0:00:05.542,0:00:08.313
Drakula nasıl[br]dünyanın en ünlü vampiri oldu?

0:00:08.313,0:00:12.473
Yaratıcısının son yolculuğuna[br]uğurlanmasından 100 yıl sonra bile

0:00:12.473,0:00:18.173
Drakula, tarihin en ünlü[br]vampiri olmaya devam ediyor.

0:00:18.173,0:00:20.174
Ama bu soylu Transilvanyalı,

0:00:20.174,0:00:24.524
ne ilk hayali vampir,[br]ne de kendi zamanının en popüleri;

0:00:24.524,0:00:30.204
kaderin bir cilvesi olmasaydı,[br]tarihin derinliklerine gömülebilirdi.

0:00:30.204,0:00:35.944
Drakula ilk kez Bram Stoker'ın 1897'de[br]yayınlanan aynı adlı kitabında yer aldı.

0:00:35.944,0:00:39.315
Ama bu vampir efsanelerinin[br]başlangıcından çok sonraydı.

0:00:39.315,0:00:44.484
Kan emici canavarlar, en az 800 yıldır[br]halk hikâyelerinin bir parçası olmuştu.

0:00:44.484,0:00:47.984
Slav halk hikâyeleri bizlere[br]vampir kelimesini ya da eski Rusça'daki

0:00:47.984,0:00:50.605
"upir" sözcüğünü öğretti.

0:00:50.605,0:00:54.735
İfadenin ilk olarak 11.[br]yüzyıldaki bir metinde geçtiği biliniyor.

0:00:54.735,0:00:58.075
Bu bölgedeki vampir hikâyeleri[br]Hristiyanlıktan daha önce de vardı

0:00:58.075,0:01:02.804
ve kilisenin pagan inançlarını yok[br]etme çabalarına rağmen varlığını sürdürdü.

0:01:02.804,0:01:07.755
Kuduz, pelegra, çürüme gibi[br]

0:01:07.755,0:01:08.846
bazı hastalıklar,

0:01:08.846,0:01:10.106
vampir hikâyelerinin

0:01:10.106,0:01:12.045
kökenini oluşturdu.

0:01:12.045,0:01:16.865
Son örnekte, gazların vücudu[br]şişirmesi ve ağızdan kan sızması

0:01:16.865,0:01:21.557
cesedi kısa süre önce canlıymış[br]ve yeni beslenmiş gibi gösterebilirdi.

0:01:21.557,0:01:26.136
Vampirler, kocaman dişler ve[br]fazla uzun tırnaklarla tanımlanırdı.

0:01:26.136,0:01:30.557
Bu, ölülerin dirilmesini engellemek[br]için birçok ayin yapılmasına sebep oldu;

0:01:30.557,0:01:33.666
cesetleri sarımsak ya da[br]haşhaş tohumlarıyla gömmek,

0:01:33.666,0:01:35.325
ayrıca onları kazığa bağlamak,

0:01:35.325,0:01:36.227
yakmak

0:01:36.227,0:01:38.056
ya da kesmek gibi.

0:01:38.056,0:01:42.086
Vampir hikâyeleri Sırbistan, [br]iki büyük kuvvetin, Habsburg Monarşisi'nin

0:01:42.086,0:01:45.986
ve Osmanlı imparatorluğu'nun[br]çatışmaları arasında kalana dek,

0:01:45.987,0:01:47.477
yani 18.yy'a dek yerel bir

0:01:47.477,0:01:49.777
olay olarak kaldı.

0:01:49.777,0:01:53.217
Avusturya askerleri ve[br]hükûmet yetkilileri tuhaf yerel gömme

0:01:53.217,0:01:55.988
ritüellerini gözlemledi, belgeledi

0:01:55.988,0:01:58.976
ve raporları halka duyuruldu.

0:01:58.976,0:02:04.007
Bunun sonucunda oluşan vampir[br]histerisi çığırından öyle çıktı ki, 1755

0:02:04.007,0:02:08.258
yılında Avusturya İmparatoriçesi şahsi[br]doktorunu görevlendirmeye mecbur kaldı.

0:02:08.258,0:02:11.038
Doktoru araştırma yaptı ve söylentilere

0:02:11.038,0:02:14.007
kapsamlı, bilimsel bir[br]ret yayınlayarak son verdi.

