1
00:00:06,274 --> 00:00:11,790
Smatram da je depresija jedna od reči
koje su najtragičnije pogrešno shvaćene

2
00:00:11,791 --> 00:00:13,635
u čitavom engleskom jeziku.

3
00:00:13,635 --> 00:00:14,902
Evo u čemu je problem:

4
00:00:14,902 --> 00:00:19,274
depresija ima
dva sasvim različita značenja,

5
00:00:19,274 --> 00:00:20,648
u zavisnosti od konteksta.

6
00:00:20,648 --> 00:00:22,193
Tako, u svakodnevnom razgovoru,

7
00:00:22,193 --> 00:00:25,179
kada ljudi kažu da su depresivni,

8
00:00:25,179 --> 00:00:29,005
oni koriste reč depresija
kao sinonim za tugu.

9
00:00:29,535 --> 00:00:31,671
To je normalna ljudska reakcija

10
00:00:31,671 --> 00:00:34,818
u susretu sa različitim životnim nedaćama.

11
00:00:34,818 --> 00:00:39,500
U tom smislu, svi poznajemo bol depresije.

12
00:00:40,100 --> 00:00:42,305
Međutim, u kliničkom kontekstu,

13
00:00:42,305 --> 00:00:46,764
depresija označava razornu bolest.

14
00:00:48,134 --> 00:00:49,725
Jesam li ga našao? Tu je, u redu.

15
00:00:49,725 --> 00:00:51,447
Za razornu bolest.

16
00:00:51,927 --> 00:00:54,342
Stručno rečeno, o njoj govorimo

17
00:00:54,343 --> 00:00:56,811
kao o velikom depresivnom poremećaju.

18
00:00:56,811 --> 00:01:01,062
To je bolest koja lišava ljude
okrepljujućeg sna,

19
00:01:01,062 --> 00:01:02,595
lišava ih energije,

20
00:01:02,595 --> 00:01:06,219
lišava ih fokusiranosti,
koncentracije, pamćenja,

21
00:01:06,219 --> 00:01:11,833
seksualnog nagona, sposobnosti
da dožive životna zadovoljstva.

22
00:01:11,833 --> 00:01:13,180
Kod većine osoba,

23
00:01:13,180 --> 00:01:14,812
lišava ih sposobnosti

24
00:01:14,812 --> 00:01:17,395
da vole, rade i igraju se.

25
00:01:17,395 --> 00:01:18,713
Može ih čak i lišiti

26
00:01:18,713 --> 00:01:21,302
njihove volje za životom,
a reći ću vam zašto.

27
00:01:21,302 --> 00:01:24,461
Zato što, kao što znamo,
depresija aktivira

28
00:01:24,461 --> 00:01:27,570
moždane puteve za bol

29
00:01:27,570 --> 00:01:31,569
do te mere da većina
klinički depresivnih osoba,

30
00:01:31,569 --> 00:01:34,557
ako razgovarate sa njima,
i ako spuste štit, reći će vam,

31
00:01:34,557 --> 00:01:37,347
kao što su i meni rekli stotine puta -

32
00:01:37,347 --> 00:01:38,472
to je patnja.

33
00:01:38,472 --> 00:01:39,595
To je agonija.

34
00:01:39,595 --> 00:01:41,580
To je mučenje.

35
00:01:41,580 --> 00:01:43,547
Mnogi počinju da razmatraju smrt

36
00:01:43,547 --> 00:01:46,586
kao dobrodošli način oslobađanja.

37
00:01:46,586 --> 00:01:49,266
Depresija je glavni pokretač samoubistava,

38
00:01:49,266 --> 00:01:53,297
koja danas odnose preko milion života
svake godine širom sveta.

39
00:01:53,297 --> 00:01:56,291
Znam o čemu verovatno razmišljate
u ovom trenutku:

40
00:01:56,292 --> 00:01:58,570
„Čoveče, ovaj govor će biti baš...“

41
00:01:59,090 --> 00:02:00,405
(Smeh)

42
00:02:00,405 --> 00:02:02,365
Znate, depresivan.

43
00:02:02,365 --> 00:02:05,340
Stoga ću vam dati
prijateljski nagoveštaj radnje -

44
00:02:05,340 --> 00:02:07,644
nije, zaista nije!

45
00:02:07,644 --> 00:02:11,050
Depresija, da, to je podmukao neprijatelj.

46
00:02:11,050 --> 00:02:15,316
Ipak, otkrio sam, za svojih 20 godina
kliničkih istraživanja i kliničkog rada,

47
00:02:15,316 --> 00:02:18,339
da je to neprijatelj
koji se može pobediti.

48
00:02:18,339 --> 00:02:19,324
To su dobre vesti

49
00:02:19,324 --> 00:02:21,237
i to su vesti na koje ću se usredsrediti

50
00:02:21,237 --> 00:02:23,332
većim delom večerašnjeg govora.

51
00:02:23,332 --> 00:02:25,066
Najpre, još malo loših vesti.

52
00:02:25,066 --> 00:02:27,825
Depresija je sada prerasla
u globalnu epidemiju.

53
00:02:27,825 --> 00:02:30,224
Zapravo, ako pogledamo SAD,

54
00:02:30,224 --> 00:02:34,116
danas pronalazimo da će približno
jedan od četiri Amerikanca

55
00:02:34,116 --> 00:02:38,426
doživeti očajničku, iznurujuću bol
depresivne bolesti

56
00:02:38,426 --> 00:02:41,220
do svoje 75. godine.

57
00:02:42,841 --> 00:02:44,275
Postaje još gore.

58
00:02:44,695 --> 00:02:47,768
Izgleda da se stopa depresije povećava

59
00:02:47,768 --> 00:02:49,343
iz generacije u generaciju.

60
00:02:49,343 --> 00:02:51,863
Dakle, svaka sledeća grupa koja se rodi

61
00:02:51,863 --> 00:02:53,954
ima višu stopu depresije

62
00:02:53,954 --> 00:02:56,684
od one koja joj prethodi.

63
00:02:56,684 --> 00:02:58,784
Sada želim da pogledate ove linije.

