 
dağıtımlı aktivasyon kullanıyoruz,

86
00:04:10,856 --> 00:04:15,712
bu yüzden bu aşınmaya çok müsait gövdeyi
sürekli kontrol etmemiz lazım,

87
00:04:15,736 --> 00:04:19,034
gövdede çok fazla bağlantı ve eklem
varmış etkisi yapıyor

88
00:04:19,058 --> 00:04:21,681
ama hiç sert bir yapıya sahip değiliz.

89
00:04:21,705 --> 00:04:25,149
Yumuşak robot yapmanın çok daha
darklı bir süreç olduğunu görebilirsiniz,

90
00:04:25,149 --> 00:04:28,749
sert robotlarda birbirine
belli şekilde geçirmeniz gereken

91
00:04:28,749 --> 00:04:31,134
bağlantılar, vontalar
ve cıvatalarla uğraşırsınız.

92
00:04:31,134 --> 00:04:34,473
Hassas robotlarda ise yalnızca
sıfırdan bir aktüator yapıyorsunuz,

93
00:04:34,497 --> 00:04:35,648
çoğu zaman böyle,

94
00:04:35,672 --> 00:04:38,054
ama esnek materyalinizi

95
00:04:38,078 --> 00:04:41,021
belirli bir girdiye cevap verecek
formda şekillendiriyorsunuz.

96
00:04:41,054 --> 00:04:45,562
Örneğin burada aynı şeyi sert bağlantı
ve eklemlerle yapmayı düşürseniz

97
00:04:45,562 --> 00:04:49,277
pek karmaşık olmayan bir şekil için
yapıyı deforme edebilirsiniz.

98
00:04:49,333 --> 00:04:51,666
Burada ise sadece
bir girdi kullanıyorsunuz,

99
00:04:51,690 --> 00:04:53,054
örneğin hava basıncı.

100
00:04:53,869 --> 00:04:57,358
Pekâlâ, şimdi bazı yumuşak
robot örneklerine bir göz atalım.

101
00:04:57,765 --> 00:05:02,312
Burada Harvard Üniversitesi'nde 
geliştirilen küçük sevimli bir adam var

102
00:05:02,336 --> 00:05:06,829
ve vücudu boyunca uygulanan 
basınç dalgaları sayesinde yürüyor,

103
00:05:06,853 --> 00:05:10,139
esnekliği sayesinde
alçak bir köprü altından geçebilir

104
00:05:10,163 --> 00:05:11,524
ve yürümeye devam edebilir.

105
00:05:11,524 --> 00:05:14,795
Sonra biraz daha farklı bir biçimde
yürümeye devam ediyor.

106
00:05:15,345 --> 00:05:17,576
Bu demo bir prototip,

107
00:05:17,600 --> 00:05:21,276
ama sonrasında hayatın içine gönderilerek
hayatla etkileşime girecek

108
00:05:21,300 --> 00:05:26,747
çok daha dayanıklı bir versiyon yapıldı,

109
00:05:26,771 --> 00:05:28,837
örneğin araba üzerinden geçtiği hâlde

110
00:05:30,090 --> 00:05:31,240
yürümeye devam etmesi.

111
00:05:32,056 --> 00:05:33,207
Sevimli.

112
00:05:33,231 --> 00:05:34,652
(Kahkahalar)

113
00:05:34,676 --> 00:05:38,540
Belki de gerçek bir balığın
suda yüzdüğü gibi yüzen bir robot balık,

114
00:05:38,564 --> 00:05:41,748
çünkü dağıtımlı aktüatöre sahip
yumuşak bir kuyruğu var

115
00:05:41,772 --> 00:05:44,166
ve sabi hava basıncı kullanıyor.

116
00:05:44,166 --> 00:05:45,312
Bu örnek MIT'dendi

117
00:05:45,336 --> 00:05:48,141
ve tabii robotik ahtapotumuz da var.

