WEBVTT

00:00:10.755 --> 00:00:12.560
Hài kịch là gì?

00:00:12.560 --> 00:00:15.108
Các nhà tư tưởng và triết học
từ thời Plato và Aristotle

00:00:15.108 --> 00:00:16.875
đến Hobbes, Freud 
và gần hơn nữa

00:00:16.875 --> 00:00:18.706
gồm bất kỳ ai 
bị xúi dại đến độ

00:00:18.706 --> 00:00:20.247
ra công giải thích 
thế nào là một trò đùa,

00:00:20.247 --> 00:00:21.322
đều băn khoăn về nó,

00:00:21.322 --> 00:00:22.581
và không một ai 
giải đáp cho được.

00:00:22.581 --> 00:00:25.037
Bạn thật may mắn đã tìm thấy 
video này như một câu trả lời.

00:00:25.037 --> 00:00:26.576
Để định nghĩa hài kịch, 
trước tiên bạn nên hỏi

00:00:26.576 --> 00:00:29.377
Tại sao có vẻ như hài kịch 
thật khó để định nghĩa

00:00:29.377 --> 00:00:30.303
Câu trả lời thật đơn giản.

00:00:30.303 --> 00:00:31.962
Hài kịch thách thức định nghĩa

00:00:31.962 --> 00:00:35.290
bởi vì định nghĩa 
đôi khi cần sự thách thức.

00:00:35.290 --> 00:00:36.933
Chỉ quan tâm đến
bản thân định nghĩa

00:00:36.933 --> 00:00:38.841
Khi chúng ta định nghĩa, 
chúng ta sử dụng ngôn ngữ

00:00:38.841 --> 00:00:40.513
để khoanh vùng 
xung quanh một vật

00:00:40.513 --> 00:00:43.373
cái mà chúng ta hiểu được 
từ mớ hỗn độn những thứ tồn tại.

00:00:43.373 --> 00:00:44.676
Chúng ta nêu
ý nghĩa sự vật

00:00:44.676 --> 00:00:46.756
và xếp nó vào 
trong một hệ thống ý nghĩa.

00:00:46.756 --> 00:00:48.666
Sự hỗn độn 
trở thành vũ trụ có trật tự.

00:00:48.666 --> 00:00:50.280
Vũ trụ được chuyển ngữ

00:00:50.280 --> 00:00:53.146
thành ý tưởng 
về vũ trụ trong nhận biết,

00:00:53.146 --> 00:00:54.111
Và hãy thành thực,

00:00:54.111 --> 00:00:56.232
chúng ta cần 
một trật tự logic của vũ trụ

00:00:56.232 --> 00:00:58.006
nếu không thì 
cái ta có sẽ chỉ là hỗn độn.

00:00:58.006 --> 00:00:58.871
Hỗn độn có thể còn thô ráp,

00:00:58.871 --> 00:01:01.834
vì vậy chúng ta tạo nên một thứ 
gọi là thực tế.

00:01:01.834 --> 00:01:04.420
Bây giờ, ta hãy nghĩ về logic 
và vật biểu trưng,

00:01:04.420 --> 00:01:06.919
đây là mối quan hệ mật thiết 
giữa một từ và một sự thật.

00:01:06.919 --> 00:01:09.209
Và hãy quay lại suy nghĩ 
về cái được gọi là hài hước,

00:01:09.209 --> 00:01:11.173
vì có người nói rằng thật đơn giản:

00:01:11.173 --> 00:01:12.253
Sự thật thì buồn cười.

00:01:12.253 --> 00:01:13.774
Nó buồn cười bởi vì nó đúng.

00:01:13.774 --> 00:01:15.890
Nếu thế thì quá giản đơn.

00:01:15.890 --> 00:01:16.421
Hàng mớ những lời nói dối
là hài hước.

00:01:16.421 --> 00:01:18.100
Hài kịch viễn tưởng 
có thể là hài hước.

00:01:18.100 --> 00:01:21.056
Chế ra một bài nói vô nghĩa
thường tạo nên sự vui nhộn.

00:01:21.056 --> 00:01:22.665
Ví dụ, chơi khăm

00:01:22.665 --> 00:01:23.810
cuồng loạn!

00:01:23.810 --> 00:01:26.009
Và quá nhiều sự thật 
thì chẳng có gì buồn cười.

00:01:26.009 --> 00:01:27.852
Hai cộng hai bằng bốn,

00:01:27.852 --> 00:01:30.617
nhưng tôi không cười
chỉ vì nó đúng.

