WEBVTT

00:00:14.000 --> 00:00:16.000
Ποιος ανακάλυψε τη γραφή;

00:00:16.000 --> 00:00:18.000
Οι άνθρωποι πιθανότατα μιλούσαν μεταξύ τους

00:00:18.000 --> 00:00:20.000
για δεκάδες χιλιάδες έτη,

00:00:20.000 --> 00:00:22.000
καταγράφουμε όμως τα λόγια μας

00:00:22.000 --> 00:00:24.000
μόλις τα τελευταία 5.000 χρόνια περίπου.

00:00:24.000 --> 00:00:26.000
Πριν απ' αυτό, καταγράφαμε πληροφορίες

00:00:26.000 --> 00:00:28.000
χρησιμοποιώντας εικόνες και διαγράμματα

00:00:28.000 --> 00:00:30.000
πάνω σε αγγεία και τοίχους σπηλαίων

00:00:30.000 --> 00:00:32.000
ή τις κεντούσαμε σε ύφασμα.

00:00:32.000 --> 00:00:36.000
Αυτές οι καλλιτεχνικές παρορμήσεις μας οδήγησαν στη γραφή.

00:00:36.000 --> 00:00:38.000
Το σύστημα γραφής που χρησιμοποιούμε στα αγγλικά

00:00:38.000 --> 00:00:40.000
ουσιαστικά ξεκίνησε από τον πολιτισμό των Σουμερίων

00:00:40.000 --> 00:00:45.000
κάπου μεταξύ του 4500 π.Χ. και 1750 π.Χ.

00:00:45.000 --> 00:00:49.000
στη νότια Μεσοποταμία, εκεί όπου σήμερα βρίσκονται το Ιράκ και η Συρία.

00:00:49.000 --> 00:00:51.000
Οι Σουμέριοι κρατούσαν αρχεία των εμπορικών τους συναλλαγών

00:00:51.000 --> 00:00:55.000
χρησιμοποιώντας μικρά πήλινα ειδώλια κατσίκας, γαϊδουριών και βοδιών.

00:00:55.000 --> 00:00:58.000
Μετά ανακάλυψαν ότι οι δισδιάστατες εγχαράξεις

00:00:58.000 --> 00:01:00.000
πάνω σε πήλινες πινακίδες ήταν ακόμα απλούστερες.

00:01:00.000 --> 00:01:03.000
Για παράδειγμα, αυτό το σύμβολο σήμαινε «βουνά»,

00:01:03.000 --> 00:01:06.000
αυτό εδώ «κεφάλι».

00:01:06.000 --> 00:01:08.000
Αν τονιζόταν η περιοχή που βρισκόταν το στόμα,

00:01:08.000 --> 00:01:09.000
αυτό μπορούσε να σημαίνει «στόμα».

00:01:09.000 --> 00:01:12.000
Το στόμα σε συνδυασμό με το νερό σήμαινε «πίνω»,

00:01:12.000 --> 00:01:15.000
ενώ με το ψωμί σήμαινε «τρώω».

00:01:15.000 --> 00:01:17.000
Αν προσθέσεις και το σύμβολο για το βόδι,

00:01:17.000 --> 00:01:18.000
τότε έχεις «φάε ένα βόδι».

00:01:18.000 --> 00:01:20.000
Βουαλά - η ανακάλυψη της γραφής!

00:01:20.000 --> 00:01:22.000
Όμως μερικές λέξεις έχουν νοήματα

00:01:22.000 --> 00:01:24.000
που είναι δύσκολο να αναπαραστήσεις με σύμβολα.

00:01:24.000 --> 00:01:28.000
Πώς θα σχεδιάζατε το «βόδι στο βουνό»;

00:01:28.000 --> 00:01:30.000
Θυμηθείτε, αν απλώς σχεδιάσουμε αυτό που εννοούμε,

00:01:30.000 --> 00:01:32.000
τότε είναι τέχνη, όχι γραφή.

00:01:32.000 --> 00:01:34.000
Για να έχουμε γραφή,

00:01:34.000 --> 00:01:37.000
το σύμβολο πρέπει να αναπαριστά μια λέξη.

00:01:37.000 --> 00:01:39.000
Μπορείτε να το διαβάσετε αυτό;

00:01:39.000 --> 00:01:43.000
Είναι μια διάσημη ρήση από τον «Άμλετ» του Γουίλιαμ Σαίξπηρ.

00:01:43.000 --> 00:01:46.000
Ακριβώς: «Να ζει κανείς ή να μη ζει».

00:01:46.000 --> 00:01:48.000
Να πώς έλυσαν οι Σουμέριοι αυτό το πρόβλημα.

00:01:48.000 --> 00:01:52.000
Βόδι συν νερό συν βουνό.

00:01:52.000 --> 00:01:54.000
Τι σχέση μπορεί να έχει το νερό;

00:01:54.000 --> 00:01:56.000
Η λέξη των Σουμερίων για το νερό

00:01:56.000 --> 00:02:00.000
ακουγόταν όπως η λέξη «στο»,

00:02:00.000 --> 00:02:03.000
άρα «βόδι στο βουνό».

