WEBVTT

00:00:05.542 --> 00:00:08.313
Dracula đã trở thành ma cà rồng
nổi tiếng nhất như thế nào?

00:00:08.313 --> 00:00:12.473
Hơn 100 năm sau kể từ ngày
người tạo ra Dracula yên nghỉ,

00:00:12.473 --> 00:00:18.173
Dracula tiếp tục sống mãi trong lịch sử
như là ma cà rồng nổi tiếng nhất.

00:00:18.173 --> 00:00:20.174
Nhưng quý tộc Transylvania này,

00:00:20.174 --> 00:00:24.524
vốn không phải ma cà rồng hư cấu đầu tiên
hay nổi tiếng nhất vào thời đó,

00:00:24.524 --> 00:00:30.204
có lẽ đã mãi bị chôn vùi nếu
không có một bước ngoặt lịch sử.

00:00:30.204 --> 00:00:35.944
Dracula xuất hiện lần đầu năm 1897 trong
tiểu thuyết cùng tên của Bram Stoker.

00:00:35.944 --> 00:00:39.315
Nhưng truyền thuyết về ma cà rồng
đã xuất hiện từ trước đó rất lâu.

00:00:39.315 --> 00:00:44.484
Quỷ hút máu người đã xuất hiện trong
văn học dân gian khoảng ít nhất 800 năm.

00:00:44.484 --> 00:00:47.984
Chính nền văn học dân gian Slavic
đã cho chúng ta từ "ma cà rồng",

00:00:47.984 --> 00:00:50.605
hay "upir" trong tiếng Nga cổ.

00:00:50.605 --> 00:00:54.735
Thuật ngữ này được biết đến
lần đầu trong văn bản từ thế kỉ 11.

00:00:54.735 --> 00:00:58.075
Truyền thuyết ma cà rồng được đồn thổi
trước khi Cơ đốc giáo xuất hiện

00:00:58.075 --> 00:01:02.804
và vẫn còn tồn tại mặc cho nhà thờ
đã ra sức ngăn chặn các niềm tin dị giáo.

00:01:02.804 --> 00:01:07.755
Truyện về ma ca rồng bắt nguồn từ
sự diễn dịch sai lầm từ các căn bệnh như

00:01:07.755 --> 00:01:08.846
bệnh dại,

00:01:08.846 --> 00:01:10.106
pellagra,

00:01:10.106 --> 00:01:12.045
và sự phân hủy.

00:01:12.045 --> 00:01:16.865
Ở trường hợp sau cùng, cơ thể bị phù nề
và máu tràn ra ngoài miệng

00:01:16.865 --> 00:01:21.557
có thể khiến xác chết trông như
vẫn còn sống và vừa mới được cho ăn.

00:01:21.557 --> 00:01:26.136
Ma cà rồng được miêu tả với răng và
móng tay mọc dài quá mức bình thường.

00:01:26.136 --> 00:01:30.557
Việc này đã phát sinh nhiều nghi lễ
ngăn xác chết sống dậy,

00:01:30.557 --> 00:01:33.666
như chôn xác với tỏi
hoặc hạt hoa anh túc,

00:01:33.666 --> 00:01:35.325
cũng như đóng cọc,

00:01:35.325 --> 00:01:36.227
hoặc hỏa táng,

00:01:36.227 --> 00:01:38.056
hay cắt xén.

00:01:38.056 --> 00:01:42.086
Truyền thuyết ma cà rồng duy trì
hiện tượng này đến tận thế kỉ 18

00:01:42.086 --> 00:01:45.987
khi Serbia bị kẹt trong trận chiến
giữa hai thế lực,

00:01:45.987 --> 00:01:47.477
chế độ quân chủ Habsburg

00:01:47.477 --> 00:01:49.777
và đế quốc Ottoman.

00:01:49.777 --> 00:01:53.217
Quân lính và chính phủ Áo
đã quan sát và ghi chép lại

00:01:53.217 --> 00:01:55.988
những nghi thức chôn cất lạ lùng,

00:01:55.988 --> 00:01:58.976
và các báo cáo này sau đó
đã được công bố rộng rãi.

00:01:58.976 --> 00:02:04.007
Cơn cuồng loạn về ma cà rồng
mất kiểm soát đến độ vào năm 1775,

00:02:04.007 --> 00:02:08.258
Nữ hoàng Áo buộc phải phái cử
bác sĩ riêng của mình.

00:02:08.258 --> 00:02:11.038
Ông này đã điều tra và dập tắt tin đồn

00:02:11.038 --> 00:02:14.007
bằng việc xuất bản một bác bỏ
rất khoa học và chi tiết.

00:02:14.007 --> 00:02:17.549
Cơn hoảng loạn nguôi bớt,
nhưng ma cà rồng đã bắt rễ

00:02:17.549 --> 00:02:19.768
trong trí tưởng tượng ở Tây Âu,

00:02:19.768 --> 00:02:22.858
sinh ra các tác phẩm như
"The Vampyre" năm 1819,

00:02:22.858 --> 00:02:29.168
và "Carmilla"
của Joseph Sheridan Le Fanu năm 1872.

