Men chet tillarini o'rganishni yoqtiraman.

Menga bu mashg'ulot shunchalik yoqadiki, 
men har ikki yilda yangi til o'rganaman.

Hozirda esa sakkizinchisini o'rganayapman.

Odamlar bu haqda xabar topganlarida 
doim so'rashadi:

"Buni qanday qilasan? Siring nimada?"

To'g'risini aytsam, yillar davomida 
shunday deb kelganman:

"Bilmadim. Men til o'rganishni
yoqtiraman xolos".

Ammo bu javob odamlarni hech 
ham qoniqtirmasdi.

Ular bitta til o'rganish uchun yillarni 
sarflasa ham, nega yuqori darajaga erisha

olmasligini bilishni istashardi.

Shunday bir holatda ular oldida ko'p 
tillarni o'rganuvchi men...

Ular poliglotlar, ko'p tillarda
so'zlay oluvchi

insonlar sirini bilishni xohlashadi.

Bunga men ham qiziqib qoldim,

aslida poliglotlar buni qanday 
uddalashadi?

Umumiy tomonlarimiz nimada?

Bizga boshqa insonlarga nisbatan tilni

tezroq tilni o'zlashtirishga nima 
yordam beradi?

Poliglotlar bilan ko'rishib, 
buni aniqlashga qaror qildim.

Eng oson yo'li - bir vaqtning o'zida bir

nechasini uchratish, yuzlab poliglotlar
bir joyda

yig'ilib, tajriba almashadigan tadbirda.

Dunyo miqyosida o'tkaziladigan bir nechta 
poliglotlar tadbirlari bor.

Men shu tadbirlarga bordim,

poliglotlardan o'zlarining metodlari
haqda so'radim.

Men irlandiyalik Benni bilan tanishdim.

Aytishicha, uning metodi birinchi kundanoq
muloqot qilishga intilishdan iborat.

U so'zlashgichdan bir necha iboralarni
o'rganadi va shu tilda

gaplashuvchi odam bilan tanishib,

ortga surmasdan darrov muloqot 
qilishni boshlaydi.

U kuniga 200 marta xato qilsa ham 
bundan havotir olmaydi.

Chunki u shunday o'rganadi, 
muloqot orqali.

Hozirgi kunda buning uchun sayohat qilish
ham shartmas, bu ajoyib!

Chunki hozir boshqa tilda gapiruvchilar
bilan so'zlashish oson

va buni o'z xonangizdan chiqmasdan 
ham qila olasiz.

Men braziliyalik Lukasni uchratdim,

uning rus tilini o'rganish metodi
bilan tanishdim.

U Skype'da istalgan yuzlab ruslarga 
do'stlik takliflari yuboradi,

va istalgan bittasini tanlab chat 
oynasini ochadi.

Va "Привет" deb yozadi.

U inson "Привет, как дела?" javob yozadi.

Lukas buni "копировать" qiladi va boshqa 
bir chatga tashlaydi,

u chatdagi inson esa bunga: "Я хорошо, 
спасибо, а как ты?" deb yozadi.

Lukas buni ham nusxalaydi va birinchi 
insonga yuboradi.

Va shu yo'l bilan u orqali ikkita inson 
o'zlari bilmagan holda

bir-biri bilan gaplashadi.

(Kulgu)

Tez orada o'zi ham yozishni boshlaydi.

Suhbatlar soni ko'payib,

endi uning o'zi ham tushuna boshlaydi.

Mohirona metod, shunday emasmi?

Keyin men o'rganishni shu tildagi 
tovushlarni qo'llash bilan boshlaydigan,

shu tilda eng ko'p ishlatiladigan 500 ta 
so'zdan boshlaydigan, va hattoki

grammatikasini o'rganish bilan 
boshlaydiganlarni ham ko'rdim.

Yuzlab poliglotlardan so'rab,

siz yuzta tur xil usullarni eshitishingiz 
mumkin.

Har birining o'zining til o'rganish 
metodi bor,

lekin hammamiz bir xil natijaga erishamiz:
bir necha tilda oson gapiramiz.

O'z usullari haqida gapirayotgan barcha 
poliglotlarni tinglayotib,

men shuni tushundim,

bizni bir narsa bog'laydi:

biz til o'rganish jarayonidan zavq 
olishning yo'llarini topganmiz xolos.

Barcha poliglotlar o'zlarining til 
o'rganishlari haqida

zavqlanib gapirishardi.

Ularni bir ko'rsangiz edi.

Rangli grammatik jadvallarini
namoyish etishlari,

qo'lda yasalgan yangi so'zlar yozilgan 
kartochkalar,

va ularning dasturlar orqali so'z 
o'rganish statistikalarini.

Hattoki chet tilida yozilgan retseptlar 
bo'yicha ovqatlar tayyorlashar edi.

Har kim har xil metodlar qo'llaydi.

Shu bilan birga ular tanlagan metod 
ularga zavq olibn kelishiga untilishadi.

