WEBVTT

00:00:01.072 --> 00:00:02.313
Jedino Pfizer.

00:00:02.313 --> 00:00:06.070
Ako mi pokušaju dati Johnson & Johnson
reći ću im da mi daju COVID umjesto toga.

NOTE Paragraph

00:00:06.070 --> 00:00:09.454
Internet, čini se, kao da zna koje
su vakcine najbolje

00:00:09.454 --> 00:00:10.778
i najgore.

NOTE Paragraph

00:00:10.796 --> 00:00:11.798
Moderna?

00:00:11.818 --> 00:00:13.400
Više kao osrednja, prosječna.

00:00:13.420 --> 00:00:14.566
Mi ne radimo prosječno.

NOTE Paragraph

00:00:14.586 --> 00:00:16.318
Ljudi vole da upoređuju.

00:00:16.338 --> 00:00:19.469
Ne čudi što sto radimo
i sa COVID-19 vakcinama.

00:00:19.768 --> 00:00:23.206
Problem je što ne možemo
upoređivati vakcine tako lako.

00:00:23.286 --> 00:00:27.407
Radeći takve stvari, može čak bit i štetno
tokom pandemiju.

NOTE Paragraph

00:00:28.677 --> 00:00:30.444
Sklon smo gledati ove brojke -

00:00:30.464 --> 00:00:31.658
stope efikasnosti -

00:00:31.678 --> 00:00:34.919
jer one mjere kolike su šanse
da se zarazite COVIDom-19

00:00:34.939 --> 00:00:36.816
nakon što ste se vakcinisali.

NOTE Paragraph

00:00:37.983 --> 00:00:41.130
Problem je što te brojke 
nisu jednako napravljene.

00:00:41.150 --> 00:00:45.582
Umjesto toga, one označavaju kada
i gdje su rađena istraživanja efikasnosti

NOTE Paragraph

00:00:45.603 --> 00:00:46.656
Ja mislim

00:00:46.676 --> 00:00:49.386
da obična poređenja efikasnosti
vakcine, van konteksta,

00:00:49.406 --> 00:00:51.817
mogu dovesti do vrlo pogrešnih zaključaka

00:00:51.843 --> 00:00:56.817
Postoje ključne razlike u istraživanju
populacije, naprimjer,

00:00:56.817 --> 00:01:02.395
kao što su godine, spol, genetski faktor,
postojeći uvijeti.

NOTE Paragraph

00:01:02.875 --> 00:01:05.005
Pa kako funkcionišu 
ispitivanja efikasnosti?

00:01:05.025 --> 00:01:07.313
Ispitanicu su podijeljeni u dvije grupe.

00:01:07.333 --> 00:01:10.330
Jedna grupa dobije vakcinu
a druga dobije placebo.

00:01:10.810 --> 00:01:13.240
Onda nastavljaju sa životom, kao i inače.

00:01:13.761 --> 00:01:15.396
Nakon određenog vremena,

00:01:15.416 --> 00:01:18.651
istraživači broje koliko ih je 
dobilo COVID-19.

00:01:19.123 --> 00:01:22.787
Ako su svi zaraženi došli iz 
placebo grupe,

00:01:22.807 --> 00:01:24.932
a ni jedan iz vakcinisane grupe,

00:01:24.952 --> 00:01:27.505
onda bi vakcina bila 100% efikasna.

00:01:28.267 --> 00:01:32.090
A ako bi se isti broj ljudi, u obje grupe,
razbolio

00:01:32.110 --> 00:01:34.319
efikasnost vakcine bi bila nula

00:01:34.339 --> 00:01:38.031
jer se rizik od zaraze nije 
promijenio sa vakcinom.

00:01:38.907 --> 00:01:42.646
Ali šansa da se učesnici razbole
tokom ispitivanja

00:01:42.666 --> 00:01:45.854
odgovara sveukupnoj stopi zaraze
u njihovom okruženju.

NOTE Paragraph

00:01:46.076 --> 00:01:51.289
Također, postoje razlike u smislu 
postojana ili odsutnosti sojeva virusa

00:01:51.601 --> 00:01:56.542
koji se neutraliziraju, manje ili više,
efikasnošću antitijela u organizmu

00:01:56.562 --> 00:02:01.271
koji su stimulirani vrstom proteina
iz izvornog SARS‑CoV‑2 virus

00:02:01.271 --> 00:02:04.433
i to je onaj koji se nalazi
u trenutnim vakcinama.