64
00:02:58,784 --> 00:03:01,237
Imamo četiri različite generacije
na ovom grafikonu.

65
00:03:01,237 --> 00:03:04,067
Zelena linija sa desne strane,

66
00:03:04,067 --> 00:03:06,820
to su najstariji Amerikanci.

67
00:03:06,820 --> 00:03:09,504
Do trenutka kada uđu
u svoje 60-e i 70-e godine,

68
00:03:09,504 --> 00:03:13,390
njihova životna stopa depresije
iznosi oko 10%.

69
00:03:13,390 --> 00:03:15,766
To je užasno, ali je mnogo niže

70
00:03:15,766 --> 00:03:17,968
u odnosu na svaku narednu generaciju.

71
00:03:17,968 --> 00:03:22,266
Sada pogledajte liniju
zbog koje sam najviše uznemiren;

72
00:03:22,266 --> 00:03:24,429
to je ona skroz levo.

73
00:03:24,759 --> 00:03:27,036
To su naši najmlađi odrasli Amerikanci.

74
00:03:27,036 --> 00:03:28,491
Da li vidite šta se dogodilo?

75
00:03:28,491 --> 00:03:30,295
Do svojih srednjih 20-ih godina,

76
00:03:30,295 --> 00:03:34,828
već imaju stopu depresije od 25%.

77
00:03:34,828 --> 00:03:37,749
Sećate se, govorimo
o potencijalno smrtonosnoj,

78
00:03:37,749 --> 00:03:39,244
iznurujućoj bolesti.

79
00:03:39,244 --> 00:03:43,026
Ako se ne kontroliše, to je bolest
koja može da izazove oštećenje mozga.

80
00:03:43,026 --> 00:03:45,070
Ukoliko izvršimo ekstrapolaciju te linije,

81
00:03:45,070 --> 00:03:47,825
do ulaska u srednje godine,

82
00:03:47,825 --> 00:03:52,032
njihova životna stopa depresije
već će iznositi preko 50%.

83
00:03:52,032 --> 00:03:54,570
Pa šta se, pobogu, dešava?

84
00:03:54,970 --> 00:03:57,132
Šta podstiče tu epidemiju?

85
00:03:57,132 --> 00:03:58,967
Šta možemo da uradimo po tom pitanju?

86
00:03:58,967 --> 00:04:00,341
Šta izaziva depresiju?

87
00:04:00,341 --> 00:04:02,450
Pa, sa jedne strane,

88
00:04:02,450 --> 00:04:04,717
kada postavimo ovo pitanje,

89
00:04:05,647 --> 00:04:08,713
naići ćemo na odgovor
koji je zaista komplikovan.

90
00:04:08,713 --> 00:04:12,491
Izvršeno je, bukvalno,
hiljade i hiljade objavljenih istraživanja

91
00:04:12,491 --> 00:04:15,005
koja su otkrila vrtoglavi niz faktora

92
00:04:15,005 --> 00:04:17,476
koji su prisutni u nastanku depresije:

93
00:04:17,476 --> 00:04:20,247
biološke, psihološke,

94
00:04:20,247 --> 00:04:22,813
kulturne, društvene, bihejvioralne.

95
00:04:22,813 --> 00:04:24,726
Međutim, ako zakoračimo u ovu složenost,

96
00:04:24,726 --> 00:04:26,510
počinjemo da otkrivamo

97
00:04:26,510 --> 00:04:29,650
da često postoji zajednička putanja
koja se nalazi u njenoj osnovi.

98
00:04:29,660 --> 00:04:30,672
Primarni pokretač.

99
00:04:30,672 --> 00:04:32,176
Osnovni okidač.

100
00:04:32,596 --> 00:04:35,673
Nazivam ga bežanje
kao reakcija mozga na stres.

101
00:04:35,673 --> 00:04:37,259
Svi znamo za reakciju na stres.

102
00:04:37,259 --> 00:04:40,088
Zamišljamo je, verovatno,
kao „bori se ili beži“ reakciju

103
00:04:40,088 --> 00:04:41,621
u njenom najekstremnijem obliku.

104
00:04:41,621 --> 00:04:43,456
Hteo bih da razmislite o toj reakciji,

105
00:04:43,456 --> 00:04:48,075
naročito o tome kako se razvila
i prilagodila da bi nam bila od koristi.

106
00:04:48,076 --> 00:04:50,842
Reakcija „bori se ili beži“ je nastala

107
00:04:50,842 --> 00:04:53,405
primarno da bi pomogla našim precima

108
00:04:53,405 --> 00:04:57,391
u susretu sa opasnim životinjama
ili nekom drugom fizičkom opasnošću.

109
00:04:57,391 --> 00:04:58,815
Šta je to zahtevalo?

110
00:04:58,815 --> 00:05:01,820
Intenzivnu fizičku aktivnost

111
00:05:01,820 --> 00:05:04,950
koja bi trajala nekoliko sekundi,
nekoliko minuta,

112
00:05:04,950 --> 00:05:08,369
možda nekoliko sati
u ekstremnim slučajevima.

113
00:05:08,369 --> 00:05:10,773
Ta reakcija imala visoku cenu,

114
00:05:12,344 --> 00:05:15,102
ali u redu, ako se time rešavamo
onoga što treba.

115
00:05:15,102 --> 00:05:16,830
Evo problema.

116
00:05:16,830 --> 00:05:19,631
Kod mnogih Amerikanaca, Evropljana

117
00:05:19,631 --> 00:05:22,285
i ljudi u čitavom zapadnom svetu

118
00:05:22,285 --> 00:05:24,651
reakcija na stres traje nedeljama,

119
00:05:24,651 --> 00:05:26,866
mesecima, čak i godinama bez prekida.

120
00:05:26,866 --> 00:05:27,991
Kada se to dešava,

121
00:05:27,991 --> 00:05:32,251
to je neverovatno toksično
za telo i mozak.

