WEBVTT

00:00:15.584 --> 00:00:17.074
Bức họa "Người Vitruvius,"

00:00:17.074 --> 00:00:18.326
phác thảo của Leonardo,

00:00:18.326 --> 00:00:20.037
đã trở thành một biểu tượng

00:00:20.037 --> 00:00:21.649
tiêu biểu cho thời Phục Hưng.

00:00:21.649 --> 00:00:22.743
Nhưng tại sao?

00:00:22.743 --> 00:00:24.680
Chỉ là bản phác thảo đơn giản thôi mà?

00:00:24.680 --> 00:00:26.003
Không đúng!

00:00:26.003 --> 00:00:27.397
Hãy trả lời câu hỏi này

00:00:27.397 --> 00:00:28.634
từ khía cạnh toán học.

00:00:28.634 --> 00:00:30.720
Ta đều biết cách tính diện tích hình tròn.

00:00:30.720 --> 00:00:32.099
Lấy số pi

00:00:32.099 --> 00:00:34.347
nhân với bình phương bán kính.

00:00:34.347 --> 00:00:36.565
Ta cũng biết tìm diện tích hình vuông:

00:00:36.565 --> 00:00:39.364
Bằng cách nhân hai cạnh với nhau.

00:00:39.364 --> 00:00:41.408
Nhưng làm sao để lấy diện tích hình tròn

00:00:41.408 --> 00:00:43.799
và tạo ra hình vuông 
có diện tích tương ứng?

00:00:43.799 --> 00:00:45.739
Đây là bài toán "Biến tròn thành vuông"

00:00:45.739 --> 00:00:48.047
được đặt ra lần đầu tiên từ thời cổ đại.

00:00:48.047 --> 00:00:49.658
Và như nhiều ý tưởng cổ đại khác

00:00:49.658 --> 00:00:51.894
nó đã được hồi sinh trong thời Phục Hưng.

00:00:51.894 --> 00:00:53.078
Hóa ra,

00:00:53.078 --> 00:00:54.466
vấn đề này không có đáp án

00:00:54.466 --> 00:00:56.090
vì bản chất của số pi,

00:00:56.090 --> 00:00:57.912
nhưng đó lại là một câu chuyện khác.

00:00:57.912 --> 00:00:58.626
Bức vẽ này,

00:00:58.626 --> 00:00:59.880
ảnh hưởng bởi ghi chép của

00:00:59.880 --> 00:01:01.905
kiến trúc sư người La Mã, Vitruvius,

00:01:01.905 --> 00:01:03.510
đặt một người đàn ông ở trung tâm

00:01:03.510 --> 00:01:05.507
của một hình tròn và một hình vuông.

00:01:05.507 --> 00:01:06.842
Vitruvius cho rằng rốn

00:01:06.842 --> 00:01:08.103
là trung tâm cơ thể người

00:01:08.103 --> 00:01:09.629
và nếu ta dùng một cái com-pa

00:01:09.629 --> 00:01:11.375
và đặt đầu kim ở phần rốn,

00:01:11.375 --> 00:01:14.015
thì sẽ vẽ được một vòng tròn 
hoàn hảo quanh thân người.

00:01:14.015 --> 00:01:16.004
Ngoài ra, Vitruvius còn nhận ra rằng

00:01:16.004 --> 00:01:17.106
sải tay và chiều cao

00:01:17.106 --> 00:01:19.692
của một người có độ lớn gần bằng nhau,

00:01:19.692 --> 00:01:22.857
cho nên một người cũng có thể
nằm vừa vặn trong một hình vuông.

00:01:22.857 --> 00:01:24.231
Leonardo đã dùng ý tưởng đó

00:01:24.231 --> 00:01:27.027
để giải quyết một cách ẩn dụ
việc "Biến tròn thành vuông",

00:01:27.027 --> 00:01:29.735
sử dụng con người 
như đơn vị đo cho cả hai hình.

00:01:29.735 --> 00:01:32.611
Tuy nhiên, Leonardo không 
chỉ nghĩ về Vitruvius.

00:01:32.611 --> 00:01:33.815
Có 1 hệ tư tưởng mới

00:01:33.815 --> 00:01:34.913
tại Ý lúc bấy giờ

00:01:34.913 --> 00:01:36.321
gọi là Chủ nghĩa Tân Platon.

00:01:36.321 --> 00:01:37.741
Phong trào dùng khái niệm cũ

00:01:37.741 --> 00:01:40.445
mà Platon và Aristotle đã phát triển 
từ thế kỷ IV,

00:01:40.445 --> 00:01:42.278
gọi là Sợi xích của Sự tồn tại.

