Πες πως βοηθάς με τη διοργάνωση
του πάρτι ενός φίλου
και σου στέλνει μήνυμα:
«φέρε τον Μπομπ,
έναν ντι τζέϊ κι έναν κλόουν».
Εντυπωσιάζεσαι.
Δεν είχες ιδέα ότι ο Μπομπ
ήταν τόσο πολυτάλαντος.
Όταν όμως φτάνει η μέρα,
προκύπτει πως δεν είναι
και υποτίθεται πως έπρεπε
να φέρεις τρία διαφορετικά άτομα.
Καθώς κάθεσαι με τον Μπομπ
σε ένα ήσυχο πάρτι χωρίς κλόουν,
σκέφτεσαι πως θα μπορούσε
να είχε αποφευχθεί η σύγχυση
απλά χρησιμοποιώντας
άλλο ένα κόμμα μετά το ντι τζέι.
Αυτό το τελικό κόμμα σε μια λίστα,
αμέσως πριν τον κύριο σύνδεσμο,
όπως το «και», «ή», ή «ούτε»
ονομάζεται σειριακό κόμμα,
ή κόμμα της Οξφόρδης.
Εδώ και καιρό, τρελαίνει
τους γκουρού της γραμματικής
επειδή ακόμη και τα μεγαλύτερα
γλωσσολογικά ιδρύματα
δεν συμφωνούν
αν πρέπει να χρησιμοποιείται.
Ειρωνικά, το κόμμα της Οξφόρδης
είναι πιο κοινό στις ΗΠΑ,
όπου προτείνεται από
την Εταιρία Σύγχρονης Γλώσσας,
το Εγχειρίδιο Μορφοποίησης
του Σικάγο
και το Εθνικό Τυπογραφείο των ΗΠΑ,
αλλά όχι από τον Οδηγό Μορφοποίησης
του Ασοσιέτεντ Πρες.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο και
άλλα αγγλόφωνα κράτη,
οι περισσότεροι οδηγοί δεν στηρίζουν
τη χρήση του κόμματος,
με εξαίρεση τη συνωνυμία τους,
τις Εκδόσεις του Πανεπιστημίου
της Οξφόρδης.
Γιατί να μη χρησιμοποιείται
το σειριακό κόμμα;
Ένα απ' τα επιχειρήματα είναι
ότι ο σύνδεσμος συνήθως
είναι αρκετός
για να υποδηλώσει μια ξεχωριστή οντότητα.
Κι όπου δεν είναι,
όπως στην άστοχη λίστα προσκλήσεων,
η αλλαγή της σειράς των όρων
συνήθως αρκεί.
Οι δημοσιογράφοι επίσης
απεχθάνονται το κόμμα
επειδή απαιτεί πολύτιμο χώρο
και κάνει το κείμενο
να φαίνεται φορτωμένο.
Μερικές φορές, δημιουργεί ακόμη
και σύγχυση από μόνο του.
Για παράδειγμα,
αν ο φίλος σας είχε ζητήσει τον «Μπομπ,
έναν ντι τζέϊ κι ένα κουτάβι»,
πιθανόν να καταλαβαίνατε
ότι είναι τρία διαφορετικά όντα.
Τα κουτάβια είναι χαριτωμένα,
αλλά δεν γίνονται έξοχοι ντι τζέι.
Με το κόμμα,
ίσως σκεφτείτε
ότι ο Μπομπ είναι ο ντι τζέι,
και χρειάζεστε μόνον αυτόν και το κουτάβι.
Το επιχείρημα για το κόμμα της Οξφόρδης
έχει εγείρει τόσο δυνατά πάθη
με το πέρασμα του χρόνου
που επιτεύχθηκε κάποιο είδος ανακωχής.
Η κοινή λογική λέει ότι
η χρήση του είναι προαιρετική
κι εξαρτάται απ' το αν θα βοηθήσει
για την αποφυγή σύγχυσης.
Πρώτον,
υποτίθεται πως κρατάς ή αποφεύγεις
το κόμμα της Οξφόρδης
συστηματικά σε όλο
το κομμάτι του κειμένου.
Η χρήση του μόνο όπου είναι αναγκαίο
δεν είναι εναλλακτική.
Και η ίδια η ιδέα
ενός εναλλακτικού γραμματικού κανόνα
είναι λίγο παράξενη.
Φαντάσου να μην είχες χαλάσει
τα σχέδια του πάρτι
και να είχες διαβάσει την επομένη
«όλοι πέρασαν υπέροχα
-οι Νίντζα, οι πειρατές, οι Βίκινγκς,
οι νέοι και οι γέροι».
Αν το κόμμα Οξφόρδης
ήταν υποχρεωτικό,
θα παρατηρούσατε ότι έλειπε
και θα συμπεραίνατε ότι
μεγάλοι και μικροί
πρέπει να περιγράψουν τους απίθανους
προσκεκλημένους στη λίστα.
Αλλά ως έχουν τα πράγματα,
πάντα θ' αναρωτιέστε αν σημαίνει
ότι ένα μάτσο συνηθισμένων,
βαρετών παιδιών και μεγάλων
εμφανίστηκαν επίσης.
Τελικά, το σειριακό κόμμα
ίσως είναι χρήσιμο ή ενοχλητικό,
αλλά η άποψή σας
πάνω σ' αυτό,
όπως και για πολλές επιλογές,
πιθανόν έχει να κάνει
με ποιο στυλ μεγαλώσατε.
Οι καθηγητές σας το προτιμούσαν;
Πιθανόν ακόμη να το χρησιμοποιείτε.
Ο πρώτος εκδότης σας το μισούσε;
Πολύ πιθανόν κι εσείς το ίδιο.
Ίσως το πολύ κοσκίνισμα
για μια μουτζουρίτσα σε μια σελίδα
να είναι λίγο ανόητο.
Εξάλλου,
υπάρχουν τόσα πολλά μεγαλύτερα
προβλήματα για ν' ανησυχούμε.
Μερικές φορές όμως, τα μικρά πράγματα
κάνουν τη μεγάλη διαφορά.