1
00:00:01,072 --> 00:00:02,313
Jedino Pfizer.

2
00:00:02,313 --> 00:00:06,070
Ako mi pokušaju dati Johnson & Johnson
reći ću im da mi daju COVID umjesto toga.

3
00:00:06,070 --> 00:00:09,454
Internet, čini se, kao da zna koje
su vakcine najbolje

4
00:00:09,454 --> 00:00:10,778
i najgore.

5
00:00:10,796 --> 00:00:11,798
Moderna?

6
00:00:11,818 --> 00:00:13,400
Više kao osrednja, prosječna.

7
00:00:13,420 --> 00:00:14,566
Mi ne radimo prosječno.

8
00:00:14,586 --> 00:00:16,318
Ljudi vole da upoređuju.

9
00:00:16,338 --> 00:00:19,469
Ne čudi što sto radimo
i sa COVID-19 vakcinama.

10
00:00:19,768 --> 00:00:23,206
Problem je što ne možemo
upoređivati vakcine tako lako.

11
00:00:23,286 --> 00:00:27,407
Radeći takve stvari, može čak bit i štetno
tokom pandemiju.

12
00:00:28,677 --> 00:00:30,444
Sklon smo gledati ove brojke -

13
00:00:30,464 --> 00:00:31,658
stope efikasnosti -

14
00:00:31,678 --> 00:00:34,919
jer one mjere kolike su šanse
da se zarazite COVIDom-19

15
00:00:34,939 --> 00:00:36,816
nakon što ste se vakcinisali.

16
00:00:37,983 --> 00:00:41,130
Problem je što te brojke 
nisu jednako napravljene.

17
00:00:41,150 --> 00:00:45,582
Umjesto toga, one označavaju kada
i gdje su rađena istraživanja efikasnosti

18
00:00:45,603 --> 00:00:46,656
Ja mislim

19
00:00:46,676 --> 00:00:49,386
da obična poređenja efikasnosti
vakcine, van konteksta,

20
00:00:49,406 --> 00:00:51,817
mogu dovesti do vrlo pogrešnih zaključaka

21
00:00:51,843 --> 00:00:56,817
Postoje ključne razlike u istraživanju
populacije, naprimjer,

22
00:00:56,817 --> 00:01:02,395
kao što su godine, spol, genetski faktor,
postojeći uvijeti.

23
00:01:02,875 --> 00:01:05,005
Pa kako funkcionišu 
ispitivanja efikasnosti?

24
00:01:05,025 --> 00:01:07,313
Ispitanicu su podijeljeni u dvije grupe.

25
00:01:07,333 --> 00:01:10,330
Jedna grupa dobije vakcinu
a druga dobije placebo.

26
00:01:10,810 --> 00:01:13,240
Onda nastavljaju sa životom, kao i inače.

27
00:01:13,761 --> 00:01:15,396
Nakon određenog vremena,

28
00:01:15,416 --> 00:01:18,651
istraživači broje koliko ih je 
dobilo COVID-19.

29
00:01:19,123 --> 00:01:22,787
Ako su svi zaraženi došli iz 
placebo grupe,

30
00:01:22,807 --> 00:01:24,932
a ni jedan iz vakcinisane grupe,

31
00:01:24,952 --> 00:01:27,505
onda bi vakcina bila 100% efikasna.

32
00:01:28,267 --> 00:01:32,090
A ako bi se isti broj ljudi, u obje grupe,
razbolio

33
00:01:32,110 --> 00:01:34,319
efikasnost vakcine bi bila nula

34
00:01:34,339 --> 00:01:38,031
jer se rizik od zaraze nije 
promijenio sa vakcinom.

35
00:01:38,907 --> 00:01:42,646
Ali šansa da se učesnici razbole
tokom ispitivanja

36
00:01:42,666 --> 00:01:45,854
odgovara sveukupnoj stopi zaraze
u njihovom okruženju.

37
00:01:46,076 --> 00:01:51,289
Također, postoje razlike u smislu 
postojana ili odsutnosti sojeva virusa

38
00:01:51,601 --> 00:01:56,542
koji se neutraliziraju, manje ili više,
efikasnošću antitijela u organizmu

39
00:01:56,562 --> 00:02:01,271
koji su stimulirani vrstom proteina
iz izvornog SARS‑CoV‑2 virus

40
00:02:01,271 --> 00:02:04,433
i to je onaj koji se nalazi
u trenutnim vakcinama.

