0:00:01.531,0:00:03.368
Evet, robotlar.

0:00:03.392,0:00:05.886
Robotlar, aynı görevi milyonlarca kez

0:00:05.886,0:00:08.521
minimum hatayla yapacak[br]şekilde programlanabilir,

0:00:08.545,0:00:11.059
bu bizim için çok zor bir şey, değil mi?

0:00:11.083,0:00:14.244
Onları çalışırken izlemek de[br]oldukça etkileyici.

0:00:14.268,0:00:15.524
Şöyle bir bakın.

0:00:15.548,0:00:17.456
Onları saatlerce izleyebilirim.

0:00:18.108,0:00:19.407
Hayır mı?

0:00:19.431,0:00:21.638
Daha az etkileyici olan şey,

0:00:21.662,0:00:24.595
eğer robotları fabrikaların dışına,

0:00:24.619,0:00:28.999
buradaki gibi tam olarak bilinmeyen[br]ve ölçülmeyen ortamlara çıkarırsanız

0:00:29.023,0:00:33.301
pek hassasiyet gerektirmeyen[br]bir işi bile yapamazlar,

0:00:33.325,0:00:34.936
yani sonuç bu olur.

0:00:34.960,0:00:37.689
Örneğin kapıyı açmak[br]çok fazla dikkat gerektirmez.

0:00:37.713,0:00:38.743
(Kahkahalar)

0:00:38.767,0:00:41.221
Ölçümlerde küçük bir hata oldu diyelim,

0:00:41.245,0:00:43.071
kapakçığı ıskalar ve olan olur.

0:00:43.095,0:00:44.365
(Kahkahalar)

0:00:44.389,0:00:46.833
Çoğu zaman da telafi edemeyiz.

0:00:47.561,0:00:49.236
Peki neden?

0:00:49.260,0:00:51.134
Çünkü yıllardır,

0:00:51.158,0:00:54.458
robotlar hız ve hassasiyet[br]üzerine tasarlandı

0:00:54.482,0:00:57.444
ve bu çok özel bir mimariye dönüştü.

0:00:57.468,0:00:59.119
Bir robot kolunu ele alalım,

0:00:59.119,0:01:01.402
oldukça iyi tanımlanmış sert bağlantılar

0:01:01.426,0:01:03.755
ve harekete geçirici motorları var,

0:01:03.755,0:01:05.549
bunlar eklem bağlantılarını taşırlar.

0:01:05.549,0:01:06.610
Bu robotik yapıda,

0:01:06.624,0:01:08.851
çevreyi mükemmel bir şekilde[br]ölçmeniz gerekir,

0:01:08.865,0:01:10.762
yani çevrede neler olduğunu

0:01:10.786,0:01:13.425
ve robot bağlantılarının her hareketini

0:01:13.449,0:01:15.584
mükemmel bir şekilde[br]programlamanız gerekir,

0:01:15.608,0:01:18.870
çünkü küçük bir hata[br]çok büyük bir arızaya yol açabilir.

0:01:18.894,0:01:21.907
bu nedenle bir şeye zarar verebilirsiniz

0:01:21.931,0:01:23.462
ya da robotunuz hasar görebilir.

0:01:24.107,0:01:26.312
O hâlde şimdi onlar hakkında konuşalım.

0:01:26.336,0:01:29.559
Bu tobotların beyinlerini

0:01:29.583,0:01:32.328
ya da onları nasıl dikkatli[br]programladığımızı düşünmeyin,

0:01:32.352,0:01:34.170
daha ziyade vücutlarına bakın.

0:01:34.606,0:01:37.485
Bir şeylerin yolunda gitmediği çok belli,

0:01:37.509,0:01:40.636
çünkü robotları güçlü ve hassas yapan şey,

0:01:40.660,0:01:45.049
onları gerçek dünyada inanılmaz şekilde[br]tehlikeli ve etkisiz kılıyor,

0:01:45.073,0:01:47.058
çünkü vücutları deforme olmaz

0:01:47.082,0:01:50.311
veya gerçek dünya ile etkileşim için[br]daha iyi uyum sağlamıyor.

0:01:51.226,0:01:54.344
Tam tersi bir yaklaşımla ele alalım,

0:01:54.368,0:01:57.186
çevrenizdeki her şeyden daha hassas olmak.

0:01:57.827,0:02:02.912
Hassas bir yapınız varsa[br]pek bir şey yapamayacağınızı düşünürsünüz,

0:02:02.936,0:02:04.103
muhtemelen.

0:02:04.127,0:02:06.977
Ancak doğa bize tam tersini öğretiyor.

0:02:07.001,0:02:09.032
Örneğin okyanusun dibinde,

0:02:09.056,0:02:11.492
binlerce kilo hidrostatik basınç altında,

0:02:11.516,0:02:13.944
tamamen yumuşak bir[br]deniz hayvanı hareket edebilir

0:02:13.968,0:02:17.245
ve kendisinden çok daha sert[br]bir nesneyle etkileşime girebilir.

