1
00:00:00,102 --> 00:00:03,534
Ljudsko društvo je vrlo
složeno i osjetljivo,

2
00:00:03,534 --> 00:00:05,352
te je izgrađeno na raznim stupovima.

3
00:00:05,612 --> 00:00:07,275
Jedan on njih su pčele medarice.

4
00:00:07,635 --> 00:00:12,089
Jedan od tri obroka koje ljudi konzumiraju
omogućavaju upravo pčele medarice.

5
00:00:12,289 --> 00:00:15,971
One su toliko važne da kada
bi sve pčele izumrle,

6
00:00:15,971 --> 00:00:17,904
Tisuće biljaka bi uslijedile,

7
00:00:17,904 --> 00:00:21,339
što bi uzrokovalo smrt glađu
milijuna ljudi u idućim godinama.

8
00:00:21,549 --> 00:00:24,836
Povrh toga, pčele imaju
ogroman ekonomski učinak.

9
00:00:24,956 --> 00:00:27,694
Vrijednost biljaka koje pčele
zaprašuju svake godine

10
00:00:27,694 --> 00:00:30,259
iznosi oko 265 milijardi američkih dolara.

11
00:00:30,459 --> 00:00:33,483
Hrana koju uzimamo zdravo za gotovo bi
bez njih jednostano prestala postojati,

12
00:00:33,483 --> 00:00:36,075
ili bi došlo do masovnog pada u proizvodnji

13
00:00:36,455 --> 00:00:40,649
hrane kao što su jabuke, luk, bundeve, ali
i biljke koje koristimo za hranjenje stoke

14
00:00:40,649 --> 00:00:43,678
te koje su, dakle, iznimno važne
za proizvodnju mlijeka i mesa.

15
00:00:43,678 --> 00:00:45,782
Einsteina često citiraju da je rekao,

16
00:00:45,782 --> 00:00:49,757
"Ako pčele izumru, ljudi će uslijediti
nekoliko godina kasnije."

17
00:00:50,027 --> 00:00:51,785
Iako u stvarnosti to vjerojatno
nije njegova izjava,

18
00:00:51,785 --> 00:00:54,042
u njoj se nalazi dosta istine.

19
00:00:54,372 --> 00:00:57,903
Zabrinjavajuće je, ali pčele medarice
su počele nestajati.

20
00:00:58,043 --> 00:01:00,880
Milijuni košnica su izumrli u
prethodnih nekoliko godina.

21
00:01:01,050 --> 00:01:07,202
Pčelari diljem svijeta su doživjeli godišnji
gubitak od 30-90% njihovih kolonija.

22
00:01:07,202 --> 00:01:10,350
Samo u SAD-u, broj pčela je
u stalnom opadanju.

23
00:01:10,560 --> 00:01:14,679
Od 5 milijuna košnica u 1988.
pali su na 2,5 milijuna danas.

24
00:01:14,999 --> 00:01:19,360
Od 2006. godine zamijećen je fenomen
zvan sindrom izumiranja kolonija

25
00:01:19,360 --> 00:01:21,887
(CCD sindrom) u mnogim državama svijeta.

26
00:01:21,887 --> 00:01:24,391
I nismo potpuno sigurni što ga uzrokuje.

27
00:01:24,681 --> 00:01:27,305
Ali sigurni smo da je vrlo ozbiljan.

28
00:01:34,115 --> 00:01:38,476
Kroz prethodnih nekoliko desetljeća pčele
su doživjele invaziju vrlo opasnih neprijatelja.

29
00:01:38,839 --> 00:01:42,676
Paraziti kao iz horor filmova,
kao što su Acarapis woodi,

30
00:01:42,676 --> 00:01:47,974
mikroskopske gnjide koje inficiraju
dišne puteve pčela.

31
00:01:48,264 --> 00:01:51,741
Tu polažu jajašca i hrane se
tekućinama svojih žrtava,

32
00:01:51,741 --> 00:01:56,125
značajno ih oslabe i provedu
čitav život unutar pčela.

33
00:01:56,305 --> 00:02:00,448
Ili Varroa destructor, parazit s prikladnim
nazivom jer se može reproducirati

34
00:02:00,448 --> 00:02:03,890
samo u košnicama pčela i jedan je
od najvećih neprijatelja pčela.

35
00:02:04,060 --> 00:02:08,630
Ženka parazita ulazi u ćeliju s jajašcima
i liježe svoja jajašca na ličinku pčele

36
00:02:08,630 --> 00:02:10,632
neposredno prije no što se ličinke učahure

37
00:02:10,632 --> 00:02:13,536
i prije nego što radilice zatvore
ćeliju s voštanom kapicom.

