0:00:06.987,0:00:10.817 Fu Manchu, 1960’larda [br]Omaha hayvanat bahçesindeki 0:00:10.817,0:00:13.647 en ünlü kaçış sanatçılarındandan biriydi. 0:00:13.647,0:00:15.498 Fakat bir oyuncu değil, 0:00:15.498,0:00:16.960 orangutandı. 0:00:16.960,0:00:18.957 Her gece kafesini kilitleyen bakıcılar, 0:00:18.957,0:00:21.867 ertesi gün onu dışarıda bir ağaçta[br]arkadaşlarıyla takılırken 0:00:21.867,0:00:24.817 ya da bir çatıda güneşlenirken[br]bulduklarında şaşkına döndüler. 0:00:24.817,0:00:27.288 Ancak ortama kameralar kurduktan sonra 0:00:27.288,0:00:28.438 Fu Manchu'nun kilidi 0:00:28.438,0:00:33.497 ağız kesesinin altında saklı tuttuğu metal[br]bir tel ile açtığını fark ettiler. 0:00:33.497,0:00:37.409 Bakıcılar Fu Manchu’nun[br]kurnazlığına şaşırmamalıydı. 0:00:37.409,0:00:39.558 Diğer büyük maymun kuzenlerimiz olan 0:00:39.558,0:00:40.329 goriller, 0:00:40.329,0:00:41.040 şempanzeler 0:00:41.040,0:00:42.479 ve cüce şempanzelerle birlikte 0:00:42.479,0:00:44.928 orangutanlar 14 milyon yıl öncesine uzanan 0:00:44.928,0:00:48.159 Hominidae soy ağacımıza aitlerdir. 0:00:48.529,0:00:51.468 Fakat orangutanları diğer [br]kuzenlerimizden farklı kılan şey, 0:00:51.468,0:00:53.699 sadece göz alıcı kırmızı tüyleri değildir. 0:00:53.699,0:00:56.210 Asya’dan gelen tek büyük [br]maymun olan orangutanlar, 0:00:56.210,0:01:00.028 yağmur ormanlarının gölgeliklerinde[br]hayata büyük ölçüde adapte olmuştur. 0:01:00.348,0:01:02.150 Öğrendikleri becerilerin çoğu, 0:01:02.150,0:01:05.238 insanlığın yanı başındaki [br]hayvan krallığında, 0:01:05.238,0:01:08.548 anneleriyle olan özel bağları [br]aracılığıyla iletilir. 0:01:08.778,0:01:12.008 Orangutan anneler genellikle [br]tek seferde bir bebek doğururlar, 0:01:12.008,0:01:15.071 başka bir bebek içinse [br]8 yıla kadar beklerler. 0:01:15.369,0:01:18.809 Bu ise hayata tamamen[br]bağımlı olarak başlayan yavruya, 0:01:18.809,0:01:21.569 nasıl tırmanılacağını ve beslenme[br]düzenlerini oluşturan 0:01:21.569,0:01:25.110 yüzlerce bitki ve meyveyi ayırt etmeyi [br]öğrenmesi için bolca zaman verir. 0:01:25.110,0:01:27.670 Dişi orangutanlar, çocuk[br]yetiştirmeyi öğrenmek için 0:01:27.670,0:01:30.120 gençlik yıllarına kadar [br]anneleriyle kalabilirler. 0:01:30.680,0:01:34.989 Orangutanlar büyüdükçe, akranları[br]ve kardeşleri ile iletişime geçerek 0:01:34.989,0:01:38.709 iş birliğine dayalı bir dizi karmaşık[br]sosyal beceri geliştirirler. 0:01:38.709,0:01:39.770 Tıpkı bizim gibi 0:01:39.770,0:01:45.092 genç orangutanlar da insan gülümsemesine[br]ve kahkahasına benzer davranışlarla 0:01:45.092,0:01:49.229 oyun arkadaşlarının yüz ifadelerini[br]ve duygularını istemsizce taklit ederler. 0:01:49.669,0:01:53.050 Kendi başlarının çaresine bakmaya[br]başladıkları zaman oranguntalar, 0:01:53.050,0:01:57.150 becerikliliklerini, öğrendiklerini pratiğe[br]dökerek geliştirmeye devam ederler. 0:01:57.496,0:02:00.403 Yetişkinler her gece[br]ince dalları dikkatlice örüp, 0:02:00.403,0:02:05.350 üstlerini yumuşak yapraklar, yastıklar ve [br]şiltelerle örtüp yeni bir yuva yaparlar. 