1
00:00:15,584 --> 00:00:17,074
Ova slika "Vitruvijanskog čoveka"

2
00:00:17,074 --> 00:00:18,326
uzeta iz Leonardovih skica

3
00:00:18,326 --> 00:00:20,037
postala je jedan od
najprepoznatljivijih

4
00:00:20,037 --> 00:00:21,649
simbola renesanse.

5
00:00:21,649 --> 00:00:22,743
Ali zašto?

6
00:00:22,743 --> 00:00:24,680
To je običan crtež perom i mastilom
na papiru, jel' tako?

7
00:00:24,680 --> 00:00:26,003
Nije!

8
00:00:26,003 --> 00:00:27,397
Da počnemo odgovor
na ovo pitanje

9
00:00:27,397 --> 00:00:28,634
matematičkim problemom.

10
00:00:28,634 --> 00:00:30,720
Znam kako da izračunam
površinu kruga.

11
00:00:30,720 --> 00:00:32,098
Uzmem vrednost broja "pi"

12
00:00:32,098 --> 00:00:34,347
i pomnožim ga sa
poluprečnikom na kvadrat.

13
00:00:34,347 --> 00:00:36,565
Takođe znam kako da izračunam
površinu kvadrata.

14
00:00:36,565 --> 00:00:39,364
Pomnožim njegovu stranicu
sa samom sobom.

15
00:00:39,364 --> 00:00:41,408
Ali kako da uzmem
površinu kruga

16
00:00:41,408 --> 00:00:43,799
i napravim kvadrat
sa istom površinom?

17
00:00:43,799 --> 00:00:45,739
Ovo je problem koji se često zove
"kvadratura kruga"

18
00:00:45,739 --> 00:00:48,047
i koji je postavljen
još u antičko doba.

19
00:00:48,047 --> 00:00:49,658
I kao i mnogim idejama
iz antičkog doba,

20
00:00:49,658 --> 00:00:51,894
i ovoj je dat novi život
tokom renesanse.

21
00:00:51,894 --> 00:00:53,078
Kako se ispostavilo

22
00:00:53,078 --> 00:00:54,466
ovaj problem je nemoguće rešiti

23
00:00:54,466 --> 00:00:56,090
zbog prirode broja "pi",

24
00:00:56,090 --> 00:00:57,912
ali to je druga priča.

25
00:00:57,912 --> 00:00:58,626
Leonardov crtež,

26
00:00:58,626 --> 00:00:59,880
na koji su uticali spisi

27
00:00:59,880 --> 00:01:01,905
rimskog arhitekte Vitruvija,

28
00:01:01,905 --> 00:01:03,510
postavlja čoveka tačno u centar

29
00:01:03,510 --> 00:01:05,507
kruga i kvadrata.

30
00:01:05,507 --> 00:01:06,842
Vitruvije je tvrdio da je pupak

31
00:01:06,842 --> 00:01:08,103
centar ljudskog tela

32
00:01:08,103 --> 00:01:09,629
i ako uzmete šestar

33
00:01:09,629 --> 00:01:11,375
i stavite jedan njegov kraj
na pupak,

34
00:01:11,375 --> 00:01:14,015
možete opisati
savršen krug oko tela.

35
00:01:14,015 --> 00:01:16,004
Pored toga,
Vitruvije je prepoznao

36
00:01:16,004 --> 00:01:17,106
da se raspon ruku i visina

37
00:01:17,106 --> 00:01:19,692
skoro savršeno poklapaju
kod čoveka

38
00:01:19,692 --> 00:01:22,857
i prema tome se telo može
savršeno staviti i u kvadrat.

39
00:01:22,857 --> 00:01:24,231
Leonardo je iskoristio
Vitruvijeve ideje

40
00:01:24,231 --> 00:01:27,027
da reši problem kvadrature kruga
metaforično

41
00:01:27,027 --> 00:01:29,735
koristeći muškarca
kao površinu za oba oblika.

42
00:01:29,735 --> 00:01:32,611
Leonardo nije samo mislio
o Vitruviju.

43
00:01:32,611 --> 00:01:33,815
Bio je čitav intelektualni pokret

44
00:01:33,815 --> 00:01:34,913
u Italiji u to doba

45
00:01:34,913 --> 00:01:36,321
pod nazivom neoplatonizam.

46
00:01:36,321 --> 00:01:37,741
Ovaj pokret je uzeo stari koncept

47
00:01:37,741 --> 00:01:40,445
iz 4. veka, koji su razvili
Platon i Aristotel,

48
00:01:40,445 --> 00:01:42,278
zvani "veliki lanac života".

