[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:05.90,0:00:08.38,Default,,0000,0000,0000,,JAK DRAKULA ZOSTAŁ \NNAJSŁYNNIEJSZYM WAMPIREM ŚWIATA?
Dialogue: 0,0:00:08.38,0:00:12.47,Default,,0000,0000,0000,,Ponad 100 lat po śmierci swojego twórcy
Dialogue: 0,0:00:12.47,0:00:17.97,Default,,0000,0000,0000,,Drakula pozostaje najsłynniejszym\Nwampirem w historii.
Dialogue: 0,0:00:17.97,0:00:21.96,Default,,0000,0000,0000,,Ten transylwański arystokrata,\Nktóry nie był wtedy ani pierwszym,
Dialogue: 0,0:00:21.96,0:00:24.52,Default,,0000,0000,0000,,ani najbardziej znanym wampirem,
Dialogue: 0,0:00:24.52,0:00:30.20,Default,,0000,0000,0000,,może popadłby w niepamięć,\Ngdyby nie zrządzenie losu.
Dialogue: 0,0:00:30.20,0:00:34.38,Default,,0000,0000,0000,,Drakula po raz pierwszy pojawił się\Nw powieści Brama Stokera z 1897 roku
Dialogue: 0,0:00:34.38,0:00:35.94,Default,,0000,0000,0000,,pod tym samym tytułem.
Dialogue: 0,0:00:35.94,0:00:39.32,Default,,0000,0000,0000,,Początki mitów o wampirach\Nbyły jednak zupełnie inne.
Dialogue: 0,0:00:39.32,0:00:44.48,Default,,0000,0000,0000,,Krwiożercze potwory były znane\Nw folklorze już od co najmniej 800 lat.
Dialogue: 0,0:00:44.48,0:00:47.98,Default,,0000,0000,0000,,To słowiański folklor\Ndał nam słowo "wampir"
Dialogue: 0,0:00:47.98,0:00:50.60,Default,,0000,0000,0000,,albo "upir" w starorosyjskim.
Dialogue: 0,0:00:50.60,0:00:54.74,Default,,0000,0000,0000,,Pierwszy znany zapis pochodzi z XI wieku.
Dialogue: 0,0:00:54.74,0:00:58.20,Default,,0000,0000,0000,,Opowieści o wampirach znane były\Njuż w czasach przedchrześcijańskich
Dialogue: 0,0:00:58.20,0:01:03.09,Default,,0000,0000,0000,,i przetrwały mimo prób wyeliminowania\Nprzez Kościół wierzeń pogańskich.
Dialogue: 0,0:01:03.09,0:01:07.76,Default,,0000,0000,0000,,Historie o wampirach pochodzą\Nz błędnej interpretacji chorób,
Dialogue: 0,0:01:07.76,0:01:08.85,Default,,0000,0000,0000,,jak wścieklizna
Dialogue: 0,0:01:08.85,0:01:10.11,Default,,0000,0000,0000,,czy pelagra,
Dialogue: 0,0:01:10.11,0:01:12.04,Default,,0000,0000,0000,,oraz procesu rozkładu ciała,
Dialogue: 0,0:01:12.04,0:01:16.86,Default,,0000,0000,0000,,kiedy gazy uwalniające się z ciała\Ni krew wypływająca z ust
Dialogue: 0,0:01:16.86,0:01:21.56,Default,,0000,0000,0000,,mogły stworzyć wrażenie,\Nże ciało niedawno ożyło i piło krew.
Dialogue: 0,0:01:21.56,0:01:26.14,Default,,0000,0000,0000,,Wampiry opisywano jako opuchnięte,\Nz przerośniętymi zębami i paznokciami.
Dialogue: 0,0:01:26.14,0:01:30.56,Default,,0000,0000,0000,,Upowszechniły się rytuały mające\Nzapobiec powstaniu z martwych,
Dialogue: 0,0:01:30.56,0:01:33.67,Default,,0000,0000,0000,,jak chowanie ciał z czosnkiem\Nczy ziarnami maku,
Dialogue: 0,0:01:33.67,0:01:35.32,Default,,0000,0000,0000,,a także przebijanie,
Dialogue: 0,0:01:35.32,0:01:36.23,Default,,0000,0000,0000,,palenie
Dialogue: 0,0:01:36.23,0:01:38.06,Default,,0000,0000,0000,,i okaleczanie.
