[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:14.46,0:00:16.47,Default,,0000,0000,0000,,စာေရးမႈကုိ ဘယ္သူက တီထြင္ခဲ့တာလဲ။
Dialogue: 0,0:00:16.47,0:00:18.88,Default,,0000,0000,0000,,လူသားတုိ႔ဟာ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ စကားေျပာလာခဲ့ၾကတာဟာ
Dialogue: 0,0:00:18.88,0:00:20.94,Default,,0000,0000,0000,,ႏွစ္ေပါင္း ေထာင္ေသာင္းနဲ႔ခ်ီ ၾကာလာခဲ့ၿပီနဲ႔ တူပါတယ္
Dialogue: 0,0:00:20.94,0:00:22.89,Default,,0000,0000,0000,,ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ စကားလံုးေတြကုိ စာအျဖစ္ ေရးလာၾကတာ
Dialogue: 0,0:00:22.89,0:00:24.98,Default,,0000,0000,0000,,ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀၀ ခန္႔မွ်သာ ရွိပါေသးတယ္။
Dialogue: 0,0:00:24.98,0:00:26.89,Default,,0000,0000,0000,,အဲဒီ မတုိင္ခင္တုန္းက၊ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဟာ မွတ္သားလုိတာကုိ
Dialogue: 0,0:00:26.89,0:00:28.78,Default,,0000,0000,0000,,ပံုမ်ား နဲ႔ ဇယားပံုမ်ားကုိ သံုးၿပီး
Dialogue: 0,0:00:28.78,0:00:30.31,Default,,0000,0000,0000,,ေျမအုိးမ်ား သုိ႔မဟုတ္ ဂူနံရံမ်ား ေပၚမွာ
Dialogue: 0,0:00:30.31,0:00:32.23,Default,,0000,0000,0000,,ဒါမွမဟုတ္ အဝတ္စမ်ားထဲမွာ ထည့္သြင္းရက္လုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
Dialogue: 0,0:00:32.23,0:00:36.04,Default,,0000,0000,0000,,အဲဒီလုိ အႏုပညာ လံႈ႔ေဆာ္မႈမ်ားက အေရးအသားဆီကုိ ဦးတည္ခဲ့တဲ့ လမ္းစပါပဲ။
Dialogue: 0,0:00:36.04,0:00:38.03,Default,,0000,0000,0000,,အခု ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က အဂၤလိပ္စာကုိ ေရးရာတြင္ သံုးၾကတဲ့ စာစနစ္ဟာ
Dialogue: 0,0:00:38.03,0:00:40.30,Default,,0000,0000,0000,,တကယ္က်ေတာ့ စူေမရီယန္ (Sumerian)ယဥ္ေက်းမႈထဲ
Dialogue: 0,0:00:40.30,0:00:45.03,Default,,0000,0000,0000,,ဘီစီ ၄၅၀၀ ႏွင့္ ဘီစီ ၁၇၅၀ အၾကားမွာ စတင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ကာ
Dialogue: 0,0:00:45.03,0:00:49.04,Default,,0000,0000,0000,,ဒီေန႔ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က အီရတ္ ႏွင့္ ဆီးရီးယား ႏုိ္င္ငံမ်ားအျဖစ္ သိၾကတဲ့ မီဆုုိပုိေတးမီယား ေနရာမွာပါ။
Dialogue: 0,0:00:49.04,0:00:51.50,Default,,0000,0000,0000,,စူမီးရီယန္ လူမ်ဳိးတုိ႔ဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ ေရာင္းဝယ္မႈကိစၥေတြကုိ
