0:00:00.262,0:00:01.742
Sizden bir dakikanızı ayırıp

0:00:01.742,0:00:04.636
ne giydiğinize bakmanızı istiyorum.

0:00:05.675,0:00:08.467
Size derin, felsefi bir sorum var.

0:00:09.079,0:00:11.761
Neden hepimiz şu an[br]rahat pijamalarımızı giymiyoruz?

0:00:11.761,0:00:12.761
(Gülüşmeler)

0:00:12.761,0:00:15.299
Birçok kişi aynı şey olduğunu düşünse de

0:00:15.299,0:00:17.671
ben bir psikoloğum, zihin okuyucu değil.

0:00:18.069,0:00:21.316
Cevabınızın "Toplum içinde [br]pijama giymemem bekleniyor"

0:00:21.316,0:00:24.410
ya da "İnsanların beni bir pasaklı olarak[br]düşünmesini istemiyorum"

0:00:24.410,0:00:26.958
gibi bir şey olduğuna bahse girebilirim.

0:00:27.665,0:00:31.716
Her halükarda gerçek şu ki[br]hepimizin favori eşofman altımızın aksine

0:00:31.716,0:00:33.867
iş yerine uygun kıyafetler seçmemiz

0:00:33.867,0:00:35.667
saçma bir rastlantı değil.

0:00:36.311,0:00:40.058
Buna karşın insanı tanımlayan[br]iki özelliği açığa vuruyor.

0:00:40.704,0:00:44.299
Birincisi: Diğer insanların[br]neyi beğenip beğenmedikleri gibi

0:00:44.299,0:00:46.926
değerlerinin ne olduğunun farkındayız.

0:00:46.926,0:00:49.942
Mesela pijama giymemek bu türde bir olay.

0:00:50.490,0:00:54.204
İkincisi: Bu bilgiyi davranışlarımıza[br]rehberlik etmesi için kullandık.

0:00:55.149,0:00:56.848
Diğer bir çok türün aksine,

0:00:56.848,0:00:59.548
insanlar beğenilmek için davranışlarını

0:00:59.548,0:01:02.267
diğerlerinin varlığına [br]uydurma eğilimindedir.

0:01:02.766,0:01:05.084
Değerli zamanımızı makyaj yaparak,

0:01:05.084,0:01:07.988
doğru resmi, Instagram filtresini seçerek

0:01:07.988,0:01:10.050
ya da 140 karakter veya daha azında

0:01:10.050,0:01:12.483
dünyayı değiştirecek fikri[br]oluşturarak harcıyoruz.

0:01:13.561,0:01:16.585
Açıkça, insanların bizi nasıl [br]değerlendireceği kaygısı

0:01:16.609,0:01:18.832
insan olmanın büyük bir parçası.

0:01:19.530,0:01:22.220
Bu insan olmanın büyük özelliği [br]olmasına rağmen

0:01:22.220,0:01:24.990
diğerlerinin fikirlerini ne zaman ve nasıl

0:01:24.990,0:01:27.220
umursamamız gerektiğini daha az biliyoruz.

0:01:27.649,0:01:30.849
Bu, birçok araştırma [br]gerektiren büyük bir soru.

0:01:31.269,0:01:33.570
Bu soruyu ortaya çıkarmak için ilk adım

0:01:33.570,0:01:36.005
başkalarının değerlerine[br]duyarlı olduğumuz zamandaki

0:01:36.005,0:01:38.452
gelişmeleri araştırmaktır.

0:01:39.245,0:01:42.125
Son dört yılı, Emory Üniversitesi'nde

0:01:42.125,0:01:44.812
markette tulumuyla yürümekte [br]sorunu olmayan bir bebeğin,

0:01:44.812,0:01:48.498
nasıl olumsuz yargılanmaktan korktuğu için

0:01:48.498,0:01:51.349
toplum içinde konuşmaktan çekinen

0:01:51.349,0:01:53.880
bir yetişkine dönüştüğünü araştırdım.

0:01:54.472,0:01:56.109
(Gülüşmeler)

0:01:56.133,0:01:58.474
İnsanların bana sıkça[br]sorduğu bir nokta şu:

0:01:58.474,0:02:01.053
"Bu soruyu tam olarak nasıl araştırdın?"