0:02:14.007,0:02:17.549
Panik durulmuştu, ama[br]vampir çoktan Batı Avrupa'nın

0:02:17.549,0:02:19.768
hayal gücüne köklerini salmıştı ve

0:02:19.768,0:02:22.858
1819'da "Vampyre" ve 1872'de

0:02:22.858,0:02:29.168
Joseph Sheridan Le Fanu'nun[br]"Carmilla"sı gibi eserler ortaya çıktı.

0:02:29.168,0:02:34.817
Bu kitap, İrlandalı genç tiyatro[br]eleştirmeni Bram Stoker'ı çok etkilemişti.

0:02:34.817,0:02:37.976
1847'de Dublin'de doğan Stoker,

0:02:37.976,0:02:43.439
bilinmeyen bir hastalık yüzünden[br]yedi yaşına kadar yatağa bağlı kalmıştı.

0:02:43.439,0:02:46.210
Bu süre boyunca annesi[br]ona halk hikâyeleri ve gerçek

0:02:46.210,0:02:48.208
korku hikâyeleri anlattı, bunlara

0:02:48.208,0:02:54.263
1832'deki kolera[br]salgınındaki tecrübeleri de dâhildi.

0:02:54.263,0:02:59.099
Bu masallarda, kurbanların diri diri[br]toplu mezarlara gömülmesini anlattı.

0:02:59.099,0:03:04.179
Hayatının sonraki yıllarında Stoker[br]fantezi, romantizm ve macera hikâyeleri

0:03:04.179,0:03:08.671
yazmaya devam etti[br]ve 1897'de "Drakula"yı yazdı.

0:03:08.671,0:03:10.880
Kitapla aynı adı paylaşan baş karakterin

0:03:10.880,0:03:15.520
tarihi bir figür olan III. Vlad Drakula [br]ya da Kazıklı Voyvoda'dan ilham alınarak

0:03:15.520,0:03:17.480
yaratıldığı düşünülse de,

0:03:17.480,0:03:21.090
paylaştıkları tek şey[br]muhtemelen isimleriydi.

0:03:21.090,0:03:24.950
Diğer unsurlar ve karakterler doğrudan[br]ve dolaylı olarak Viktorya dönemine ait

0:03:24.950,0:03:28.100
"Esrarengiz Yabancı" gibi farklı

0:03:28.100,0:03:30.382
eserlerden esinlenerek yaratılmıştı.

0:03:30.382,0:03:34.510
Drakula, yayınlandığı sırada[br]gününe göre vasat bir başarı yakalamıştı

0:03:34.510,0:03:37.842
ve Stoker'ın en bilinen[br]yapıtlarından biri bile değildi;

0:03:37.842,0:03:42.510
1912'deki ölüm[br]ilanında sadece adı geçmişti.

0:03:42.510,0:03:46.899
Ama bir telif hakkı anlaşmazlığı,[br]Drakula'nın kaderini değiştirecek

0:03:46.899,0:03:50.571
ve ona edebi bir şöhret kazandıracaktı.

0:03:50.571,0:03:57.491
1922'de bir Alman stüdyosu, kitabı telif[br]hakkı ödemeden, klasik bir sessiz film

0:03:57.491,0:03:59.451
olan "Nosferatu" olarak uyarladı.

0:03:59.451,0:04:03.052
Karakter isimleri ve küçük[br]ayrıntılar değiştirilmesine rağmen,

0:04:03.052,0:04:07.782
benzerlikler çok barizdi[br]ve stüdyo dava sonucunda iflas etti.

0:04:07.782,0:04:09.645
İntihal girişimlerini önlemek için

0:04:09.645,0:04:12.702
Stoker'ın eşi, aile dostu[br]Hamilton Deane'nin eserini

0:04:12.702,0:04:14.912
onaylayarak Drakula'nın sahne

0:04:14.912,0:04:19.460
versiyonunu telif hakkıyla[br]koruma altına almaya karar verdi.

0:04:19.460,0:04:22.753
Deane'in uyarlaması[br]hikâyede önemli kesintiler yapsa da,

0:04:22.753,0:04:24.954
Bela Lugosi'nin

0:04:24.954,0:04:29.173
Broadway'deki performansı[br]sayesinde bir klasik hâline geldi.

0:04:29.173,0:04:33.853
Lugosi, 1931'de Universal tarafından[br]yapılan film versiyonunda oynayarak

0:04:33.853,0:04:37.512
karaktere, imzası hâline[br]gelen birçok özellik kazandırdı.

0:04:37.512,0:04:41.907
Drakula o günden beri,[br]doğduğu gösterişsiz sayfaların ötesinde

0:04:41.927,0:04:46.507
ebedi yaşama ulaşarak,[br]sayısız uyarlamada yer aldı.