Dialogue: 0,0:01:38.06,0:01:42.09,Default,,0000,0000,0000,,Wampiry pozostały lokalnym\Nfenomenem do XVIII wieku,
Dialogue: 0,0:01:42.09,0:01:45.99,Default,,0000,0000,0000,,kiedy Serbia stała się terenem walk\Nmiędzy dwoma potęgami,
Dialogue: 0,0:01:45.99,0:01:47.48,Default,,0000,0000,0000,,cesarstwem Habsburgów
Dialogue: 0,0:01:47.48,0:01:49.78,Default,,0000,0000,0000,,i Imperium Osmańskim.
Dialogue: 0,0:01:49.78,0:01:53.22,Default,,0000,0000,0000,,Austriaccy żołnierze i urzędnicy państwowi\Nzauważyli i udokumentowali
Dialogue: 0,0:01:53.22,0:01:55.99,Default,,0000,0000,0000,,dziwne zwyczaje pogrzebowe.
Dialogue: 0,0:01:55.99,0:01:58.98,Default,,0000,0000,0000,,Ich doniesienia stały się\Npowszechnie znane.
Dialogue: 0,0:01:58.98,0:02:02.36,Default,,0000,0000,0000,,Histeria wymknęła się\Nspod kontroli i w 1755 roku
Dialogue: 0,0:02:02.36,0:02:08.26,Default,,0000,0000,0000,,i cesarzowa Austrii była zmuszona\Nwysłać na miejsce osobistego lekarza.
Dialogue: 0,0:02:08.26,0:02:11.04,Default,,0000,0000,0000,,Lekarz położył kres plotkom,
Dialogue: 0,0:02:11.04,0:02:14.01,Default,,0000,0000,0000,,publikując wnikliwy raport naukowy.
Dialogue: 0,0:02:14.01,0:02:17.55,Default,,0000,0000,0000,,Panika osłabła, ale wyobrażenia\No wampirach przedostały się
Dialogue: 0,0:02:17.55,0:02:19.77,Default,,0000,0000,0000,,na Zachód Europy,
Dialogue: 0,0:02:19.77,0:02:22.86,Default,,0000,0000,0000,,czego skutkiem był "Wampir" z 1819
Dialogue: 0,0:02:22.86,0:02:28.73,Default,,0000,0000,0000,,i "Carmilla" Josepha\NSheridana Le Fanu z 1872 roku.
Dialogue: 0,0:02:28.73,0:02:30.60,Default,,0000,0000,0000,,Książka ta miała ogromny wpływ
Dialogue: 0,0:02:30.60,0:02:34.52,Default,,0000,0000,0000,,na młodego irlandzkiego\Nkrytyka teatralnego, Brama Stokera.
Dialogue: 0,0:02:34.52,0:02:37.98,Default,,0000,0000,0000,,Stoker, urodzony w Dublinie w 1847 roku,
Dialogue: 0,0:02:37.98,0:02:43.44,Default,,0000,0000,0000,,do 7. roku życia był przykuty do łóżka\Nprzez tajemniczą chorobę.
Dialogue: 0,0:02:43.44,0:02:46.21,Default,,0000,0000,0000,,Matka opowiadała mu wtedy historie ludowe
Dialogue: 0,0:02:46.21,0:02:48.21,Default,,0000,0000,0000,,i prawdziwe horrory,
Dialogue: 0,0:02:48.21,0:02:54.26,Default,,0000,0000,0000,,w tym własne przeżycia\Nz epidemii cholery z 1832 roku.
Dialogue: 0,0:02:54.26,0:02:59.10,Default,,0000,0000,0000,,Wspominała o chowanych żywcem\Nw masowych grobach.
Dialogue: 0,0:02:59.10,0:03:04.18,Default,,0000,0000,0000,,Stoker pisał później fantastykę,\Nromanse i historie przygodowe,
Dialogue: 0,0:03:04.18,0:03:08.67,Default,,0000,0000,0000,,a w 1897 roku stworzył "Drakulę".