122
00:05:33,942 --> 00:05:37,012
To ometa nervne puteve u mozgu

123
00:05:37,012 --> 00:05:40,334
da koriste neurohemikalije
za koje ste čuli,

124
00:05:40,334 --> 00:05:42,623
poput dopamina i serotonina,

125
00:05:43,763 --> 00:05:46,293
acetilholina, glutamata.

126
00:05:47,243 --> 00:05:51,576
Ovo ometanje može direktno dovesti
do depresivnog oboljenja.

127
00:05:51,996 --> 00:05:55,136
Takođe može oštetiti mozak,

128
00:05:55,136 --> 00:05:56,575
ako se vremenom ne kontroliše,

129
00:05:56,575 --> 00:05:58,838
naročito u oblastima
kao što je hipokampus,

130
00:05:58,838 --> 00:06:03,304
koji je uključen u konsolidaciji pamćenja,
kao i u frontalnom korteksu.

131
00:06:03,304 --> 00:06:06,549
Takođe pokreće reakciju upale

132
00:06:06,549 --> 00:06:07,876
kroz čitavo telo i mozak.

133
00:06:07,876 --> 00:06:10,388
Evo šta smo saznali o depresiji -

134
00:06:10,388 --> 00:06:13,690
mozak pod upalom je depresivni mozak.

135
00:06:13,690 --> 00:06:15,625
Ovo je zaista zanimljivo,

136
00:06:15,625 --> 00:06:20,250
jer su epidemiolozi otkrili veliki broj,

137
00:06:20,250 --> 00:06:23,302
veliku grupu bolesti

138
00:06:23,302 --> 00:06:28,364
koje su jako raširene
i stvaraju epidemiju širom sveta.

139
00:06:28,610 --> 00:06:29,799
Možete videti spisak:

140
00:06:29,799 --> 00:06:31,877
arteroskleroza,

141
00:06:31,877 --> 00:06:32,812
dijabetes,

142
00:06:32,812 --> 00:06:34,067
gojaznost,

143
00:06:34,067 --> 00:06:34,924
alergije,

144
00:06:34,924 --> 00:06:35,651
astma,

145
00:06:35,651 --> 00:06:36,691
mnoge vrsta raka.

146
00:06:36,691 --> 00:06:39,898
To su sve upalne bolesti.

147
00:06:39,898 --> 00:06:42,767
Sve su to bolesti koje su epidemične

148
00:06:42,767 --> 00:06:45,799
u industrijalizovanom savremenom svetu

149
00:06:45,799 --> 00:06:48,105
i uglavnom nepostojeće

150
00:06:48,105 --> 00:06:51,647
u savremenim urođeničkim grupama.

151
00:06:53,308 --> 00:06:55,546
Smatram da treba da dodamo depresiju,

152
00:06:55,546 --> 00:06:57,067
kliničku depresiju,

153
00:06:57,067 --> 00:06:58,205
ovom spisku.

154
00:06:58,205 --> 00:07:02,983
Ona pokazuje sva obeležja
oboljenja civilizacije.

155
00:07:02,983 --> 00:07:05,180
Znate li šta to znači?

156
00:07:05,180 --> 00:07:08,014
To je bolest stila života.

157
00:07:09,224 --> 00:07:13,214
Uzmite u obzir iskustvo naroda Kaluli

158
00:07:13,214 --> 00:07:16,266
sa visoravni Papua Nove Gvineje.

159
00:07:16,266 --> 00:07:17,872
Detaljno ih je izučavao

160
00:07:17,872 --> 00:07:21,282
antropolog Edvard Šifelin.

161
00:07:21,282 --> 00:07:25,147
Proveo je više od decenije među Kalulima.

162
00:07:25,147 --> 00:07:27,890
Jedno od njegovih istraživačkih pitanja

163
00:07:27,890 --> 00:07:30,462
bilo je koliko često Kaluli
imaju u iskustvu

164
00:07:30,462 --> 00:07:32,591
iste vrste mentalnih bolesti
koje mi imamo.

165
00:07:32,591 --> 00:07:34,897
Svakako da je pronašao neke njihove vrste.

166
00:07:36,038 --> 00:07:40,039
Intervjuisao je preko dve hiljade
pripadnika Kalulija

167
00:07:40,039 --> 00:07:42,338
i detaljno ih ispitivao

168
00:07:42,339 --> 00:07:44,310
o njihovom doživljaju kliničke depresije.

169
00:07:44,310 --> 00:07:45,684
Znate li šta je otkrio?

170
00:07:46,364 --> 00:07:49,869
Jedan neznatni slučaj od 2 000!

171
00:07:50,459 --> 00:07:52,397
To im daje stopu kliničke depresije

172
00:07:52,397 --> 00:07:57,205
koja je verovatno
oko sto puta niža od naše.

173
00:07:57,205 --> 00:07:59,844
Reći ću vam zašto smatram
da je to vredno zapažanja.

174
00:07:59,845 --> 00:08:01,070
Zato što, između ostalog,

175
00:08:01,070 --> 00:08:04,666
Kaluli žive stvarno teškim životom.

176
00:08:05,486 --> 00:08:08,064
Zaista! Imaju visoku stopu
mortaliteta novorođenčadi.

177
00:08:08,064 --> 00:08:10,539
Imaju visoku stopu parazitskih infekcija.

178
00:08:10,539 --> 00:08:12,680
Imaju visoku stopu nasilne smrti.

179
00:08:13,960 --> 00:08:16,215
Ipak, oni ne postaju klinički depresivni!

180
00:08:16,215 --> 00:08:18,347
Oni nesumnjivo žale.

181
00:08:18,347 --> 00:08:20,579
Ne zatvaraju se u sebe.

182
00:08:20,579 --> 00:08:22,481
Šta ih štiti?

183
00:08:22,481 --> 00:08:23,608
Stil života.

184
00:08:24,638 --> 00:08:28,472
Naime, Kaluli žive stilom života

185
00:08:28,472 --> 00:08:31,931
koji je vrlo sličan životu naših predaka

186
00:08:31,931 --> 00:08:34,115
tokom čitave epohe pleistocena

187
00:08:34,115 --> 00:08:37,505
koja je trajala 1,8 miliona godina.