NOTE Paragraph

00:02:04.768 --> 00:02:08.514
Pa dok mislimo da znamo
koja vakcina je najbolja,

00:02:08.534 --> 00:02:12.905
na naše mišljenje su uticali
okolni faktori.

NOTE Paragraph

00:02:13.489 --> 00:02:15.138
Pogledajmo primjer,

00:02:15.468 --> 00:02:19.078
Moderna i Pfizer su izvodili 
ispitivanja uglavnom u SAD-u

00:02:19.098 --> 00:02:22.395
i prije nego su se pojavili
zarazniji sojevi virusa,

00:02:22.415 --> 00:02:25.133
kao što su oni
iz Engleske ili Južne Afrike.

00:02:27.338 --> 00:02:30.927
Sa druge strane, klinička ispitivanja 
AstraZeneca-e ili Johnson & Johnson-a

00:02:30.927 --> 00:02:32.615
su ili rađena kasnije

00:02:32.635 --> 00:02:33.645
ili u zemljama

00:02:33.665 --> 00:02:37.917
gdje se pojavilo više sojeva
koji su postali dominantnije infekcije.

NOTE Paragraph

00:02:40.159 --> 00:02:43.231
Stoga, stopa efikasnosti
nikada neće biti u potpunosti ista

00:02:43.251 --> 00:02:44.946
u okruženju stvarnog svijeta,

00:02:44.966 --> 00:02:46.680
i one mogu vremenom da se mijenjaju

NOTE Paragraph

00:02:46.700 --> 00:02:49.676
Naprimjer, nedavno smo imali
izvještaj iz Katra

00:02:49.695 --> 00:02:53.594
gdje je 50% i 45% infekcija

00:02:53.614 --> 00:02:57.444
uzrokovano sojem 
iz Južne Afrike i Engleske.

00:02:57.603 --> 00:03:03.116
Istraživanje je pokazalo da efikasnost
BioNTech/Pfizer vakcine

00:03:03.136 --> 00:03:10.432
spada na 89% i da je 75% inefekcije 
uzrokovano engleskim i južnoafričkim sojem

NOTE Paragraph

00:03:10.456 --> 00:03:14.905
Ali možda je, sve vrijeme, bilo previše 
fiksacija o efikasnosti.

NOTE Paragraph

00:03:14.905 --> 00:03:19.025
Efikasnost je obično mjera
za najbolji mogući ishod:

00:03:19.045 --> 00:03:20.349
bez ikakvih simptoma

00:03:21.118 --> 00:03:22.461
Umjesto toga, pogledajmo

00:03:22.481 --> 00:03:26.602
kako vakcine spriječavaju
hospitalizaciju i smrt od COVIDa-19

00:03:26.622 --> 00:03:30.254
jer sve ove vakcine to rade
jednako dobro.

NOTE Paragraph

00:03:33.384 --> 00:03:37.594
Sada, postoji još jedan aspekt
koji utiče na to kako ocjenjujemo vakcine:

00:03:38.069 --> 00:03:39.073
nuspojave.

NOTE Paragraph

00:03:39.211 --> 00:03:42.040
Izvještaji o rijetkim krvnim 
ugrušcima punili su naslovnice

00:03:42.060 --> 00:03:43.536
i ljudi su se zabrinuli.

00:03:43.556 --> 00:03:46.138
EU je odlučila da ne obnavlja ugovore sa


00:03:46.158 --> 00:03:48.567
AstraZeneca-om and Johnson & Johnson-om

00:03:48.587 --> 00:03:52.609
Sve ovo može stvoriti utisak da su
neke vakcine lošije od drugih.

NOTE Paragraph

00:03:53.684 --> 00:03:55.704
Ali opet, nije tako jednostavno

00:03:55.724 --> 00:03:59.046
jer svačiji, individualni rizik 
od zaraze

00:03:59.066 --> 00:04:03.193
utiče na procjenu 
koliko je svaka vakcina korisna.