0:02:01.053,0:02:02.853
Bebekler konuşamaz, değil mi?

0:02:03.530,0:02:05.680
Eğer kocam şuan burada olsaydı

0:02:05.680,0:02:08.347
size bebeklerle röportaj [br]yaptığımı anlatırdı

0:02:08.347,0:02:12.779
çünkü karısının çocuklar üzerinde deneyler[br]yaptığını söylemeyi tercih etmezdi.

0:02:12.811,0:02:15.383
(Gülüşmeler)

0:02:15.418,0:02:20.592
Aslında ben çocuklar için genellikle [br]oyun formunda deneyler tasarlıyorum.

0:02:21.269,0:02:24.014
Gelişimsel psikolog [br]Dr. Philippe Rochat ve ben

0:02:24.014,0:02:27.125
çocukların ne zaman insanların[br]değerlendirmelerine karşı

0:02:27.125,0:02:29.728
hassaslaşmaya başladığını keşfetmek için

0:02:29.728,0:02:31.875
Robot Görevi adında bir oyun tasarladık.

0:02:32.452,0:02:36.504
Robot görevi özellikle çocukların [br]yetişkinler gibi davranışlarını

0:02:36.504,0:02:40.069
diğer insanlar izlerken stratejik olarak [br]ne zaman değiştirdiğini yakalıyor.

0:02:41.030,0:02:46.394
Bunu yapmak için 14-24 aylık bebeklere[br]robotu nasıl aktif edeceklerini gösterdik

0:02:46.419,0:02:48.902
ve kumandaya bastıktan sonra[br]pozitif değer olarak

0:02:48.902,0:02:51.214
"Vay, harika değil mi?"

0:02:51.214,0:02:52.678
ve negatif değer olarak

0:02:52.678,0:02:55.652
"Ah, hayır" atadık.

0:02:56.220,0:02:57.797
Bu gösterimin ardından,

0:02:57.797,0:03:00.345
bebekleri uzaktan kumanda ile[br]oynamaya davet ettik

0:03:00.345,0:03:01.767
ve biz de onları izlerken

0:03:01.767,0:03:04.584
etrafta dolaşıp dergi okur gibi yaptık.

0:03:05.212,0:03:07.641
Fikir şuydu: Eğer 24 aylık çocuklar

0:03:07.641,0:03:10.918
diğerlerinin değerlendirmelerine[br]karşı hassas ise

0:03:10.918,0:03:13.593
düğmeye basma davranışları

0:03:13.593,0:03:15.970
sadece izleniyor olup olmamaya göre değil

0:03:15.970,0:03:17.984
ayrıca araştırıcının ifade ettiği[br]

0:03:17.984,0:03:20.409
kumandaya basma değerlerine [br]göre etkilenmiş olmalı.

0:03:21.173,0:03:22.379
Örneğin,

0:03:22.383,0:03:27.295
biz çocuklardan eğer gözlemleniyor ise[br]daha çok pozitif kumanda ile oynamalarını

0:03:27.295,0:03:29.393
ve daha sonra kimse seyretmediği zaman

0:03:29.393,0:03:31.540
negatif kumandayı [br]keşfetmelerini bekliyorduk.

0:03:31.952,0:03:35.412
Bu olguyu yakalamak için[br]üç çeşit çalışma yaptık.

0:03:35.871,0:03:39.220
Birinci çalışma, değer veya talimat yoksa

0:03:39.220,0:03:41.893
bebeklerin yeni oyuncakla [br]nasıl ilgilendiğini keşfetti.

0:03:41.893,0:03:44.745
Çocuklara basitçe oyuncağı [br]nasıl aktif edeceklerin gösterdik

0:03:44.745,0:03:46.212
fakat hiç değer atamadık

0:03:46.212,0:03:49.133
ve ayrıca onlara kumanda ile[br]oynayabileceklerini söylemedik,

0:03:49.133,0:03:51.886
onlara anlaşılması zor bir durum sağladık.

0:03:51.888,0:03:53.141
İkinci çalışmada,

0:03:53.141,0:03:57.736
pozitif ve negatif iki değeri dahil ettik.

0:03:58.609,0:04:01.878
Sonuncu çalışmada,[br]iki araştırmacı ve bir kumanda vardı.