Aslida men ham shunga o'xshash yo'l 
bilan til o'rganishimni tushundim.

Men ispan tilini o'rganayotganimda 
darslikdagi matnlardan zerikkan edim.

Temiryo'l bekatiga qanday o'tish

haqida so'rayotgan Xose haqida o'qish 
kimga qiziq, to'g'rimi?

O'rniga men "Garri Potter"ni 
o'qishni xoxladim,

juda ko'p marotaba o'qigan, bolalik

davrimdagi eng sevimli kitobim.

"Garri Potter"ning ispancha tarjimasini 
topdim va o'qishi boshladim.

Boshida, albatta, men deyarli hech 
narsani tushunmadim, lekin bu

kitobni yoqtirganim uchun o'qishda
davom etdim.

Va oxiriga kelganimda muammolarsiz 
tushuna boshladim.

Xuddi shu holat nemis tilini 
boshlaganimda ham bo'ldi.

Sevimli serialim "Friends"ni nemis tilida 
ko'rishga qaror qildim,

va yana boshida hammasi tushunarsiz edi.

Qachon bitta so'z tugab, boshqasi 
boshlanayotganini tushunmasdim.

Lekin har kuni ko'rishda davom etdim,
chunki bu Friends.

Men uni istalgan tilda ko'rishim mumkin,
juda

yoqtiraman. 
Va nihoyat 2-3 fasldan keyin

men ular nima deyotganini tushuna 
boshladim.

Boshqa poliglotlar bilan ko'rishgach, 
shuni tushundim:

bizlar daho emasmiz, bizda tezkor

va oddiy til o'rganish
usullari ham yo'q.

Biz faqat bu jarayondan zavqlana olamiz.

Til o'rganishni zerikarli maktab darsidan

har kungi yoqimli mashg'ulotga 
aylantirgan holda. Agar siz

so'zlarni qog'ozga yozishni
yoqtirmasangiz,

ularni dasturda saqlashingiz
mumkin.

Agar darslikdagi zerikarli materiallarni
eshitishni

xohlamasangiz, unda YouTube yoki 
podkastlarni shu tilda topishingiz mumkin.

Agar siz introvert bo'lsangiz,

va kim bilandir muloqotni tasavvur 
qila olmasangiz, unda

ichki monolog metodidan foydalanishingiz 
mumkin.

O'z xonangizda hotirjam o'z-o'zingiz 
bilan gaplashing,

hafta rejasini, kun qanday o'tganini 
gapirib bergan,

yoki telefondagi istalgan bir rasmni olib,

uni tasvirlab bergan holda.

Mana poliglotlar tillarni qanday 
o'rganadi.

Eng yaxshi tomoni shuki, bu til 
o'rganishni xoxlagan

barcha uchun qulaydir.

Boshqa poliglotlar bilan uchrashuv menga

til o'rganishdan zavqlana olish juda muhim

ekanligini tushunishimga yordam berdi.

Lekin bitta buning o'zi kamlik qiladi.

Agar ma'lum bir tilda erkin muloqot 
qilishni xoxlasangiz,

siz yana uchta qoidaga amal qilishingiz 
kerak.

Birinchidan, samarali metodlardan 
foydalaning.

Agar siz ertaga testda tushadigan
so'zlarni yodlashga harakat qilsangiz,

so'zlar sizning qisqa xotirangizga 
joylashadi,

siz ularni bir necha kun o'tib unutasiz.

Agar so'zlar uzoq xotirada saqlanishini 
xoxlasangiz,

siz ularni bir necha kun davomida
takrorlab yurishingiz kerak,

intervalli takrorlash yordamida.

Siz buning uchun Anki yoki Memrise 
kabi dasturlarni qo'llashingiz mumkin.

Yoki poliglotlar orasida keng 
qo'llaniladigan "Oltin ro'yhat" metodi

ya'ni daftarga so'zlarni yozib borishdan 
foydalaning.

Agar qaysidir metod samarali yoki
qulayligiga ishonchingiz komil bo'lmasa,

poliglotlarning YouTube kanallari va 
vebsaytlarini kuzating,

ulardan ilhomlanish mumkin.

Agar bu usullar ularda ishlasa,
sizga ham asqotishi kerak.

Uchinchi qoida, bu o'rganish jarayonda

tizimli yondashuvni qo'llay olish.

Biz hammamiz juda bandmiz va odatda 
bizga til o'rganish uchun vaqt yetmaydi.

Lekin biz agar hammasini oldindan 
rejalashtirsak bo'sh vaqt topa olamiz.

Siz odatdagidan 15 daqiqa oldinroq 
uyg'ona olasizmi?

Bu so'zlarni takrorlash uchun eng qulay 
vaqt bo'lgan bo'lardi.

Ishga ketayotib yoki mashina boshqarayotib
podkastlarni tinglay olasizmi?

Chet tilidagi nutqni eshita boshlash siz 
uchun foydali bo'ladi.

Rejalashtirmasdan ham qilsa bo'ladigan 
ko'plab mashg'ulotlar bor.