00:01:30.617 --> 00:01:31.890
Bạn có thể kể 
một giai thoại có thật,

00:01:31.890 --> 00:01:33.747
nhưng bồ của bạn
có thể không cười.

00:01:33.747 --> 00:01:37.487
Vậy, tại sao lại chỉ có một vài sự thật 
và sự không thật mới hài hước?

00:01:37.487 --> 00:01:39.746
Làm sao để có những sự thật 
và sự không thật gây cười này

00:01:39.746 --> 00:01:42.063
liên quan tới chữ T in hoa, 
tức là chữ Thật (Truth)

00:01:42.063 --> 00:01:44.861
trong thực tế mang tính vũ trụ 
của sự kiện và định nghĩa?

00:01:44.861 --> 00:01:46.617
Và điều gì làm cho chúng
trở nên hài hước?

00:01:46.617 --> 00:01:48.205
Có một người Pháp 
có thể giúp chúng ta,

00:01:48.205 --> 00:01:50.291
ông là nhà tư tưởng
không định nghĩa hài kịch

00:01:50.291 --> 00:01:52.786
bởi vì rõ ràng là
ông ta không muốn làm điều đó.

00:01:52.786 --> 00:01:55.077
Henri Bergson
một nhà triết học người Pháp

00:01:55.077 --> 00:01:56.696
bắt đầu bài luận của mình
bằng tràng cười

00:01:56.696 --> 00:01:59.254
nói rằng ông sẽ không định nghĩa
"truyện tranh"

00:01:59.254 --> 00:02:00.584
bởi vì nó là thứ sống động.

00:02:00.584 --> 00:02:03.031
Ông cho rằng 
cười có chức năng xã hội

00:02:03.031 --> 00:02:05.601
để tiêu diệt sự trơ cứng cơ học

00:02:05.601 --> 00:02:07.609
trong thái độ và hành vi con người.

00:02:07.609 --> 00:02:09.443
Ai đó làm nhai đi nhai lại
cùng một điều,

00:02:09.443 --> 00:02:12.442
hoặc xây dựng một hình ảnh giả tạo
vể bản thân và thế giới,

00:02:12.442 --> 00:02:14.023
hoặc không thích ứng được
với thực tế

00:02:14.023 --> 00:02:17.074
vì cứ chăm chăm vào cái
vỏ chuối ở trên mặt đất--

00:02:17.074 --> 00:02:18.518
đây là hành động vô thức,

00:02:18.518 --> 00:02:20.525
tức không nhận biết được 
sự đần thối cứng nhắc của chính mình,

00:02:20.525 --> 00:02:21.965
nó nguy hiểm

00:02:21.965 --> 00:02:23.098
nhưng cũng nực cười

00:02:23.098 --> 00:02:25.459
và truyện tranh giúp sửa đi tật đó.

00:02:25.459 --> 00:02:27.707
Truyện tranh là động lực quan trọng,

00:02:27.707 --> 00:02:29.520
hay một dạng sinh lực,

00:02:29.520 --> 00:02:30.714
giúp chúng ta thích ứng.

00:02:30.714 --> 00:02:32.222
Bergson triển khai
dựa trên ý tưởng này

00:02:32.222 --> 00:02:34.465
để nghiên cứu sự hài hước
về tất cả sự vật.

00:02:34.465 --> 00:02:35.849
Nhưng ta hãy dừng lại ở đây.

00:02:35.849 --> 00:02:39.229
Cơ sở của khái niệm hài kịch này
là mâu thuẫn

00:02:39.229 --> 00:02:41.349
giữa tính nhân bản 
thích ứng, giàu sức sống

00:02:41.349 --> 00:02:44.100
và sự vô cảm cơ giới phi nhân.

00:02:44.100 --> 00:02:46.650
Một hệ thống được thiết lập
tự cho là để xác định thực tế

00:02:46.650 --> 00:02:49.344
lại có thể 
là một lực lượng phi nhân

00:02:49.344 --> 00:02:51.532
mà hài hước nhắm vào để diệt.

00:02:51.532 --> 00:02:53.433
Nào ta quay lại Aristotle.

00:02:53.433 --> 00:02:56.264
Không thơ ca, 
khi ông đưa ra vài suy nghĩ về hài kịch,

00:02:56.264 --> 00:02:57.739
cũng không phải siêu hình học,

00:02:57.739 --> 00:03:00.207
mà quy luật cơ bản của không mâu thuẫn,

00:03:00.207 --> 00:03:01.950
là nền tảng của logic.