0:04:02.196,0:04:05.075
Bir araştırmacı negatif değeri,[br]kumandaya bastığında

0:04:05.075,0:04:07.412
"İğrenç, oyuncak hareket etti"[br]diyerek açıklarken

0:04:07.412,0:04:10.319
başka bir araştırmacı "Yaşasın, [br]oyuncak hareket etti" diyerek

0:04:10.319,0:04:11.561
pozitif değeri ifade etti.

0:04:11.927,0:04:15.158
Çocuklar üç farklı senaryo için[br]böyle tepkiler verdi.

0:04:15.482,0:04:18.322
Yani birinci çalışmada, belirsiz durumda,

0:04:18.326,0:04:20.737
çocuğu izliyorum.

0:04:20.761,0:04:23.760
Kumandaya basmakla[br]çok ilgilenmiyor gibi görünüyor.

0:04:24.622,0:04:26.291
Bir kere arkamı döndüm --

0:04:27.061,0:04:28.672
şimdi oynamaya hazır.

0:04:28.696,0:04:29.846
(Gülüşmeler)

0:04:31.903,0:04:33.813
Şimdi, çocuğu izlemiyorum.

0:04:33.813,0:04:34.964
Gerçekten odaklandı.

0:04:34.964,0:04:36.114
Arkamı dönüyorum.

0:04:37.588,0:04:38.620
(Gülüşmeler)

0:04:38.644,0:04:40.844
Hiçbir şey yapmıyordu, değil mi?

0:04:43.596,0:04:45.347
İkinci çalışmada iki kumanda var,

0:04:45.347,0:04:47.664
biri pozitif ve biri negatif değer.

0:04:47.664,0:04:49.561
Şimdi çocuğu gözlemliyorum.

0:04:49.561,0:04:52.067
Turuncu, bir negatif kumanda.

0:04:53.259,0:04:56.492
O sadece etrafına bakıyor,[br]bana bakıyor, oyalanıyor.

0:04:56.494,0:04:57.761
Sonra arkamı dönüyorum...

0:05:00.081,0:05:01.231
(Gülüşmeler)

0:05:03.072,0:05:04.939
Bunun için bekliyor.

0:05:07.875,0:05:09.412
Çocuğu izlemiyorum.

0:05:09.412,0:05:11.656
Oynamak için annesini istiyor, doğru mu?

0:05:11.656,0:05:12.923
Daha güvenli bir yol.

0:05:13.736,0:05:14.886
Dönüyorum...

0:05:16.093,0:05:17.760
(Gülüşmeler)

0:05:17.784,0:05:19.984
O da hiçbir şey yapmıyor.

0:05:24.371,0:05:25.903
Evet, garip hissediyor.

0:05:25.927,0:05:26.934
(Gülüşmeler)

0:05:26.958,0:05:29.077
Herkes o yan gözlü [br]bakışı biliyor, değil mi?

0:05:29.807,0:05:32.268
Üçüncü çalışmada ise[br]iki araştırmacı, bir kumanda.

0:05:32.268,0:05:35.139
Kumandaya negatif tepki veren araştırmacı

0:05:35.139,0:05:37.156
şu anda çocuğu izliyor.

0:05:37.158,0:05:41.332
Biraz garip hissediyor, ne yapacağını[br]bilmiyor, annesine güveniyor.

0:05:44.307,0:05:46.728
Sonra, arkasını dönecek

0:05:46.752,0:05:50.219
böylece pozitif tepki ifade eden[br]araştırmacı izliyor.

0:05:52.109,0:05:54.339
Tehlike geçti -- şimdi oynamaya hazır.

0:05:54.363,0:05:55.426
(Gülüşmeler)

0:05:55.450,0:05:57.355
Dolayısıyla verilerin gösterdiği gibi

0:05:57.379,0:05:59.712
çocukların düğmeye basma davranışlarının

0:05:59.736,0:06:04.545
değerlerden ve araştırmacıların[br]talimatlarından etkilendiğini bulduk.