38
00:02:13,536 --> 00:02:17,666
Jajašca se izležu i mladi paraziti zajedno s
njihovom majkom hrane se pčelom u razvoju

39
00:02:17,666 --> 00:02:19,400
u sigurnosti zatvorene ćelije.

40
00:02:19,730 --> 00:02:22,740
Pčela u ovoj fazi uglavnom još
nije ubijena, samo oslabljena,

41
00:02:22,740 --> 00:02:25,933
tako da ima dovoljno snage da
se probije kroz voštanu kapicu

42
00:02:25,933 --> 00:02:27,663
i izađe iz ćelije.

43
00:02:27,973 --> 00:02:31,805
Kada to napravi, također oslobađa i
sve parazite koji su s njom bili u ćeliji,

44
00:02:31,805 --> 00:02:34,073
koji se sada mogu slobodno raširiti po košnici

45
00:02:34,073 --> 00:02:37,792
i započeti cijeli proces ispočetka,
u ciklusima koji traju oko 10 dana.

46
00:02:38,152 --> 00:02:41,417
Njihov broj raste eksponencijalno,
i u nekoliko mjeseci

47
00:02:41,417 --> 00:02:44,187
ovo može dovesti do
raspada čitave košnice.

48
00:02:44,547 --> 00:02:49,365
Jednom kada izađu iz ćelije, odrasli paraziti
se također hrane tekućinama iz pčela

49
00:02:49,365 --> 00:02:51,045
i time ih značajno oslabe.

50
00:02:51,045 --> 00:02:55,256
Da bi stvar bila još gora, također prenose
viruse koji još više naštete pčelama

51
00:02:55,256 --> 00:02:58,161
i mogu dovesti do porodiljnih
defekta kao što su kržljava krila.

52
00:02:58,551 --> 00:03:02,314
Ali pčelama prijete i druge opasnosti,
kao što su virusi i gljivice.

53
00:03:02,764 --> 00:03:06,102
U normalnim okolnostima, ove
pojave bi trebale biti rješive

54
00:03:06,102 --> 00:03:08,020
i nisu dovoljne da objasne

55
00:03:08,020 --> 00:03:10,762
ogroman broj umirućih pčela.

56
00:03:11,077 --> 00:03:14,392
Prethodnih godina uvedeni
su novi insekticidi koji imaju

57
00:03:14,392 --> 00:03:15,716
smrtonosne posljedice na pčele.

58
00:03:16,056 --> 00:03:19,655
Neonikotinoidi, porodica tvari
sličnih nikotinu,

59
00:03:19,655 --> 00:03:24,129
odobreni su u ranim 90-im godinama
kao alternativa tvarima kao što su DDT.

60
00:03:24,549 --> 00:03:27,499
Oni napadaju insekte tako
što im oštećuju živčani sustav.

61
00:03:27,509 --> 00:03:31,227
Danas su oni najrašireniji
insekticidi na svijetu.

62
00:03:31,477 --> 00:03:35,428
Globalno, 2008. prodano je
1,5 milijardi eura neonikotinoida,

63
00:03:35,428 --> 00:03:39,281
što predstavlja 24% globalnog
tržišta insekticidima.

64
00:03:39,471 --> 00:03:46,085
U 2013. godini, neonikotinoidi su korišteni
na oko 95% usjeva kukuruza i uljane repice

65
00:03:46,085 --> 00:03:48,996
u SAD-u, te na velikoj većini voća i povrća,

66
00:03:48,996 --> 00:03:55,740
kao što su jabuke, višnje, breskve, naranče,
bobice, zeljasto povrće, rajčice, krumpiri,

67
00:03:55,740 --> 00:03:59,937
žitarice, riža, orasi, grožđe i mnogi drugi.

68
00:04:00,387 --> 00:04:02,295
Pčele dolaze u kontakt s toksinom

69
00:04:02,295 --> 00:04:05,191
dok skupljaju pelud ili
kroz kontaminiranu vodu,

70
00:04:05,191 --> 00:04:07,281
te često donesu materijal u košnicu,

71
00:04:07,281 --> 00:04:10,497
gdje se on akumulira i
može ubiti cijelu koloniju.

72
00:04:10,717 --> 00:04:14,507
Ovi toksini štete pčelama
na nekoliko groznih načina.