Dialogue: 0,0:03:08.67,0:03:10.88,Default,,0000,0000,0000,,Choć pierwowzorem głównego bohatera
Dialogue: 0,0:03:10.88,0:03:15.52,Default,,0000,0000,0000,,miał być Wład III Drakula,
Dialogue: 0,0:03:15.52,0:03:17.48,Default,,0000,0000,0000,,czyli Wład III Palownik,
Dialogue: 0,0:03:17.48,0:03:21.09,Default,,0000,0000,0000,,w rzeczywistości łączy ich tylko imię.
Dialogue: 0,0:03:21.09,0:03:24.95,Default,,0000,0000,0000,,Inne elementy zostały zaczerpnięte
Dialogue: 0,0:03:24.95,0:03:28.10,Default,,0000,0000,0000,,z różnych książek ery wiktoriańskiej,
Dialogue: 0,0:03:28.10,0:03:30.38,Default,,0000,0000,0000,,jak "Tajemniczy nieznajomy".
Dialogue: 0,0:03:30.38,0:03:34.51,Default,,0000,0000,0000,,W chwili wydania powieść cieszyła się\Ntylko umiarkowaną popularnością.
Dialogue: 0,0:03:34.51,0:03:37.84,Default,,0000,0000,0000,,Nie była nawet najbardziej\Nznanym utworem Stokera
Dialogue: 0,0:03:37.84,0:03:42.51,Default,,0000,0000,0000,,i została tylko krótko wspomniana\Nw jego nekrologu z 1912 roku.
Dialogue: 0,0:03:42.51,0:03:46.90,Default,,0000,0000,0000,,Dopiero walka o prawa autorskie\Nmiała zupełnie zmienić losy Drakuli
Dialogue: 0,0:03:46.90,0:03:50.57,Default,,0000,0000,0000,,i zapewnić mu literacką sławę.
Dialogue: 0,0:03:50.57,0:03:57.49,Default,,0000,0000,0000,,W 1922 roku niemieckie studio\Nnakręciło niemy film "Nosferatu",
Dialogue: 0,0:03:57.49,0:03:59.45,Default,,0000,0000,0000,,nie płacąc tantiem.
Dialogue: 0,0:03:59.45,0:04:02.62,Default,,0000,0000,0000,,Mimo zmiany imion bohaterów\Ni wątków epizodycznych,
Dialogue: 0,0:04:02.62,0:04:07.78,Default,,0000,0000,0000,,powiązania były oczywiste\Ni pozwane studio zbankrutowało.
Dialogue: 0,0:04:07.78,0:04:09.64,Default,,0000,0000,0000,,Żeby zapobiec dalszym plagiatom,
Dialogue: 0,0:04:09.64,0:04:12.70,Default,,0000,0000,0000,,wdowa po Stokerze nałożyła prawa autorskie
Dialogue: 0,0:04:12.70,0:04:15.08,Default,,0000,0000,0000,,na inscenizację "Drakuli",\Ndając na nią licencję
Dialogue: 0,0:04:15.08,0:04:19.46,Default,,0000,0000,0000,,przyjacielowi rodziny,\NHamiltonowi Deane'owi.
Dialogue: 0,0:04:19.46,0:04:22.75,Default,,0000,0000,0000,,Choć adaptacja Deane'a\Ndrastycznie zmieniła historię,
Dialogue: 0,0:04:22.75,0:04:24.95,Default,,0000,0000,0000,,stała się klasykiem,
Dialogue: 0,0:04:24.95,0:04:29.17,Default,,0000,0000,0000,,głównie dzięki występowi\NBeli Lugosi na Broadwayu.
Dialogue: 0,0:04:29.17,0:04:33.85,Default,,0000,0000,0000,,Lugosi stał się gwiazdą w kinowej wersji\Nwytwórni Universal z 1931 roku,
Dialogue: 0,0:04:33.85,0:04:37.51,Default,,0000,0000,0000,,dając Drakuli wiele swoich\Ncharakterystycznych cech.
Dialogue: 0,0:04:37.51,0:04:41.93,Default,,0000,0000,0000,,Od tego czasu Drakula pojawił się\Nw wielu adaptacjach,
Dialogue: 0,0:04:41.93,0:04:46.94,Default,,0000,0000,0000,,odnajdując życie wieczne\Ndaleko poza stronami książki.