188
00:08:38,915 --> 00:08:42,108
Da li ste znali da se 99,9 procenata

189
00:08:42,108 --> 00:08:44,498
ljudskog iskustva i onog pre pojave ljudi

190
00:08:44,498 --> 00:08:48,112
odigralo u kontekstu lovaca sakupljača?

191
00:08:48,112 --> 00:08:49,119
Šta to znači?

192
00:08:49,119 --> 00:08:51,529
Većina uticaja selekcije

193
00:08:51,529 --> 00:08:54,485
koja su oblikovala naše genome

194
00:08:54,485 --> 00:08:56,466
su iz pleistocena.

195
00:08:56,466 --> 00:08:58,171
I dalje smo veoma dobro prilagođeni

196
00:08:58,171 --> 00:09:00,646
na takvu vrstu okruženja
i takav stil života.

197
00:09:00,646 --> 00:09:03,138
Ne kažem da od tada nije bilo promena,

198
00:09:03,138 --> 00:09:06,624
jer, naravno, pre 10 do 12 hiljada godina,

199
00:09:06,624 --> 00:09:08,555
imali smo otkriće poljoprivrede.

200
00:09:08,555 --> 00:09:11,747
Genetska selekcija
se u izvesnoj meri odvijala

201
00:09:11,747 --> 00:09:13,033
tokom tog perioda.

202
00:09:13,033 --> 00:09:15,034
Bila je ne tako značajna.

203
00:09:15,034 --> 00:09:18,168
Međutim, šta se desilo pre 200 godina,

204
00:09:18,168 --> 00:09:20,292
sa industrijskom revolucijom?

205
00:09:20,712 --> 00:09:24,482
Nazvana je „drastična sredinska mutacija“.

206
00:09:24,482 --> 00:09:26,235
Sviđa mi se taj termin.

207
00:09:26,925 --> 00:09:32,043
Kao da je savremeni američki
i zapadni život

208
00:09:32,044 --> 00:09:33,971
drastično nepovezan

209
00:09:33,972 --> 00:09:36,786
sa svime što je bilo pre toga.

210
00:09:36,786 --> 00:09:39,487
Naša sredina je drastično mutirala,

211
00:09:39,488 --> 00:09:41,498
ali koliko se ljudski genom promenio

212
00:09:41,498 --> 00:09:44,041
tokom poslednjih 200 godina?

213
00:09:45,211 --> 00:09:46,950
Nije. Nije se promenio.

214
00:09:46,950 --> 00:09:50,667
To je osma generacija.
To nije dovoljno vremena.

215
00:09:50,667 --> 00:09:52,106
Šta to znači?

216
00:09:52,386 --> 00:09:54,514
Postoji temeljno nepodudaranje

217
00:09:54,514 --> 00:09:57,036
između gena koje nosimo,

218
00:09:57,036 --> 00:09:59,224
tela i mozga koje oni grade

219
00:09:59,224 --> 00:10:01,853
i sveta u kome se nalazimo.

220
00:10:01,853 --> 00:10:06,890
Izneću ovo pred vas
što je bojažljivije moguće.

221
00:10:06,890 --> 00:10:09,352
Mi nismo stvoreni,

222
00:10:09,352 --> 00:10:10,984
nismo predviđeni za ovo.

223
00:10:10,984 --> 00:10:12,488
Nismo predodređeni

224
00:10:12,488 --> 00:10:15,591
za sedeći, kućni,

225
00:10:15,591 --> 00:10:19,801
društveno izolovani, lišen od sna,

226
00:10:19,801 --> 00:10:24,282
prepun brzom hranom,
pomahnitali tempo savremenog života.

227
00:10:24,282 --> 00:10:25,925
Rezultat?

228
00:10:25,925 --> 00:10:29,045
Epidemija depresivne bolesti.

229
00:10:29,805 --> 00:10:34,881
Ja sam istraživač depresije.

230
00:10:34,881 --> 00:10:39,973
Obučen sam u okviru
tradicionalne škole psihoterapije.

231
00:10:39,974 --> 00:10:43,535
Obrazovan sam u kontekstu gde sam naučio
sve o lekovima protiv depresije.

232
00:10:43,535 --> 00:10:47,368
Želim da vam kažem odmah na početku -
nisam protiv lekova.

233
00:10:47,369 --> 00:10:50,272
Verujem u borbu protiv depresije

234
00:10:50,272 --> 00:10:54,546
svim mogućim sredstvima koje imamo.

235
00:10:54,546 --> 00:10:56,339
Međutim, znate šta?

236
00:10:56,929 --> 00:10:59,992
Ako ovu epidemiju napadamo samo lekovima,

237
00:10:59,992 --> 00:11:02,531
nećemo je popraviti.

238
00:11:02,531 --> 00:11:04,254
Barem do sada nismo.

239
00:11:06,014 --> 00:11:06,915
Koliko mislite

240
00:11:06,915 --> 00:11:09,357
da je upotreba antidepresiva porasla

241
00:11:09,358 --> 00:11:11,993
poslednjih 20 godina?

242
00:11:12,893 --> 00:11:14,408
(Smeh)

243
00:11:14,408 --> 00:11:17,018
Da li biste hteli da pogađate?

244
00:11:17,928 --> 00:11:20,600
(Nejasni odgovori iz publike)

245
00:11:20,600 --> 00:11:21,946
Sviđa mi se ta pretpostavka.

246
00:11:21,946 --> 00:11:26,241
Hiljadu i sedamsto posto?
Porasla je preko 300%.

247
00:11:26,241 --> 00:11:28,000
Znači, blizu ste.

248
00:11:28,000 --> 00:11:30,610
(Smeh)

249
00:11:30,610 --> 00:11:32,705
Preko 300%!

250
00:11:33,185 --> 00:11:35,543
A šta se dogodilo sa stopom depresije

251
00:11:35,543 --> 00:11:36,976
u međuvremenu?

252
00:11:36,976 --> 00:11:39,514
Nastavila je da raste.

253
00:11:39,515 --> 00:11:42,331
Jedan od devetoro Amerikanaca
iznad 12 godina

254
00:11:42,331 --> 00:11:44,972
trenutno uzima antidepresive.