0:02:17.878,0:02:22.915
Ayak ve el görevi gören[br]tentaküllerinin esnekliği sayesinde

0:02:23.157,0:02:25.661
bu hindistan cevizi kabuğunu[br]taşıyarak yürüyor.

0:02:26.241,0:02:30.066
Görünüşe göre, bir ahtapot da[br]bir kavanoz açabilir.

0:02:31.883,0:02:33.637
Bu oldukça etkileyici, değil mi?

0:02:35.918,0:02:40.418
Ancak açıkçası, bu sadece [br]bu hayvanın beyninin değil,

0:02:40.442,0:02:43.036
aynı zamanda onun bedeninin de[br]mümkün kıldığı bir şey

0:02:43.036,0:02:48.272
ve bu, tüm canlı organizmaların[br]sahip olduğu bir tür zekâ olan

0:02:48.360,0:02:51.646
somutlaşmış zekânın [br]belki de en net örneği.

0:02:51.670,0:02:53.236
Hepimiz buna sahibiz.

0:02:53.260,0:02:57.102
Vücudumuz, şekli, dokusu ve yapısı

0:02:57.126,0:03:00.308
fiziksel görevler esnasında [br]temel rol oynadığı için

0:03:00.332,0:03:05.945
çevreye uyum sağlayabiliriz.

0:03:05.969,0:03:08.373
Böylece, çok fazla planlama[br]ve hesaplama yapmadan

0:03:08.397,0:03:11.390
çok çeşitli durumlarda[br]başarılı olabiliriz.

0:03:11.414,0:03:14.129
Öyleyse neden bu somutlaşmış zekâyı

0:03:14.153,0:03:15.708
robotik makinelerimize ekleyerek

0:03:15.732,0:03:18.081
onları durmadan çalışma, hesap yapma

0:03:18.105,0:03:20.582
ve hissetmeye dayalı[br]makineler olmaktan çıkarmıyoruz?

0:03:21.097,0:03:23.747
Bunu yapmak için [br]doğanın stratejisini takip edebiliriz,

0:03:23.771,0:03:27.223
çünkü evrimle çevre etkileşimi için[br]makine tasarlarken

0:03:27.223,0:03:30.903
oldukça iyi bir iş çıkarıldı.

0:03:30.927,0:03:34.925
Ayrıca doğanın yumuşak[br]malzemeleri sık sık kullanırken

0:03:34.925,0:03:37.740
sert malzemeleri nadiren[br]kullandığını fark edersiniz.

0:03:37.764,0:03:43.756
Hassas robotikler olarak adlandırılan[br]bu yeni robotbilim alanında temel amaç

0:03:43.904,0:03:47.640
süper hassas makineler yapmak değil,

0:03:47.664,0:03:49.601
çünkü biz zaten onlara sahibiz,

0:03:49.625,0:03:54.099
amaç onların gerçek dünyada beklenmedik[br]durumlarla yüzleşebilmelerini sağlamak,

0:03:54.099,0:03:56.316
yani onları dışarı çıkarabilmek.

0:03:56.316,0:03:59.714
Bir robotu yumuşak yapan şey,[br]her şeyden önce birbiriyle uyumlu gövdesi;

0:03:59.714,0:04:05.229
bu gövde çok fazla aşınmaya dayanabilecek[br]malzeme veya yapıdan oluşuyor,

0:04:05.253,0:04:07.084
o hâlde sabit bağlantı olmayacak.

0:04:07.108,0:04:10.856
İkincisi, onları harekete geçirmek için [br]dağıtımlı aktivasyon kullanıyoruz,

0:04:10.856,0:04:15.712
bu yüzden bu aşınmaya çok müsait gövdeyi[br]sürekli kontrol etmemiz lazım,

0:04:15.736,0:04:19.034
gövdede çok fazla bağlantı ve eklem[br]varmış etkisi yapıyor

0:04:19.058,0:04:21.681
ama hiç sert bir yapıya sahip değiliz.

0:04:21.705,0:04:25.149
Yumuşak robot yapmanın çok daha[br]darklı bir süreç olduğunu görebilirsiniz,

0:04:25.149,0:04:28.749
sert robotlarda birbirine[br]belli şekilde geçirmeniz gereken

0:04:28.749,0:04:31.134
bağlantılar, vontalar[br]ve cıvatalarla uğraşırsınız.

0:04:31.134,0:04:34.473
Hassas robotlarda ise yalnızca[br]sıfırdan bir aktüator yapıyorsunuz,

0:04:34.497,0:04:35.648
çoğu zaman böyle,

0:04:35.672,0:04:38.054
ama esnek materyalinizi

0:04:38.078,0:04:41.021
belirli bir girdiye cevap verecek[br]formda şekillendiriyorsunuz.