00:01:42.278 --> 00:01:44.447
Với niềm tin rằng vũ trụ có cấp bậc

00:01:44.447 --> 00:01:45.614
giống như một sợi xích,

00:01:45.614 --> 00:01:47.779
sợi xích đó bắt đầu ở
vị trí cao nhất là Chúa,

00:01:47.779 --> 00:01:49.736
sau đó đi xuống là các thiên thần,

00:01:49.736 --> 00:01:50.313
các hành tinh,

00:01:50.313 --> 00:01:50.902
các vì sao,

00:01:50.902 --> 00:01:51.982
và mọi sinh vật sống

00:01:51.982 --> 00:01:54.066
cuối cùng kết thúc với bọn quỷ dữ.

00:01:54.066 --> 00:01:55.813
Ban đầu, phong trào này cho rằng

00:01:55.813 --> 00:01:58.015
vị trí của con người trong sợi xích

00:01:58.015 --> 00:01:59.527
nằm chính xác ở trung tâm.

00:01:59.527 --> 00:02:01.226
Vì thân xác con người sẽ chết đi

00:02:01.226 --> 00:02:03.158
nhưng linh hồn thì bất tử,

00:02:03.158 --> 00:02:05.308
nên loài người chia vũ trụ làm đôi.

00:02:05.308 --> 00:02:07.067
Tuy nhiên, trong khoảng thời gian

00:02:07.067 --> 00:02:08.686
Leonardo vẽ "Người Vitruvius",

00:02:08.686 --> 00:02:10.871
Pico della Mirandola,
người theo Tân Platon,

00:02:10.871 --> 00:02:12.236
lại có ý tưởng khác.

00:02:12.236 --> 00:02:13.814
Ông tách loài người khỏi sợi xích

00:02:13.814 --> 00:02:15.779
tuyên bố con người có khả năng đặc biệt

00:02:15.779 --> 00:02:17.645
để lựa chọn bất kỳ vị trí nào họ muốn.

00:02:17.645 --> 00:02:19.228
Pico khẳng định Chúa muốn có

00:02:19.228 --> 00:02:20.700
1 giống loài có thể hiểu được

00:02:20.700 --> 00:02:23.569
vẻ đẹp và sự phức tạp của vũ trụ 
mà Ngài tạo ra.

00:02:23.569 --> 00:02:25.488
Đó là nguyên nhân loài người ra đời,

00:02:25.488 --> 00:02:27.236
và Ngài đặt họ ở trung tâm vũ trụ,

00:02:27.236 --> 00:02:30.042
với khả năng trở thành bất kỳ ai họ muốn.

00:02:30.042 --> 00:02:32.141
Theo Pico, dọc theo sợi xích,

00:02:32.141 --> 00:02:34.702
loài người có thể đi xuống và cư xử 
như một con thú,

00:02:34.702 --> 00:02:36.923
hoặc đi lên và cư xử như một vị thần,

00:02:36.923 --> 00:02:38.228
tùy chúng ta lựa chọn.

00:02:38.228 --> 00:02:39.481
Khi xem xét bức phác họa,

00:02:39.481 --> 00:02:41.591
dù có thay đổi vị trí của người đàn ông,

00:02:41.591 --> 00:02:43.147
anh ta vẫn nằm trong diện tích

00:02:43.147 --> 00:02:45.010
cùa một hình tròn và một hình vuông.

00:02:45.010 --> 00:02:47.313
Nếu mô tả vũ trụ bằng hình học,

00:02:47.313 --> 00:02:48.680
có lẽ, bản phác họa muốn nói

00:02:48.680 --> 00:02:50.517
chúng ta có thể tồn tại ở bất cứ đâu.

00:02:50.517 --> 00:02:52.058
Con người có thể tồn tại mọi nơi

00:02:52.058 --> 00:02:53.353
cả mặt hình học

00:02:53.353 --> 00:02:55.272
lẫn mặt triết lý.

00:02:55.272 --> 00:02:56.352
Chỉ một bản phác họa,

00:02:56.352 --> 00:02:57.642
Leonardo đã kết hợp

00:02:57.642 --> 00:02:58.448
toán học,

00:02:58.448 --> 00:02:59.130
tôn giáo,

00:02:59.130 --> 00:02:59.944
triết học,

00:02:59.944 --> 00:03:00.804
kiến trúc,

00:03:00.804 --> 00:03:02.527
và nghệ thuật đương thời.

00:03:02.527 --> 00:03:03.729
Chính vì vậy nó trở thành

00:03:03.729 --> 00:03:05.741
biểu tượng của cả một thời đại.