00:02:03.000 --> 00:02:06.000
Οι γλωσσολόγοι το αποκαλούν γραφή ρέμπους.

00:02:06.000 --> 00:02:07.000
Οι Σουμέριοι ήδη ήξεραν

00:02:07.000 --> 00:02:10.000
πώς να αναπαραστήσουν έννοιες μέσω γραπτών συμβόλων,

00:02:10.000 --> 00:02:11.000
και με το να αναπαριστούν επίσης ήχους

00:02:11.000 --> 00:02:14.000
διεύρυναν το γραπτό τους λεξιλόγιο.

00:02:14.000 --> 00:02:16.000
Σταδιακά τα σύμβολα για τους ήχους

00:02:16.000 --> 00:02:18.000
χρησιμοποιούνταν πολύ πιο συχνά,

00:02:18.000 --> 00:02:20.000
ενώ τα σύμβολα για τις έννοιες λιγότερο.

00:02:20.000 --> 00:02:22.000
Το γραπτό τους σύστημα βελτιστοποιήθηκε

00:02:22.000 --> 00:02:24.000
με το φωνητικό αλφάβητο

00:02:24.000 --> 00:02:26.000
που έγινε γνωστό ως σφηνοειδής γραφή.

00:02:26.000 --> 00:02:28.000
Αρκετοί πολιτισμοί, όπως των Ακκαδίων και των Συρίων,

00:02:28.000 --> 00:02:30.000
υιοθέτησαν την ανακάλυψη των Σουμερίων

00:02:30.000 --> 00:02:32.000
για να δημιουργήσουν τα δικά τους συστήματα γραφής.

00:02:32.000 --> 00:02:33.000
Το «Έπος του Γκιλγκαμές»

00:02:33.000 --> 00:02:35.000
και ο «Κώδικας του Χαμμουραμπί»

00:02:35.000 --> 00:02:37.000
είχαν γραφτεί σε παραλλαγές της σφηνοειδούς γραφής.

00:02:37.000 --> 00:02:39.000
Καθώς αυτή η γνώση εξαπλωνόταν,

00:02:39.000 --> 00:02:41.000
αυτά τα σύμβολα έφτασαν στην Ελλάδα

00:02:41.000 --> 00:02:44.000
και έγιναν το πιο διαδεδομένο αλφάβητο σήμερα στον κόσμο.

00:02:44.000 --> 00:02:46.000
Αλλά η Σουμερία δεν ήταν το μοναδικό μέρος στη Γη

00:02:46.000 --> 00:02:48.000
όπου ανακαλύφθηκε η γραφή.

00:02:48.000 --> 00:02:49.000
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ασχολήθηκαν συστηματικά με τα ιερογλυφικά

00:02:49.000 --> 00:02:54.000
και ιερατικά κείμενα το ίδιο περίπου διάστημα, το 3500 π.Χ.

00:02:54.000 --> 00:02:56.000
Η γραφή εφευρέθηκε και στην Κίνα αργότερα,

00:02:56.000 --> 00:02:58.000
γύρω στο 1500 π.Χ.,

00:02:58.000 --> 00:03:01.000
και διαδόθηκε σε όλη τη νοτιοανατολική Ασία.

00:03:01.000 --> 00:03:04.000
Πιο πρόσφατα, οι Μάγιας στην Κεντρική Αμερική

00:03:04.000 --> 00:03:09.000
ξεκίνησαν να χαράζουν τα ιερογλυφικά τους το 
300 μ.Χ.

00:03:09.000 --> 00:03:12.000
Ποιος ανακάλυψε λοιπόν τη γραφή;

00:03:12.000 --> 00:03:13.000
Οι Σουμέριοι,

00:03:13.000 --> 00:03:14.000
οι Αιγύπτιοι,

00:03:14.000 --> 00:03:14.000
οι Κινέζοι,

00:03:14.000 --> 00:03:16.000
και οι Μάγιας βεβαίως.

00:03:16.000 --> 00:03:18.000
Τελικά όλα τα συστήματα γραφής

00:03:18.000 --> 00:03:20.000
που χρησιμοποιούνται ανά τον κόσμο σήμερα

00:03:20.000 --> 00:03:23.000
προέρχονται από τη Σουμερία ή την Κίνα.

00:03:23.000 --> 00:03:25.000
Η γραφή ίσως να ανακαλύφθηκε

00:03:25.000 --> 00:03:27.000
και σε άλλα μέρη του κόσμου.

00:03:27.000 --> 00:03:29.000
Έχουν ανακαλυφθεί αρχαίες επιγραφές από τους πολιτισμούς

00:03:29.000 --> 00:03:31.000
της Κοιλάδας του Ινδού και του Ράπα Νούι,

00:03:31.000 --> 00:03:33.000
αλλά κανείς δεν έχει καταφέρει να τις αποκρυπτογραφήσει.

00:03:33.000 --> 00:03:35.000
Θα θέλατε να προσπαθήσετε;