00:03:01.950 --> 00:03:04.914
Một phát biểu mâu thuẫn 
không thể là chân thật.

00:03:04.914 --> 00:03:06.998
Nếu A là một tuyên bố hiển nhiên,

00:03:06.998 --> 00:03:07.889
thì không thể xảy ra trường hợp

00:03:07.889 --> 00:03:10.992
A và ngược lại của A,
cả hai đều đúng.

00:03:10.992 --> 00:03:13.096
Hài kịch dường như 
có đất sống ở đây,

00:03:13.096 --> 00:03:14.758
để tồn tại trên cái phi lý

00:03:14.758 --> 00:03:17.713
của mâu thuẫn hợp lý
và các dẫn xuất của nó.

00:03:17.713 --> 00:03:20.227
Chúng ta cười 
khi trật tự giả định trên thế giới

00:03:20.227 --> 00:03:22.313
bị phá vỡ và bác bỏ,

00:03:22.313 --> 00:03:23.984
giống như chúng ta hành động

00:03:23.984 --> 00:03:26.099
mâu thuẫn với sự thật 
mà chúng ta không thích đả động đến,

00:03:26.099 --> 00:03:28.395
hoặc khi những quan sát lạ lùng 
mà tất cả chúng ta đều có

00:03:28.395 --> 00:03:30.361
trong bóng tối im lặng 
của tư tưởng riêng

00:03:30.361 --> 00:03:33.138
chợt được kéo ra nơi công cộng,

00:03:33.138 --> 00:03:34.734
và khi mèo chơi piano,

00:03:34.734 --> 00:03:37.652
bởi vì mèo cũng, 
bằng cách nào đó, là người

00:03:37.652 --> 00:03:39.695
nó đập vỡ thực tế của chúng ta.

00:03:39.695 --> 00:03:41.365
Vì vậy, ta không chỉ cười trước sự thật,

00:03:41.365 --> 00:03:44.210
ta còn cười trước sự phô bày
thân ái và vui nhộn của khuyết điểm,

00:03:44.210 --> 00:03:45.998
của sự phi lý,

00:03:45.998 --> 00:03:46.930
sự trùng lặp,

00:03:46.930 --> 00:03:48.316
và các xung đột thẳng thừng,

00:03:48.316 --> 00:03:50.834
trong hệ thống được cho là
trật tự của sự thật,

00:03:50.834 --> 00:03:53.529
chúng ta dùng để định nghĩa
thế giới và bản thân.

00:03:53.529 --> 00:03:55.450
Khi chúng ta quá đề cao 
suy nghĩ của mình,

00:03:55.450 --> 00:03:56.967
Khi ta nghĩ rằng điều này là đúng

00:03:56.967 --> 00:04:00.102
chỉ vì chúng ta nói rằng nó là biểu trưng 
và ngừng thích ứng,

00:04:00.102 --> 00:04:02.556
chúng ta thành trò cười cho chính mình

00:04:02.556 --> 00:04:04.763
bởi những cú lừa quái chiêu, lập dị, hỗn loạn.

00:04:04.763 --> 00:04:08.395
Hài kịch truyền tải sự hả hê
có tính mở mang, phá hoại,

00:04:08.395 --> 00:04:09.979
nhưng không hề định đưa ra 
định nghĩa hợp lý cho ai

00:04:09.979 --> 00:04:12.558
vì nó hoạt động 
dựa trên logic của chúng tôi

00:04:12.558 --> 00:04:13.800
một cách ngộ biện

00:04:13.800 --> 00:04:15.827
ở bên ngoài biên giới 
hữu hạn của nó.

00:04:15.827 --> 00:04:18.359
Không bị bó 
bởi một định nghĩa nhất định,

00:04:18.359 --> 00:04:20.695
nó thuộc về 
vương quốc vô định vô biên.

00:04:20.695 --> 00:04:22.429
Và tính vô định 
của hài kịch là ở chỗ

00:04:22.429 --> 00:04:25.362
điều gì cũng có thể 
được khai thác cho hài.

00:04:25.362 --> 00:04:27.330
Vì vậy, tất cả 
các định nghĩa về thực tế,

00:04:27.330 --> 00:04:29.780
đặc biệt những câu 
những tưởng là phổ quát,

00:04:29.780 --> 00:04:30.389
hợp lý,

00:04:30.389 --> 00:04:31.079
trùm vũ trụ,

00:04:31.079 --> 00:04:32.507
T- hoa của Thật

00:04:32.507 --> 00:04:34.794
đều hóa ra nực cười.