255
00:11:44,973 --> 00:11:46,740
Jedan na svakih devet!

256
00:11:46,740 --> 00:11:48,228
Trenutno, jedan na svakih pet,

257
00:11:48,228 --> 00:11:49,326
prema nekim procenama,

258
00:11:49,326 --> 00:11:51,298
ih je probao u nekom trenutku.

259
00:11:51,298 --> 00:11:52,686
Jesmo li razrešili epidemiju?

260
00:11:52,686 --> 00:11:54,765
Ne, nismo ni blizu toga.

261
00:11:55,825 --> 00:11:59,077
Odgovor je, po mom mišljenju,
promena stila života.

262
00:11:59,077 --> 00:12:01,182
Videćete iza sebe

263
00:12:01,182 --> 00:12:03,378
spisak šest elemenata stila života.

264
00:12:03,378 --> 00:12:05,347
Kada smo moj istraživački tim i ja

265
00:12:05,347 --> 00:12:07,808
pre sedam godina
doživeli ovo otkrovenje,

266
00:12:07,809 --> 00:12:10,949
okupili smo se i počeli da pretražujemo
literaturu o depresiji,

267
00:12:10,949 --> 00:12:12,040
postavljajući pitanje:

268
00:12:12,040 --> 00:12:13,891
„Šta to Kaluli rade što ih štiti?“

269
00:12:13,891 --> 00:12:17,403
Konkretno, na osnovu
svega što znamo o depresiji.

270
00:12:17,403 --> 00:12:19,669
Šta su naši preci radili
što ih je štitilo?

271
00:12:19,669 --> 00:12:22,944
Ubrzo smo pronašli šest faktora

272
00:12:22,944 --> 00:12:25,124
koji su promenili neurohemiju.

273
00:12:26,204 --> 00:12:28,789
Šest faktora za koje se zna
da su protivdepresivni.

274
00:12:28,789 --> 00:12:31,775
Šest faktora koje možemo povratiti

275
00:12:31,775 --> 00:12:33,007
i utkati u tkanje

276
00:12:33,007 --> 00:12:35,512
našeg svakodnevnog života u sadašnjosti

277
00:12:35,512 --> 00:12:36,750
da bismo se zaštitili

278
00:12:36,750 --> 00:12:39,502
od ove razorne bolesti.

279
00:12:39,503 --> 00:12:41,421
Tako smo osmislili novi program lečenja.

280
00:12:41,421 --> 00:12:44,300
Prilično je ambiciozan, priznajem.

281
00:12:44,300 --> 00:12:46,883
Da li sam mislio da će delovati?
Nisam baš bio siguran.

282
00:12:46,883 --> 00:12:47,594
Znate šta?

283
00:12:47,594 --> 00:12:50,134
Nisam se obrazovao za psihoterapeuta,

284
00:12:50,134 --> 00:12:52,030
kao istraživač intervencija.

285
00:12:52,030 --> 00:12:56,116
Bavio sam se osnovama
neuronaučne psihopatologije.

286
00:12:56,116 --> 00:12:59,966
Ipak, vodila me je strast da vidim
da ova epidemija bude poražena.

287
00:12:59,966 --> 00:13:03,333
Imao sam strast da lečim osobe
koje sam poznavao,

288
00:13:03,333 --> 00:13:07,025
koje su sve probale,
ali su i dalje bile depresivne.

289
00:13:07,025 --> 00:13:09,987
Tako smo se, sa velikom strepnjom,

290
00:13:09,987 --> 00:13:12,178
upustili u osmišljanje ovog programa.

291
00:13:12,178 --> 00:13:15,757
Rezultati su premašili moje najluđe snove!

292
00:13:17,318 --> 00:13:19,788
Postoji šest glavnih elemenata.

293
00:13:19,788 --> 00:13:22,919
Preći ću preko njih što brže mogu
za ovo vreme koje nam preostaje.

294
00:13:22,919 --> 00:13:25,132
Prvo je vežbanje.

295
00:13:25,133 --> 00:13:27,811
Vežbanje je dobro za nas.

296
00:13:27,811 --> 00:13:29,777
Koliko vas... Da li mogu da vidim ruke?

297
00:13:29,777 --> 00:13:31,899
Koliko vas je došlo danas sa znanjem

298
00:13:31,899 --> 00:13:35,054
da je vežbanje stvarno dobro za nas?

299
00:13:35,054 --> 00:13:36,212
Sve ruke su podignute.

300
00:13:36,212 --> 00:13:39,456
E, sad, da li je to promenilo
vaše ponašanje?

301
00:13:41,017 --> 00:13:42,918
Za neke od vas, jeste.

302
00:13:42,918 --> 00:13:45,824
Svi znaju da je vežbanje dobro za nas.

303
00:13:45,824 --> 00:13:47,753
Evo u čemu je problem -

304
00:13:47,753 --> 00:13:50,589
mnogi imaju teškoća da to primene.

305
00:13:50,589 --> 00:13:53,735
Znate šta? Mnogo ljudi ne shvata
koliko je vežbanje dobro -

306
00:13:53,735 --> 00:13:57,247
upravo ću reći nešto
što je možda pomalo kontroverzno,

307
00:13:57,247 --> 00:14:00,737
a ne govorim metaforično -
vežbanje je lek.

308
00:14:00,738 --> 00:14:02,562
Vežbanje je bukvalno lek.

309
00:14:02,562 --> 00:14:05,843
Ono menja mozak i telo
na blagotvorne načine

310
00:14:05,843 --> 00:14:09,319
koji su mnogo snažniji
od bilo kojih pilula koje uzimate.

311
00:14:09,319 --> 00:14:11,199
Da, to što sam rekao.

312
00:14:11,199 --> 00:14:13,209
Snažniji od bilo kojih pilula.

313
00:14:13,209 --> 00:14:15,770
U stvari, reći ću nešto
još kontroverznije.

