0:00:00.102,0:00:03.534
Toplumumuz yüksek ölçüde[br]karışık ve kırılgan,

0:00:03.534,0:00:05.352
çeşitli temeller üzerine[br]kurulu.

0:00:05.612,0:00:07.275
Bunlardan biri de bal arıları

0:00:07.635,0:00:12.089
Tükettiğimiz her 3 öğünden biri[br]arılar sayesinde mümkün.

0:00:12.289,0:00:15.971
Bal arıları o kadar önemli ki[br]eğer ölürlerse

0:00:15.971,0:00:17.904
binlerce ekin de beraberinde ölür.

0:00:17.904,0:00:21.339
Bu da ilerleyen yıllarda milyonlarca[br]insanın açlık çekmesiyle sonuçlanır.

0:00:21.549,0:00:24.836
Hepsinden önce bal arılarının[br]büyük bir ekonomik önemi vardır.

0:00:24.956,0:00:27.694
Her yıl polenlenen bitkilerin[br]mali değeri

0:00:27.694,0:00:30.259
265 milyar $ dolaylarında.

0:00:30.459,0:00:33.483
Tükettiğimiz yiyecekler onlarsız[br]yok olurlar,

0:00:33.483,0:00:36.075
veya üretimde devasa [br]bir düşüş yaşanır.

0:00:36.455,0:00:40.649
Elma, soğan, kabak gibi yiyeceklerin[br]yanı sıra besicilikte kullanılan bitkiler

0:00:40.649,0:00:43.338
ve bunlar süt ve et gibi yiyecekler[br]için çok önemliler.

0:00:43.648,0:00:45.782
Einstein'in şu lafı sıkça alıntılanır;

0:00:45.782,0:00:49.757
'Eğer arılar ölüse sonraki yıllarda[br]insanlar ölür'

0:00:50.027,0:00:51.785
Aslında muhtemelen bunu söylemedi,

0:00:51.785,0:00:54.042
ancak söylemde gerçeklik payı var.

0:00:54.372,0:00:57.903
Rahatsız edici ancak, arılar[br]ortadan kaybolmaya başladılar.

0:00:58.043,0:01:00.880
Milyonlarca kovan geçtiğimiz[br]yıllarda işlevsiz hale geldi.

0:01:01.050,0:01:07.202
Dünya çapındaki arıcılar yıllık[br]%30-%90 kayıp yaşadıklarını belirtti.

0:01:07.202,0:01:10.350
Sadece Amerikada,[br]düzenli olarak azalıyor.

0:01:10.560,0:01:14.679
98'de 5 milyon kovan sayısı[br]bugün 2.5 milyon'a düştü.

0:01:14.999,0:01:19.240
2006'dan bu yana [br]'Colony Collapse Disorder' denilen

0:01:19.240,0:01:21.637
olay bir çok ülkeyi etkiledi.

0:01:21.887,0:01:24.391
Sebebinin ne olduğunu[br]hala tam bilmiyoruz.

0:01:24.681,0:01:27.305
Tek bildiğimiz çok ciddi olduğu.

0:01:34.115,0:01:38.476
10'larca yıldır bazı tehlikeli[br]düşmanların istilasını gördük.

0:01:38.839,0:01:42.676
Korku filminden çıkmış gibi duran[br]parazitler, Acarapis woodi gibi,

0:01:42.676,0:01:47.974
mikroskopik maytlar arıların[br]trakelerini (nefes borusu) ele geçiriyor.

0:01:48.264,0:01:51.741
Yumurtalarını yayıp kurbanın[br]sıvısıyla besleniyorlar.

0:01:51.741,0:01:56.125
Onları zayıflatıp, tüm hayatlarını[br]arılarda sürdürüyorlar.

0:01:56.305,0:02:00.448
Veya Varroa Desctructor, ismi gibi[br]sadece arı kovanlarında

0:02:00.448,0:02:03.890
çoğalıp arıların en büyük[br]düşmanı haline geliyor.

0:02:04.060,0:02:08.630
Dişi mayt, arının kan hücresine girip[br]yumurtalarını larvalara yayıyorlar.

0:02:08.630,0:02:10.442
Pupa döneminden önce ve

0:02:10.442,0:02:13.276
kovan arıları hücrenin üstünü [br]kapamadan önce.