118
00:05:48,165 --> 00:05:52,374
Bu aslında yeni hassas robot alanında
geliştirilen ilk projelerden biriydi.

119
00:05:52,418 --> 00:05:54,304
İşte yapay tentakülü görüyorsunuz,

120
00:05:54,328 --> 00:05:59,007
aslında birkaç tentakülle
tam bir makine inşa ettiler,

121
00:05:59,031 --> 00:06:01,642
rahatlıkla suyun içine atabiliyor

122
00:06:01,666 --> 00:06:05,959
ve makinenin denizaltı keşfi
yapmasını izleyebiliyorsunuz,

123
00:06:05,983 --> 00:06:09,286
bunu sert robotlardan
oldukça farklı bir şekilde yapıyor.

124
00:06:09,310 --> 00:06:12,970
Fakat bu, mercan resifleri gibi
hassas ortamlar için çok önemli.

125
00:06:12,994 --> 00:06:14,390
Hadi yeryüzüne geri dönelim.

126
00:06:14,414 --> 00:06:16,254
Burada gördüğünüz...

127
00:06:16,254 --> 00:06:19,776
Stanford'daki meslektaşlarımın
yaptığı büyüyen bir robot.

128
00:06:19,800 --> 00:06:21,650
Kamera üstüne sabitlenmiş durumda.

129
00:06:21,674 --> 00:06:23,362
Bu robotun özel olmasının sebebi,

130
00:06:23,362 --> 00:06:25,552
hava basıncı kullanarak
bir uçtan büyümesi,

131
00:06:25,576 --> 00:06:28,922
bu esnada kalan kısmı
çevreyle sıkı temas halinde kalıyor.

132
00:06:29,316 --> 00:06:31,948
Bu teknik için hayvanlardan değil,

133
00:06:31,948 --> 00:06:35,373
benzer bir şekilde materyal aracılığıyla
büyüyen bitkilerden esinlenildi.

134
00:06:35,397 --> 00:06:38,357
bu yüzden oldukça geniş
bir çapta farklı durumla yüzleşebilir.

135
00:06:39,043 --> 00:06:40,711
Ben biyotıp mühendisiyim,

136
00:06:40,735 --> 00:06:44,444
belki de en çok sevdiğim
uygulama tıp alanı

137
00:06:44,505 --> 00:06:49,346
ve minimal invasif bir cerrahi
müdahelede olduğu gibi

138
00:06:49,370 --> 00:06:51,289
insan vücudunun içine girmektense

139
00:06:51,313 --> 00:06:54,304
insan vücuduyla daha yakın
bir etkileşim hayal etmek çok zor.

140
00:06:54,958 --> 00:06:58,360
Ve burada robotlar,
cerraha yardımcı olabiliyorlar,

141
00:06:58,384 --> 00:07:00,723
çünkü küçük delikler
ve sabit aletler kullanarak

142
00:07:00,723 --> 00:07:02,784
vücudun içine girmeleri gerekiyor

143
00:07:02,808 --> 00:07:06,758
ve bu aletlerin çok belirsiz bir ortamda
çok hassas yapılarla

144
00:07:06,758 --> 00:07:08,410
etkileşime girmesi gerekiyor

145
00:07:08,410 --> 00:07:10,089
ve bunun güvenle yapılması lazım.

146
00:07:10,113 --> 00:07:12,225
Ayrıca vücudun içine kamera girmesi

147
00:07:12,249 --> 00:07:15,867
klasik bir endoskop gibi
sert bir çubuk kullanarak

148
00:07:15,891 --> 00:07:20,132
cerrahın gözlerini cerrahi 
alanın içine getirmek çok zor olabilir.

149
00:07:20,517 --> 00:07:23,106
Avrupa'da önceki araştırma grubumla

150
00:07:23,130 --> 00:07:25,726
klasik endoskoptan çok farklı olan


151
00:07:25,750 --> 00:07:31,878
her yöne bükülen ve uzayan modülün
esnekliği sayesinde hareket edebilen

152
00:07:32,670 --> 00:07:37,558
bu hassas kamera robotunu geliştirdik.