41
00:02:04,768 --> 00:02:08,514
Pa dok mislimo da znamo
koja vakcina je najbolja,

42
00:02:08,534 --> 00:02:12,905
na naše mišljenje su uticali
okolni faktori.

43
00:02:13,489 --> 00:02:15,138
Pogledajmo primjer,

44
00:02:15,468 --> 00:02:19,078
Moderna i Pfizer su izvodili 
ispitivanja uglavnom u SAD-u

45
00:02:19,098 --> 00:02:22,395
i prije nego su se pojavili
zarazniji sojevi virusa,

46
00:02:22,415 --> 00:02:25,133
kao što su oni
iz Engleske ili Južne Afrike.

47
00:02:27,338 --> 00:02:30,927
Sa druge strane, klinička ispitivanja 
AstraZeneca-e ili Johnson & Johnson-a

48
00:02:30,927 --> 00:02:32,615
su ili rađena kasnije

49
00:02:32,635 --> 00:02:33,645
ili u zemljama

50
00:02:33,665 --> 00:02:37,917
gdje se pojavilo više sojeva
koji su postali dominantnije infekcije.

51
00:02:40,159 --> 00:02:43,231
Stoga, stopa efikasnosti
nikada neće biti u potpunosti ista

52
00:02:43,251 --> 00:02:44,946
u okruženju stvarnog svijeta,

53
00:02:44,966 --> 00:02:46,680
i one mogu vremenom da se mijenjaju

54
00:02:46,700 --> 00:02:49,676
Naprimjer, nedavno smo imali
izvještaj iz Katra

55
00:02:49,695 --> 00:02:53,594
gdje je 50% i 45% infekcija

56
00:02:53,614 --> 00:02:57,444
uzrokovano sojem 
iz Južne Afrike i Engleske.

57
00:02:57,603 --> 00:03:03,116
Istraživanje je pokazalo da efikasnost
BioNTech/Pfizer vakcine

58
00:03:03,136 --> 00:03:10,432
spada na 89% i da je 75% inefekcije 
uzrokovano engleskim i južnoafričkim sojem

59
00:03:10,456 --> 00:03:14,905
Ali možda je, sve vrijeme, bilo previše 
fiksacija o efikasnosti.

60
00:03:14,905 --> 00:03:19,025
Efikasnost je obično mjera
za najbolji mogući ishod:

61
00:03:19,045 --> 00:03:20,349
bez ikakvih simptoma

62
00:03:21,118 --> 00:03:22,461
Umjesto toga, pogledajmo

63
00:03:22,481 --> 00:03:26,602
kako vakcine spriječavaju
hospitalizaciju i smrt od COVIDa-19

64
00:03:26,622 --> 00:03:30,254
jer sve ove vakcine to rade
jednako dobro.

65
00:03:33,384 --> 00:03:37,594
Sada, postoji još jedan aspekt
koji utiče na to kako ocjenjujemo vakcine:

66
00:03:38,069 --> 00:03:39,073
nuspojave.

67
00:03:39,211 --> 00:03:42,040
Izvještaji o rijetkim krvnim 
ugrušcima punili su naslovnice

68
00:03:42,060 --> 00:03:43,536
i ljudi su se zabrinuli.

69
00:03:43,556 --> 00:03:46,138
EU je odlučila da ne obnavlja ugovore sa


70
00:03:46,158 --> 00:03:48,567
AstraZeneca-om and Johnson & Johnson-om

71
00:03:48,587 --> 00:03:52,609
Sve ovo može stvoriti utisak da su
neke vakcine lošije od drugih.

72
00:03:53,684 --> 00:03:55,704
Ali opet, nije tako jednostavno

73
00:03:55,724 --> 00:03:59,046
jer svačiji, individualni rizik 
od zaraze

74
00:03:59,066 --> 00:04:03,193
utiče na procjenu 
koliko je svaka vakcina korisna.