0:02:05.840,0:02:10.881 Bu süreç el becerisi, koordinasyon ve [br]tasarım için bakış açısı gerektirir. 0:02:11.331,0:02:15.939 Orangutanlar, ormandaki hayatlarını[br]kolaylaştıracak aletler de kullanırlar. 0:02:16.209,0:02:19.470 Dalları sinekliklere[br]ve kaşağılara dönüştürürler, 0:02:19.470,0:02:21.860 yağmur yağdığında şemsiye yaparlar, 0:02:21.860,0:02:23.933 yaprağımsı pedlerden eldiven yaparlar 0:02:23.933,0:02:27.721 ve hatta yaprakları yaralarını [br]sarmak için bandaj olarak kullanırlar. 0:02:27.721,0:02:31.170 Fakat orangutan zekâsı ormanda hayatta[br]kalmanın çok daha ötesindedir. 0:02:31.500,0:02:35.841 Kontrollü ortamlardaki araştırmalar[br]onların, kendilerinin farkında olduklarını 0:02:35.841,0:02:39.736 ve kendi yansımasına aşina az sayıdaki[br]türden biri olduklarını göstermiştir. 0:02:39.736,0:02:43.720 Aynı zamanda olağanüstü bir öngörü, [br]planlama ve idrak sergilerler. 0:02:43.720,0:02:49.162 Bir deneyde araştırmacılar bir orangutana,[br]favori meyve suyunu kutudan çıkarmak için 0:02:49.162,0:02:51.136 pipet kullanmayı öğrettiler. 0:02:51.276,0:02:53.636 Daha sonra bu orangutana 0:02:53.636,0:02:57.102 bir pipet ile hazır bir üzüm[br]arasında seçim hakkı tanındı 0:02:57.272,0:03:01.963 ve o belki bir kutu daha çorba[br]verilir diye pipeti tercih etti. 0:03:02.163,0:03:06.523 Başka bir deneyde orangutanlar, [br]uzun tüplerin dibindeki yer fıstıklarına 0:03:06.523,0:03:08.982 su tükürerek nasıl[br]ulaşacaklarını keşfettiler. 0:03:09.692,0:03:13.855 Orangutanlar bilişsel testleri [br]çok başarılı bir şekilde geçerken 0:03:13.855,0:03:16.743 bazı problemleri çözmek için[br]yardımımıza ihtiyaçları var. 0:03:16.743,0:03:20.062 Endonezya, dünyadaki en yüksek[br]ormansızlaşma oranına sahip 0:03:20.062,0:03:23.152 ve her yıl milyonlarca[br]dönümlük yağmur ormanı, 0:03:23.152,0:03:26.113 tomruk ve palm yağı endüstrisini[br]desteklemek için yakılıyor. 0:03:26.113,0:03:29.223 Ormansızlaştırma yabanda[br]kalan 30 bin orangutanı, 0:03:29.223,0:03:31.520 kaçak avcıların insafına bırakıyor. 0:03:32.070,0:03:36.542 Yavru orangutanlar egzotik hayvan olarak[br]satılabilsin diye anneleri öldürülüyor. 0:03:36.942,0:03:39.943 Fakat neyse ki hikaye[br]genellikle burada bitmiyor. 0:03:39.943,0:03:43.193 Yetimlere el konulabilir[br]ve ikinci bir şans verilebilir. 0:03:43.363,0:03:47.012 Özel orman okullarında, [br]duygusal travma şokunu atlatıyor 0:03:47.012,0:03:50.262 ve temel yaşam becerileri[br]geliştirmeye devam ediyorlar. 0:03:50.262,0:03:54.284 Her şeye rağmen bu yetimler, [br]öğrenmek için inanılmaz bir iyileşme gücü 0:03:54.284,0:03:55.723 ve istek sergiliyorlar. 0:03:56.133,0:04:02.064 Malayca’da orangutan kelimesi tam olarak[br]ortak soyumuzun bir hatırlatıcısı, 0:04:02.064,0:04:04.855 yani ‘’Ormanın insanı’’ olarak çevrilir. 0:04:04.855,0:04:08.184 Orangutanlar dünyadaki [br]en zeki hayvanlardan olsa da 0:04:08.184,0:04:11.984 nesillerinin tükenmesini[br]zekaları ile alt etmek için 0:04:11.984,0:04:16.664 türlerimizin paylaştığı yaratıcılık, [br]empati ve öngörüye ihtiyaçları vardır.