WEBVTT 00:00:14.455 --> 00:00:16.467 Wie heeft het schrift uitgevonden? 00:00:16.467 --> 00:00:18.882 Mensen spreken waarschijnlijk al 00:00:18.882 --> 00:00:20.935 tienduizenden jaren met elkaar, 00:00:20.935 --> 00:00:22.892 maar we schrijven onze woorden pas 00:00:22.892 --> 00:00:24.977 ongeveer 5.000 jaar op. 00:00:24.977 --> 00:00:26.894 Voor die tijd werd informatie opgeslagen 00:00:26.894 --> 00:00:28.776 met behulp van plaatjes en diagrammen 00:00:28.776 --> 00:00:30.309 op aardewerk en wanden van grotten 00:00:30.309 --> 00:00:32.230 of werd het in stof geweven. 00:00:32.230 --> 00:00:36.042 Deze artistieke beweegredenen hebben ons op het pad gezet naar schrift. 00:00:36.042 --> 00:00:38.027 Het schriftsysteem dat we in het Engels gebruiken, 00:00:38.027 --> 00:00:40.304 is eigenlijk begonnen met de Soemerische cultuur 00:00:40.304 --> 00:00:45.034 ergens tussen 4500 en 1750 voor Christus 00:00:45.034 --> 00:00:49.037 in Mesopotamië, wat nu Irak en Syrië is. 00:00:49.037 --> 00:00:51.499 De Soemeriërs hielden aantekeningen bij van hun zakendeals 00:00:51.499 --> 00:00:55.709 door kleine kleifiguurtjes van geiten, ezels en ossen te gebruiken. 00:00:55.709 --> 00:00:58.420 Toen ontdekten ze dat tweedimensionale gravures 00:00:58.420 --> 00:01:00.163 op kleitabletten nog veel makkelijker waren. 00:01:00.163 --> 00:01:03.619 Dit symbool bijvoorbeeld, betekende "bergen", 00:01:03.619 --> 00:01:06.004 deze betekende "hoofd". 00:01:06.004 --> 00:01:08.433 Als het deel rond de mond werd benadrukt 00:01:08.433 --> 00:01:09.998 dan kon dat "mond" betekenen. 00:01:09.998 --> 00:01:12.621 Mond in combinatie met water betekende "drinken" 00:01:12.621 --> 00:01:15.955 en een mond samen met brood "eten". 00:01:15.955 --> 00:01:17.146 Voeg je het symbool voor os toe, 00:01:17.146 --> 00:01:18.517 dan heb je "een os eten". 00:01:18.517 --> 00:01:20.843 Voilà - de uitvinding van het schrift. 00:01:20.843 --> 00:01:22.310 Maar sommige woorden hebben betekenissen 00:01:22.310 --> 00:01:24.850 die lastig uit te drukken zijn met symbolen. 00:01:24.850 --> 00:01:28.268 Hoe zou je een "os in de bergen" tekenen? 00:01:28.268 --> 00:01:30.022 Onthoud, als je gewoon tekent wat je bedoelt, 00:01:30.022 --> 00:01:32.812 is het kunst, geen schrift. 00:01:32.812 --> 00:01:34.394 Om te zorgen dat dit schrift is, 00:01:34.394 --> 00:01:37.361 moet het symbool een woord vertegenwoordigen. 00:01:37.361 --> 00:01:39.735 Kun je dit lezen? 00:01:39.735 --> 00:01:43.265 Het is een beroemde quote uit Hamlet van William Shakespeare. 00:01:43.265 --> 00:01:46.111 Precies, "To be or not to be". 00:01:46.111 --> 00:01:48.831 Dat is ook de manier waarop de Soemeriers dit probleem hebben opgelost. 00:01:48.831 --> 00:01:52.284 Os plus water plus berg. 00:01:52.284 --> 00:01:54.750 Maar wat heeft water hiermee te maken? 00:01:54.750 --> 00:01:56.636 Nou, het Soemerische woord voor water 00:01:56.636 --> 00:02:00.237 klinkt precies zo als hun woord voor "in". 00:02:00.237 --> 00:02:03.324 dus "os in bergen". 