1
00:00:06,692 --> 00:00:10,852
Wyobraźcie sobie, że pewnego dnia
zostajecie wezwani przed komisję rządową.

2
00:00:10,852 --> 00:00:13,307
Mimo że nie popełniliście przestępstwa

3
00:00:13,307 --> 00:00:15,612
ani nie jesteście 
o nic formalnie oskarżeni,

4
00:00:15,612 --> 00:00:19,062
wielokrotnie pyta się was
o poglądy polityczne,

5
00:00:19,062 --> 00:00:21,083
oskarża o nielojalność,

6
00:00:21,083 --> 00:00:25,652
i oczekuje, że obciążycie oskarżeniami
swoich przyjaciół i współpracowników.

7
00:00:25,652 --> 00:00:30,482
Jeśli nie podejmiecie współpracy,
ryzykujecie więzieniem lub utratą pracy.

8
00:00:30,482 --> 00:00:35,062
Tak działo się w USA w latach 50.

9
00:00:35,062 --> 00:00:40,173
w ramach kampanii mającej na celu
demaskację komunistów.

10
00:00:40,173 --> 00:00:42,962
Zjawisko nazwane imieniem
jego głównego propagatora,

11
00:00:42,962 --> 00:00:49,573
czyli makkartyzm, 
zniszczyło życie i kariery tysięcy ludzi.

12
00:00:49,573 --> 00:00:54,402
Przez ponad dekadę czołowi amerykańscy
politycy deptali wolności demokratyczne

13
00:00:54,402 --> 00:00:57,274
w imię ich ochrony.

14
00:00:57,274 --> 00:00:59,418
W latach 30. i 40. w USA

15
00:00:59,418 --> 00:01:04,133
istniała niewielka, lecz prężnie
działająca partia komunistyczna.

16
00:01:04,133 --> 00:01:06,322
Opinie na temat jej działalności są różne.

17
00:01:06,322 --> 00:01:09,443
Odgrywała kluczową rolę w walce

18
00:01:09,443 --> 00:01:11,484
o prawa pracownicze i obywatelskie,

19
00:01:11,484 --> 00:01:14,794
ale wspierała też Związek Radziecki.

20
00:01:14,794 --> 00:01:18,163
Amerykańska Partia Komunistyczna 
od początku stawiała czoła atakom

21
00:01:18,163 --> 00:01:22,023
konserwatystów,
liderów biznesu i liberałów,

22
00:01:22,023 --> 00:01:26,083
krytykujących jej powiązania
z opresyjnym reżimem sowieckim.

23
00:01:26,083 --> 00:01:30,784
Podczas II wojny światowej, gdy USA i ZSRR
sprzymierzyły się przeciw Hitlerowi,

24
00:01:30,784 --> 00:01:35,333
niektórzy amerykańscy komuniści 
faktycznie szpiegowali na rzecz Rosjan.

25
00:01:35,333 --> 00:01:38,965
Gdy działania Zimnej Wojny nasiliły się,
a szpiegostwo zostało zdemaskowane,

26
00:01:38,965 --> 00:01:43,814
rodzimy komunizm zaczęto postrzegać 
jako zagrożenie dla bezpieczeństwa kraju.

27
00:01:43,814 --> 00:01:45,754
Próba wyeliminowania tego zagrożenia

28
00:01:45,754 --> 00:01:49,213
wkrótce zmieniła się w najdłuższy 
i najszerzej zakrojony rozdział

29
00:01:49,213 --> 00:01:52,735
represji politycznych 
w amerykańskiej historii.

30
00:01:52,735 --> 00:01:54,695
Napędzana przez sieć biurokratów,

31
00:01:54,695 --> 00:01:55,695
polityków,

32
00:01:55,695 --> 00:01:56,785
dziennikarzy

33
00:01:56,785 --> 00:01:58,014
i biznesmenów

34
00:01:58,014 --> 00:02:03,445
kampania wyolbrzymiała
niebezpieczeństwo dywersji komunistycznej.

35
00:02:03,445 --> 00:02:05,875
Ci, którzy za nią stali,
nękali każdego podejrzanego

36
00:02:05,875 --> 00:02:08,074
o posiadanie lewicowych poglądów

37
00:02:08,074 --> 00:02:11,934
lub sympatyzowanie z takimi osobami.

38
00:02:11,934 --> 00:02:14,285
Ozdabianie ścian sztuką nowoczesną,

39
00:02:14,285 --> 00:02:16,295
obracanie się w wielorasowych kręgach

40
00:02:16,295 --> 00:02:19,125
lub podpisanie petycji
przeciwko broni nuklearnej

41
00:02:19,125 --> 00:02:21,975
mogło świadczyć o byciu komunistą.

42
00:02:21,975 --> 00:02:23,636
Od końca lat 40.

43
00:02:23,636 --> 00:02:26,175
Dyrektor FBI, J. Edgar Hoover,

44
00:02:26,175 --> 00:02:30,467
wykorzystywał Biuro, aby polować
na domniemanych komunistów

45
00:02:30,467 --> 00:02:33,478
i usuwać ich z wpływowych stanowisk,

46
00:02:33,478 --> 00:02:36,389
które mogli zajmować
w amerykańskim społeczeństwie.

47
00:02:36,389 --> 00:02:39,478
Wąskie kryteria stosowane
przez Hoovera i jego sojuszników

48
00:02:39,478 --> 00:02:41,478
do prześwietlania pracowników federalnych

49
00:02:41,478 --> 00:02:44,369
znalazły zastosowanie w całym kraju.