0:02:13.516,0:02:17.666
Yumurtalar kırılıyor ve genç maytlar ve[br]anneleri, gelişen arıdan kapalı hücresi

0:02:17.666,0:02:19.400
içerisinde güvenle besleniyorlar.

0:02:19.730,0:02:22.740
Arı bu dönemde öldürülmüyor,[br]sadece güçten düşüyor.

0:02:22.740,0:02:25.933
Böylece arı hala hücresinden çıkabilecek[br]güce sahip ve

0:02:25.933,0:02:27.663
kendisini dışarı çıkartıyor.

0:02:27.973,0:02:31.805
Yaptığında anne mayt ve yavruları da çıkıyor.

0:02:31.805,0:02:34.073
Artık tüm kovana yayılabilirler.

0:02:34.073,0:02:37.792
10 günde bir bu döngüyü sağlıyorlar.

0:02:38.152,0:02:41.417
Sadece bir kaç ayda sayıları[br]fazlalaşıyor,

0:02:41.417,0:02:44.187
bu da tüm kovanın çökmesine[br]yol açabiliyor.

0:02:44.547,0:02:48.875
Bir kere hücrenin dışına çıktıklarında[br]arıların vücut sıvılarını da emebiliyorlar ve

0:02:48.875,0:02:50.755
Önemli ölçüde zayıflatıyorlar.

0:02:51.045,0:02:55.256
Daha kötüsü virüs taşıyarak arılara[br]daha da zarar veriyorlar.

0:02:55.256,0:02:58.161
Bu da kusurlu arılara yol açıyor.[br]İşe yaramayan kanatlar gibi.

0:02:58.551,0:03:02.314
Başka tehlikeler de var,[br]virüs ve mantar gibi.

0:03:02.764,0:03:06.102
Normal şartlar altında bu durum[br]kontrol edilebilir olmalı

0:03:06.102,0:03:08.020
ancak korkunç miktarlardaki[br]arı kaybını

0:03:08.020,0:03:10.762
açıklamaya yetmiyor.

0:03:11.077,0:03:14.392
Geçtiğimiz senelerde[br]arıları öldüren

0:03:14.392,0:03:15.716
yeni böcek ilaçları tanıtıldı.

0:03:16.056,0:03:19.655
Neonicotinoid'ler nikton ailesine benziyor

0:03:19.655,0:03:24.129
90'larda DDT'ye bir alternatif[br]olarak onaylandı.

0:03:24.549,0:03:27.169
Haşerelerin sinir sistemine[br]saldırıyorlar.

0:03:27.509,0:03:31.227
Bugün, en çok tercih edilen[br]böcek ilacı olarak kullanılıyor.

0:03:31.477,0:03:35.428
2008'de dünya çapında 1.5 Milyar €[br]satışı gördüler.

0:03:35.428,0:03:39.281
Dünyadaki böcek ilacı [br]satışının %24'ünü oluşturuyor.

0:03:39.471,0:03:46.085
Amerika'da 2013'de neonicotinoid'ler[br]kanola ve mısır bitkileri için kullanıldı.

0:03:46.085,0:03:48.996
Ayrıca bitki ve meyvelerin[br]büyük bir çoğunluğunda,

0:03:48.996,0:03:55.740
elma, kiraz, şeftali, portakal, dutgiller, [br]yeşil yapraklılar, domates ve patates,

0:03:55.740,0:03:59.937
mısır gevreği içerikleri, pirinç, fındık,[br]üzüm ve dahasında kullanıldı.

0:04:00.387,0:04:02.295
Arılar, polenleme sırasında

0:04:02.295,0:04:05.191
zehirli su aracılığıyla[br]zehirle temas ediyorlar.

0:04:05.191,0:04:07.281
Sıkça da bu zehiri[br]kovana getiriyorlar.

0:04:07.281,0:04:10.497
Burada biriken zehir yavaşça[br]tüm koloniyi öldürüyor.

0:04:10.717,0:04:14.507
Toksinler, arılara bir çok korkunç[br]şekilde zarar veriyor.

0:04:14.767,0:04:19.105
Yeterli doz ile kasılma, felç ve ölüme[br]yol açabiliyorlar.

