WEBVTT

00:00:00.102 --> 00:00:03.534
Ljudsko društvo je vrlo
složeno i osjetljivo,

00:00:03.534 --> 00:00:05.352
te je izgrađeno na raznim stupovima.

00:00:05.612 --> 00:00:07.275
Jedan on njih su pčele medarice.

00:00:07.635 --> 00:00:12.089
Jedan od tri obroka koje ljudi konzumiraju
omogućavaju upravo pčele medarice.

00:00:12.289 --> 00:00:15.971
One su toliko važne da kada
bi sve pčele izumrle,

00:00:15.971 --> 00:00:17.904
Tisuće biljaka bi uslijedile,

00:00:17.904 --> 00:00:21.339
što bi uzrokovalo smrt glađu
milijuna ljudi u idućim godinama.

00:00:21.549 --> 00:00:24.836
Povrh toga, pčele imaju
ogroman ekonomski učinak.

00:00:24.956 --> 00:00:27.694
Vrijednost biljaka koje pčele
zaprašuju svake godine

00:00:27.694 --> 00:00:30.259
iznosi oko 265 milijardi američkih dolara.

00:00:30.459 --> 00:00:33.483
Hrana koju uzimamo zdravo za gotovo bi
bez njih jednostano prestala postojati,

00:00:33.483 --> 00:00:36.075
ili bi došlo do masovnog pada u proizvodnji

00:00:36.455 --> 00:00:40.649
hrane kao što su jabuke, luk, bundeve, ali
i biljke koje koristimo za hranjenje stoke

00:00:40.649 --> 00:00:43.678
te koje su, dakle, iznimno važne
za proizvodnju mlijeka i mesa.

00:00:43.678 --> 00:00:45.782
Einsteina često citiraju da je rekao,

00:00:45.782 --> 00:00:49.757
"Ako pčele izumru, ljudi će uslijediti
nekoliko godina kasnije."

00:00:50.027 --> 00:00:51.785
Iako u stvarnosti to vjerojatno
nije njegova izjava,

00:00:51.785 --> 00:00:54.042
u njoj se nalazi dosta istine.

00:00:54.372 --> 00:00:57.903
Zabrinjavajuće je, ali pčele medarice
su počele nestajati.

00:00:58.043 --> 00:01:00.880
Milijuni košnica su izumrli u
prethodnih nekoliko godina.

00:01:01.050 --> 00:01:07.202
Pčelari diljem svijeta su doživjeli godišnji
gubitak od 30-90% njihovih kolonija.

00:01:07.202 --> 00:01:10.350
Samo u SAD-u, broj pčela je
u stalnom opadanju.

00:01:10.560 --> 00:01:14.679
Od 5 milijuna košnica u 1988.
pali su na 2,5 milijuna danas.

00:01:14.999 --> 00:01:19.360
Od 2006. godine zamijećen je fenomen
zvan sindrom izumiranja kolonija

00:01:19.360 --> 00:01:21.887
(CCD sindrom) u mnogim državama svijeta.

00:01:21.887 --> 00:01:24.391
I nismo potpuno sigurni što ga uzrokuje.

00:01:24.681 --> 00:01:27.305
Ali sigurni smo da je vrlo ozbiljan.

00:01:34.115 --> 00:01:38.476
Kroz prethodnih nekoliko desetljeća pčele
su doživjele invaziju vrlo opasnih neprijatelja.

00:01:38.839 --> 00:01:42.676
Paraziti kao iz horor filmova,
kao što su Acarapis woodi,

00:01:42.676 --> 00:01:47.974
mikroskopske gnjide koje inficiraju
dišne puteve pčela.

00:01:48.264 --> 00:01:51.741
Tu polažu jajašca i hrane se
tekućinama svojih žrtava,

00:01:51.741 --> 00:01:56.125
značajno ih oslabe i provedu
čitav život unutar pčela.

00:01:56.305 --> 00:02:00.448
Ili Varroa destructor, parazit s prikladnim
nazivom jer se može reproducirati

00:02:00.448 --> 00:02:03.890
samo u košnicama pčela i jedan je
od najvećih neprijatelja pčela.