153
00:07:37,582 --> 00:07:40,692
Aslına bakarsanız
cerrahlar tarafından kullanıldı,

154
00:07:40,716 --> 00:07:43,454
çevrede neye temas
edildiğine bakılmaksızın

155
00:07:43,478 --> 00:07:46,984
değişik açılardan diğer aletlerin
nasıl işlediğini görmeyi amaçlıyorlardı.

156
00:07:47,247 --> 00:07:50,990
Burada da hassas robotu
iş başında görüyorsunuz,

157
00:07:51,014 --> 00:07:53,832
gördüğünüz gibi içeri giriyor.

158
00:07:53,856 --> 00:07:57,125
Bu bir vücut simülatörü,
gerçek insan vücudu değil.

159
00:07:57,149 --> 00:07:58,300
İçeride hareket ediyor.

160
00:07:58,324 --> 00:08:03,108
Bir ışığı var çünkü genellikle
vücudumuzun içinde çok fazla ışık yok.

161
00:08:03,167 --> 00:08:04,340
Öyle umuyoruz.

162
00:08:04,364 --> 00:08:07,366
(Kahkahalar)

163
00:08:07,390 --> 00:08:12,088
Ancak bazen cerrahi bir müdahale
basit bir iğne kullanılarak yapılabilir

164
00:08:12,112 --> 00:08:16,159
ve şu anda Stanford'da
çok esnek bir iğne üzerinde çalışıyoruz,

165
00:08:16,183 --> 00:08:18,835
bir bakıma çok minik bir yumuşak robot,

166
00:08:18,859 --> 00:08:21,477
mekanik olarak dokularla etkileşim kurmak

167
00:08:21,477 --> 00:08:24,407
ve gerçek bir organmış gibi
hareket etmek üzere tasarlandı.

168
00:08:24,431 --> 00:08:28,511
Bu, tek bir ekleme noktası ile 
derin bir organın içinde

169
00:08:28,535 --> 00:08:32,543
tümörler gibi pek çok farklı hedefe
ulaşmayı mümkün kılıyor.

170
00:08:32,606 --> 00:08:34,369
Üstelik hedefe doğru ilerlerken

171
00:08:34,369 --> 00:08:38,033
kaçınmak istediğiniz
yapı etrafında dolaşabilirsiniz.

172
00:08:39,377 --> 00:08:42,682
Gördüğünüz gibi bu robotbilim için
oldukça heyecan verici bir zaman.

173
00:08:42,706 --> 00:08:45,859
Hassas yapılarla üzerinde
çalıştırdığımız robotlar var,

174
00:08:45,883 --> 00:08:49,762
Bu da robotbilim topluluğu için
yeni ve cevaplanması zor sorular demek

175
00:08:49,873 --> 00:08:52,548
ve aslında bu esnek yapıların
nasıl kontrol edileceğini,

176
00:08:52,572 --> 00:08:55,576
sensörlerin nasıl yerleştirileceğini
yeni öğrenmeye başlıyoruz.

177
00:08:55,600 --> 00:08:58,560
Ancak elbette milyonlarca 
yıllık evrim sürecinde

178
00:08:58,584 --> 00:09:00,778
doğanın keşfettiklerine
yakın bile değiliz.

179
00:09:00,802 --> 00:09:02,906
Ancak kesin olarak bildiğim tek şey:

180
00:09:02,930 --> 00:09:05,446
robotlar daha hassas ve güvenli olacak

181
00:09:05,470 --> 00:09:08,452
ve hayatın içinde
insanlara yardım edecekler.

182
00:09:08,809 --> 00:09:09,960
Teşekkürler.

183
00:09:09,984 --> 00:09:14,396
(Alkışlar)