0:04:19.425,0:04:21.455
Ancak az bir miktarı bile [br]ölümcül olmaya yeter.

0:04:21.655,0:04:24.690
Arılara yol bulmayı unutturuyorlar,

0:04:24.690,0:04:29.805
böylece arılar uzaklaşıp kaybolarak[br]kovandan uzakta ölebiliyorlar.

0:04:30.205,0:04:34.572
Bu durumun sıkça tekerrür etmesi kovanın [br]kendini idame ettirmesine engel olur.

0:04:34.832,0:04:37.839
Neonicotinoid'lerin arılara zararlı[br]olduğunu biliyoruz,

0:04:37.839,0:04:40.118
acil olarak bir alternatifine de[br]ihtiyacımız var.

0:04:40.118,0:04:44.056
Fakat bunu geciktirecek milyarlarca [br]dolar söz konusu.

0:04:44.456,0:04:47.743
Kimya endüstrisinin finanse ettiği[br]araştırmalar ise bağımsız bilim adamlarının

0:04:47.743,0:04:52.728
dediklerinin aksine o kadar [br]zehirli olmadığını söylüyor.

0:04:53.048,0:04:56.397
Arıların ölümüne katkıda[br]bulunan başka sebepler de var.

0:04:56.397,0:04:59.422
Genetik çeşitsizlik, tek tip[br]ürün üretmek,

0:04:59.422,0:05:03.485
hızlı hasat yüzünden düşük besin düzeyi,[br]zararlı insan aktiviteleri

0:05:03.485,0:05:04.967
ve diğer zararlı böcek ilaçları.

0:05:04.967,0:05:08.335
Her bir problem kendi başına[br]arılar için büyük bir problem olsa da,

0:05:08.335,0:05:12.527
bir arada muhtemelen 'colony collapse disorder''ın [br](koloni çöküşü düzensizliğinin) sebebi oluyor.

0:05:12.797,0:05:15.308
Son onlarca yıl içerisinde [br]parazitlerin bu oyunu yüzünden

0:05:15.308,0:05:18.084
bal arıları ölüm kalım[br]savaşı veriyorlar.

0:05:18.414,0:05:21.142
Eğer kaybederlerse[br]bir kaos olurdu.

0:05:21.522,0:05:25.618
Eğer bolluk içerisinde yaşamaya[br]devam etmek istiyorsak

0:05:25.618,0:05:28.527
bu çözmemiz gereken bir muamma.

0:05:28.957,0:05:33.400
İnsanlık dünya ve diğer yaşam[br]formlarıyla derin bir bağlantıya sahip,

0:05:33.400,0:05:35.581
öyle değilmiş gibi [br]davransak da durum bu.

0:05:35.821,0:05:37.882
Doğanın güzelliğini korumak[br]için değilse bile

0:05:37.882,0:05:42.388
hayatta kalmak için çevremizi[br]korumak zorundayız.

0:05:43.698,0:05:47.044
Bu video bilimde bilimde[br]mükemmelliği destekleyen/teşvik eden

0:05:47.044,0:05:50.131
Avustralya Bilim Akademisi[br]tarafından desteklenmektedir.

0:05:50.331,0:05:52.771
Daha fazlası için: .

0:05:53.161,0:05:55.834
Onlarla çalışması çok eğlenceli.[br]Sitelerini ziyaret edin.

0:05:56.114,0:05:59.822
Ayrıca sizin [br]adresindeki desteklerinizle mümkün.

0:06:00.172,0:06:02.291
Yakın zamanda önemli bir [br]kilometre taşını geçtik.

0:06:02.291,0:06:04.782
Bu sebeple Temmuz'da ek bir[br]video daha olacak.

0:06:05.172,0:06:09.253
Kurzgesagt Kuş Ordusunun parçası[br]ve destekçisi olmak isterseniz

0:06:09.253,0:06:10.954
Patreon sayfamızı ziyaret edin.

0:06:11.244,0:06:13.982
Yakın zamanda YouTube kanalı[br]Field Day bize farklı bir

0:06:13.982,0:06:18.064
şey için bir şans tanıdı.[br]Game of Thrones hakkında bir kısa film

0:06:18.064,0:06:19.562
Kanallarına gidip bir bakın!