00:02:04.060 --> 00:02:08.630
Ženka parazita ulazi u ćeliju s jajašcima
i liježe svoja jajašca na ličinku pčele

00:02:08.630 --> 00:02:10.632
neposredno prije no što se ličinke učahure

00:02:10.632 --> 00:02:13.536
i prije nego što radilice zatvore
ćeliju s voštanom kapicom.

00:02:13.536 --> 00:02:17.666
Jajašca se izležu i mladi paraziti zajedno s
njihovom majkom hrane se pčelom u razvoju

00:02:17.666 --> 00:02:19.400
u sigurnosti zatvorene ćelije.

00:02:19.730 --> 00:02:22.740
Pčela u ovoj fazi uglavnom još
nije ubijena, samo oslabljena,

00:02:22.740 --> 00:02:25.933
tako da ima dovoljno snage da
se probije kroz voštanu kapicu

00:02:25.933 --> 00:02:27.663
i izađe iz ćelije.

00:02:27.973 --> 00:02:31.805
Kada to napravi, također oslobađa i
sve parazite koji su s njom bili u ćeliji,

00:02:31.805 --> 00:02:34.073
koji se sada mogu slobodno raširiti po košnici

00:02:34.073 --> 00:02:37.792
i započeti cijeli proces ispočetka,
u ciklusima koji traju oko 10 dana.

00:02:38.152 --> 00:02:41.417
Njihov broj raste eksponencijalno,
i u nekoliko mjeseci

00:02:41.417 --> 00:02:44.187
ovo može dovesti do
raspada čitave košnice.

00:02:44.547 --> 00:02:49.365
Jednom kada izađu iz ćelije, odrasli paraziti
se također hrane tekućinama iz pčela

00:02:49.365 --> 00:02:51.045
i time ih značajno oslabe.

00:02:51.045 --> 00:02:55.256
Da bi stvar bila još gora, također prenose
viruse koji još više naštete pčelama

00:02:55.256 --> 00:02:58.161
i mogu dovesti do porodiljnih
defekta kao što su kržljava krila.

00:02:58.551 --> 00:03:02.314
Ali pčelama prijete i druge opasnosti,
kao što su virusi i gljivice.

00:03:02.764 --> 00:03:06.102
U normalnim okolnostima, ove
pojave bi trebale biti rješive

00:03:06.102 --> 00:03:08.020
i nisu dovoljne da objasne

00:03:08.020 --> 00:03:10.762
ogroman broj umirućih pčela.

00:03:11.077 --> 00:03:14.392
Prethodnih godina uvedeni
su novi insekticidi koji imaju

00:03:14.392 --> 00:03:15.716
smrtonosne posljedice na pčele.

00:03:16.056 --> 00:03:19.655
Neonikotinoidi, porodica tvari
sličnih nikotinu,

00:03:19.655 --> 00:03:24.129
odobreni su u ranim 90-im godinama
kao alternativa tvarima kao što su DDT.

00:03:24.549 --> 00:03:27.499
Oni napadaju insekte tako
što im oštećuju živčani sustav.

00:03:27.509 --> 00:03:31.227
Danas su oni najrašireniji
insekticidi na svijetu.

00:03:31.477 --> 00:03:35.428
Globalno, 2008. prodano je
1,5 milijardi eura neonikotinoida,

00:03:35.428 --> 00:03:39.281
što predstavlja 24% globalnog
tržišta insekticidima.

00:03:39.471 --> 00:03:46.085
U 2013. godini, neonikotinoidi su korišteni
na oko 95% usjeva kukuruza i uljane repice

00:03:46.085 --> 00:03:48.996
u SAD-u, te na velikoj većini voća i povrća,

00:03:48.996 --> 00:03:55.740
kao što su jabuke, višnje, breskve, naranče,
bobice, zeljasto povrće, rajčice, krumpiri,

00:03:55.740 --> 00:03:59.937
žitarice, riža, orasi, grožđe i mnogi drugi.

00:04:00.387 --> 00:04:02.295
Pčele dolaze u kontakt s toksinom

00:04:02.295 --> 00:04:05.191
dok skupljaju pelud ili
kroz kontaminiranu vodu,

00:04:05.191 --> 00:04:07.281
te često donesu materijal u košnicu,

00:04:07.281 --> 00:04:10.497
gdje se on akumulira i
može ubiti cijelu koloniju.

00:04:10.717 --> 00:04:14.507
Ovi toksini štete pčelama
na nekoliko groznih načina.