0:04:41.054,0:04:45.562
Örneğin burada aynı şeyi sert bağlantı[br]ve eklemlerle yapmayı düşürseniz

0:04:45.562,0:04:49.277
pek karmaşık olmayan bir şekil için[br]yapıyı deforme edebilirsiniz.

0:04:49.333,0:04:51.666
Burada ise sadece[br]bir girdi kullanıyorsunuz,

0:04:51.690,0:04:53.054
örneğin hava basıncı.

0:04:53.869,0:04:57.358
Pekâlâ, şimdi bazı yumuşak[br]robot örneklerine bir göz atalım.

0:04:57.765,0:05:02.312
Burada Harvard Üniversitesi'nde [br]geliştirilen küçük sevimli bir adam var

0:05:02.336,0:05:06.829
ve vücudu boyunca uygulanan [br]basınç dalgaları sayesinde yürüyor,

0:05:06.853,0:05:10.139
esnekliği sayesinde[br]alçak bir köprü altından geçebilir

0:05:10.163,0:05:11.524
ve yürümeye devam edebilir.

0:05:11.524,0:05:14.795
Sonra biraz daha farklı bir biçimde[br]yürümeye devam ediyor.

0:05:15.345,0:05:17.576
Bu demo bir prototip,

0:05:17.600,0:05:21.276
ama sonrasında hayatın içine gönderilerek[br]hayatla etkileşime girecek

0:05:21.300,0:05:26.747
çok daha dayanıklı bir versiyon yapıldı,

0:05:26.771,0:05:28.837
örneğin araba üzerinden geçtiği hâlde

0:05:30.090,0:05:31.240
yürümeye devam etmesi.

0:05:32.056,0:05:33.207
Sevimli.

0:05:33.231,0:05:34.652
(Kahkahalar)

0:05:34.676,0:05:38.540
Belki de gerçek bir balığın[br]suda yüzdüğü gibi yüzen bir robot balık,

0:05:38.564,0:05:41.748
çünkü dağıtımlı aktüatöre sahip[br]yumuşak bir kuyruğu var

0:05:41.772,0:05:44.166
ve sabi hava basıncı kullanıyor.

0:05:44.166,0:05:45.312
Bu örnek MIT'dendi

0:05:45.336,0:05:48.141
ve tabii robotik ahtapotumuz da var.

0:05:48.165,0:05:52.374
Bu aslında yeni hassas robot alanında[br]geliştirilen ilk projelerden biriydi.

0:05:52.418,0:05:54.304
İşte yapay tentakülü görüyorsunuz,

0:05:54.328,0:05:59.007
aslında birkaç tentakülle[br]tam bir makine inşa ettiler,

0:05:59.031,0:06:01.642
rahatlıkla suyun içine atabiliyor

0:06:01.666,0:06:05.959
ve makinenin denizaltı keşfi[br]yapmasını izleyebiliyorsunuz,

0:06:05.983,0:06:09.286
bunu sert robotlardan[br]oldukça farklı bir şekilde yapıyor.

0:06:09.310,0:06:12.970
Fakat bu, mercan resifleri gibi[br]hassas ortamlar için çok önemli.

0:06:12.994,0:06:14.390
Hadi yeryüzüne geri dönelim.

0:06:14.414,0:06:16.254
Burada gördüğünüz...

0:06:16.254,0:06:19.776
Stanford'daki meslektaşlarımın[br]yaptığı büyüyen bir robot.

0:06:19.800,0:06:21.650
Kamera üstüne sabitlenmiş durumda.

0:06:21.674,0:06:23.362
Bu robotun özel olmasının sebebi,

0:06:23.362,0:06:25.552
hava basıncı kullanarak[br]bir uçtan büyümesi,

0:06:25.576,0:06:28.922
bu esnada kalan kısmı[br]çevreyle sıkı temas halinde kalıyor.

0:06:29.316,0:06:31.948
Bu teknik için hayvanlardan değil,

0:06:31.948,0:06:35.373
benzer bir şekilde materyal aracılığıyla[br]büyüyen bitkilerden esinlenildi.

0:06:35.397,0:06:38.357
bu yüzden oldukça geniş[br]bir çapta farklı durumla yüzleşebilir.

0:06:39.043,0:06:40.711
Ben biyotıp mühendisiyim,

0:06:40.735,0:06:44.444
belki de en çok sevdiğim[br]uygulama tıp alanı

0:06:44.505,0:06:49.346
ve minimal invasif bir cerrahi[br]müdahelede olduğu gibi

0:06:49.370,0:06:51.289
insan vücudunun içine girmektense

0:06:51.313,0:06:54.304
insan vücuduyla daha yakın[br]bir etkileşim hayal etmek çok zor.