73
00:04:14,767 --> 00:04:19,105
U dovoljno visokim dozama, može
doći do konvulzija, paralize i smrti.

74
00:04:19,425 --> 00:04:21,455
Ali čak i u manjim dozama
može biti smrtonosno.

75
00:04:21,655 --> 00:04:24,690
Može doći do toga da
pčela izgubi orijentaciju

76
00:04:24,690 --> 00:04:29,805
te odleti u divljinu, izgubi se i
umre sama, odvojena od košnice.

77
00:04:30,205 --> 00:04:34,572
Ako se ovo događa dovoljno često, košnica može
izgubiti mogućnost da se samostalno održava.

78
00:04:34,832 --> 00:04:37,839
Znamo da su neonikotinoidi štetni za pčele

79
00:04:37,839 --> 00:04:40,118
i da hitno trebamo alternativu za njih,

80
00:04:40,118 --> 00:04:44,056
ali stalnim odgađanjem toga
zarađuju se milijarde dolara.

81
00:04:44,456 --> 00:04:47,743
Čini se da studije koje sponzorira
kemijska industrija magično pokazuju mnogo

82
00:04:47,743 --> 00:04:52,728
manju štetnost u usporedbi sa studijama
koje provode nezavisni znanstvenici.

83
00:04:53,048 --> 00:04:56,397
Postoji još faktora koji dovode do smrti pčela

84
00:04:56,397 --> 00:04:59,422
kao što su genetska jednolikost,
monokulture usjeva,

85
00:04:59,422 --> 00:05:03,485
neadekvatna prehrana zbog prenapučenosti,
stres uzrokovan ljudskim aktivnostima,

86
00:05:03,485 --> 00:05:04,967
te drugi pesticidi.

87
00:05:04,967 --> 00:05:08,335
Svaki od ovih faktora za sebe
je veliki problem za pčele,

88
00:05:08,335 --> 00:05:12,527
ali svi zajedno najvjerojatnije
uzrokuju CCD sindrom.

89
00:05:12,797 --> 00:05:15,308
A s povećanom aktivnošću
parazita u zadnjim desetljećima,

90
00:05:15,308 --> 00:05:18,084
pčele se sada bore za opstanak.

91
00:05:18,414 --> 00:05:21,142
Bila bi katastrofa kada bi izgubili ovu borbu.

92
00:05:21,522 --> 00:05:25,618
Ovo je problem koji moramo riješiti
ako želimo nastaviti živjeti

93
00:05:25,618 --> 00:05:28,527
s relativnim izobiljem i
raznolikošću hrane.

94
00:05:28,957 --> 00:05:33,400
Ljudska vrsta duboko je povezana sa
Zemljom i ostalim bićima na njoj,

95
00:05:33,400 --> 00:05:35,581
čak i ako se pretvaramo da nije tako.

96
00:05:35,821 --> 00:05:37,882
Moramo se početi bolje
brinuti o svojem okolišu,

97
00:05:37,882 --> 00:05:42,388
ako ne zato da bismo sačuvali ljepotu prirode,
onda barem da osiguramo vlastiti opstanak.

98
00:05:43,698 --> 00:05:47,044
Ovaj video sponzorirala je
Australska akademija znanosti,

99
00:05:47,044 --> 00:05:50,131
koja promovira i podržava
izvrsnost u znanosti.

100
00:05:50,331 --> 00:05:52,771
Saznajte više na http://www.nova.org.au/

101
00:05:53,161 --> 00:05:55,834
Bio je užitak raditi s njima, pa
pogledajte njihov web-site.

102
00:05:56,114 --> 00:05:59,822
Naši video uradci su također mogući
zbog vaše podrške na Parteonu.

103
00:06:00,172 --> 00:06:02,291
Nedavno smo prešli važnu prekretnicu

104
00:06:02,291 --> 00:06:04,782
zbog koje ćemo imati još
jedan dodatni video u srpnju.

105
00:06:05,172 --> 00:06:09,253
Ako nas želite podržati i postati
dio Kurzgesagtove Ptičje Vojske,

106
00:06:09,253 --> 00:06:10,954
posjetite našu Parteon stranicu!

107
00:06:11,244 --> 00:06:13,982
Nedavno, YouTube kanal
Field Day dao nam je priliku

108
00:06:13,982 --> 00:06:18,064
da napravimo nešto drugačije:
kratak video o Igri prijestolja.

109
00:06:18,064 --> 00:06:19,562
Pogledajte ga na njihovom kanalu!