WEBVTT

00:00:15.640 --> 00:00:18.976
Վիտրուվյան մարդու տվյալ պատկերը,
որը վերցվել է Լեոնարդոյի գծագրերից,

00:00:18.976 --> 00:00:21.856
դարձել է Վերածննդի ամենատարածված
խորհրդանիշերից մեկը:

00:00:21.880 --> 00:00:23.096
Իսկ ինչու՞:

00:00:23.120 --> 00:00:25.666
Սա գրիչով և թանաքով արված 
հասարակ նկար է, այնպես չէ՞:

00:00:25.666 --> 00:00:26.446
Իհարկե ոչ:

00:00:26.446 --> 00:00:29.016
Փորձենք այս խնդիրը 
լուծելու համար դիմել մաթեմատիկային:

00:00:29.040 --> 00:00:31.586
Մենք գիտենք՝ ինչպես հաշվել
շրջանագծի մակերեսը:

00:00:31.586 --> 00:00:34.596
ՎԵրցնում ենք π-ի արժեքը և բազմապատկում 
շառավղի քառակուսու հետ:

00:00:34.596 --> 00:00:36.856
Գիտենք նաև ինչպես հաշվել 
քառակուսու մակերեսը:

00:00:36.880 --> 00:00:38.656
Այն հավասար է հիմքի քառակուսուն:

00:00:39.640 --> 00:00:43.856
Իսկ ինչպե՞ս շրջանագծի մակերեսից 
ստանալ նույն մակերեսով քառակուսի:

00:00:43.880 --> 00:00:46.256
Սա շրջանագծին քառակուսի
արտագծելու խնդիրն է,

00:00:46.280 --> 00:00:48.826
որի մասին առաջին անգամ խոսվել է
է հնագույն աշխարհում:

00:00:48.826 --> 00:00:50.636
Անտիկ աշխարհի մի շարք գաղափարների նման

00:00:50.636 --> 00:00:52.716
այն վերստին քննարկվել է Վերածննդի ժամանակ:

00:00:52.716 --> 00:00:55.056
Պարզվում է, որ այս խնդիրը լուծում չունի

00:00:55.080 --> 00:00:56.456
π-ի էության պատճառով,

00:00:56.480 --> 00:00:58.036
բայց սա ընդհանրապես 
այլ խնդիր է:

00:00:58.036 --> 00:00:59.096
Լեոնարդոյի ուրվանկարը,

00:00:59.120 --> 00:01:02.626
որը հռոմեացի ճարտարապետ Վիտրուվիուսի 
գաղափարների հիման վրա են կառուցված,

00:01:02.626 --> 00:01:05.586
տեղադրում են մարդուն և՛ շրջանագծի, 
և՛ քառակուսու կենտրոնում:

00:01:05.586 --> 00:01:08.716
Վիտրուվիուսը ենթադրում էր, 
որ մարդու պորտը նրա մարմնի կենտրոնն է,

00:01:08.716 --> 00:01:11.896
և եթե կարկինը դնենք մարդու փորին,

00:01:11.920 --> 00:01:14.256
նրա մարմնի շուրջ կարելի է 
գծել կատարյալ շրջան:

00:01:14.280 --> 00:01:17.706
Ավելին, Վիտրուվիուսը նշում էր, 
որ ձեռքերի երկարությունը և մարդու հասակը

00:01:17.706 --> 00:01:19.936
մարդկային մարմինը դարձնում են հավասարչափ,

00:01:19.960 --> 00:01:22.776
այսպիսով, նրա շուրջ ճշգրիտ
արտագծելով քառակուսի:

00:01:22.800 --> 00:01:24.996
Լեոնարդոն օգտագործեց 
Վիտրուվիուսի գաղափարները

00:01:24.996 --> 00:01:27.976
անուղղակիորեն լուծելով շրջանագծին
քառակուսի արտագծելու խնդիրը՝

00:01:27.976 --> 00:01:30.320
մարդուն որպես երկու պատկերների
մակերես դարձնելով:

00:01:30.320 --> 00:01:33.016
Լեոնարդոն ոչ միայն Վիտրուվիուսի
գաղափարներն է հաշվի առել:

00:01:33.016 --> 00:01:36.656
Իտալիայում առաջ էր եկել մտավորական 
ուղղություն, որը կոչվում էր նեոպլատոնիզմ:

00:01:36.656 --> 00:01:39.996
Այս գաղափարախոսությունը վերցրել էր 
4րդ դարում կիրառվող հասկացությունը,