00:02:29.168 --> 00:02:34.817
Cuốn sách này sau đó ảnh hưởng sâu sắc đến
nhà phê bình kịch trẻ tuổi Bram Stoker.

00:02:34.817 --> 00:02:37.976
Stoker, sinh năm 1847 tại Dublin,

00:02:37.976 --> 00:02:43.439
nổi tiếng vì đã nằm liệt giường do
một căn bệnh bí ẩn đến tận năm bảy tuổi.

00:02:43.439 --> 00:02:46.210
Suốt thời gian đó, cậu được mẹ
kể những câu chuyện dân gian

00:02:46.210 --> 00:02:48.208
và những câu chuyện rùng rợn có thật,

00:02:48.208 --> 00:02:54.263
gồm cả trải nghiệm của bà về
đợt bùng phát dịch tả vào năm 1832.

00:02:54.263 --> 00:02:59.099
Trong đó, các nạn nhân được
chôn sống tại các ngôi mộ tập thể.

00:02:59.099 --> 00:03:04.179
Về sau, Stoker sáng tác truyện
tưởng tượng, lãng mạn, phiêu lưu,

00:03:04.179 --> 00:03:08.671
và, năm 1897, ông viết "Dracula".

00:03:08.671 --> 00:03:10.880
Mặc dù nhân vật chính hung ác
và tên của hắn

00:03:10.880 --> 00:03:15.520
được cho là dựa trên hình mẫu lịch sử
của vương thân Vlad III Dracula,

00:03:15.520 --> 00:03:17.480
hay Vlad the Impaler,

00:03:17.480 --> 00:03:21.090
sự liên quan cùng lắm
có lẽ chỉ là trùng tên.

00:03:21.090 --> 00:03:24.950
Còn các yếu tố và nhân vật khác
được truyền cảm hứng trực hoặc gián tiếp

00:03:24.950 --> 00:03:28.100
bởi rất nhiều tác phẩm thuộc
thời đại Victoria,

00:03:28.100 --> 00:03:30.382
như "Người lạ mặt bí ẩn".

00:03:30.382 --> 00:03:34.510
Cuốn tiểu thuyết, khi ra đời,
chỉ là một thành công khiêm tốn,

00:03:34.510 --> 00:03:37.842
và thậm chí cũng không phải là
tác phẩm nổi tiếng nhất của Stoker,

00:03:37.842 --> 00:03:42.510
chỉ được nhắc thoáng qua
trong một cáo phó vào năm 1912.

00:03:42.510 --> 00:03:46.899
Nhưng cuộc chiến bản quyền gay gắt
đã thay đổi toàn bộ số phận của Dracula,

00:03:46.899 --> 00:03:50.571
đưa nhân vật này thành tên tuổi
lừng lẫy trong giới văn chương.

00:03:50.571 --> 00:03:57.491
Năm 1922, một hãng phim Đức chuyển thể 
thành phim câm kinh điển "Nosferatu"

00:03:57.491 --> 00:03:59.451
mà không trả phí bản quyền.

00:03:59.451 --> 00:04:03.052
Dù tên các nhân vật và vài chi tiết
của truyện đã được thay đổi,

00:04:03.052 --> 00:04:07.782
sự giống nhau vẫn khá rõ ràng,
và hãng phim này bị kiện đến phá sản.

00:04:07.782 --> 00:04:09.645
Để ngăn chặn bị tiếp tục đạo văn,

00:04:09.645 --> 00:04:12.702
góa phụ của Stoker đã quyết định
thiết lập bản quyền

00:04:12.702 --> 00:04:14.912
cho phiên bản sân khấu của "Dracula"

00:04:14.912 --> 00:04:19.460
bằng cách phê duyệt tác phẩm sản xuất
bởi người bạn của gia đình Hamilton Deane.

00:04:19.460 --> 00:04:22.753
Mặc dù chuyển thể của Deane
làm câu chuyện bị cắt xén đáng kể,

00:04:22.753 --> 00:04:24.954
tác phẩm rốt cuộc lại trở thành kinh điển,

00:04:24.954 --> 00:04:29.173
phần lớn nhờ công diễn xuất
của Bela Lugosi trên sân khấu Broadway.

00:04:29.173 --> 00:04:33.853
Lugosi bay lên hàng sao
từ phiên bản phim năm 1931 của Universal,

00:04:33.853 --> 00:04:37.512
mang đến cho nhân vật rất nhiều 
tính cách đặc trưng của ông.

00:04:37.512 --> 00:04:41.933
Kể từ đó, Dracula tái xuất
trong vô số phiên bản,

00:04:41.933 --> 00:04:46.943
tìm kiếm cuộc sống bất tử vượt xa
những trang sách đã khai sinh ra mình.