314
00:14:15,770 --> 00:14:20,085
Ako biste mogli da uzmete
neurološke i fiziološke efekte vežbanja

315
00:14:20,085 --> 00:14:22,135
i stavite ih u pilulu,

316
00:14:22,136 --> 00:14:24,941
sva blagotvorna dejstva
neurosignaliziranja u mozgu,

317
00:14:24,941 --> 00:14:28,065
dejstva usmerena protiv starenja,
sve do nivoa hromozoma

318
00:14:28,065 --> 00:14:30,922
u svakoj ćeliji u telu,

319
00:14:30,922 --> 00:14:33,821
dejstva poboljšanja mentalne bistrine,

320
00:14:33,821 --> 00:14:35,938
smatram, a recite ako mislite da sam lud,

321
00:14:35,938 --> 00:14:38,634
mislim da bi ta pilula postala

322
00:14:38,634 --> 00:14:40,675
najprodavaniji lek svih vremena.

323
00:14:41,535 --> 00:14:44,897
Mislim da bi ljudi platili
bilo koju cenu da imaju taj lek.

324
00:14:46,358 --> 00:14:47,784
Ipak, postoji problem.

325
00:14:47,784 --> 00:14:49,237
Mi ne vežbamo.

326
00:14:49,237 --> 00:14:50,279
Ne vežbamo.

327
00:14:50,279 --> 00:14:54,054
Centar za kontrolu i prevenciju bolesti
nam poručuje da 60% odraslih Amerikanaca

328
00:14:54,055 --> 00:14:56,395
ne upražnjava redovno fizičke aktivnosti.

329
00:14:57,115 --> 00:15:00,012
Ipak, kada pogledamo
grupe lovaca sakupljača,

330
00:15:00,012 --> 00:15:03,523
oni provode četiri ili više sati
svakodnevno u intenzivnim aktivnostima.

331
00:15:03,523 --> 00:15:05,952
Zapravo, izgledaju kao elitni sportisti.

332
00:15:05,952 --> 00:15:09,460
Čak i kada su u srednjim godinama,
pa i stariji od toga.

333
00:15:09,460 --> 00:15:11,134
Evo šta me oduševljava -

334
00:15:11,134 --> 00:15:12,170
ako ih pitate,

335
00:15:12,170 --> 00:15:14,528
reći će vam da ne vežbaju.

336
00:15:15,875 --> 00:15:18,916
Ne vežbaju! Zaista ne vežbaju.

337
00:15:19,377 --> 00:15:21,597
Vežbanje bi bilo suludo za njih.

338
00:15:21,597 --> 00:15:23,426
Šta oni rade? Oni žive!

339
00:15:24,931 --> 00:15:26,524
Žive!

340
00:15:26,524 --> 00:15:27,836
Ovde je...

341
00:15:27,836 --> 00:15:29,459
(Smeh)

342
00:15:29,459 --> 00:15:32,429
Da, znam. I meni se sviđa.

343
00:15:32,429 --> 00:15:35,328
Evo jedne prljave tajne posla.

344
00:15:35,328 --> 00:15:38,502
Ako ništa drugo ne zapamtite
iz ovog govora, hoću da upamtite ovo -

345
00:15:38,502 --> 00:15:40,767
vežbanje nije prirodno.

346
00:15:40,767 --> 00:15:43,183
Stvoreni smo da budemo fizički aktivni

347
00:15:43,183 --> 00:15:44,725
u službi ciljeva prilagođavanja.

348
00:15:44,725 --> 00:15:47,371
Nismo stvoreni da vežbamo.

349
00:15:47,762 --> 00:15:50,250
Kada stavite laboratorijskog pacova
na pokretnu traku

350
00:15:50,250 --> 00:15:52,021
i pokrenete je do te tačke

351
00:15:52,021 --> 00:15:54,135
da se kreće brže nego što bi to hteo,

352
00:15:54,135 --> 00:15:56,536
znate šta će biti, ako to dopustite...

353
00:15:56,536 --> 00:15:58,526
Spustiće se na zadnjicu

354
00:15:58,526 --> 00:16:01,780
i traka će mu poderati
krzno i kožu sa leđa.

355
00:16:01,780 --> 00:16:05,027
Tako da nekako oseća naš bol, zar ne?

356
00:16:05,028 --> 00:16:06,443
(Smeh)

357
00:16:06,443 --> 00:16:09,957
Kada zurite u neku spravu za vežbanje,

358
00:16:09,957 --> 00:16:12,009
postoji deo vašeg mozga koji vrišti:

359
00:16:12,009 --> 00:16:15,964
„Nemoj to da radiš!
Nigde nećeš stići na tome!“

360
00:16:15,964 --> 00:16:18,361
(Smeh)

361
00:16:20,301 --> 00:16:22,672
Pa kako da rešimo ovaj problem?

362
00:16:23,222 --> 00:16:25,727
Na našem programu lečenja

363
00:16:25,727 --> 00:16:26,797
radili smo dve stvari.

364
00:16:26,797 --> 00:16:30,329
Učinili smo vežbanje
prirodnim i društvenim.

365
00:16:30,329 --> 00:16:32,330
Šta je najprirodnija aktivnost na svetu?

366
00:16:32,330 --> 00:16:33,355
Šetanje!

367
00:16:33,355 --> 00:16:34,303
I pogodite šta?

368
00:16:34,303 --> 00:16:35,671
Brzo hodanje, znate kakvo?

369
00:16:35,671 --> 00:16:38,633
Kao kad kasnite na autobus,
kao da ćete možda propustiti avion.

370
00:16:38,633 --> 00:16:43,064
Takva vrsta šetnje će vam ubrzati puls
u aerobnom opsegu, a tu i treba da bude.

371
00:16:43,661 --> 00:16:48,973
U zavisnosti od vaše starosti,
vaš puls treba da bude između 120 i 150.

372
00:16:48,973 --> 00:16:52,181
To je dovoljno da pojača signaliziranje

373
00:16:52,181 --> 00:16:54,975
u vašim putevima za prenošenje
dopamina i serotonina.

374
00:16:55,903 --> 00:17:00,442
Ispitivano je dva puta
uporedo sa Zoloftom.