0:06:54.958,0:06:58.360
Ve burada robotlar,[br]cerraha yardımcı olabiliyorlar,

0:06:58.384,0:07:00.723
çünkü küçük delikler[br]ve sabit aletler kullanarak

0:07:00.723,0:07:02.784
vücudun içine girmeleri gerekiyor

0:07:02.808,0:07:06.758
ve bu aletlerin çok belirsiz bir ortamda[br]çok hassas yapılarla

0:07:06.758,0:07:08.410
etkileşime girmesi gerekiyor

0:07:08.410,0:07:10.089
ve bunun güvenle yapılması lazım.

0:07:10.113,0:07:12.225
Ayrıca vücudun içine kamera girmesi

0:07:12.249,0:07:15.867
klasik bir endoskop gibi[br]sert bir çubuk kullanarak

0:07:15.891,0:07:20.132
cerrahın gözlerini cerrahi [br]alanın içine getirmek çok zor olabilir.

0:07:20.517,0:07:23.106
Avrupa'da önceki araştırma grubumla

0:07:23.130,0:07:25.726
klasik endoskoptan çok farklı olan[br]

0:07:25.750,0:07:31.878
her yöne bükülen ve uzayan modülün[br]esnekliği sayesinde hareket edebilen

0:07:32.670,0:07:37.558
bu hassas kamera robotunu geliştirdik.

0:07:37.582,0:07:40.692
Aslına bakarsanız[br]cerrahlar tarafından kullanıldı,

0:07:40.716,0:07:43.454
çevrede neye temas[br]edildiğine bakılmaksızın

0:07:43.478,0:07:46.984
değişik açılardan diğer aletlerin[br]nasıl işlediğini görmeyi amaçlıyorlardı.

0:07:47.247,0:07:50.990
Burada da hassas robotu[br]iş başında görüyorsunuz,

0:07:51.014,0:07:53.832
gördüğünüz gibi içeri giriyor.

0:07:53.856,0:07:57.125
Bu bir vücut simülatörü,[br]gerçek insan vücudu değil.

0:07:57.149,0:07:58.300
İçeride hareket ediyor.

0:07:58.324,0:08:03.108
Bir ışığı var çünkü genellikle[br]vücudumuzun içinde çok fazla ışık yok.

0:08:03.167,0:08:04.340
Öyle umuyoruz.

0:08:04.364,0:08:07.366
(Kahkahalar)

0:08:07.390,0:08:12.088
Ancak bazen cerrahi bir müdahale[br]basit bir iğne kullanılarak yapılabilir

0:08:12.112,0:08:16.159
ve şu anda Stanford'da[br]çok esnek bir iğne üzerinde çalışıyoruz,

0:08:16.183,0:08:18.835
bir bakıma çok minik bir yumuşak robot,

0:08:18.859,0:08:21.477
mekanik olarak dokularla etkileşim kurmak

0:08:21.477,0:08:24.407
ve gerçek bir organmış gibi[br]hareket etmek üzere tasarlandı.

0:08:24.431,0:08:28.511
Bu, tek bir ekleme noktası ile [br]derin bir organın içinde

0:08:28.535,0:08:32.543
tümörler gibi pek çok farklı hedefe[br]ulaşmayı mümkün kılıyor.

0:08:32.606,0:08:34.369
Üstelik hedefe doğru ilerlerken

0:08:34.369,0:08:38.033
kaçınmak istediğiniz[br]yapı etrafında dolaşabilirsiniz.

0:08:39.377,0:08:42.682
Gördüğünüz gibi bu robotbilim için[br]oldukça heyecan verici bir zaman.

0:08:42.706,0:08:45.859
Hassas yapılarla üzerinde[br]çalıştırdığımız robotlar var,

0:08:45.883,0:08:49.762
Bu da robotbilim topluluğu için[br]yeni ve cevaplanması zor sorular demek

0:08:49.873,0:08:52.548
ve aslında bu esnek yapıların[br]nasıl kontrol edileceğini,

0:08:52.572,0:08:55.576
sensörlerin nasıl yerleştirileceğini[br]yeni öğrenmeye başlıyoruz.

0:08:55.600,0:08:58.560
Ancak elbette milyonlarca [br]yıllık evrim sürecinde

0:08:58.584,0:09:00.778
doğanın keşfettiklerine[br]yakın bile değiliz.

0:09:00.802,0:09:02.906
Ancak kesin olarak bildiğim tek şey:

0:09:02.930,0:09:05.446
robotlar daha hassas ve güvenli olacak

0:09:05.470,0:09:08.452
ve hayatın içinde[br]insanlara yardım edecekler.

0:09:08.809,0:09:09.960
Teşekkürler.

0:09:09.984,0:09:14.396
(Alkışlar)