1 00:00:07,833 --> 00:00:12,253 Meer dan 100 jaar nadat zijn maker begraven werd, 2 00:00:12,253 --> 00:00:17,873 leeft Dracula door als de beroemdste vampier uit de geschiedenis. 3 00:00:17,873 --> 00:00:20,054 Maar deze Transsylvaanse edelman, 4 00:00:20,054 --> 00:00:24,464 noch de eerste fictieve vampier, noch de meest populaire van zijn tijd, 5 00:00:24,464 --> 00:00:30,014 zou verborgen zijn gebleven in duisternis zonder een wending van het lot. 6 00:00:30,014 --> 00:00:35,714 Dracula verscheen voor het eerst in 1897 in Bram Stokers gelijknamige roman. 7 00:00:35,714 --> 00:00:39,205 Maar dat was zeker niet het begin van vampierlegendes. 8 00:00:39,205 --> 00:00:44,374 Bloedzuigende monsters behoorden al minstens 800 jaar tot de folklore. 9 00:00:44,374 --> 00:00:47,754 De Slavische folklore gaf ons het woord vampier, 10 00:00:47,754 --> 00:00:50,365 of 'upir' in het Oud-Russisch. 11 00:00:50,365 --> 00:00:54,555 De eerste schriftelijke vermelding dateert uit de 11e eeuw. 12 00:00:54,555 --> 00:00:56,115 De vampierfolklore in die regio 13 00:00:56,115 --> 00:00:59,034 ging vooraf aan de komst van het christendom en hield aan, 14 00:00:59,034 --> 00:01:03,034 ondanks inspanningen van de kerk om heidens geloof uit te roeien. 15 00:01:03,034 --> 00:01:07,475 Verhalen over vampiers ontstonden door verkeerde verklaringen van ziektes, 16 00:01:07,475 --> 00:01:08,846 zoals hondsdolheid, 17 00:01:08,846 --> 00:01:10,076 de aandoening pellagra 18 00:01:10,076 --> 00:01:11,835 en van ontbinding. 19 00:01:11,835 --> 00:01:16,865 In het laatste geval zwelt een lijk op door gassen en druipt bloed uit de mond, 20 00:01:16,865 --> 00:01:21,407 waardoor het lijkt alsof het lichaam kortgeleden leefde en zich voedde. 21 00:01:21,407 --> 00:01:25,756 Vampiers werden beschreven als opgeblazen, met te lange tanden en nagels. 22 00:01:25,756 --> 00:01:27,617 Dit gaf aanleiding tot veel rituelen 23 00:01:27,617 --> 00:01:30,387 bedoeld om te beletten dat de doden zouden herrijzen, 24 00:01:30,387 --> 00:01:33,426 zoals het begraven van lichamen met knoflook of maanzaad, 25 00:01:33,426 --> 00:01:35,295 alsook door ze te spiesen, 26 00:01:35,295 --> 00:01:36,207 te verbranden 27 00:01:36,207 --> 00:01:37,856 of te verminken. 28 00:01:37,856 --> 00:01:41,836 Vampierfolklore bleef een lokaal fenomeen tot de 18e eeuw, 29 00:01:41,836 --> 00:01:45,757 toen Servië verwikkeld was in de strijd tussen twee grootmachten: 30 00:01:45,757 --> 00:01:47,297 de Habsburgse monarchie 31 00:01:47,297 --> 00:01:49,387 en het Ottomaanse Rijk. 32 00:01:49,387 --> 00:01:51,707 Oostenrijkse soldaten en staatsambtenaren 33 00:01:51,707 --> 00:01:55,758 observeerden en documenteerden de vreemde lokale begrafenisrituelen, 34 00:01:55,758 --> 00:01:58,776 en hun rapporten werden algemeen bekendgemaakt. 35 00:01:58,776 --> 00:02:04,007 De daaruit voortvloeiende vampierhysterie liep zo uit de hand dat in 1755 36 00:02:04,007 --> 00:02:08,058 de Oostenrijkse vorstin gedwongen was haar lijfarts eropuit te sturen. 37 00:02:08,058 --> 00:02:10,818 Hij deed onderzoek, en ontkrachtte de geruchten 38 00:02:10,818 --> 00:02:13,727 in een publicatie met grondig, wetenschappelijk tegenbewijs. 39 00:02:13,727 --> 00:02:14,999 De paniek nam af, 40 00:02:14,999 --> 00:02:19,588 maar de vampier had zich al genesteld in de West-Europese verbeelding. 41 00:02:19,588 --> 00:02:22,858 Dat leidde tot werken als 'The Vampyre' in 1819 42 00:02:22,858 --> 00:02:28,528 en Joseph Sheridan Le Fanu's 'Carmilla' in 1872. 