00:01:39.996 --> 00:01:41.856
որը զարգացրել էին 
Պլատոնը և Արիստոտելը,

00:01:41.856 --> 00:01:43.516
որը կոչվում էր «Էության մեծ շղթա»:

00:01:43.516 --> 00:01:46.166
Ըստ այս սկզբունքի, տիեզերքը
ստորակարգ շղթայի է նմանվում,

00:01:46.166 --> 00:01:48.296
որը սկսվում է Աստծուց,

00:01:48.320 --> 00:01:52.016
հետո գալիս են հրեշտակները, մոլորակները,
աստղերը, կյանքի բոլոր ձևերը,

00:01:52.040 --> 00:01:54.256
և ավարտվում է չար հոգիներով և սատանայով:

00:01:54.280 --> 00:01:56.096
Զարգացման իր վաղ շրջանում,

00:01:56.120 --> 00:01:59.696
այս գաղափարախոսությունը մարդկային
ցեղը տեղադրում էր այս շղթայի մեջտեղում:

00:01:59.720 --> 00:02:03.296
Քանի որ մարդիկ ունեին մահկանացու մարմին 
և անմահ հոգի,

00:02:03.320 --> 00:02:05.656
տիեզերքը բաժանվում էր 2 հավասար մասի:

00:02:05.680 --> 00:02:08.735
Երբ Լեոնարդոն ստեղծեց Վիտրուվյան 
մարդուն, այնուամենայնիվ,

00:02:08.759 --> 00:02:12.416
նեոպլատոնիստ Պիքո Դելլա Միրանդոլան
այլ պատկերացումներ ուներ:

00:02:12.440 --> 00:02:14.516
Նա մարդկությանը անջատել էր
վերոնշյալ շղթայից

00:02:14.516 --> 00:02:17.106
և հայտնել, որ մարդկությունը
ունի եզակի հնարավորություն

00:02:17.106 --> 00:02:18.656
ընտրելու յուրաքանչյուր
աստիճանը:

00:02:18.656 --> 00:02:21.346
Պիքոն նշում էր, որ Աստված ցանկացել
է ստեղծել մի էություն,

00:02:21.346 --> 00:02:24.116
ով կհասկանար այն գեղեցիկ և 
խրթին աշխարհը, որ նա արարել էր:

00:02:24.116 --> 00:02:25.696
Այսպես ծագել էր մարդկային ցեղը,

00:02:25.720 --> 00:02:27.856
որը նա տեղադրել է տիեզերքի կենտրոնում

00:02:27.870 --> 00:02:30.676
և որը հնարավորություն ուներ 
ընդունել այն ձևը, որը կկամենար:

00:02:30.676 --> 00:02:32.200
Մարդիկ, ըստ Պիքոյի,

00:02:32.200 --> 00:02:35.086
կարող էին հայտնվել շղթայի վերջում,
հավասարվելով կենդանիներին,

00:02:35.086 --> 00:02:37.136
կամ հայտնվել դրա սկզբում, դառնալով արարիչ.

00:02:37.160 --> 00:02:38.496
ամեն ինչ մեր ձեռքում է:

00:02:38.520 --> 00:02:39.856
Ուսումնասիրելով ուրվանկարը՝

00:02:39.880 --> 00:02:42.336
կարեղ ենք տեսնել, որ մարդու դիրքը փոխելով,

00:02:42.360 --> 00:02:45.296
նա կարող է ծածկել շրջանագծի
ու քառակուսու ազատ մասերը:

00:02:45.320 --> 00:02:47.936
Եթե այս աշխարհը հիմնված է 
երկրաչափության վրա,

00:02:47.960 --> 00:02:49.470
ապա այս ուրվանկարը ենթադրում է,

00:02:49.470 --> 00:02:52.420
որ մենք կարող ենք դրա բաղադրիչներից
դուրս գոյություն ունենալ:

00:02:52.420 --> 00:02:55.070
Մարդը կարող է ընդունել յուրաքանչյուր 
երկրաչափական դիրք,

00:02:55.070 --> 00:02:56.836
նույնը կարելի ասել նաև փիլիսոփայորեն:


00:02:56.836 --> 00:03:00.096
Միևնույն պատկերում, Լեոնարդոն
կարողացավ միավորել մաթեմատիկան, կրոնը,

00:03:00.096 --> 00:03:04.060
փիլիսոփայությունը, ճարտարագիտությունը և իր
ժամանակի ստեղծագործական հմտությունները:

00:03:04.060 --> 00:03:07.720
Զարմանալի չէ, որ այն դարձավ իր
ժամանակաշրջանի ականավոր խորհրդանիշերից: