1
00:00:14,000 --> 00:00:16,000
Ποιος ανακάλυψε τη γραφή;

2
00:00:16,000 --> 00:00:18,000
Οι άνθρωποι πιθανότατα μιλούσαν μεταξύ τους

3
00:00:18,000 --> 00:00:20,000
για δεκάδες χιλιάδες έτη,

4
00:00:20,000 --> 00:00:22,000
καταγράφουμε όμως τα λόγια μας

5
00:00:22,000 --> 00:00:24,000
μόλις τα τελευταία 5.000 χρόνια περίπου.

6
00:00:24,000 --> 00:00:26,000
Πριν απ' αυτό, καταγράφαμε πληροφορίες

7
00:00:26,000 --> 00:00:28,000
χρησιμοποιώντας εικόνες και διαγράμματα

8
00:00:28,000 --> 00:00:30,000
πάνω σε αγγεία και τοίχους σπηλαίων

9
00:00:30,000 --> 00:00:32,000
ή τις κεντούσαμε σε ύφασμα.

10
00:00:32,000 --> 00:00:36,000
Αυτές οι καλλιτεχνικές παρορμήσεις μας οδήγησαν στη γραφή.

11
00:00:36,000 --> 00:00:38,000
Το σύστημα γραφής που χρησιμοποιούμε στα αγγλικά

12
00:00:38,000 --> 00:00:40,000
ουσιαστικά ξεκίνησε από τον πολιτισμό των Σουμερίων

13
00:00:40,000 --> 00:00:45,000
κάπου μεταξύ του 4500 π.Χ. και 1750 π.Χ.

14
00:00:45,000 --> 00:00:49,000
στη νότια Μεσοποταμία, εκεί όπου σήμερα βρίσκονται το Ιράκ και η Συρία.

15
00:00:49,000 --> 00:00:51,000
Οι Σουμέριοι κρατούσαν αρχεία των εμπορικών τους συναλλαγών

16
00:00:51,000 --> 00:00:55,000
χρησιμοποιώντας μικρά πήλινα ειδώλια κατσίκας, γαϊδουριών και βοδιών.

17
00:00:55,000 --> 00:00:58,000
Μετά ανακάλυψαν ότι οι δισδιάστατες εγχαράξεις

18
00:00:58,000 --> 00:01:00,000
πάνω σε πήλινες πινακίδες ήταν ακόμα απλούστερες.

19
00:01:00,000 --> 00:01:03,000
Για παράδειγμα, αυτό το σύμβολο σήμαινε «βουνά»,

20
00:01:03,000 --> 00:01:06,000
αυτό εδώ «κεφάλι».

21
00:01:06,000 --> 00:01:08,000
Αν τονιζόταν η περιοχή που βρισκόταν το στόμα,

22
00:01:08,000 --> 00:01:09,000
αυτό μπορούσε να σημαίνει «στόμα».

23
00:01:09,000 --> 00:01:12,000
Το στόμα σε συνδυασμό με το νερό σήμαινε «πίνω»,

24
00:01:12,000 --> 00:01:15,000
ενώ με το ψωμί σήμαινε «τρώω».

25
00:01:15,000 --> 00:01:17,000
Αν προσθέσεις και το σύμβολο για το βόδι,

26
00:01:17,000 --> 00:01:18,000
τότε έχεις «φάε ένα βόδι».

27
00:01:18,000 --> 00:01:20,000
Βουαλά - η ανακάλυψη της γραφής!

28
00:01:20,000 --> 00:01:22,000
Όμως μερικές λέξεις έχουν νοήματα

29
00:01:22,000 --> 00:01:24,000
που είναι δύσκολο να αναπαραστήσεις με σύμβολα.

30
00:01:24,000 --> 00:01:28,000
Πώς θα σχεδιάζατε το «βόδι στο βουνό»;

31
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
Θυμηθείτε, αν απλώς σχεδιάσουμε αυτό που εννοούμε,

32
00:01:30,000 --> 00:01:32,000
τότε είναι τέχνη, όχι γραφή.

33
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
Για να έχουμε γραφή,

34
00:01:34,000 --> 00:01:37,000
το σύμβολο πρέπει να αναπαριστά μια λέξη.

35
00:01:37,000 --> 00:01:39,000
Μπορείτε να το διαβάσετε αυτό;

36
00:01:39,000 --> 00:01:43,000
Είναι μια διάσημη ρήση από τον «Άμλετ» του Γουίλιαμ Σαίξπηρ.

37
00:01:43,000 --> 00:01:46,000
Ακριβώς: «Να ζει κανείς ή να μη ζει».

38
00:01:46,000 --> 00:01:48,000
Να πώς έλυσαν οι Σουμέριοι αυτό το πρόβλημα.

39
00:01:48,000 --> 00:01:52,000
Βόδι συν νερό συν βουνό.

40
00:01:52,000 --> 00:01:54,000
Τι σχέση μπορεί να έχει το νερό;

41
00:01:54,000 --> 00:01:56,000
Η λέξη των Σουμερίων για το νερό

42
00:01:56,000 --> 00:02:00,000
ακουγόταν όπως η λέξη «στο»,

43
00:02:00,000 --> 00:02:03,000
άρα «βόδι στο βουνό».

44
00:02:03,000 --> 00:02:06,000
Οι γλωσσολόγοι το αποκαλούν γραφή ρέμπους.

45
00:02:06,000 --> 00:02:07,000
Οι Σουμέριοι ήδη ήξεραν

46
00:02:07,000 --> 00:02:10,000
πώς να αναπαραστήσουν έννοιες μέσω γραπτών συμβόλων,

47
00:02:10,000 --> 00:02:11,000
και με το να αναπαριστούν επίσης ήχους

48
00:02:11,000 --> 00:02:14,000
διεύρυναν το γραπτό τους λεξιλόγιο.

49
00:02:14,000 --> 00:02:16,000
Σταδιακά τα σύμβολα για τους ήχους

50
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
χρησιμοποιούνταν πολύ πιο συχνά,

51
00:02:18,000 --> 00:02:20,000
ενώ τα σύμβολα για τις έννοιες λιγότερο.

52
00:02:20,000 --> 00:02:22,000
Το γραπτό τους σύστημα βελτιστοποιήθηκε

53
00:02:22,000 --> 00:02:24,000
με το φωνητικό αλφάβητο

54
00:02:24,000 --> 00:02:26,000
που έγινε γνωστό ως σφηνοειδής γραφή.

55
00:02:26,000 --> 00:02:28,000
Αρκετοί πολιτισμοί, όπως των Ακκαδίων και των Συρίων,

56
00:02:28,000 --> 00:02:30,000
υιοθέτησαν την ανακάλυψη των Σουμερίων

57
00:02:30,000 --> 00:02:32,000
για να δημιουργήσουν τα δικά τους συστήματα γραφής.

58
00:02:32,000 --> 00:02:33,000
Το «Έπος του Γκιλγκαμές»

59
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
και ο «Κώδικας του Χαμμουραμπί»

60
00:02:35,000 --> 00:02:37,000
είχαν γραφτεί σε παραλλαγές της σφηνοειδούς γραφής.

61
00:02:37,000 --> 00:02:39,000
Καθώς αυτή η γνώση εξαπλωνόταν,

62
00:02:39,000 --> 00:02:41,000
αυτά τα σύμβολα έφτασαν στην Ελλάδα

63
00:02:41,000 --> 00:02:44,000
και έγιναν το πιο διαδεδομένο αλφάβητο σήμερα στον κόσμο.

64
00:02:44,000 --> 00:02:46,000
Αλλά η Σουμερία δεν ήταν το μοναδικό μέρος στη Γη

65
00:02:46,000 --> 00:02:48,000
όπου ανακαλύφθηκε η γραφή.

66
00:02:48,000 --> 00:02:49,000
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ασχολήθηκαν συστηματικά με τα ιερογλυφικά

67
00:02:49,000 --> 00:02:54,000
και ιερατικά κείμενα το ίδιο περίπου διάστημα, το 3500 π.Χ.

68
00:02:54,000 --> 00:02:56,000
Η γραφή εφευρέθηκε και στην Κίνα αργότερα,

69
00:02:56,000 --> 00:02:58,000
γύρω στο 1500 π.Χ.,

70
00:02:58,000 --> 00:03:01,000
και διαδόθηκε σε όλη τη νοτιοανατολική Ασία.

71
00:03:01,000 --> 00:03:04,000
Πιο πρόσφατα, οι Μάγιας στην Κεντρική Αμερική

72
00:03:04,000 --> 00:03:09,000
ξεκίνησαν να χαράζουν τα ιερογλυφικά τους το 
300 μ.Χ.

73
00:03:09,000 --> 00:03:12,000
Ποιος ανακάλυψε λοιπόν τη γραφή;

74
00:03:12,000 --> 00:03:13,000
Οι Σουμέριοι,

75
00:03:13,000 --> 00:03:14,000
οι Αιγύπτιοι,

76
00:03:14,000 --> 00:03:14,000
οι Κινέζοι,

77
00:03:14,000 --> 00:03:16,000
και οι Μάγιας βεβαίως.

78
00:03:16,000 --> 00:03:18,000
Τελικά όλα τα συστήματα γραφής

79
00:03:18,000 --> 00:03:20,000
που χρησιμοποιούνται ανά τον κόσμο σήμερα

80
00:03:20,000 --> 00:03:23,000
προέρχονται από τη Σουμερία ή την Κίνα.

81
00:03:23,000 --> 00:03:25,000
Η γραφή ίσως να ανακαλύφθηκε

82
00:03:25,000 --> 00:03:27,000
και σε άλλα μέρη του κόσμου.

83
00:03:27,000 --> 00:03:29,000
Έχουν ανακαλυφθεί αρχαίες επιγραφές από τους πολιτισμούς

84
00:03:29,000 --> 00:03:31,000
της Κοιλάδας του Ινδού και του Ράπα Νούι,

85
00:03:31,000 --> 00:03:33,000
αλλά κανείς δεν έχει καταφέρει να τις αποκρυπτογραφήσει.

86
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
Θα θέλατε να προσπαθήσετε;