75
00:04:04,162 --> 00:04:06,908
Uzmimo za primjer 
AstraZeneca vakcinu

76
00:04:06,926 --> 00:04:11,391
i pretpostavimo da je umjerena stopa 
infekcije 55 slučajeva na stotinu hiljada

77
00:04:11,701 --> 00:04:15,135
Od 100,000 ljudi, ispod 29 godina

78
00:04:15,155 --> 00:04:19,568
oko dvoje će razviti rijetke krve ugruške
nakon AstraZeneca vakcine

79
00:04:19,588 --> 00:04:23,686
ali ni jedno neće trebati intenzivnu 
njegu sa COVID-19 infekcijom

80
00:04:24,007 --> 00:04:25,729
Neko preko 60 godina

81
00:04:25,749 --> 00:04:29,312
ima veću šansu da završi 
na intenzivnoj njezi sa COVIDom-19

82
00:04:29,332 --> 00:04:31,622
i manju šansu da razvije 
rijetke krvne ugruške.

83
00:04:31,642 --> 00:04:34,688
Zbog toga neke vlade preporučuju
AstraZeneca vakcine

84
00:04:34,708 --> 00:04:36,795
samo za ljude koji imaju preko 60 godina.

85
00:04:36,966 --> 00:04:40,383
Ali ova procjena se mijenja
ako je stopa zaraze veća.

86
00:04:41,064 --> 00:04:44,719
Pogledajmo neke proračune,
ali sa većom stopom zaraze

87
00:04:44,839 --> 00:04:47,688
Ovdje, 401 slučaj na stotinu hiljada.

88
00:04:47,688 --> 00:04:51,910
Sada svako ima veću vjerovatnoću
da završi na intenzivnoj sa COVIDom-19

89
00:04:51,930 --> 00:04:54,849
nego da razvije krvni ugrušak
nakon vakcine.

90
00:04:55,317 --> 00:04:58,980
U ovom scenariju, koristi 
vakcinacije AstraZeneca-om

91
00:04:59,000 --> 00:05:02,794
nadmašuju rizik od rijetkih krvnih 
ugrušaka u svim starosnim skupinama.

92
00:05:06,972 --> 00:05:07,979
I, naravno

93
00:05:07,999 --> 00:05:13,345
radi preventivne intervencije kod 
zdravih pojedinaca, kao što su vakcine,

94
00:05:13,345 --> 00:05:14,354
presudno je

95
00:05:14,374 --> 00:05:15,900
da je odnos rizika i koisti

96
00:05:15,920 --> 00:05:20,452
prihvatljiv za različito stanovništvo,
grupe ili čak pojedince.

97
00:05:20,472 --> 00:05:22,570
Da li su onda neke vakcine
lošije od drugih?

98
00:05:22,594 --> 00:05:24,668
Ako samo gledamo nuspojave,

99
00:05:24,686 --> 00:05:26,692
neke rade malo bolje,

100
00:05:26,712 --> 00:05:28,627
barem iz onoga što znamo do sada.

101
00:05:29,144 --> 00:05:31,000
Ali to je samo jedan vid

102
00:05:31,022 --> 00:05:33,096
i ne bi trebao biti jedini 
koji razmatramo

103
00:05:33,578 --> 00:05:35,050
Mislim da je ključni problem

104
00:05:35,070 --> 00:05:38,135
to što su najbolje vakcine ili
vakcinacijski program

105
00:05:38,155 --> 00:05:40,838
onaj koji nam omogućuje 
da spriječavamo bolest i smrt.

106
00:05:41,839 --> 00:05:46,086
I naravno, da smanjuje direktne 
ili indirektne posljedice -

107
00:05:46,106 --> 00:05:47,366
negative posljedice -

108
00:05:47,386 --> 00:05:48,644
na teška oštećenja.

109
00:05:48,713 --> 00:05:52,133
Bilo koja vakcina koja je odobrena
za hitnu upotreu od strane SZO

110
00:05:52,153 --> 00:05:55,014
štiti od ozbiljnih slučajeva COVIDa-19

111
00:05:55,034 --> 00:05:57,393
Spriječavaju smrt 
i pomažu da se pandemija završi

112
00:05:58,534 --> 00:06:00,512
Dokle god vakcina ima nedovoljno,

113
00:06:00,687 --> 00:06:04,428
postoji dobar argument da uzmemo
onu koja nam je trenutno dostupna

114
00:06:04,448 --> 00:06:07,685
jer ako insistiramo da dobijemo
posebnu vakcinu

115
00:06:07,705 --> 00:06:09,844
možemo prologirati čitavu ovu pandemiju,

116
00:06:10,262 --> 00:06:12,487
a to može koštati života.