49
00:01:42,278 --> 00:01:44,447
Ovo verovanje zastupa tvrdnju
da je univerzum hijerarhija

50
00:01:44,447 --> 00:01:45,614
koja podseća na lanac

51
00:01:45,614 --> 00:01:47,779
koji počinje na vrhu
sa Bogom

52
00:01:47,779 --> 00:01:49,736
i onda se spušta nadole
preko anđela

53
00:01:49,736 --> 00:01:50,313
planeta,

54
00:01:50,313 --> 00:01:50,902
zvezda

55
00:01:50,902 --> 00:01:51,982
i svih oblika života

56
00:01:51,982 --> 00:01:54,066
pre nego što se završi
sa demonima i đavolima.

57
00:01:54,066 --> 00:01:55,813
Rano u ovom filozofskom pokretu

58
00:01:55,813 --> 00:01:58,015
mislilo se da je mesto čoveka
u ovom lancu

59
00:01:58,015 --> 00:01:59,527
tačno u centru.

60
00:01:59,527 --> 00:02:01,226
Zbog toga što ljudi imaju
smrtno telo

61
00:02:01,226 --> 00:02:03,158
koje prati besmrtna duša,

62
00:02:03,158 --> 00:02:05,308
imamo prikladno mesto koje
deli univerzum na pola.

63
00:02:05,308 --> 00:02:07,067
Otprilike u vreme kad je
Leonardo skicirao

64
00:02:07,067 --> 00:02:08,686
"Vitruvijanskog čoveka",

65
00:02:08,686 --> 00:02:10,871
neoplatonista
Piko de la Mirandola

66
00:02:10,871 --> 00:02:12,236
je imao drugačiju ideju.

67
00:02:12,236 --> 00:02:13,814
On je izbacio čoveka iz lanca

68
00:02:13,814 --> 00:02:15,779
tvrdeći da ljudi imaju
jedinstvenu sposobnost

69
00:02:15,779 --> 00:02:17,645
da zauzmu
koju god poziciju žele.

70
00:02:17,645 --> 00:02:19,228
Piko je tvrdio
da je Bog želeo

71
00:02:19,228 --> 00:02:20,700
da bude sposoban da razume

72
00:02:20,700 --> 00:02:23,569
divan i komplikovan svet
koji je stvorio.

73
00:02:23,569 --> 00:02:25,488
I zbog toga je stvorio čoveka

74
00:02:25,488 --> 00:02:27,236
koga je stavio u centar univerzuma

75
00:02:27,236 --> 00:02:30,042
sa sposobnošću da uzme
koji god oblik hoće.

76
00:02:30,042 --> 00:02:32,141
Čovek, po Piku,

77
00:02:32,141 --> 00:02:34,702
može da otpuzi niz lanac
i ponaša se kao životinja

78
00:02:34,702 --> 00:02:36,923
ili da se popne uz lanac
i ponaša se kao bog,

79
00:02:36,923 --> 00:02:38,228
izbor je naš.

80
00:02:38,228 --> 00:02:39,481
Ako se vratimo na crtež

81
00:02:39,481 --> 00:02:41,591
možemo videti
da menjanjem položaja

82
00:02:41,591 --> 00:02:43,147
čovek može da ispuni
nekompatibilne površine

83
00:02:43,147 --> 00:02:45,010
kruga i kvadrata.

84
00:02:45,010 --> 00:02:47,313
Ako je geometrija jezik
kojim je univerzum ispisan

85
00:02:47,313 --> 00:02:48,680
onda ovaj crtež
izgleda kaže

86
00:02:48,680 --> 00:02:50,517
da možemo da postojimo
u svim njegovim delovima.

87
00:02:50,517 --> 00:02:52,058
Čovek može da ispuni
koji god oblik želi

88
00:02:52,058 --> 00:02:53,353
geometrijski

89
00:02:53,353 --> 00:02:55,272
i filozofski takođe.

90
00:02:55,272 --> 00:02:56,352
U ovom jednom crtežu

91
00:02:56,352 --> 00:02:57,642
Leonardo je uspeo
da iskombinuje

92
00:02:57,642 --> 00:02:58,448
matematiku,

93
00:02:58,448 --> 00:02:59,130
religiju,

94
00:02:59,130 --> 00:02:59,944
filozofiju,

95
00:02:59,944 --> 00:03:00,804
arhitekturu

96
00:03:00,804 --> 00:03:02,527
i umetničku veštinu
svog doba.

97
00:03:02,527 --> 00:03:03,729
Nije ni čudo
da je postao ikona

98
00:03:03,729 --> 00:03:05,741
za sva vremena.