Dialogue: 0,0:00:51.50,0:00:55.71,Default,,0000,0000,0000,,ရႊံ႕နဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ ဆိတ္၊ ျမည္း ႏွင့္ ႏြားေတြရဲ႕\N\Nပန္းပုပံုေသးေသးေလးေတြကုိ သံုးၿပီး မွတ္သားခဲ့ၾကပါတယ္။
Dialogue: 0,0:00:55.71,0:00:58.42,Default,,0000,0000,0000,,အဲဒီေနာက္မွာ ရႊံ႕ျပားေတြေပၚမွာ ျပားခ်ပ္ေနတဲ့ ဇယားပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ ေရးမွတ္ရင္
Dialogue: 0,0:00:58.42,0:01:00.16,Default,,0000,0000,0000,,ပုိ႔လုိ႔ေတာင္ အဆင္ေျပတာကုိ သူတုိ႔ ေတြ႕လာၾကပါတယ္။
Dialogue: 0,0:01:00.16,0:01:03.62,Default,,0000,0000,0000,,ဥပမာ၊ ဒီ သေကၤတဟာ "ေတာင္မ်ား" ကုိဆုုိလုိပါတယ္၊
Dialogue: 0,0:01:03.62,0:01:06.00,Default,,0000,0000,0000,,ေဟာဒါက်ေတာ့ "ဦးေခါင္း" ပါ။
Dialogue: 0,0:01:06.00,0:01:08.43,Default,,0000,0000,0000,,ဦးေခါင္းထဲက ပါးစပ္ရဲ႕ ေနရာကုိ အထူးအေလးေပး ေဖၚျပထားလုိ႔
Dialogue: 0,0:01:08.43,0:01:09.100,Default,,0000,0000,0000,,"ပါးစပ္"ကုိဆုိလိုမွန္းထင္ရွားပါတယ္။
Dialogue: 0,0:01:09.100,0:01:12.62,Default,,0000,0000,0000,,ပါးစပ္ကုိ ေရနဲ႔ ေပါင္းေပးလုိက္ေတာ့ "ေသာက္တယ္" ျဖစ္လာပါတယ္၊
Dialogue: 0,0:01:12.62,0:01:15.96,Default,,0000,0000,0000,,ပါးစပ္ကုိ ေပါင္မုန႔္နဲ႔ ေပါင္းေပးလုိက္ေတာ့ "စားတယ္" သေဘာ ျဖစ္လာပါတယ္။
Dialogue: 0,0:01:15.96,0:01:17.15,Default,,0000,0000,0000,,အဲဒီေနာက္မွာ ႏြားရဲ႕ သေကၤတကုိ ထည့္ေပးလုိက္ေတာ့
Dialogue: 0,0:01:17.15,0:01:18.52,Default,,0000,0000,0000,,"ႏြားကုိစားတယ္" ျဖစ္လာပါတယ္။
Dialogue: 0,0:01:18.52,0:01:20.84,Default,,0000,0000,0000,,ၾကည့္ၾကပါ ဒါဟာ စာေရးျခင္း တီထြင္မႈပါပဲ။
Dialogue: 0,0:01:20.84,0:01:22.31,Default,,0000,0000,0000,,ဒါေပမဲ့ စကားလံုး တခ်ိိဳ႕ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ေတြကုိ
Dialogue: 0,0:01:22.31,0:01:24.85,Default,,0000,0000,0000,,ခုနက သေကၤတေတြနဲ႔ ေဖၚျပဖုိ႔ ခဲယဥ္းခဲ့ပါတယ္။
Dialogue: 0,0:01:24.85,0:01:28.27,Default,,0000,0000,0000,,"ေတာင္ေတြ အၾကားက ႏြား"ကုိ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဘယ္လုိလုပ္ ေရးဆြဲၾကမလဲ။
Dialogue: 0,0:01:28.27,0:01:30.02,Default,,0000,0000,0000,,ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဟာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဆုိလုိခ်င္တာကုိ ပံုဆြဲလုိက္ျခင္းဟာ
Dialogue: 0,0:01:30.02,0:01:32.81,Default,,0000,0000,0000,,အႏုပညာ ျဖစ္ၿပီး စာေရးမႈ မဟုတ္ႏုိင္တာကုိ မွတ္ထားပါဦး