00:04:14.767 --> 00:04:19.105
U dovoljno visokim dozama, može
doći do konvulzija, paralize i smrti.

00:04:19.425 --> 00:04:21.455
Ali čak i u manjim dozama
može biti smrtonosno.

00:04:21.655 --> 00:04:24.690
Može doći do toga da
pčela izgubi orijentaciju

00:04:24.690 --> 00:04:29.805
te odleti u divljinu, izgubi se i
umre sama, odvojena od košnice.

00:04:30.205 --> 00:04:34.572
Ako se ovo događa dovoljno često, košnica može
izgubiti mogućnost da se samostalno održava.

00:04:34.832 --> 00:04:37.839
Znamo da su neonikotinoidi štetni za pčele

00:04:37.839 --> 00:04:40.118
i da hitno trebamo alternativu za njih,

00:04:40.118 --> 00:04:44.056
ali stalnim odgađanjem toga
zarađuju se milijarde dolara.

00:04:44.456 --> 00:04:47.743
Čini se da studije koje sponzorira
kemijska industrija magično pokazuju mnogo

00:04:47.743 --> 00:04:52.728
manju štetnost u usporedbi sa studijama
koje provode nezavisni znanstvenici.

00:04:53.048 --> 00:04:56.397
Postoji još faktora koji dovode do smrti pčela

00:04:56.397 --> 00:04:59.422
kao što su genetska jednolikost,
monokulture usjeva,

00:04:59.422 --> 00:05:03.485
neadekvatna prehrana zbog prenapučenosti,
stres uzrokovan ljudskim aktivnostima,

00:05:03.485 --> 00:05:04.967
te drugi pesticidi.

00:05:04.967 --> 00:05:08.335
Svaki od ovih faktora za sebe
je veliki problem za pčele,

00:05:08.335 --> 00:05:12.527
ali svi zajedno najvjerojatnije
uzrokuju CCD sindrom.

00:05:12.797 --> 00:05:15.308
A s povećanom aktivnošću
parazita u zadnjim desetljećima,

00:05:15.308 --> 00:05:18.084
pčele se sada bore za opstanak.

00:05:18.414 --> 00:05:21.142
Bila bi katastrofa kada bi izgubili ovu borbu.

00:05:21.522 --> 00:05:25.618
Ovo je problem koji moramo riješiti
ako želimo nastaviti živjeti

00:05:25.618 --> 00:05:28.527
s relativnim izobiljem i
raznolikošću hrane.

00:05:28.957 --> 00:05:33.400
Ljudska vrsta duboko je povezana sa
Zemljom i ostalim bićima na njoj,

00:05:33.400 --> 00:05:35.581
čak i ako se pretvaramo da nije tako.

00:05:35.821 --> 00:05:37.882
Moramo se početi bolje
brinuti o svojem okolišu,

00:05:37.882 --> 00:05:42.388
ako ne zato da bismo sačuvali ljepotu prirode,
onda barem da osiguramo vlastiti opstanak.

00:05:43.698 --> 00:05:47.044
Ovaj video sponzorirala je
Australska akademija znanosti,

00:05:47.044 --> 00:05:50.131
koja promovira i podržava
izvrsnost u znanosti.

00:05:50.331 --> 00:05:52.771
Saznajte više na http://www.nova.org.au/

00:05:53.161 --> 00:05:55.834
Bio je užitak raditi s njima, pa
pogledajte njihov web-site.

00:05:56.114 --> 00:05:59.822
Naši video uradci su također mogući
zbog vaše podrške na Parteonu.

00:06:00.172 --> 00:06:02.291
Nedavno smo prešli važnu prekretnicu

00:06:02.291 --> 00:06:04.782
zbog koje ćemo imati još
jedan dodatni video u srpnju.

00:06:05.172 --> 00:06:09.253
Ako nas želite podržati i postati
dio Kurzgesagtove Ptičje Vojske,

00:06:09.253 --> 00:06:10.954
posjetite našu Parteon stranicu!

00:06:11.244 --> 00:06:13.982
Nedavno, YouTube kanal
Field Day dao nam je priliku

00:06:13.982 --> 00:06:18.064
da napravimo nešto drugačije:
kratak video o Igri prijestolja.

00:06:18.064 --> 00:06:19.562
Pogledajte ga na njihovom kanalu!