375
00:17:02,362 --> 00:17:04,608
Na duže staze, pobedilo je.

376
00:17:05,628 --> 00:17:06,818
U kojoj dozi?

377
00:17:06,818 --> 00:17:09,002
Trideset minuta, tri puta nedeljno.

378
00:17:09,002 --> 00:17:10,517
To je mala doza.

379
00:17:10,517 --> 00:17:12,992
Može vam promeniti život.

380
00:17:13,873 --> 00:17:17,039
Voleo bih da imam vremena
da pređem preko svega ostalog

381
00:17:17,040 --> 00:17:18,069
što treba da pređemo,

382
00:17:18,069 --> 00:17:20,988
ali ću vam govoriti
samo o još jednoj stvari -

383
00:17:20,988 --> 00:17:22,666
omega-3 masti.

384
00:17:24,226 --> 00:17:25,857
Da li ste znali da je vaš mozak

385
00:17:25,857 --> 00:17:28,133
većinom sačinjen od masti?

386
00:17:28,463 --> 00:17:29,913
Da li ste znali

387
00:17:29,914 --> 00:17:32,048
da mozak čini 60% masti suve težine?

388
00:17:32,048 --> 00:17:34,387
Dakle, ako vas neko nazove masnoglavim,

389
00:17:34,388 --> 00:17:35,775
(Smeh)

390
00:17:35,775 --> 00:17:38,185
možda vam upućuje kompliment.

391
00:17:38,186 --> 00:17:40,363
(Smeh)

392
00:17:40,363 --> 00:17:42,263
U redu, evo o čemu se radi.

393
00:17:43,124 --> 00:17:46,690
Naša tela mogu da proizvode sve masti
koje su nam potrebne, uz dva izuzetka.

394
00:17:46,690 --> 00:17:48,142
Nazivaju se esencijalne masti.

395
00:17:48,142 --> 00:17:50,248
Čuli ste za njih, omega-6 i omega-3.

396
00:17:50,248 --> 00:17:53,795
One imaju dopunske uloge u telu i mozgu.

397
00:17:54,858 --> 00:17:56,795
Omega-6 su upalne.

398
00:17:56,795 --> 00:17:58,698
Omega-3 su protivupalne.

399
00:17:58,698 --> 00:17:59,985
Potrebne su nam ravnomerno.

400
00:17:59,985 --> 00:18:02,271
Predodređeni smo da ih imamo ravnomerno.

401
00:18:02,272 --> 00:18:06,971
Omega-3 potiču iz trave, biljaka i algi,
kao i životinja koje ih jedu.

402
00:18:06,971 --> 00:18:09,843
Omega-6 nam dolaze
iz žitarica i jezgrastog voća,

403
00:18:09,843 --> 00:18:11,513
semenja i životinja koje ih jedu.

404
00:18:11,513 --> 00:18:13,914
Što čini, uzgred, većinu mesa
kojim se snabdevamo.

405
00:18:15,717 --> 00:18:19,269
Naši preci, lovci i sakupljači,
imali su omega-6 i omega-3 kiseline

406
00:18:19,269 --> 00:18:21,845
u optimalnoj ravnoteži,
što je otprilike 1:1.

407
00:18:21,845 --> 00:18:23,541
Normalno funkcionišemo i sa 2:1.

408
00:18:23,542 --> 00:18:25,611
Verovatno smo u redu čak i sa 3:1.

409
00:18:25,611 --> 00:18:27,202
Međutim, pogodite šta se dešava?

410
00:18:27,203 --> 00:18:28,689
Savremena američka ishrana,

411
00:18:28,689 --> 00:18:34,006
preplavljena brzom i obrađenom hranom,

412
00:18:34,006 --> 00:18:36,593
kao i mesom životinja 
koje se hrane žitaricama...

413
00:18:36,593 --> 00:18:37,853
Vidite li koliki je odnos?

414
00:18:37,853 --> 00:18:42,276
Sedamnaest prema jedan!
Sasvim izvan ravnoteže.

415
00:18:42,276 --> 00:18:45,299
To je vrlo snažno upalno,
veoma depresivno.

416
00:18:45,299 --> 00:18:48,806
To nam ukazuje da, naravno,
ako bismo dopunili ishranu sa omega-3,

417
00:18:48,806 --> 00:18:50,777
to bi moglo imati antidepresivno dejstvo.

418
00:18:50,777 --> 00:18:51,500
Pogodite šta?

419
00:18:51,500 --> 00:18:55,905
Više od desetine kontrolisanih ispitivanja
je upravo to potvrdilo.

420
00:18:55,905 --> 00:18:57,197
Koja je doza antidepresiva?

421
00:18:57,197 --> 00:19:00,535
Ostaviću vas sa ovim,
nadam se, važnim savetom.

422
00:19:00,535 --> 00:19:03,981
Najbolje istraživanje ukazuje
da postoji specifičan molekul omega-3

423
00:19:03,982 --> 00:19:06,492
koji se naziva EPA.

424
00:19:06,492 --> 00:19:09,166
U dozi, prilično velikoj dozi,

425
00:19:09,167 --> 00:19:12,133
od 1 000 do 2 000 mg dnevno,

426
00:19:12,134 --> 00:19:13,634
pokazalo se da je antidepresiv.

427
00:19:13,634 --> 00:19:16,271
Mnogim našim pacijentima
je to značajno koristilo,

428
00:19:16,271 --> 00:19:18,637
ne samo u pogledu njihove depresije,

429
00:19:18,638 --> 00:19:21,944
već i drugih upalnih stanja.

430
00:19:21,944 --> 00:19:23,074
Moja priča je da je,

431
00:19:23,074 --> 00:19:25,666
kada sam počeo da koristim
omega-3 kao dodatak ishrani

432
00:19:25,666 --> 00:19:26,820
pre nekoliko godina,

433
00:19:26,820 --> 00:19:29,260
nestala upala tetive u mom kolenu

434
00:19:29,260 --> 00:19:32,864
i mogao sam da ponovo trčim
po čitavom košarkaškom terenu.