Dialogue: 0,0:01:32.81,0:01:34.39,Default,,0000,0000,0000,,စာေရးသားမႈပါလုိ႔ ေျပာႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ဆုိရင္
Dialogue: 0,0:01:34.39,0:01:37.36,Default,,0000,0000,0000,,သေကၤတ တစ္ခုဟာ စကားလံုးတစ္လံုးကုိ ကုိယ္စားျပဳရန္ လုိပါတယ္။
Dialogue: 0,0:01:37.36,0:01:39.74,Default,,0000,0000,0000,,ခင္ဗ်ားတုိ႔ ဒါကုိ ဖတ္ၾကည့္ႏုိင္ၾကပါသလား။
Dialogue: 0,0:01:39.74,0:01:43.26,Default,,0000,0000,0000,,အဲဒါဟာ ဝီလ်ံ ရွိတ္စပီယားရဲ႕ နာမည္ႀကီး ဟမ္လက္ ဆုိတဲ့ လက္ရာထဲက စာသားပါ။
Dialogue: 0,0:01:43.26,0:01:46.11,Default,,0000,0000,0000,,"လုပ္သင့္ မလုပ္သင့္" ဆုိတဲ့ စာေၾကာင္းေလ။
Dialogue: 0,0:01:46.11,0:01:48.83,Default,,0000,0000,0000,,အဲဒီျပႆနာကုိလည္း စူမီးရီယန္ လူမ်ဳိးေတြ ေျဖရွင္းခဲ့ၾကပံုက ဒီလုိပါ။
Dialogue: 0,0:01:48.83,0:01:52.28,Default,,0000,0000,0000,,ႏြား အေပါင္း ေရ အေပါင္း ေတာင္ ( ႏြား + ေရ + ေတာင္) တဲ့ဗ်
Dialogue: 0,0:01:52.28,0:01:54.75,Default,,0000,0000,0000,,ဒါနဲ႔ ဒီေနရာမွာ ေရ က ဘယ္လုိလုပ္ ပါလာရတာလဲလ ုိ႔ေစာဒကတက္စရာ ရွိႏုိင္ပါတယ္။
Dialogue: 0,0:01:54.75,0:01:56.64,Default,,0000,0000,0000,,ျဖစ္ခ်င္ေတာ့၊ စူမီးရီယန္ လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ ေရဆုိတဲ့ စကားလံုးဟာ
Dialogue: 0,0:01:56.64,0:02:00.24,Default,,0000,0000,0000,,သူတို႔ဘာသာစကားအရ "အၾကား" ဆိုတာနဲ႔ အသံထြက္ပံုဆင္တူခဲ့ပါတယ္၊
Dialogue: 0,0:02:00.24,0:02:03.32,Default,,0000,0000,0000,,အဲဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ " ေတာင္မ်ား အၾကားက ႏြား" ျဖစ္လာတာပါ။
Dialogue: 0,0:02:03.32,0:02:06.50,Default,,0000,0000,0000,,ဘာသာေဗဒ ပညာရွင္ေတြက ဒါကုိ ပေဟဠိ ပံုစံ ေရးသားမႈလုိ႔ ေခၚပါတယ္။
Dialogue: 0,0:02:06.50,0:02:07.70,Default,,0000,0000,0000,,ဒီေတာ့ အခုျမင္ႏုိင္ၾကသလုိ စူမီးရီယန္တုိ႔ဟာ
Dialogue: 0,0:02:07.70,0:02:10.09,Default,,0000,0000,0000,,လုိခ်င္တဲ့ အဓိပၸါယ္ေတြကုိ\Nသေကၤတမ်ားမွတစ္ဆင့္ ဘယ္လုိ ေရးမလဲ
Dialogue: 0,0:02:10.09,0:02:11.92,Default,,0000,0000,0000,,ၿပီးေတာ့ အသံတခ်ဳိ႕ကုိ ဘယ္လုိ ေဖၚျပေပးမလဲ ဆုိတာကုိ သိရွိခဲ့ၾကလုိ႔
Dialogue: 0,0:02:11.92,0:02:14.54,Default,,0000,0000,0000,,စူမီးရီယန္ တုိ႔ဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ အေရးအသား ေဝါဟာရမ်ားကုိ တုိးခ်ဲ႕ႏုိင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