00:02:03.324 --> 00:02:06.495 Linguïsten noemen dit de rebus. 00:02:06.495 --> 00:02:07.698 De Soemeriërs wisten al hoe ze 00:02:07.698 --> 00:02:10.088 betekenis via geschreven symbolen konden uitdrukken 00:02:10.088 --> 00:02:11.917 en door ook de klanken te beschrijven, 00:02:11.917 --> 00:02:14.544 hebben de Soemeriërs hun geschreven woordenschat uitgebreid. 00:02:14.544 --> 00:02:16.501 Langzaam maar zeker werden de symbolen voor geluid 00:02:16.501 --> 00:02:18.047 steeds vaker gebruikt 00:02:18.047 --> 00:02:20.216 en werden de symbolen met betekenis steeds minder gebruikt. 00:02:20.216 --> 00:02:22.183 Het schrift werd gestroomlijnd 00:02:22.183 --> 00:02:24.053 tot een fonetisch alfabet 00:02:24.053 --> 00:02:26.138 dat wij kennen als het spijkerschrift. 00:02:26.138 --> 00:02:28.599 Veel culturen, zoals de Acadiërs en de Syriërs, 00:02:28.599 --> 00:02:30.517 hebben deze Soemerische uitvinding aangepast 00:02:30.517 --> 00:02:32.737 om hun eigen schriftsystemen te creëren. 00:02:32.737 --> 00:02:33.854 Het "Gilgamesj-epos" 00:02:33.854 --> 00:02:35.132 en de "Codex Hammurabi: 00:02:35.132 --> 00:02:37.754 zijn geschreven in varianten van het spijkerschrift. 00:02:37.754 --> 00:02:39.131 Door het verspreiden van deze technologie 00:02:39.131 --> 00:02:41.243 vonden deze symbolen hun weg naar Griekenland 00:02:41.243 --> 00:02:44.846 en naar het meest gebruikte alfabet wereldwijd op dit moment. 00:02:44.846 --> 00:02:46.742 Maar Soemerië was niet de enige plek op Aarde 00:02:46.742 --> 00:02:48.322 waar het schrift werd uitgevonden. 00:02:48.322 --> 00:02:49.912 De oude Egyptenaren ontwikkelden hun hiërogliefen 00:02:49.912 --> 00:02:54.046 en het hiëratisch schrift rond dezelfde periode, 3500 voor Christus. 00:02:54.046 --> 00:02:56.726 En ook in China werd, geheel los hiervan, 00:02:56.726 --> 00:02:58.550 het schrift uitgevonden rond 1500 voor Christus 00:02:58.550 --> 00:03:01.503 en werd toen, via Zuidoost-Azië, verspreid. 00:03:01.503 --> 00:03:04.966 Meer recent waren er de Maya's in Centraal-Amerika 00:03:04.966 --> 00:03:09.324 die hun cartouches graveerden in 300 na Christus. 00:03:09.324 --> 00:03:12.330 Dus, wie heeft het schrift nu uitgevonden? 00:03:12.330 --> 00:03:13.367 De Soemeriërs, 00:03:13.367 --> 00:03:14.110 de Egyptenaren, 00:03:14.110 --> 00:03:14.738 de Chinezen 00:03:14.738 --> 00:03:16.672 en de Maya's in ieder geval. 00:03:16.672 --> 00:03:18.114 Uiteindelijk vinden alle schriftsystemen 00:03:18.114 --> 00:03:20.200 die nu nog steeds wereldwijd gebruikt worden 00:03:20.200 --> 00:03:23.456 hun oorsprong in Soemerië of China. 00:03:23.456 --> 00:03:25.517 Het schrift kan ook nog in 00:03:25.517 --> 00:03:27.255 andere delen van de wereld zijn uitgevonden. 00:03:27.255 --> 00:03:29.396 Er zijn eeuwenoude inscripties ontdekt van 00:03:29.396 --> 00:03:31.947 de Indusbeschaving en het Rapa Nui volk, 00:03:31.947 --> 00:03:33.900 maar niemand heeft ze nog kunnen ontcijferen. 00:03:33.900 --> 00:03:35.703 Wil jij een poging doen?