50
00:02:44,369 --> 00:02:45,809
Wkrótce w studiach Hollywood,

51
00:02:45,809 --> 00:02:46,818
na uniwersytetach,

52
00:02:46,818 --> 00:02:48,179
w fabrykach samochodów

53
00:02:48,179 --> 00:02:51,228
i w tysiącach innych
państwowych i prywatnych firm

54
00:02:51,228 --> 00:02:57,159
zmuszano pracowników
do poddawania się testom politycznym.

55
00:02:57,171 --> 00:03:00,441
W tym czasie Kongres zajęty był
własnym polowaniem na czarownice,

56
00:03:00,441 --> 00:03:04,600
wzywając setki osób do składania zeznań
przed komisjami śledczymi,

57
00:03:04,600 --> 00:03:08,960
jak Komisja do spraw Badania
Działalności Antyamerykańskiej.

58
00:03:08,960 --> 00:03:12,351
W przypadku odmowy współpracy
można było zostać skazanym za obrazę

59
00:03:12,351 --> 00:03:16,310
lub stracić pracę i trafić na czarną listę.

60
00:03:16,310 --> 00:03:18,680
Ambitni politycy, jak Richard Nixon

61
00:03:18,680 --> 00:03:20,431
i Joseph McCarthy,

62
00:03:20,431 --> 00:03:23,711
wykorzystywali przesłuchania
jako broń polityczną,

63
00:03:23,711 --> 00:03:26,501
oskarżając demokratów
o zbyt łagodny stosunek do komunizmu

64
00:03:26,501 --> 00:03:30,821
i celową utratę Chin
na rzecz Bloku Wschodniego.

65
00:03:30,823 --> 00:03:33,832
McCarthy, senator z Wisconsin
z ramienia Republikanów,

66
00:03:33,832 --> 00:03:38,652
zasłynął upublicznianiem
wiecznie zmieniających się list

67
00:03:38,652 --> 00:03:41,283
rzekomych komunistów 
w Departamencie Stanu.

68
00:03:41,283 --> 00:03:43,094
Podjudzany przez innych polityków

69
00:03:43,094 --> 00:03:45,803
rzucał kolejne oskarżenia,

70
00:03:45,803 --> 00:03:49,403
posuwając się do wypaczania
i fabrykowania dowodów.

71
00:03:49,403 --> 00:03:53,523
Jedni piętnowali McCarthy'ego,
inni chwalili jego działania.

72
00:03:53,523 --> 00:03:57,833
Wybuch wojny koreańskiej wydawał się
usprawiedliwiać działania McCarthy'ego.

73
00:03:57,833 --> 00:03:59,873
Gdy w 1953 roku został przewodniczącym

74
00:03:59,873 --> 00:04:04,344
senackiej podkomisji śledczej,

75
00:04:04,344 --> 00:04:06,753
jego zuchwałość jeszcze wzrosła.

76
00:04:06,753 --> 00:04:09,504
Gdy jednak rozpoczął inwigilację armii,

77
00:04:09,504 --> 00:04:12,474
opinia publiczna zwróciła się
przeciwko McCarthy'emu,

78
00:04:12,474 --> 00:04:15,334
poważnie osłabiając jego władzę.

79
00:04:15,334 --> 00:04:17,765
Potępiony przez senatorów

80
00:04:17,765 --> 00:04:22,914
zmarł niecałe trzy lata później
prawdopodobnie z powodu alkoholizmu.

81
00:04:22,914 --> 00:04:24,895
Makkartyzm dobiegł końca.

82
00:04:24,895 --> 00:04:27,743
Zrujnował życie setkom,
może nawet tysiącom osób

83
00:04:27,743 --> 00:04:32,134
i drastycznie zawęził spektrum
amerykańskiej sceny politycznej.

84
00:04:32,134 --> 00:04:35,834
Zniszczenia dokonane w instytucjach
demokratycznych były długotrwałe.

85
00:04:35,834 --> 00:04:39,165
Najprawdopodobniej zarówno wśród
Demokratów, jak i Republikanów

86
00:04:39,165 --> 00:04:43,545
byli tacy, którzy wiedzieli, że czystki
antykomunistyczne były niesprawiedliwe.

87
00:04:43,545 --> 00:04:48,415
Bali się jednak bezpośrednio im 
przeciwstawić ze względu na karierę.

88
00:04:48,415 --> 00:04:51,344
Nawet Sąd Najwyższy
nie zdołał przerwać polowania,

89
00:04:51,344 --> 00:04:54,454
tolerując poważne pogwałcenie
praw konstytucyjnych

90
00:04:54,454 --> 00:04:57,334
w imię bezpieczeństwa narodowego.

91
00:04:57,334 --> 00:05:01,117
Czy komunizm faktycznie stanowił
zagrożenie dla amerykańskiego rządu?

92
00:05:01,117 --> 00:05:03,675
Możliwe, choć było ono niewielkie.

93
00:05:03,675 --> 00:05:08,000
Reakcja na nie była jednak tak skrajna,
że wyrządziła o wiele więcej szkód

94
00:05:08,000 --> 00:05:10,350
niż samo zagrożenie.

95
00:05:10,350 --> 00:05:13,500
Czy jeśli w niepewnych czasach
pojawiliby się nowi demagodzy

96
00:05:13,500 --> 00:05:17,611
atakujący w imię patriotyzmu
niemile widziane mniejszości,

97
00:05:17,611 --> 00:05:19,349
historia mogłaby się powtórzyć?