Dialogue: 0,0:02:14.54,0:02:16.50,Default,,0000,0000,0000,,တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ အသံအတြက္ သေကၤတမ်ားကုိ
Dialogue: 0,0:02:16.50,0:02:18.05,Default,,0000,0000,0000,,ပုိၿပီး မၾကာခဏ သံုးလာၾကကာ
Dialogue: 0,0:02:18.05,0:02:20.22,Default,,0000,0000,0000,,အဓိပၸါယ္မ်ားအတြက္\Nသေကၤတေတြကုိက်ေတာ့ အသံုး နည္းနည္းလာခဲ့ပါတယ္။
Dialogue: 0,0:02:20.22,0:02:22.18,Default,,0000,0000,0000,,စာေရးစနစ္ဟာ က်စ္လစ္သိပ္သည္းလာကာ
Dialogue: 0,0:02:22.18,0:02:24.05,Default,,0000,0000,0000,,အသံထြက္လုိ႔ရတဲ့ အကၡရာစဥ္ သေဘာကုိ ေဆာင္လာပါတယ္၊
Dialogue: 0,0:02:24.05,0:02:26.14,Default,,0000,0000,0000,,ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က က်ဴနီေဖာင္းစာ လုိ႔ေခၚၾကတဲ့ဟာပါပဲ။
Dialogue: 0,0:02:26.14,0:02:28.60,Default,,0000,0000,0000,,အကာဒီယန္ နဲ႔ ဆီးရီးယားတုိ႔လို ယဥ္ေက်းမႈ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း
Dialogue: 0,0:02:28.60,0:02:30.52,Default,,0000,0000,0000,,အဲဒီ စူမီးရီယန္ တီထြင္မႈကုိ အေျခခံၿပီး
Dialogue: 0,0:02:30.52,0:02:32.74,Default,,0000,0000,0000,,သူတုိ႔ရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္ စာေရးစနစ္ေတြကုိ တီထြင္လာခဲ့ၾကပါတယ္။
Dialogue: 0,0:02:32.74,0:02:33.85,Default,,0000,0000,0000,,"Epic of Gilgamesh" နဲ႔
Dialogue: 0,0:02:33.85,0:02:35.13,Default,,0000,0000,0000,,"Code of Hammurabi" ဆုိတဲ့ ေရွးစာအုပ္ေတြကုိ
Dialogue: 0,0:02:35.13,0:02:37.75,Default,,0000,0000,0000,,ခုနက က်ဴနီေဖာင္းစာမ်ိဳးေတြနဲ႔ ေရးထားတာပါ။
Dialogue: 0,0:02:37.75,0:02:39.13,Default,,0000,0000,0000,,အဲဒီ စာေရးသားနည္းက ပ်ံ႕ႏံွ႔လာတာနဲ႔ အမွ်
Dialogue: 0,0:02:39.13,0:02:41.24,Default,,0000,0000,0000,,အဲဒီ သေကၤတေတြဟာ ဂရိကုိ ေရာက္လာၾကပါတယ္
Dialogue: 0,0:02:41.24,0:02:44.85,Default,,0000,0000,0000,,အဲဒီလုိနည္းျဖင့္ ကမၻာေပၚက အသံုးအမ်ားဆံုး အကၡရာမ်ား ျဖစ္လာခဲ့ၾကပါတယ္။
Dialogue: 0,0:02:44.85,0:02:46.74,Default,,0000,0000,0000,,ဒါေပမဲ့ စူမီးရီယားဟာ ကမၻာႀကီးေပၚမွာ
Dialogue: 0,0:02:46.74,0:02:48.32,Default,,0000,0000,0000,,စာေရးသားမႈ တီထြင္ႏုိင္ခဲ့တဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ ေဒသ မဟုတ္ခဲ့ပါဘူးခင္ဗ်ာ
Dialogue: 0,0:02:48.32,0:02:49.91,Default,,0000,0000,0000,,ေရွးေခတ္ အီဂ်စ္လူမ်ဳိးေတြကလည္း သူတုိ႔ရဲ႕ အရုပ္စာကို ၿပီးေတာ့ အကၡရာေပါင္းစပ္ ေရးနည္းစနစ္ကုိ.