NOTE Paragraph

00:04:04.162 --> 00:04:06.908
Uzmimo za primjer 
AstraZeneca vakcinu

00:04:06.926 --> 00:04:11.391
i pretpostavimo da je umjerena stopa 
infekcije 55 slučajeva na stotinu hiljada

00:04:11.701 --> 00:04:15.135
Od 100,000 ljudi, ispod 29 godina

00:04:15.155 --> 00:04:19.568
oko dvoje će razviti rijetke krve ugruške
nakon AstraZeneca vakcine

00:04:19.588 --> 00:04:23.686
ali ni jedno neće trebati intenzivnu 
njegu sa COVID-19 infekcijom

00:04:24.007 --> 00:04:25.729
Neko preko 60 godina

00:04:25.749 --> 00:04:29.312
ima veću šansu da završi 
na intenzivnoj njezi sa COVIDom-19

00:04:29.332 --> 00:04:31.622
i manju šansu da razvije 
rijetke krvne ugruške.

NOTE Paragraph

00:04:31.642 --> 00:04:34.688
Zbog toga neke vlade preporučuju
AstraZeneca vakcine

00:04:34.708 --> 00:04:36.795
samo za ljude koji imaju preko 60 godina.

00:04:36.966 --> 00:04:40.383
Ali ova procjena se mijenja
ako je stopa zaraze veća.

NOTE Paragraph

00:04:41.064 --> 00:04:44.719
Pogledajmo neke proračune,
ali sa većom stopom zaraze

00:04:44.839 --> 00:04:47.688
Ovdje, 401 slučaj na stotinu hiljada.

00:04:47.688 --> 00:04:51.910
Sada svako ima veću vjerovatnoću
da završi na intenzivnoj sa COVIDom-19

00:04:51.930 --> 00:04:54.849
nego da razvije krvni ugrušak
nakon vakcine.

00:04:55.317 --> 00:04:58.980
U ovom scenariju, koristi 
vakcinacije AstraZeneca-om

00:04:59.000 --> 00:05:02.794
nadmašuju rizik od rijetkih krvnih 
ugrušaka u svim starosnim skupinama.

NOTE Paragraph

00:05:06.972 --> 00:05:07.979
I, naravno

00:05:07.999 --> 00:05:13.345
radi preventivne intervencije kod 
zdravih pojedinaca, kao što su vakcine,

00:05:13.345 --> 00:05:14.354
presudno je

00:05:14.374 --> 00:05:15.900
da je odnos rizika i koisti

00:05:15.920 --> 00:05:20.452
prihvatljiv za različito stanovništvo,
grupe ili čak pojedince.

NOTE Paragraph

00:05:20.472 --> 00:05:22.570
Da li su onda neke vakcine
lošije od drugih?

00:05:22.594 --> 00:05:24.668
Ako samo gledamo nuspojave,

00:05:24.686 --> 00:05:26.692
neke rade malo bolje,

00:05:26.712 --> 00:05:28.627
barem iz onoga što znamo do sada.

00:05:29.144 --> 00:05:31.000
Ali to je samo jedan vid

00:05:31.022 --> 00:05:33.096
i ne bi trebao biti jedini 
koji razmatramo

NOTE Paragraph

00:05:33.578 --> 00:05:35.050
Mislim da je ključni problem

00:05:35.070 --> 00:05:38.135
to što su najbolje vakcine ili
vakcinacijski program

00:05:38.155 --> 00:05:40.838
onaj koji nam omogućuje 
da spriječavamo bolest i smrt.

00:05:41.839 --> 00:05:46.086
I naravno, da smanjuje direktne 
ili indirektne posljedice -

00:05:46.106 --> 00:05:47.366
negative posljedice -

00:05:47.386 --> 00:05:48.644
na teška oštećenja.

NOTE Paragraph

00:05:48.713 --> 00:05:52.133
Bilo koja vakcina koja je odobrena
za hitnu upotreu od strane SZO

00:05:52.153 --> 00:05:55.014
štiti od ozbiljnih slučajeva COVIDa-19

00:05:55.034 --> 00:05:57.393
Spriječavaju smrt 
i pomažu da se pandemija završi

NOTE Paragraph

00:05:58.534 --> 00:06:00.512
Dokle god vakcina ima nedovoljno,

00:06:00.687 --> 00:06:04.428
postoji dobar argument da uzmemo
onu koja nam je trenutno dostupna

00:06:04.448 --> 00:06:07.685
jer ako insistiramo da dobijemo
posebnu vakcinu

00:06:07.705 --> 00:06:09.844
možemo prologirati čitavu ovu pandemiju,

00:06:10.262 --> 00:06:12.487
a to može koštati života.