0:06:04.934,0:06:06.889
Çünkü birinci çalışmada,

0:06:06.889,0:06:10.381
çocuklar neyin pozitif ya da negatif[br]değerlendirildiğini bilmiyordu,

0:06:10.381,0:06:12.349
en güvenli yolu takip etme eğilimindeler

0:06:12.349,0:06:15.059
ve kumandaya basmak için[br]sırtımı dönene kadar bekliyorlar.

0:06:15.083,0:06:16.455
İkinci çalışmada çocuklar,

0:06:16.455,0:06:20.297
büyük ölçüde pozitif kumandaya[br]ben izlerken basmayı tercih ettiler

0:06:20.321,0:06:21.892
ama sonra bir kere arkamı döndüm,

0:06:21.916,0:06:25.339
hemen negatif kumandayı aldılar[br]ve oynamaya başladılar.

0:06:25.363,0:06:26.953
Önemlisi, kontrol çalışmasında,

0:06:26.977,0:06:29.918
farklı değerleri olan kumandaları[br]çıkardığımız yerde --

0:06:29.942,0:06:33.180
her iki kumandaya bastıktan sonra[br]basitçe "Vay" dedik --

0:06:33.204,0:06:36.655
çocukların kumandaya basma davranışları[br]durumlar karşısında ters düşmedi,

0:06:36.679,0:06:40.394
iki kumandaya verdiğimiz gerçek değerlerle

0:06:40.394,0:06:42.858
önceki çalışmada sergilenen[br]davranışlar sürdü.

0:06:42.858,0:06:45.276
Sonuncu ama çok önemli,[br]üçüncü çalışmadaki çocuklar

0:06:45.276,0:06:48.180
pozitif değer ifade eden[br]araştırmacı izlerken

0:06:48.180,0:06:51.490
negatif değer ifade eden[br]araştırmacının aksine

0:06:51.490,0:06:54.757
kumandaya önemli ölçüde[br]daha fazla basmayı seçtiler.

0:06:55.553,0:06:56.831
Tesadüf değil,

0:06:56.855,0:07:00.498
ayrıca bu yaşta çocukların[br]utangaçlık göstermeye başlamaları

0:07:00.498,0:07:03.461
negatif değerlendirilen[br]durumlarda ortaya çıkabilir.

0:07:03.461,0:07:05.238
Örneğin, aynada kendilerine bakmaları

0:07:05.238,0:07:07.405
ve burunlarında bir işaret[br]fark etmeleri gibi.

0:07:07.405,0:07:10.055
Yetişkinler için dişinizde[br]ıspanak bulmak ile eş değer.

0:07:10.079,0:07:11.253
(Gülüşmeler)

0:07:11.277,0:07:14.325
Bu bulgulara dayanarak ne söyleyebiliriz?

0:07:14.349,0:07:17.801
Bunun yanı sıra bebekler aslında[br]gerçekten ama gerçekten sinsi.

0:07:17.825,0:07:18.881
(Gülüşmeler)

0:07:18.905,0:07:22.482
Çocuklar da yetişkinler gibi[br]erkenden yerleştirdiğimiz nesne

0:07:22.482,0:07:25.949
ve davranışlardaki [br]değerlere karşı duyarlıdır.

0:07:26.324,0:07:29.841
En önemlisi de onlar bu değerleri[br]davranışlarını yönlendirmede kullanırlar.

0:07:30.425,0:07:32.132
Farkında olsak da olmasak da

0:07:32.132,0:07:35.142
sürekli çevremizdeki[br]bu değerlerle iletişim kuruyoruz.

0:07:35.522,0:07:37.486
Bunlar kesinlikle değer olsa da

0:07:37.486,0:07:41.117
"kibar ol" ya da "çalma" gibi[br]değerlerden bahsetmiyorum.

0:07:41.450,0:07:44.993
Diğerlerine, özellikle çocuklarımıza[br]sürekli gösterdiğimiz

0:07:44.993,0:07:49.025
ne sevilebilir, değerli ya da övgüye değer[br]ve ne değil gibi değerlerden bahsediyorum.

0:07:49.307,0:07:50.483
Çoğu zaman,

0:07:50.483,0:07:52.919
bunu fark bile etmeden yapıyoruz.

0:07:53.601,0:07:57.449
Psikologlar aklın içeriğini keşfetmek için[br]davranışları inceliyor

0:07:57.449,0:08:00.349
çünkü davranışlarımız[br]sıklıkla inançlarımız,

0:08:00.349,0:08:02.774
değerlerimiz ve tutkularımızın[br]yansımasından oluşur.