Dialogue: 0,0:02:49.91,0:02:54.05,Default,,0000,0000,0000,,ခုနက ေျပာခဲ့တဲ့ ဘီစီ 3500 ဝန္းက်င္မွာပဲ တီထြင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
Dialogue: 0,0:02:54.05,0:02:56.73,Default,,0000,0000,0000,,အဲဒါ႔အျပင္ တရုတ္ႏုိင္ငံထဲမွာလည္း ဘီစီ 1500 ခန႔္မွာစာေရးသားမႈကုိ
Dialogue: 0,0:02:56.73,0:02:58.55,Default,,0000,0000,0000,,သူတုိ႔ဘာသာသူတုိ႔ တီထြင္ခဲ့ၾကေသးပါတယ္။
Dialogue: 0,0:02:58.55,0:03:01.50,Default,,0000,0000,0000,,၎ဟာ အဲဒီကေနၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွဆီကုိ ပ်ံ႕ႏံွ႔သြားပါတယ္။
Dialogue: 0,0:03:01.50,0:03:04.97,Default,,0000,0000,0000,,ေနာက္ဆံုး တစ္ခုကုိ ေျပာရလွ်င္ အေမရိက အလယ္ပုိင္းမာယာလူမ်ဳိးတုိ႔ရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈက်ေတာ့
Dialogue: 0,0:03:04.97,0:03:09.32,Default,,0000,0000,0000,,သူတုိ႔ရဲ႕ ဒီဇုိင္းပံုစာေတြကုိ ထြင္းထုခဲ့ၾကတာ ေအဒီ 300 ႏွစ္ထဲ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
Dialogue: 0,0:03:09.32,0:03:12.33,Default,,0000,0000,0000,,ဒီေတာ့ စာေရးမႈကုိ ဘယ္သူက တီထြင္ခဲ့တာလဲ ဆုိတဲ့ ေမးခြန္း ေျဖရပါက
Dialogue: 0,0:03:12.33,0:03:13.37,Default,,0000,0000,0000,,စူမီးရီယန္ လူမ်ဳိးေတြ၊
Dialogue: 0,0:03:13.37,0:03:14.11,Default,,0000,0000,0000,,အီဂ်စ္လူမ်ဳိးေတြ၊
Dialogue: 0,0:03:14.11,0:03:14.74,Default,,0000,0000,0000,,တရုတ္လူမ်ဳိးေတြ၊
Dialogue: 0,0:03:14.74,0:03:16.67,Default,,0000,0000,0000,,ၿပီးေတာ့ မာယာ လူမ်ဳိးမ်ားဆုိၿပီး ေသခ်ာေပါက္ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။
Dialogue: 0,0:03:16.67,0:03:18.11,Default,,0000,0000,0000,,တကယ့္တကယ္က်ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ကမၻာႀကီးေပၚမွာ
Dialogue: 0,0:03:18.11,0:03:20.20,Default,,0000,0000,0000,,ဒီေန႔ အသံုးျပဳေနၾကတဲ့ စာေရးစနစ္ အားလံုးတုိ႔ကုိ ေနာက္ေၾကာင္းေျခရာခံၾကည့္မယ္ဆုိရင္
Dialogue: 0,0:03:20.20,0:03:23.46,Default,,0000,0000,0000,,စူမီးရီယား သုိ႔မဟုတ္ တရုတ္ႏုိင္ငံကုိ ေရာက္လာမွာပါ။
Dialogue: 0,0:03:23.46,0:03:25.52,Default,,0000,0000,0000,,ကမၻာႀကီးရဲ႕ အျခားေဒသမ်ားမွာပါ
Dialogue: 0,0:03:25.52,0:03:27.26,Default,,0000,0000,0000,,စာေရးစနစ္ကုိ တီထြင္ခဲ့ၾကတာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
Dialogue: 0,0:03:27.26,0:03:29.40,Default,,0000,0000,0000,,အင္ဒူးစ္ ခ်ဳိင့္ဝွမ္းေဒသမွာ ေရွးေဟာင္း ကမၼည္းထုိးထားတဲ့ စာေတြနဲ႔
Dialogue: 0,0:03:29.40,0:03:31.95,Default,,0000,0000,0000,,ရာပါ ႏူယီ (Rapa Nui) ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကုိလည္း\Nရွာေတြ႕ထားတာ ရွိပါတယ္
Dialogue: 0,0:03:31.95,0:03:33.90,Default,,0000,0000,0000,,အခုထက္ထိ ဘယ္သူမွာမွ အဲဒါေတြကုိ အဓိပၸါယ္ မဖြင့္ႏုိင္ေသးပါဘူး
Dialogue: 0,0:03:33.90,0:03:35.70,Default,,0000,0000,0000,,ခင္ဗ်ားတုိ႔ထဲက တစ္ေယာက္ေယာက္ကမ်ား စမ္းၾကည့္ခ်င္သလား။