435
00:19:32,864 --> 00:19:34,896
Prestalo je sušenje mojih očiju

436
00:19:34,896 --> 00:19:37,465
i mogao sam da nastavim da nosim sočiva.

437
00:19:37,465 --> 00:19:40,851
Neverovatno unapređuje zdravlje

438
00:19:40,851 --> 00:19:42,376
na mnogo različitih načina.

439
00:19:42,377 --> 00:19:45,595
Za one među vama
koji žele da saznaju detalje

440
00:19:45,595 --> 00:19:46,773
o ovom programu lečenja,

441
00:19:46,773 --> 00:19:48,653
samo ću da pretrčim,

442
00:19:48,653 --> 00:19:51,256
jer mi ponestaje vremena.

443
00:19:51,256 --> 00:19:53,752
Ima dosta toga što bih da podelim sa vama.

444
00:19:53,752 --> 00:19:55,655
Ne govorim stvarno o kravama.

445
00:19:58,476 --> 00:20:01,230
Stvoreni smo kao vrlo društvena vrsta.

446
00:20:01,230 --> 00:20:02,697
Stvoreni smo da se povezujemo.

447
00:20:02,697 --> 00:20:05,406
Da li ste znali da vreme
provedeno licem u lice

448
00:20:05,406 --> 00:20:08,062
u fizičkom prisustvu voljenih osoba

449
00:20:08,062 --> 00:20:11,138
zapravo koči našu reakciju na stres?

450
00:20:11,138 --> 00:20:14,249
Da li ste znali da su naši preci
provodili ceo dan,

451
00:20:14,249 --> 00:20:17,549
svaki dan u društvu voljenih osoba,

452
00:20:17,549 --> 00:20:18,788
svojih prijatelja?

453
00:20:18,788 --> 00:20:20,710
Razmislite o količini vremena uživo

454
00:20:20,710 --> 00:20:23,538
koje su oni provodili sa ljudima
koji su im najviše značili,

455
00:20:23,538 --> 00:20:24,800
a šta smo mi uradili?

456
00:20:24,800 --> 00:20:30,095
Zamenili smo vreme provedeno
licem u lice za vreme preko ekrana.

457
00:20:30,095 --> 00:20:32,654
Licem u lice za Fejsbuk,
da li je tako bolje?

458
00:20:32,654 --> 00:20:34,627
(Smeh)

459
00:20:35,838 --> 00:20:38,622
A rezultat je poražavajući.

460
00:20:38,622 --> 00:20:40,010
Rezultat je poražavajući.

461
00:20:40,010 --> 00:20:42,898
Rođeni smo da se povezujemo.
Potrebna nam je ta povezanost.

462
00:20:42,898 --> 00:20:44,555
U našem protokolu lečenja,

463
00:20:44,555 --> 00:20:48,147
veoma se trudimo da pomognemo
svakoj depresivnoj osobi

464
00:20:48,147 --> 00:20:50,114
da se odupre impulsu da se povuče u sebe.

465
00:20:50,114 --> 00:20:51,412
Zato što, kada ste bolesni,

466
00:20:51,412 --> 00:20:53,993
telo vam poručuje
da se zatvorite i povučete.

467
00:20:53,993 --> 00:20:56,387
Kada ste fizički bolesni od gripa,
to je adaptivno.

468
00:20:56,387 --> 00:20:57,855
Kada imate kliničku depresiju,

469
00:20:57,855 --> 00:20:59,894
to je najgora stvar
koju možete da uradite,

470
00:20:59,894 --> 00:21:04,526
čak i ako vam svaki delić vašeg bića
govori sasvim suprotno.

471
00:21:06,586 --> 00:21:09,427
Imamo dosta dobrih podataka
vezanih za naše rezultate

472
00:21:09,427 --> 00:21:12,989
i, kao što rekoh, prevazišli su
naša najluđa očekivanja.

473
00:21:12,989 --> 00:21:14,906
Većina pacijenata koji su došli kod nas

474
00:21:14,907 --> 00:21:19,143
probali su lekove i nisu se oporavili.

475
00:21:19,143 --> 00:21:21,445
Većina njih je probala
tradicionalnu terapiju

476
00:21:21,445 --> 00:21:23,913
i to nije bio pravi odgovor.

477
00:21:23,913 --> 00:21:25,706
Većina se oporavila,

478
00:21:25,706 --> 00:21:28,271
a takođe su bili voljni
da promene svoj način života.

479
00:21:28,271 --> 00:21:30,952
Pre godinu i po smo imali čoveka

480
00:21:30,952 --> 00:21:35,267
koji se borio sa depresijom 41 godinu.

481
00:21:36,457 --> 00:21:38,469
Neprekidno.

482
00:21:38,469 --> 00:21:43,115
Bio je to jedan od najsrećnijih dana
u mom životu kada je došao na seansu,

483
00:21:43,115 --> 00:21:45,212
nakon 14 nedelja,

484
00:21:45,213 --> 00:21:49,777
pogledao po sobi
sa suzama u očima i rekao:

485
00:21:49,778 --> 00:21:54,257
„Ovakvog se osećaja sećam,
kako je to biti slobodan.“

486
00:21:54,257 --> 00:21:55,562
To je ostvarljivo!

487
00:21:55,562 --> 00:21:58,503
I dalje radimo na poboljšanju programa.

488
00:21:58,503 --> 00:22:00,576
I dalje radimo
na tome da ga učinimo boljim.

489
00:22:00,576 --> 00:22:04,229
Voleo bih da imam vremena da podelim
sa vama neke od stvari koje smo saznali.

490
00:22:04,229 --> 00:22:06,473
Za one među vama
koji žele da znaju više o tome,

491
00:22:06,473 --> 00:22:08,247
pozivam vas da odete na naš vebsajt.

492
00:22:08,247 --> 00:22:09,858
Imamo mnogo detalja.

493
00:22:09,858 --> 00:22:13,922
Želim vam svima radostan život
bez depresije.

494
00:22:13,923 --> 00:22:14,798
Hvala.

495
00:22:14,798 --> 00:22:16,530
(Aplauz)