Masalan, podkastlarni siz ishga
ketayotib yoki uyingizni

tozalayotib tinglashingiz mumkin.

Til o'rganish rejasini tuzish muhimdir.

"Men har seshanba va payshanba 
o'rtog'im bilan

muloqot qilishni 20 daqiqa mashq qilamiz.

Nonushta payti YouTubeda videolarni 
tinglayman".

Agar siz tizimli yondashuvni qo'llasangiz,

vaqt yetishmovchiligini his qilmaysiz,

til o'rganish hayotingizni bir bo'lagiga 
aylanadi.

Va so'ngida siz bu tilni mukammal 
bilishni xoxlasangiz,

sizdan yanada sabr talab etiladi.

Ikki oy ichida tilni o'rganishning 
iloji yo'q,

lekin ikki oy ichida sezilarli progressga 
erishish mumkin.

Albatta har kuni oz-ozdan, jarayondan 
zavqlangan holda o'rgangan bo'lsangiz.

Va bizni shaxsiy rivojlanishimizdanda
ko'proq

motivatsiyani o'zi yo'q.

Men "Friends" serialida birinchi marta

nemis tilidagi hazilni tushungan lahzamni 
juda yaxshi eslayman.

Men juda baxtiyor va ilhomlangan edim.

Men shu kuni odatdagidan ikki seriya 
ko'proq ko'rdim,

va ko'rayotib

men sahnalarni yanada yaxshi tushunishni 
boshladim.

Mening kichkina g'alabam meni qadamma-
qadam yangi darajaga,

bu tilni qo'llay olishimga olib keldi.

Bu ajoyib hissoyot!

Menga bu his shunchalik yoqdiki,

men har ikki yilda yangi til o'rganaman.

Mana poliglotlarning asosiy siri.

Ma'lum bir vaqt oralig'ida tizimli 
qo'llasa bo'ladigan

samarali metodni topish va bu jarayondan 
zavqlanish.

Poliglotlar tillarni aynan shunday 
o'rganishadi, yillar emas, oylar davomida.

Hozir kimlardir o'ylashi mumkin:

"Bu albatta chiroyli eshitiladi, 
zavq olish...

Lekin asosiy sir poliglotlarning
bizlarga qaraganda

superqobiliyatliroq ekanliklaringizda 
emasmi?"

Benni va Lukas haqida men sizlarga 
aytmagan yana bir narsa bor.

Benni maktabda 11 yil irlandcha va 5 yil 
nemis tilini o'rgangan.

Maktabni tamomlagach, u bu tillarda umuman
gapira olmasdi.

21 yoshgacha u o'zida "til o'rganish 
geni" yo'q

va chet tillarida gapira olmayman deb 
hisoblardi.

Keyin u til o'rganishda o'zining yo'lini 
qidira boshladi,

turli xil tillarda gapiruvchi insonlar 
bilan muloqotga kirishishga intildi.

Va bugun Benni 10 xil tilda suhbat 
qura oladi.

Lukas maktabda ingliz tilini o'rganishga 
10 yil uringan.

U sinfdagi eng yomon o'quvchilardan 
biri bo'lgan.

Hatto do'stlari ustidan kulishgan

va hazil tariqasida unga rus tili
darsligini berishgan.

Ular u hech qachon bu yoki boshqa 
tilni o'zlashtirolmaydi deb o'ylashgan.

Shunda Lukas turli metodlarni 
tajriba qilib,

o'z usulini qidira boshlagan.

Masalan, Skype orqali notanish insonlar 
bilan muloqot.

Va oradan 10 yil o'tib

Lukas 11 ta tilda bemalol gaplasha oladi.

Bu mo'jizadek eshitiladimi?

Men har kuni bunday mo'jizalarni guvohi 
bo'laman.

Til o'rganish bo'yicha

ko'pchilikka mustaqil o'rganishida 
yordamlashaman,

har kun mo'jiza ko'raman.

Odamlar til o'rganishga 5 yil, 10 yoki 
hattoki, 20 yil harakat qilishadi,

va ular o'rganishni o'z qo'llariga 
olganlarida,

o'zlariga yoqadigan material va 
metodlarni qo'llay boshlaganlarida,

yoki o'z ta'limini kuzatib,

o'z rivojlanishiga baho berishni 
boshlaganlarida,

aynan shu vaqtdan boshlab, go'yoki

mo'jizadek ko'ringan til o'rganish 
layoqatini o'zida kuzatishni boshlashadi.

Shunday ekan, agarda siz ham til 
o'rganishga

harakat qilib, keyin bu juda qiyin 
yoki men

qobiliyatsizman deb tashlab qo'ygan 
bo'lsangiz,

yana bir bor urinib ko'ring.

Balki sizga tilni yaxshi o'zlashtirish 
uchun

qiziqarli metod yetishmayotgandir.

Balki sizga poliglot bo'lishingiz uchun 
bor-yo'g'i bitta metod yetishmayotgandir.

Rahmat.

(Qarsaklar)