43 00:02:28,528 --> 00:02:30,362 Dit boek zou een grote invloed hebben 44 00:02:30,362 --> 00:02:34,092 op een jonge Ierse toneelcriticus genaamd Bram Stoker. 45 00:02:34,092 --> 00:02:37,796 Stoker, geboren in Dublin in 1847, 46 00:02:37,796 --> 00:02:43,269 was, zoals bekend, aan het bed gekluisterd tot zijn zevende door een vreemde ziekte. 47 00:02:43,299 --> 00:02:46,210 Tijdens die periode vertelde zijn moeder hem volksverhalen 48 00:02:46,210 --> 00:02:48,208 en ware horrorverhalen, 49 00:02:48,208 --> 00:02:54,003 inclusief haar eigen ervaringen tijdens een uitbraak van cholera in 1832. 50 00:02:54,003 --> 00:02:58,969 Daarin beschreef ze hoe slachtoffers levend begraven werden in massagraven. 51 00:02:58,969 --> 00:03:04,179 Later schreef Stoker fantasy, romans, avonturenverhalen, 52 00:03:04,179 --> 00:03:08,521 en in 1897 'Dracula'. 53 00:03:08,521 --> 00:03:10,880 Hoewel de grote schurk en titelfiguur van het boek 54 00:03:10,880 --> 00:03:15,520 geïnspireerd lijkt te zijn op de historische figuur Vlad Dracula III, 55 00:03:15,520 --> 00:03:17,320 of Vlad de Spietser, 56 00:03:17,320 --> 00:03:21,090 gaat de associatie meestal niet verder dan dat ze dezelfde naam delen. 57 00:03:21,090 --> 00:03:24,950 Andere elementen en personages werden direct en indirect ingegeven 58 00:03:24,950 --> 00:03:28,000 door verscheidene werken uit het Victoriaanse tijdperk, 59 00:03:28,000 --> 00:03:30,282 zoals 'De Mysterieuze Onbekende'. 60 00:03:30,282 --> 00:03:34,510 De roman had toen maar matig succes, 61 00:03:34,510 --> 00:03:37,652 en hij behoorde ook niet tot Stokers meest bekende werken, 62 00:03:37,652 --> 00:03:42,186 aangezien hij slechts kort vermeld werd in een overlijdensbericht uit 1912. 63 00:03:42,186 --> 00:03:46,900 Maar een kritische auteursrechtenstrijd zou Dracula's lot volledig veranderen 64 00:03:46,900 --> 00:03:50,461 en katapulteerde het karakter naar literaire faam. 65 00:03:50,461 --> 00:03:53,811 In 1922 werd de roman door een Duitse studio herwerkt 66 00:03:53,811 --> 00:03:57,291 tot de nu klassieke stomme film 'Nosferatu', 67 00:03:57,291 --> 00:03:59,251 zonder auteursrechten te betalen. 68 00:03:59,251 --> 00:04:02,582 Ondanks aanpassingen aan de namen van personages en plotwendingen 69 00:04:02,582 --> 00:04:04,252 waren de parallellen duidelijk 70 00:04:04,252 --> 00:04:07,522 en de filmstudio werd vervolgd tot hij failliet ging. 71 00:04:07,522 --> 00:04:09,645 Om meer plagiaatpogingen te voorkomen, 72 00:04:09,645 --> 00:04:12,702 besloot Stokers weduwe auteursrecht aan te vragen 73 00:04:12,702 --> 00:04:14,912 op de toneelversie van 'Dracula', 74 00:04:14,912 --> 00:04:19,306 door een productie goed te keuren door familievriend Hamilton Deane. 75 00:04:19,306 --> 00:04:22,753 Hoewel Deanes wijzigingen het verhaal drastisch inkortten, 76 00:04:22,753 --> 00:04:24,574 werd het een klassieker, 77 00:04:24,574 --> 00:04:28,853 grotendeels dankzij Bela Lugosi's uitvoering op Broadway. 78 00:04:28,853 --> 00:04:33,853 Lugosi schitterde vervolgens ook in de filmversie van Universal uit 1931, 79 00:04:33,853 --> 00:04:37,512 en gaf mede vorm aan de typische eigenschappen van het personage. 80 00:04:37,512 --> 00:04:41,933 Sindsdien duikt Dracula steeds opnieuw op in ontelbare bewerkingen 81 00:04:41,933 --> 00:04:44,423 en kreeg hij een oneindig leven dat veel verder reikt 82 00:04:44,433 --> 00:04:47,563 dan de bescheiden pagina's over zijn geboorte.