0:08:03.471,0:08:06.289
Atlanta'da, hepimiz aynı şeye inanıyoruz.

0:08:06.963,0:08:08.701
Kola, Pepsi'den iyidir.

0:08:08.725,0:08:10.519
(Alkışlar)

0:08:10.543,0:08:15.283
Bunun kolanın Atlanta'da üretilmesi[br]gerçeği ile ilgisi olabilir.

0:08:15.283,0:08:16.507
Ama ne olursa olsun,

0:08:16.507,0:08:20.612
bu inanış çoğu insanın kola içmeyi[br]seçmesi gerçeğiyle ifade edilir.

0:08:21.323,0:08:22.505
Aynı şekilde,

0:08:22.505,0:08:24.371
çoğunlukla kızları,

0:08:24.371,0:08:26.134
onların güzel saç ve elbiseleri için

0:08:26.134,0:08:28.640
ama erkekleri zekaları için[br]tamamladığımızda

0:08:28.640,0:08:31.029
bir değer iletiriz.

0:08:31.101,0:08:32.968
Ya da iyi bir davranış için ödül olarak

0:08:32.968,0:08:36.898
besleyici bir yiyecek yerine[br]şekerlemeyi tercih ettiğimizde.

0:08:37.466,0:08:40.258
Yetişkinler ve çocuklar,[br]bu ince davranışlardan

0:08:40.258,0:08:42.727
değerleri toplamada[br]inanılmaz derecede etkili.

0:08:43.061,0:08:46.566
Sırayla, bu kendi davranışlarını[br]şekillendirmekle sona erecek.

0:08:47.196,0:08:49.434
Bugün sizlerle paylaştığım araştırma

0:08:49.434,0:08:52.974
bu yeteneğin tam bir cümleyi bile[br]dile getirmeden önce

0:08:52.983,0:08:56.894
veya lazımlık eğitimli de olsak[br]gelişimde erkenden belirdiğini gösterir.

0:08:57.014,0:09:00.299
Bu kim olmak için büyüdüğümüzün[br]ayrılmaz bir parçası haline gelir.

0:09:00.942,0:09:02.128
Gitmeden önce,

0:09:02.128,0:09:04.601
sizi günlük etkileşimlerde[br]yaydığımız değerleri

0:09:04.601,0:09:08.111
ve bu değerlerin etrafınızdaki[br]davranışları nasıl şekillendirdiğini

0:09:08.125,0:09:11.753
düşünmeye davet etmek istiyorum.

0:09:12.222,0:09:14.867
Örneğin, telefonumuza gülümserken

0:09:14.867,0:09:18.040
diğer insanlara gülümsemekten[br]biraz daha fazla zaman harcadığımızda

0:09:18.040,0:09:20.036
hangi değer yayınlandı?

0:09:20.533,0:09:23.578
Aynı şekilde, kendi davranışlarınızın[br]etrafınızdakiler tarafından

0:09:23.578,0:09:27.296
nasıl şekillendirilmiş olduğunu daha önce[br]fark edemediğiniz yollarla fark edin.

0:09:27.543,0:09:29.630
Basit örneğimize dönelim,

0:09:29.630,0:09:32.002
gerçekten kolayı Pepsi'ye[br]tercih ediyor musunuz?

0:09:32.002,0:09:35.668
Yoksa bu tercih çevrenizdekiler tarafından[br]neye değer verilerek yönlendirildi?

0:09:36.461,0:09:38.525
Ebeveyn ve öğretmenlerin,

0:09:38.525,0:09:41.299
çocukların davranışlarını[br]şekillendirme ayrıcalığı vardır.

0:09:41.977,0:09:44.168
Ama hatırlamakta fayda var,

0:09:44.168,0:09:48.427
hepimiz günlük basit etkileşimlerde[br]ilettiğimiz değerler aracılığıyla

0:09:48.427,0:09:52.031
etrafımızdakilerin davranışlarını[br]şekillendirme gücüne sahibiz.

0:09:52.451,0:09:53.602
Teşekkürler.

0:09:53.626,0:09:57.841
(Alkış)